Opracowanie merytoryczne i redakcja:Tomasz Gliński, Aneta Król, Anna Biskup, Kamil Stanos,

Karolina Bulanowska, Piotr Chałupka, Magdalena Gościniewicz

Wydawca:Stowarzyszenie Homo Politicus

www.homopoliticus.org.pl

Publikacja powstała w ramach projektu pn.: Uniwersytet Aktywnego Seniora

współfinansowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach programu ASOS 2014

Egzemplarz bezpłatny

Kielce, 2014 r.

3

Szanowni Państwo,

Starzenie się i aktywność społeczna są ze sobą powiązane. Z jednej strony seniorzy stopniowo wycofują się z życia społecznego kończąc swoją aktywność zawodową, z drugiej jednak wiele starszych osób dzięki aktyw-ności społecznej w starszym wieku, prowadzi intensywne, barwne życie. Aktywni seniorzy doskonale wiedzą, że taki styl życia wpływa na jakość bycia emerytem. Pozwala z jednej strony ciągle nadążać za zmieniającym się światem, z drugiej posiadać grono przyjaciół, z którymi czas spędzony na stare lata może okazać się drugą młodością.

Dlatego też z przyjemnością oddaję w Państwa ręce publikację podpowiadającą jak można stać się aktywnym seniorem w Kielcach. Jest ona efektem naszej półrocznej pracy z kieleckimi osobami starszymi w ramach projektu Uniwersytet Aktywnego Seniora. W ramach projektu zaangażowaliśmy społecznie kieleckich seniorów m.in. w dyskusje akade-mickie, warsztaty pisania własnych małych osiedlowych projektów, czy też przeprowadzenie debaty na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. Efekty naszego projektu mogą Państwo zobaczyć na zdjęciach zamieszczonych w publikacji.

W tym miejscu także chciałbym serdecznie podziękować uczestni-kom naszego projektu. Spędziliśmy razem wspaniałe chwile ucząc się wiele od siebie, zawierając znajomości, które będą z pewnością trwały dłużej niż sześciomiesięczny projekt Uniwersytetu Aktywnego Seniora. Dziękuję również wolontariuszom i członkom Stowarzyszenia Homo Politicus, którzy poświęcając swój czas przyłączyli się do pracy nad projektem. Widząc tę aktywność muszę przyznać, że już niedługo nie będziemy musieli się zastanawiać czy polskie społeczeństwo jest biernym społeczeń-stwem.

Tomasz Gliński

Prezes Zarządu Stowarzyszenia Homo Politicus

1.

2.

3.

4.

5.

Korzystaj z miejscowej oferty kulturalnej. Wyjdź do kina, teatru, muzeum. Zapisz się do klubu filmowego np. Klub Fenomen. Wyjdź do kościoła, na spacer – poznaj nowych ludzi. Nie oglądaj telewizji samemu, zaproś sąsiada na ulubiony serial. Dołącz do grupy artystycznej, sportowej, religijnej.

Uczestnicy Seminarium Aktywnego Seniora w ramach projektu Uniwersytet Aktywnego Seniora. Celem Seminarium było stworzenie przez seniorów trzech inicjatyw lokalnych w Kielcach.

Widnokrąg Dobrego Kina Kino „Fenomen” zaprasza na cykliczne środowe spotkania /o godz. 18:00/ z kinem nieko-mercyjnym i artystycznym. Prze-gląd realizowany jest przy wspar-ciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Filmoteki Narodowej, Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych oraz Sieci Polskich Kin Cyfro-wych. Program przeglądu jest układany miesięcznie, klamrą spinającą przy doborze repertu-aru jest wybrana kinematogra-fia, ważne zjawiska społeczne, czy też określony rodzaj/gatunek prezentowanego dzieła filmowe-go. Cykl jest realizowany w kinie od września do czerwca.Adres: Kino „Fenomen” – Wojewódzki Dom Kultury, ul. Ściegiennego 2 w Kielcachtel. 41 365 51 48, 669 555 019

Międzynarodowy Festiwal Filmowy WATCH DOCSJest to jedna z największych im-prez filmowych na świecie po-święconych prawom człowieka. W Kielcach odbywa się w maju i trwa kilka dni. Spotkania z eks-pertami, dyskusje panelowe, kon-certy, wystawy itp. są integralną częścią festiwalu. Organizatorzy współpracują z organizacjami pozarządowymi, instytucjami kulturalnymi, ośrodkami akade-mickimi. Seanse i dyskusje od-bywają się w Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach. Adres:Muzeum Dialogu Kultur Kielce, Rynek 3

4

8.7.

9.

10.

6.

11.

14.

15.

13.12.

Zadbaj o zdrowie – skorzystaj z oferty Akademii Promocji Zdrowia. Zapisz się do klubu książki. Poznaj swoje korzenie, dołącz do Świętokrzyskiego Towarzys- twa Genealogicznego „Święto- gen”. Załóż grupę sąsiedzką „Poma- gamy” by pomagać sobie nawzajem w sprzątaniu, malo- waniu, naprawianiu. Zostań wolontariuszem! Wyko- rzystaj swoje specjalne zdolności do pracy w stowarzyszeniach. Zorganizuj cotygodniowe spot- kania z seniorami ze swojej okolicy w lokalnej bibliotece czy osiedlowym domu kultury. Dołącz do Klubu Seniora. Odwiedź swoich rówieśników, którzy mają problemy z porusza- niem się. Zaproś znajomych na wspólny obiad. Dołącz do grupy dyskusyjnej i rozmawiaj o lokalnych proble- mach.

