"WSCHÓD, ZACHÓD - ŁĄCZY NAS POLSKA"ŚWIATOWY ZJAZD NAUCZYCIELI POLONIJNYCH

Ostróda 14.-17. kwietnia. 2011 roku

"100 lat po... naukowe dziedzictwo Marii Curie-

Skłodowskiej"

Dr Stanisława Koronkiewicz

Katedra Chemii UWM

Olsztyn, 14.04.2011

Międzynarodowy Rok Chemii

Rok Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce

„„Ludzkość potrzebuje zapewne ludzi Ludzkość potrzebuje zapewne ludzi praktycznych, którzy pracują przeważnie dla praktycznych, którzy pracują przeważnie dla własnych celów, chociaż pamiętają też o własnych celów, chociaż pamiętają też o potrzebach ogółu. potrzebach ogółu.

Lecz potrzebuje również marzycieli, których Lecz potrzebuje również marzycieli, których bezinteresowne dążenie do celu jest tak bezinteresowne dążenie do celu jest tak potężne, że nie potrafią oni zwracać uwagi na potężne, że nie potrafią oni zwracać uwagi na własną korzyść materialna”.własną korzyść materialna”.

Maria Skłodowska - Curie Maria Skłodowska - Curie

Banknot z 1989 roku - wartość: 20 000 złotych (obecnie by było... 2 złote czyli 0,70 USD).

•Jej dziadek, Józef Skłodowski, był szanowanym lubelskim pedagogiem.

•Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki, fizyki i dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził w domu stancję dla chłopców.

•Matka Marii była dyrektorką prestiżowej, warszawskiej pensji dla dziewcząt.

Maria urodziła się 7. listopada. 1867r. w Warszawie jako 5 dziecko w znanej rodzinie

nauczycielskiej.

W Paryżu, w 1891 Maria zdała jako pierwsza kobieta w historii egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony. W dzień studiowała a wieczorami pracowała jako korepetytorka z trudem zarabiając na utrzymanie.

Wiosną 1894r. poznała uczonego, Piotra Wiosną 1894r. poznała uczonego, Piotra Curie, z którym miała złączyć swe życie i Curie, z którym miała złączyć swe życie i prace. 25 lipca 1895 r. odbył się ich cichy prace. 25 lipca 1895 r. odbył się ich cichy i skromny ślub. i skromny ślub.

Większość życia i kariery naukowej spędziła we Francji.

Została pierwszą kobietą - profesorem Sorbony.

Do jej największych dokonań należą:

• opracowanie teorii promieniotwórczości,

• opracowanie technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych

• odkrycie dwóch nowych pierwiastków: radu i polonu.

Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze w świecie badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości.

10 grudnia 1903 r. Królewska Akademia Nauk w Sztokholmie ogłosiła, że nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki uhonorowano Henriego Becquerela oraz Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie za odkrycie i badania

nad promieniotwórczością.

Sto lat temu, w 1911 r. Maria Skłodowska-Curie otrzymała drugą nagrodę Nobla, tym razem w

dziedzinie chemii, za wydzielenie czystego radu.

Maria Skłodowska-Curie do dziś pozostaje jedyną kobietą nagrodzoną dwukrotnie

Nagrodą Nobla.

Polka była też jedyną kobietą wśród laureatów nagrody Nobla do 1935 r., kiedy to

jej córka Irena wraz z mężem otrzymała nagrodę Nobla z chemii za odkrycie sztucznej

promieniotwórczości.

5th Solvay Conference on Physics – Bruksela, 1927 Siedemnastu spośród dwudziestu dziewięciu uczestników zostało

laureatami  Nagrody Nobla.

W czasie I Wojny W czasie I Wojny Światowej zdobyła 20 Światowej zdobyła 20

samochodów i samochodów i zorganizowała ruchome zorganizowała ruchome pogotowie z aparatami pogotowie z aparatami

Roentgena. Roentgena.

W lipcu 1916 roku jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła W lipcu 1916 roku jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła prawo jazdy, by móc prowadzić samochód. Docierała do prawo jazdy, by móc prowadzić samochód. Docierała do najbardziej zagrożonych pozycji pod Verdun. najbardziej zagrożonych pozycji pod Verdun.

Jej pogotowie znał cały front, a francuscy żołnierze wyposażone w aparaty rentgenowskie pojazdy nazywali "małymi Curie". Przebadano w nich 10 tysięcy rannych.

Oprócz tego założyła 220 stacji radiologicznych i przeszkoliła kadry do ich obsługi. Obsłużyły one ponad 3 miliony przypadków urazów wśród francuskich żołnierzy.

Mimo, że los związał naszą Rodaczkę z Francją zawsze utrzymywała ona ścisłe kontakty z Polską.