Świętokrzyskie Towarzystwo Genealogiczne „Świętogen” Dla chcących poznać swoje „ko-rzenie”, proponujemy zapisać się do ŚTG „Świętogen”. Jest to sto-warzyszenie społeczno – kultu- ralne zrzeszające miłośników genealogii. Opiera się na pracy społecznej członków. Pomaga im w dostępie do dokumentów współpracując z archiwami, insty- tucjami naukowymi, religijnymi w kraju i za granicą. Organizu-je prelekcje, wykłady, spotkania integracyjne.Informacje – tel. 41 331 93 55

Akademia Promocji Zdrowia W trosce o podniesienie świado-mości dotyczącej wpływu róż-nych czynników na zdrowie czło-wieka, Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych oraz Świętokrzyski Uniwersytet Trze-ciego Wieku proponują spot-kania z lekarzami, dietetykami, terapeutami, rehabilitantami. Te-matyka różnorodna - od chorób najczęściej występujących u osób w starszym wieku, profilakty-ki, promowania zdrowego stylu życia. Spotkania raz w miesiącu od 12 listopada o godz. 15:00. Wykładowcy z Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Me-dycznych.Adres:Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych, ul. Jagiellońska 109 a. Informacje – Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku tel. 41 361 00 05

5

18.

19.

20.

17.16.

6

Stwórz lokalną gazetę. Pójdź do kina ze swoim sąsia- dem. Korzystaj z oferty Domów Kul- tury - zajęcia taneczne, chór. Stwórz lokalną kronikę opisującą historię Twojej okolicy. Zaproś znajomych na wspólny spacer np. po parku.

Uczestniczki projektu Uniwersytet Aktywnego Seniora realizowanego przez Stowarzyszenie Homo Politicus

Akademia Polskiego Filmu to dwuletni kurs historii polskie-go filmu fabularnego. Na pro-gram składa się 96 filmów, które można będzie obejrzeć w Kinie „Fenomen” raz w tygodniu w wybrane wtorki od październi- ka 2014 roku. APF adresowana jest przede wszystkim do stu-dentów, ale ma także charakter otwartej wszechnicy dla zainte-resowanych poszerzeniem swojej wiedzy humanistycznej. Zajęcia składają się z godzinnego wykła-du, projekcji filmu oraz spotka-nia z twórcami. Wykładowcami są profesorowie i doktorzy z wie-lu uniwersytetów oraz kieleccy filmoznawcy, znawcy danego tematu.Słuchacze Świętokrzyskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku są zobowiązani odebrać karnety uprawniające do wejścia do kina oraz materiały informacyjne.Adres:Kino „Fenomen” – Wojewódzki Dom Kultury, ul. Ściegiennego 2 w Kielcachtel. 41 365 51 48, 669 555 019

22.21.

25.

24.

23.

26.

7

Latarnicy Polski Cyfrowej: Kompleksowa, profesjonalna a co najważniejsze bezpłatna pomoc wykwalifikowanych Latarników. Kim są Latarnicy? To lokalni animatorzy, których zadaniem jest zachęcanie przedstawicie-li pokolenia 50+ do zrobienia pierwszego kroku w Internecie. Działania Latarników realizowa-ne są z wykorzystaniem publicz-nych punktów dostępu do Inter-netu – w bibliotekach, remizach OSP, telecentrach, ale także służą radą przez telefon.

28.

27.

29.

30.

Pójdź na lokalny festiwal. Mów ,,Dzień dobry’’ obsłudze sklepowej. Uczestnicz w konsultacjach społecznych oraz lokalnych spotkaniach dyskusyjnych. Zorganizuj piesze wycieczki po okolicy ze znajomymi. Wraz z wnukami/dziećmi zorga- nizuj warsztaty komputerowe dla innych seniorów. Uczestnicz w kampaniach poli- tycznych jako członek sztabu/ wolontariusz/doradca. Uczestnicz w wycieczkach rowe- rowych, masach krytycznych. Podpisz petycję w sprawach ważnych dla swojej społeczności. Korzystaj z oferty ośrodków sportu – siłownie, fitness, baseny, lodowiska ect. Dołącz do lokalnego chóru.

Uczestniczki Seminarium Aktywnego Seniora podczas których powstały trzy inicjatywy lokalne zrealizowane przez seniorów-uczestników.

31.

32.

33.

34.

35.

8

Korzystaj z ofert organizacji pozarządowych. Organizują one projekty podczas których można poznać innych ludzi. Korzystaj z Kieleckiego Banku Czasu. Zapisz się do Świętokrzyskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Bierz udział w wycieczkach z kijami Nordic Walking. Rozmawiaj z radnymi ze swojego okręgu.

Wymiana usług w ramach Kieleckiego Banku Czasu

Kielecki Bank Czasu inicjatywa polegająca na bezpłat- nej wymianie usług miedzy jego członkami. Poza bezpłatnymi wy- mianami stowarzyszenie prowa- dzące Kielecki Bank Czasu co miesiąc organizuje spotkania integracyjne dla obecnych już członków Banku Czasu, a także dla tych którzy chcieliby wejść w jego szeregi. Spotkania te mają charakter warsztatów, dys-kusji czy wspólnych wycieczek. Na bieżąco można śledzić aktu- alności na stronie internetowej www.kieleckibankczasu.org lub bezpośrednio dowiedzieć się co w nadchodzącym miesiącu dla Bankoczasowiczów jest prze-widziane dzwoniąc do koordyna-tora 537 55 55 88. Udział w Kieleckim Banku Czasu jest bezpłatny.

38.37.

39.

40.

36.

41.

9

Bierz udział w wyborach i zachę- caj do tego innych. Kandyduj! Dziel się tym co wyhodujesz w swoim ogródku. Wyłącz telewizor i zadzwoń do starego przyjaciela. Mów innym dlaczego warto jest być aktywnym seniorem. Zorganizuj wycieczkę w Góry Świętokrzyskie wraz z innymi członkami klubu seniora.

Członkowie Forum Aktywnego Seniora. Współautorzy publikacji „100 sposobów na aktywną starość w Kielcach”.

Amnesty InternationalCelem tej międzynarodowej organizacji jest walka o prawa człowieka. W wielu krajach świa-ta są one łamane, mimo przyję-tej Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Amnesty Internatio-nal zabiega m.in. o uwolnienie więźniów sumienia, zniesienie kary śmierci, tortur, zapewnie-nie wszystkim więźniom po-litycznym rzetelnego procesu sądowego. Publikuje setki apeli o pomoc dla ofiar naruszeń praw człowieka. Co roku około 10 grudnia rusza zapoczątkowany w Polsce Maraton Pisania Listów. Mieszkańcy Kielc solidarnie bio- rą udział w tej akcji. W wyniku wspólnego działania ludzi z ca-łego świata dotychczas udało się pomóc jednej trzeciej osób, o które walczono. Warto się przyłączyć.Informacje i kontakt:tel. 692 291 612.

44.

45.

10

Znajdź nowe hobby. Załóż konto na portalu społecz- nościowym i zawrzyj nowe znajomości. Korzystaj z programu Skype, aby darmowo kontaktować się ze swoją rodziną. Skorzystaj z pomocy lokalnego Latarnika przy poznawaniu Internetu.

Wojewódzka Biblioteka Pub-liczna – Dyskusyjny Klub KsiążkiNa miłośników czytelnictwa czekają w bibliotece imprezy i spotkania z autorami i kryty-kami literackimi. W Dyskusyj-nym Klubie Książki spotykają się osoby w różnym wieku, co daje możliwość kontaktów międzypo-koleniowych i ciekawych dysku-sji. Do dyspozycji klubowiczów jest kilkaset tytułów powieści autorów polskich, obcych, wspo-mnień, biografii.Adres:Wojewódzka Biblioteka Publiczna, ul. P. Ściegiennego 13Kielcetel. 41 344 70 74

43.42.

Warsztaty Kawiarenek Oksfordzkich na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach.

49.48.

50.

46.

11

Rozwijaj swoje hobby za pomocą Internetu. Zapisz się na kurs językowy. Bierz udział w pielgrzymkach. Uczestnicz w spotkaniach z lokalnymi autorytetami. Stań się lokalnym aktywistą – istnieją organizacje, które Ci w tym pomogą.

Uczestniczka projektu Uniwersytet Aktywnego Seniora podczas podsumowania projektu.

Kupowanie przez Internet Wygoda, oszczędność czasu i pieniędzy. Zakupy w Internecie stają się coraz prostsze, a w do- datku można korzystać wręcz z nieograniczonego asortymen-tu od leków po sprzęt rtv/agd. Jednocześnie dzięki portalom ta-kie jak ceneo.pl można z łatwoś-cią porównywać ceny produk-tów. Zakupy w internecie stają się coraz bezpieczniejsze – warto korzystać z zaufanych stron np.: www.allegro.pl – serwis aukcyj-ny, warto kupować od osób, które mają dużo pozytywnych opinii; www.sklepikseniora.pl;www.seniorsklep.pl/;www.sklep-dla-seniora.pl/.

47.

51.

52.

53.

54.

55.

12

Graj w brydża i pokera wspólnie z sąsiadami. Promuj bycie aktywnym senio- rem, rozmawiaj o tym z sąsia- dami. Porozmawiaj ze swoimi rówieś- nikami, którzy rzadko wychodzą z domu. Uczestnicz w życiu religijnym swojej wspólnoty. Słuchaj radia, czytaj gazety – znajdziesz tam informacje o ciekawych wydarzeniach.

Członkowie Stowarzyszenia Homo Politicus zaangażowani w projekt Uniwersytet Aktywnego Seniora.

Absolwentka Uniwersytetu Aktywnego Seniora.

58.

57.

56.

65.

13

Uczestnicz w spotkaniach wspól- not mieszkaniowych. Uczestnicz w sesjach Rady Miasta. Napisz projekt do budżetu obywatelskiego. Zapisz się na studia. Bądź aktywny umysłowo. Zaproś przyjaciela na warsztaty taneczne. Zaproś sąsiadkę na kawę. Bądź aktywny w Internecie. Nie bój się zapisać do lekarza przez Internet. Nigdy nie jest za późno naukę gry na instrumentach.

Uczestniczka projektu Uniwersytet Aktywnego Seniora.

Hobby w InternecieNowe możliwości. Internet może być niemałą pomocą w codzien-nych zainteresowaniach i poz- wolić rozwinąć istniejące lub wy- kształcić nowe pasje. Internet może być również sprzymierzeń-cem w barierach zdrowotnych (słaby wzrok, słuch itp.).Przykłady:http://www.myheritage.pl – tworzenie drzewa genealogicz-nego swojej rodziny; www.flickr.com – tworzenie albumów zdjęcio-wych; wikipedia.pl – skarbnica nieograniczonej wiedzy, do której można doda-wać własne hasła (jeżeli senior się specjalizuje w jakiejś dziedzi-nie wiedzy, może współtworzyć encyklopedie);www.twojecentrum.pl/poezja.php – publikowanie swoich wierszy;www.kuchniaplus.pl/przepisy.html – dla miłośników kuchni; Portal youtube.pl – serwis inter-netowy pozwalający na ogląda-nie filmów np. dokumentalnych, transmisji na żywo, programów telewizyjnych, poradników, ale także słuchanie muzyki.Portale społecznościowe – na-wiąż nowe znajomości lub od-szukaj starych przyjaciół dzięki portalom społecznościowym np. Facebook i nk.pl.

61.60.59.

64.63.62.

14

Idea kształcenia ustawicznego w Świętokrzyskim Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Kielcach

Stowarzyszenie Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku działa bez mała od trzydziestu lat i jest jedyną tego typu placówką w Kiel-cach. Zanim jednak poznamy jego działalność, sięgniemy do historii.