Podczas tamtej uroczystości Maria Skłodowska posadziła na dziedzińcu Instytutu miłorząb i ofiarowała placówce na potrzeby

lecznicze 1 gram radu.

W 2007 roku, w 75 rocznicę powstania instytutu, obok ocalałego drzewa fundatorki posadzono na pamiątkę następne drzewa.

Dzięki inicjatywie Skłodowskiej utworzono w Warszawie w 1932 roku Instytut Radowy (obecnie Centrum Onkologii).

Znaczna kwota pieniędzy (ok. 80 000 $) pochodziła z kwesty wśród kobiet z amerykańskiej Polonii.

Jedyne na świecie biograficzne Jedyne na świecie biograficzne Muzeum Marii Skłodowskiej Muzeum Marii Skłodowskiej

Curie znajduje się przy Curie znajduje się przy ul.Freta 16 w Warszawie. ul.Freta 16 w Warszawie.

Mieści się ono w zabytkowej Mieści się ono w zabytkowej kamienicy z XVIII w, w której kamienicy z XVIII w, w której

uczona przyszła na świat.uczona przyszła na świat.

„Pani Curie jest - z wszystkich ludzi na świecie - jedynym nie zepsutym przez sławę człowiekiem."

Albert Einstein

Podczas spotkania z drugim prezydentem Polski Stanisławem Wojciechowskim, Prezydent zapytał:„Czy pamięta Pani jasiek, który mi pożyczyła na drogę, gdy jechałem z Paryża do Warszawy?”Uczona odpowiedziała:„Pamiętam nawet, że pan mi go zapomniał zwrócić.”

Maria Skłodowska-Curie chociaż jest uznawana za obrończynię kobiet, to nie popierała wszystkich nowości. Krótko przed śmiercią, widząc nowe buty swojej córki powiedziała:„Och moje biedactwo, jakież okropne obcasy. Nie, nigdy mnie nie przekonasz, że kobiety są stworzone do chodzenia na szczudłach.”

Jej biografia, napisana przez córkę Ewę, jest najczęściej czytaną na świecie biografią, a w Japonii - obowiązującą lekturą szkolną.

Maria Skłodowska-Curie udowodniła swoim życiem, że kobieta może osiągnąć ponadczasowy światowy sukces. Dała tym nadzieję wszystkim dziewczętom i kobietom na przyszłość.

"Uczony jest w swojej pracowni nie tylko technikiem, lecz

również dzieckiem wpatrzonym w

zjawiska przyrody, wzruszające jak

czarodziejska baśń."

Maria Skłodowska-Curie

Zastosowania chemiluminescencji

Od robaczków świętojańskich do laboratoriów XXI wieku

Luminescencja – „zimne świecenie”

Świecenie ciał występujące bez podwyższenia ich temperatury

bioluminescencja

Chrząszcze - enzymatyczne utlenianie lucyferyny katalizowane lucyferazą

Najwydajniejsze reakcje chemiluminescencji:

1. świecenie luminolu w rozpuszczalnikach organicznych (DMSO), 2. utlenianie lucygeniny,3. utlenianie szczawianów organicznych w obecności przenośników energii.

luminol

Pomiar natężenia chemiluminescencji można wykorzystać jako metodę detekcji w

• wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC)

• elektroforezie kapilarnej (CE)

• technikach przepływowych (FIA, SIA, MCFA)

PC

KS P

P

W

PMT

0

10

1

H O2 2

lum inol

próbka

V 1

V 2 FC

Zestaw do multikomutacyjnej analizy przepływowej (MCFA) z detekcją chemiluminescencyjną

pompa

fotopowielacz

Zawory elektromagnetyczne

Okno edycyjne programu stosowanego do sterowania pompą perystaltyczną i zaworami elektromagnetyczne oraz do rejestracji natężenia

chemiluminescencji.

po drugie: nie zanudzić... 

(Tomasz Pluciński)

Po pierwsze: zaciekawić!  (Leonardo da Vinci)

Używane są m.in. przez wojska NATO i Policję, ale też przez myśliwych, wędkarzy, graczy paintball i artystów...

Chemiczne latarki

Są wodoodporne, nie tłuką się, nie wymagają użycia baterii, nie generują ciepła, są tanie....

1. Naczynie zewnętrzne, wykonane z tworzywa sztucznego.

2. Naczynie wewnętrzne, wykonane ze szkła,

3. Naczynie zewnętrzne wypełnione jest roztworem A, którym jest mieszaniną szczawianów organicznych i barwników fluorescencyjnych.

4. Po zgięciu latarki z pękniętego naczynia wewnętrznego wypływa roztwór B - najczęściej nadtlenek wodoru.

5. Po zmieszaniu roztworów A i B obserwuje się świecenie.