Wszystko zaczęło się we Francji w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Profesor prawa i nauk społecznych na Uniwersy-tecie w Tuluzie Pierre Vellas dogłębnie analizując sytuację starzeją-cego się społeczeństwa, doszedł do przekonania, że pilną potrzebą w XX wieku jest aktywizowanie osób starszych. Widział koniecz-ność ustawicznego kształcenia, które powinno odbywać się w spec- jalnie organizowanych placówkach – Uniwersytetach Trzeciego Wieku. Powinny one dążyć do ciągłego doskonalenia i rozwoju intelektualnego, psychicznego i fizycznego. Wziął pod uwagę żywotne potrzeby seniorów m.in. wypełnienia czasu wolnego, zmniejszenia poczucia samotności, samorealizacji.

Przygotował program działalności i uzyskując aprobatę władz uczelni, w 1973 roku w Tuluzie utworzył pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Idea poszła w świat i trafiła na podatny grunt, szczególnie w Europie. W Polsce z inicjatywy prof. dr nauk medycznych Haliny Szwarc, w 1975 roku przy warszawskim Centrum Medycz-nym Kształcenia Podyplomowego otwarto pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Powstające uniwersytety w większości wzorowały się na tzw. modelu francuskim, którego twórcą był Pierre Vellas. Działały przy uczelniach, bazując na kadrze naukowo-dydaktycznej i ko-rzystając z lokali uczelni. Takiego typu były również pierwsze

15

polskie uniwersytety trzeciego wieku, powstające w dużych ośrodkach akademickich.

W Kielcach głównie z inicjatywy doc. dr Andrzeja Jopkiewicza w 1985 roku przy Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego powstał Uniwersytet Trzeciego Wieku. Duża w tym zasługa prof. Haliny Szwarc, która służąc pomocą i własnym doświadczeniem znacząco przyczyniła się do utworzenia w naszym mieście tej jakże potrzebnej placówki. Kilkakrotnie z wykładami gościła na UTW.

Intensywne działanie doc. dr Andrzeja Jopkiewicza dały pozytywne efekty. Na złożony wniosek, w listopadzie 1984 roku Senat WSP wstępnie przychylił się do powołania Uniwer-sytetu Trzeciego Wieku przy Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach. W styczniu 1985 roku utworzono Radę Naukowo-Pro-gramową, która miała za zadanie nadzorować działalność meryto-ryczną UTW, nawiązać kontakty z wykładowcami, ustalić tematy-kę zajęć, mieć pieczę nad sprawami organizacyjno-finansowymi. Przewodniczącym został przedstawiciel Rektora ds. UTW – doc. dr Andrzej Jopkiewicz. Na podstawie Zarządzenia z wrześ-nia 1985 roku wydanego przez Rektora WSP w Kielcach w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania Uniwersytetu Trzeciego Wieku opracowano Regulamin UTW.

W początkowych latach zajęcia dydaktyczne ograniczono wyłącznie do wykładów, które odbywały się w budynku WSP przy ul. Kościuszki. Tu również mieścił się sekretariat UTW.

Uniwersytet liczył 110 słuchaczy, dla których prowadzone były wykłady na dwóch kierunkach – humanistycznym i biologiczno-me- dycznym. Zajęcia dla każdego kierunku odbywały się raz na dwa tygodnie. Utworzono Radę Samorządu Słuchaczy, która organizowa-ła wycieczki, wieczorki towarzyskie, wspólne wyjścia do teatru, itp.

16

W założeniach cykl kształcenia na UTW miał trwać dwa lata, ale na prośby i postulaty Słuchaczy utworzono „kierunek otwarty” dla chcących nadal się kształcić.

Coraz bogatsza oferta programowa z roku na rok przy-ciągała większą ilość osób zainteresowanych wstąpieniem do UTW. Dotychczasowa sala wykładowa nie mieściła Słuchaczy. Korzystnym rozwiązaniem było nawiązanie współpracy z Poli-techniką Świętokrzyską. Oprócz udostępnionej auli, pracownicy nauko-wi Politechniki zaoferowali prowadzenie wykładów na UTW. Kolejna zmiana lokalizacji to przeniesienie do budynku Akademii Świętokrzyskiej przy ul. Żeromskiego, gdzie korzystano z najwięk-szej auli jaką miała uczelnia.

Początek lat dziewięćdziesiątych, to nasilające się trudności finansowe UTW zmuszające do drastycznych oszczędności i korzy-stania wyłącznie z kieleckiej kadry naukowo-dydaktycznej. Mimo to powstały nowe sekcje zainteresowań – wokalna, teatralna, plastycz-na, literacka, kulturoznawstwa, samopomocy koleżeńskiej, lektoraty. Duża liczba wycieczek krajoznawczych, imprez towarzyskich, inic- jatyw na rzecz środowiska pozytywnie wpłynęła na zintegrowanie słuchaczy, których ilość zwiększyła się do 280 w końcu XX wieku.

Popularność Uniwersytetu wzrastała z każdym rokiem akademickim, przybywało osób i należało podjąć decyzję o kolejnej zmianie sali wykładowej na większą. Dzięki wspar-ciu władz lokalnych w roku akademickim 2005/2006 wykła-dy przeniesiono do sali widowiskowo-kinowej Wojewódzkie-go Domu Kultury. Wraz z przeprowadzką, w 2006 roku podjęto decyzję przekształcenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Sto- warzyszenie Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku i przystąpiono do Ogólnopolskiej Federacji Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Dokonano wyboru Zarządu ŚUTW, funkcję Prezesa objęła Elżbieta Iwan. Nastąpił nowy etap rozwoju

17

uniwersytetu. Działalność rozpoczęto pod patronatem nauko-wym Akademii Świętokrzyskiej /obecnie Uniwersytet Jana Kocha- nowskiego/, Politechniki Świętokrzyskiej, Wyższej Szkoły Umiejęt-ności, Kieleckiego Towarzystwa Naukowego. Nastąpił dalszy roz-wój działalności, wzbogacenie programu, przy coraz większej ilości słuchaczy.

Z Wojewódzkiego Domu Kultury w 2013 roku biuro zostało przeniesione do budynku Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. Seminaryjskiej, natomiast Uniwersytet Jana Kochanowskiego udostępnił aulę przy ul. Krakowskiej na cotygodniowe wykłady ple-narne. Społeczna praca Zarządu oprócz działalności programowej, to także uczestnictwo w różnego rodzaju naradach, spotkaniach, konferencjach dotyczących osób w wieku emerytalnym.

Każdego roku nasi przedstawiciele uczestniczą w Forum Uniwersytetów Trzeciego Wieku, imprezie towarzyszącej Forum Ekonomicznemu w Krynicy Zdroju. Jesteśmy zapraszani na ogól-nopolskie konferencje dotyczące polityki państwa na rzecz osób starszych. Działalność SUTW zastała pozytywnie oceniona i w roku 2014 Ogólnopolska Federacja Uniwersytetów Trzeciego Wieku przyznała „Złoty Certyfikat dla ŚUTW”, a Minister Pracy i Polityki Społecznej Władysław Kosiniak-Kamysz wręczył certyfikat „Profe-sjonalny Uniwersytet Trzeciego Wieku”.

Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku liczy ponad sześ-ciuset słuchaczy. Sprawne zarządzanie, opracowywanie programów zajęć, dbanie o dyscyplinę finansową wymaga ogromnej pracy. Należy podkreślić, że działalność prowadzona jest w kilkunastu miejscach Kielc, co jest niezmiernie uciążliwe i w znacznym stopniu utrudnia pracę.

Słuchacze ŚUTW to osoby ponad pięćdziesięcioletnie. Przy zapisach wypełniają ankiety, z których można dowiedzieć się

18

m.in. jakie posiadają wykształcenie, zawód, nabyte umiejętności, czym się interesują.

Na podstawie przeprowadzonej ankiety przygotowanej przez przedstawiciela Kieleckiej Izby Lekarskiej dr Jana Lechickie-go, uniwersytet poszerza swoje informacje o słuchaczach, dotyczą-ce m.in. działań prozdrowotnych, chorobach, nałogach. Bardzo ważną rolą uniwersytetu jest troska o zdrowie i kondycję fizyczną osób starszych.

Dzięki współpracy z Instytutem Nauk Medycznych Uniwer- sytetu Jana Kochanowskiego utworzono seminarium „Promo-cja zdrowia”. Każdego roku ŚUTW uczestniczy w projekcie Tar-gów Kielce – „Salon Zdrowie Seniora”. Bierze udział w corocznych Olimpiadach Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Łazach i z satys-fakcją odnotowuje każdy sukces. Uniwersytet jest organizatorem „Ogólnopolskiego Rajdu Seniorów – Góry Świętokrzyskie”. Jest to rajd gwiaździsty, przewodnicy przygotowują kilka tras do wyboru. Po wędrówce, na spotkaniu wszystkich uczestników jest czas by się poznać, biesiadować przy muzyce, tańcach, konkursach. Patriotyzm i pamięć o wielkich czynach przodków jest ciągle żywa i kultywowa-na wśród społeczności ŚUTW.

Z inicjatywy i dzięki ogromnemu zaangażowaniu słuchaczki uniwersytetu Danuty Żbikowskiej, w obecności Wiceminister Ob- rony Narodowej Beaty Oczkowicz, Prezydenta Miasta Kielce Woj-ciecha Lubawskiego odsłonięto pomnik dla uczczenia 95 rocznicy sformowania 2 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów w Kielcach.

Kieleckie konkursy historyczne nie obejdą się bez udziału osób z ŚUTW. W roku 2014 Barbara Kułakowska zdobyła pierwsze miejsce w miejskim konkursie historycznym zorganizowanym w setną rocznicę wkroczenia I Kompanii Kadrowej do Kielc. ŚUTW uczestniczy w miejskich uroczys-tościach patriotycznych,

19

ale również organizuje spotkania, na które zapraszani są historycy z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.

Ważną rolą ŚUTW jest dbałość o zapewnienie Słuchaczom wypoczynku, rozrywki, możliwości kulturalnego spędzania czasu. Każdego roku organizowane są wczasy, z których rocznie korzysta ponad dwieście osób. Dużym powodzeniem cieszą się wycieczki krajowe i zagraniczne. W 2013 roku ŚUTW zorganizował „Senio-ralia” przy współudziale Uniwersytetów Trzeciego Wieku z regionu świętokrzyskiego oraz kieleckich Klubów Seniora. Barwny korowód przeszedł ulicą Sienkiewicza, na Rynku władze przekazały klucze do miasta. W parku miejskim do godzin wieczornych trwał festyn z występami artystycznymi poszczególnych placówek, wystawą rękodzieła artystycznego, pokazami.

Organizowane jest wspólne uczestnictwo w spektaklach teatralnych, koncertach i innych ważnych wydarzeniach kultu-ralnych zarówno w Kielcach jak i w Warszawie, Krakowie, Łodzi. Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku jest miejscem, gdzie można realizować własne pasje artystyczne. Członkowie grupy wokalnej „Przyjaciele”, kabaretu „Trzeci bieg”, chóru „Cantabile” oprócz występów dla uniwersytetu, goszczą w wielu placówkach kulturalnych, oświatowych.

W ramach działalności programowej prowadzi w Muzeum Historii Kielc – „Klub nad Silnicą”. Spotkania odbywają się w każdą sobotę, począwszy od września do czerwca. Tematy prelekcji przygotowują profesjonaliści, ale również słuchacze uniwersytetu – pasjonaci różnych dziedzin. Gości historyków, literatów, filozofów, regionalistów. Tematyka spotkań jest różno- rodna i można ją podzielić na grupy: historyczną, literacką, muzyczną. Omawiane są ważne wydarzenia historyczne, rocz-nicowe, kończone dyskusją. Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych przygotowuje spotkania z cyklu „W kręgu poetów”.

20

Miłej rozrywki dostarczają zespół wokalny „Przyjaciele”, kabaret „Trzeci bieg” z ŚUTW oraz zaproszeni goście.

Od wielu lat doskonale działa zespół wolontariatu, zrzesza- jący piętnaście osób aktywnie pracujących przez cały rok. Ta niewielka grupa rocznie pracuje społecznie około 1300 go-dzin. Niosą pomoc nie tylko potrzebującym mieszkańcom Kielc, ale również Polakom z Litwy. Są przeszkoleni, działają fachowo i operatywnie. Oto niektóre prace wolontaryjne: korepetycje dla dzieci, praca w bibliotece parafialnej i Archiwum Diecezjal- nym, „Animacja czasu dzieci chorych” w Szpitalu Dziecięcym, odwiedziny pacjentów w hospicjum, domach opieki społecznej, kwesty, zbiórki żywności, pomoc kobietom – ofiarom przemocy domowej, samonym matkom, wsparcie i pomoc w zbiórkach pieniędzy na rzecz budowy stacjonarnego hospicjum, zbiórka darów dla Polaków z Wilna. Wolontariusze biorą udział w szko- leniach, konferencjach, zajęciach warsztatowych, aby doskonalić swoje umiejętności.

Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku ciągle rozwija się zgodnie z pełnionymi funkcjami – edukacyjną z kształceniem usta-wicznym, integracyjną, aktywizacyjną, kompensacyjną, rewitaliza-cyjną. Po otwarciu dla nas granic Unii Europejskiej przygotowuje do życia w społeczeństwie obywatelskim.

Działalność nie byłaby możliwa bez wsparcia merytorycznego, organizacyjnego, finansowego, rektorów wyższych uczelni, szcze-gólnie Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, przedstawicieli miasta, województwa, kieleckich placówek kultury i oświaty. Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku docenia to i jest niezmiernie wdzięcz-ny za okazywaną pomoc.

Jesteśmy bardzo licznym stowarzyszeniem, liczącym ponad sześciuset członków i z wielką przykrością musimy stwierdzić,

21

że więcej osób nie jesteśmy w stanie przyjąć. Naszym marzeniem jest, aby w Kielcach powstało co najmniej kilka UTW, bo zapo-trzebowanie jest ogromne i stale rośnie. Kielce zajmują w kraju niechlubne, ostatnie miejsce jeśli idzie o ilość Uniwersytetów Trzeciego Wieku.

Uczestnicy Seniorskiej Debaty Oksfordzkiej na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach

22

Poznaj swojego dzielnico- wego. Jeżeli widzisz problem w swo- jej okolicy - rozwiąż go wraz ze swoimi sąsiadami. Porozmawiaj z cudzoziem- cami mieszkającymi w Twojej okolicy - poznaj nową kulturę. Opowiedz historię swojej okolicy swoim wnukom. Poproś wnuka/wnuczkę, aby pokazał Ci jak działa Internet. Nie bój się tego co nowe.

Spotkanie z władzami wspólnoty mieszkaniowejprzezentujące projekt seniorów.

„Zatyłki” - szynk i restauracjaW klimatycznej piwnicy XIX – wiecznego budynku odbywa-ją się bardzo ciekawe prelekcje z pokazami slajdów. Tematy pro-ponowane słuchaczom, to stare Kielce. Spotkania prowadzone są przez historyków, głównie z Muzeum Historii Kielc, posia-dającego bogate zbiory fotogra-fii z przeszłości miasta. Lokal w dniach prelekcji odwiedzają głównie seniorzy, którzy z sen-tymentem wracają do Kielc ich dzieciństwa i młodości.Prelekcje w wybrane wtorki o godz. 17:00 Adres:„ Zatyłki”Kielce, ul Orla 4,tel. 884 344 084, 503 185 206

67.

66.

70.

68.

71.

69.

23

Wspieraj wolontariuszy i or- ganizacje pozarządowe. Zaplanuj ze znajomymi pod- róż marzeń. Oglądaj mecze ze znajomymi. Poznaj swoich nowych są- siadów. Nawiązuj nowe kontakty. Znajdź i wspieraj biedne rodziny z twojej okolicy. Podziękuj osobie która prze- puściła Cię w drzwiach w autobusie. Załóż organizację pozarzą- dową. Zorganizuj spotkanie z miesz- kańcami.

Uczestnicy projektuUniwersytet Aktywnego Seniora.

Muzeum Dialogu Kultur mieści się przy ul. Rynek 3 w Kielcach. Odbywa się tam wiele spotkań, wystaw i cieka-wych wydarzeń, które bardzo czę-sto skierowane są do Seniorów. Na bieżąco można śledzić aktal-ności na stronie internetowej: www.mdk.mnki.pl lub dzwoniąc: tel. 41 344 60 96 wew. 241.

73.

75.74.

72.

78.

77.76.

80.

79.

24

Kielecki Bank Czasu sposobem nie tylko na AKTYWNOŚĆ!

„Jestem prawnikiem. Gdybyś wszedł do mojego biura, zapytałbym Cię, ”czym mogę Panu służyć?”. Jednak nigdy nie zapytałbym, co Ty dla mnie możesz zrobić. Nie pytamy ludzi, co oni mają do zaoferowania. A co by było, gdyby powiedzieć na przykład tak: „chętnie udzielę Panu porady prawnej, pod warunkiem, że zgodzi się Pan wyprowadzić mojego psa?”

E. Cahn.

Mimo, że termin „bank czasu” funkcjonuje od lat 80-tych XX wieku, większość z nas nie wie o co chodzi w tej idei, a jak słyszy „BANK” to od razu się wzdryga. Jedno jest pewne „bank” wszyst-kim kojarzą się z kredytem, debetem, naciąganiem obywateli….

Jednak zanim odpowiemy kategorycznie „NIE!”, na to kiedy nam ktoś będzie chciał przedstawić ofertę Banku Czasu, warto przyjrzeć się jej bliżej, tym bardziej że to nic nas nie kosztuje, poza naszym czasem.

Działanie Banku Czasu zainicjował w Stanach Zjednoczonych Edgar Cahn w 1980 roku, kiedy po przebyciu ciężkiego zawału mięśnia sercowego nie mógł już dłużej wykonywać swoich dotych-czasowych obowiązków zawodowych. Człowiek dotąd aktywny, angażujący się w wiele ciekawych inicjatyw, teraz czuł się niepotrzeb-ny i nieprzydatny. Po dłuższym zastanowieniu zdał sobie sprawę, że w podobnej sytuacji znajduje się bardzo wiele osób. Postanowił podjąć działania zmierzające do zmiany swojej sytuacji życiowej i ludzi jemu podobnych. Pomocą miały być „czasodolary” (time- dollars) – wymienialne jednostki czasu. Nowy pomysł polegał

25

na poświęceniu wolnych godzin na rzecz lokalnej społeczności. W zamian za wykonanie usługi, na przykład zrobienie zakupów, udzielenie korepetycji, pomoc w domu, można było otrzymać „czasodolara”, którego z kolei można było wymieniać na usługi świadczone przez innych.

W Polsce Banki Czasu zaczęły funkcjonować od 2004 roku. Kielecki Bank Czasu działa od 15 czerwca 2013 roku, a organi- zacją prowadzącą jest Stowarzyszenie Edukacji Pozaformalnej KALEJDOSKOP. Aktualnie już w swoich szeregach ma ok. 100 uczestników. Najmłodszy ma lat 16,a najstarszy 83.

Każdy Bankoczasowicz może skorzystać z ok. 40 usług aktual-nie dostępnych w bazie Kieleckiego Banku Czasu. Są to m.in.:1. Dostarczanie przesyłek ; 2. Załatwienia spraw poza domem (m.in. stanie w kolejkach do lekarza);3. Towarzystwo (m.in. wspólne spacery, wyjście do kina); 4. Podwożenie samochodem;5. Nauka gry na pianinie i gitarze; 6. Prasowanie, porządki domowe; 7. Opieka (m.in. nad zwierzętami);8. Organizacja imprez;9. Pieczenie ciast;10. Pomoc przy ogrodzie; 11. Przepisywanie tekstów;12. Pomoc w pisaniu urzędowych pism; 13. Nauka posługiwania się Internetem i komputerem;14. Naprawa sprzętu elektronicznego; 15. Wystrój wnętrz;16. Nauka śpiewu; 17. Pomoc w organizowaniu wycieczek;

26

18. Nauka photoshopa; 19. Nauka rysunku; 20. Indywidualne lekcje fotografii;21. Usługi kosmetyczne i fryzjerskie.

W Banku Czasu WALUTĄ jest czas! 1 OFIAROWANA GODZINA = 1 ZYSKANA GODZINA.

Ideę wymiany usługi bardziej zobrazuje konkretny przykład. Pani Lucyna POŚWIĘCIŁA 3 godziny na wykonanie tortu dla Martyny. W czasie swojej pracy w Banku Czasu wykonywa-ła także zakupy artykułów spożywczych, które były jej niezbędne do przygotowanie słodkiego prezentu. Koszty związane z zaku- pami pokryła korzystająca Martyna. Podsumowując Pani Lucyna ZYSKAŁA 3 godziny czasu, które może sobie odebrać korzystając z różnych usług oferowanych w Banku Czasu. Natomiast Martyna, kiedy będzie pojawi się takie zapotrzebowanie, udzieli porady psychologa innemu Bankoczasowiczowi.

Pani Lucyna poza pieczeniem ciast w ANKIECIE UMIEJĘTNOŚCI I POTRZEB zaznaczyła także robienie sosów słodko-kwaśnych, a Martyna mycie okien i opiekę nad dziećmi. Dla sprecyzowania swoich umiejętności ale i potrzeb, każdy zapisujący się wypełnia wspomnianą ankietę. Każda godzina, niezależnie od świadczonej usługi jest warta tyle samo, a nad wszyst-kim czuwa koordynator. Na bieżąco kieruje pomoc do potrze- bujących, sprawdza czy uczestnicy prawidłowo realizują usługi, prowadzi dokumentację z zapisem wzajemnie świadczonych usług między Bankoczasowiczami.

Poza bezpłatną wymianą usług, członkowie Kieleckiego Banku Czasu uczestniczą w wielu wydarzeniach i spotkaniach integra-cyjnych organizowanych przez Stowarzyszenie KALEJDOSKOP.

27

Były to m.in.:• Wspólne grillowanie (Stadion Leśny Kielce);• Spotkanie z Młodzieżowym Kabaretem Wolna Strefa (Osiedlo- wy Klub Kultury Miniatura);• Spotkanie Andrzejkowe (Osiedlowy Klub Kultury Miniatura);• Wspólne Festyny z Różnych Okazji (Eko Sztuki; Otwarte Spotkanie Banku Czasu);• Bożonarodzeniowe spotkanie (Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej Kielce);• Wspólne wyjście do teatru (Teatr 1eden);• Wspólne wyjście do kina (Kino Fenomen);• Wspólne wyjście na kręgle (MK Bowling Galeria Echo Kielce);• Wspólny turystyka (wycieczka do ZOO do Krakowa); • Wymiana nieużywanego asortymentu (płyt, książek, ubrań itp.); • Wspólne zajęcia taneczne (taniec Zumba – Studio Ruchu Mięta);• Wspólna edukacja (kurs pierwszej pomocy);• Spotkania dyskusyjne (Kino pod Chmurką);• Integrujące gry i zabawy.

Co miesiąc charakter spotkań integracyjnych jest inny, a infor-mację o nadchodzących nich można śledzić na naszej stronie www.kieleckibankczasu.org.

Uczestnictwo Seniora w Banku Czasu daje możliwość m.in. rozwijania własnych pasji czy zainteresowań. Wcale nie potrzebu- jemy pieniędzy, aby uczęszczać na naukę języka angielskiego czy lekcje fotografii. Wystarczy dać w zamian coś, co potrafimy robić najlepiej.

Aleksandra Bulanowska, koordynator Kieleckiego Banku Czasu, zapytana o korzyści dla seniora, jakie może mu przynieść uczestnictwo w tej nieformalnej grupie, odpowiada: „Seniorzy dzięki działalności w naszym Banku Czasu mogą poprawić jakość

28

spędzania swojego czasu m.in. przez co miesięczne spotkania inte- gracyjne. Korzystając z pomocy, a co najważniejsze dając ją in-nym, czują się znowu potrzebne, a ich umiejętności niezastąpione. Z obserwacji dostrzegam, że daje im to naprawdę dużo satysfakcji. Dodatkowo w KBC tworzy się przestrzeń integracji międzypokolenio-wej, co moim zdaniem dla naszych babć i dziadków jest niezmiernie ważne. Dzięki działalności Banków Czasu na pewno zmniejszają się stereotypy na temat osób starszych i ich znaczenia w społeczności lokalnej. Jednak to co naj-ważniejsze, to uczestnicząc w ofercie Banku Czasu seniorzy wyłączają telewizję i chcą być AKTYWNI! I to jest najfajniejsze….”.

Jeśli chcesz zapisać się do Kieleckiego Banku Czasu wystar-czy, że zadzwonisz pod nr telefonu 537 55 55 88 do koordynatora, u którego dowiesz się jeszcze więcej szczegółów. Każdy kto chce zostać Bankoczasowieczem po rejestracji otrzyma swój IDENTFIKATOR i KARTĘ CZASU PRACY. Rejestracja odbywa się przez wypełnienie następujących FORMULARZA ZGŁOSZENIOWEGO, OŚWIADCZENIA KIELECKIEGO BANKU CZASU i ANKIETY UMIEJĘTNOŚCI I POTRZEB. Oczywiście nie obędzie się także bez zapoznania się z REGULAMINEM KIELECKIEGO BANKU CZASU. Wszystkie te dokumenty można zobaczyć i pobrać je z naszej strony internetowej www.kieleckibankczasu.org lub skontak- tować się telefonicznie z koordynatorem, który chętnie służy pomocą i odpowiedzą na trudne pytania lub wątpliwości. Na naszej stronie internetowej widnieją także aktualne informacje na temat oferowanych usług oraz potrzeb naszych Bankoczasowiczów.

29

Napisz petycję i zbierz pod- pisy. Zabierz znajomych na ryby. Zorganizuj wycieczkę w swo- jej okolicy aby poznać swoją tożsamość swoją historię. Bądź członkiem komisji wyborczej. Stwórz klub dyskusyjny, koło tematyczne w swojej okolicy. Zorganizuj mecz wielopoko- leniowy. Praca społeczna w swojej okolicy. Dbaj o wspólną przestrzeń. Zorganizuj wystawę starych zdjęć ze swojej okolicy. Zorganizuj wyprzedaż gara- żową. Wybierz się na spływ kaja- kowy po Nidzie.

Zwiedzanie Uniwerstytetu Jana Kochanowskiegoprzez uczestnikówprojektu.

90.

83.82.

81.

86.

85.

84.

91.

87.

89.88.

30

Zdobądź nowe umiejętności. Korzystaj z wykładów otwar- tych na miejscowym uniwer- sytecie. Zgłaszaj problemy komuni- kacji publicznej do zarządcy transportu miejskiego. Zgłaszaj problemy infrastruk- turalne do zarządcy w twoim mieście. Zorganizuj na swoim osiedlu spotkanie świąteczne. Uczestnicz w kwestach. Zadbaj o wspólny ogródek. Uczestnicz w uroczystościach państwowych. Uczestnicz w biegach, festy- nach.

Uczestnicy seniorskiej debaty oksfordzkiej

Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego WiekuAktywizowanie osób starszych, zachowanie i zwiększanie spraw-ności intelektualnej, psychicznej i fizycznej to cel uniwersytetów trzeciego wieku. Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Kielcach posiada bogatą ofertę programową. Zachęca do uczest-nictwa w licznych seminariach, warsztatach, sekcjach zaintere-sowań. Prowadzi lektoraty, kursy komputerowe. W trosce o zacho-wanie dobrej kondycji fizycznej swoich członków proponuje duży wybór zajęć sportowo-rekreacyj-nych. Słuchacze uniwersytetu co roku mogą korzystać z wczasów w atrakcyjnych ośrodkach wypo-czynkowych.

Bliższe informacje i zapisy na rok akademicki 2014/2015 odbywają się we wtorki od 16 września w godz. od 10:00 do 13:00 /do wyczerpania miejsc/ w se-kretariacie ŚUTW.

Adres:Świętokrzyski Uniwersytet Trzeciego WiekuKielceul. Seminaryjska 28 atel. 41 361 00 05

99.

93.92.

96.

95.

94.

100.

98.97.