1. Zakupy przez Internet Coraz więcej ludzi korzysta z Internetu jako z kanału, za pośrednictwem którego można kupować nie tylko towar, ale również usługi. Dużą zaletą zakupów przez Internet jest oszczędność czasu, z drugiej strony jednak brak jest możliwości bezpośredniego obejrzenia towaru. Dlatego w Kodeksie cywilnym ujęte zostały dyrektywy europejskie dające konsumentowi prawo od odstąpienia od umowy zawartej zdalnie, czyli za pośrednictwem Internetu, telefonu lub katalogu, o ile spełnione zostaną pewne warunki. Tego rodzaju stosunek między sprzedawcą i nabywcą, którzy zawierają ze sobą umowę, reguluje § 53 Kodeksu cywilnego.

Każdy konsument powinien przed zawarciem umowy zdobyć możliwie największą ilość informacji. Należy unikać przede wszystkim sklepów, które na swoich stronach internetowych nie podają żadnych danych kontaktowych lub unikają komunikacji z klientem. Konsument powinien interesować się nie tylko ceną towaru, ale także wszystkimi powiązanymi kosztami i terminami dostaw. Dobrym wskaźnikiem przy wyborze sklepu internetowego jest informacja, czy warunki handlowe są kontrolowane w ramach różnych systemów certyfikacji. Np. Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta (Sdružení obrany spotřebitelů – skrót SOS) w ramach swego projektu oferuje przedsiębiorcom Audyt Konsumencki Warunków Handlowych (czeski skrót SAOP). Oznaczenie sklepu takim logo jest dla konsumenta sygnałem, że warunki handlowe danego podmiotu są zgodne z prawem. Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta jednak nie gwarantuje przestrzegania tych warunków. APEK – Asocjacja ds. Komercji Elektronicznej (Asociace pro elektronickou komerci), adres internetowy – www.apek.cz, z kolei oferuje przedsiębiorcom program Certyfikowany Sklep (Certifikovaný obchod).

Konsumentom, podejmującym decyzję o zakupie jakiegoś produktu lub usługi przez Internet, zalecamy najpierw wpisanie nazwy danego towaru lub usługi w wyszukiwarce. W ten sposób można znaleźć adresy internetowe tańszych dostawców, ale również informacje o praktycznych doświadczeniach innych użytkowników danego produktu. W tym celu Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta udostępnia na swoich stronach Bazę Doświadczeń Konsumentów, którą można znaleźć pod adresem www.spotrebitele.info/databaze. Jest ona platformą wymiany doświadczeń związanych z zakupami.

Towar zakupiony za pośrednictwem Internetu można zawsze zwrócić Ze względu na fakt zdalnego zawierania umowy konsument nie ma możliwości obejrzenia wybranego towaru lub usługi. W związku z tym istnieje możliwość odstąpienia od umowy zawartej w ten sposób w terminie 14 dni bez podania przyczyny. Przy tym jest konieczne, aby oświadczenie o odstąpieniu zostało doręczone sprzedawcy w ciągu 14 dni od odbioru towaru. Takie prawo przysługuje konsumentowi również wtedy, kiedy umowa zawarta została zdalnie a odbiór towaru odbywa się osobiście w punkcie sprzedaży. Sprzedawca powinien poinformować klienta o możliwości odstąpienia od umowy przed jej zawarciem. Jeżeli sprzedawca nie poinformuje klienta pisemnie o takiej możliwości, termin, w którym klient może odstąpić od umowy, zostaje automatycznie przedłużony do trzech miesięcy od odbioru towaru. Jeżeli pisemna informacja o możliwości odstąpienia od umowy zostanie przekazana klientowi z opóźnieniem, termin trzymiesięczny przestaje obowiązywać i od danego momentu klient może odstąpić od umowy w terminie czternastodniowym. Kodeks cywilny określa także wyjątki dotyczące umów, od których nie można odstąpić w powyższy sposób:

⇒ Świadczenie usług, jeżeli realizację rozpoczęto przed upływem 14 dniowego terminu ⇒ Towar i usługi, których cena zależna jest od wahań rynku finansowego (akcje itp.) ⇒ Towar, który został zmodyfikowany na życzenie zamawiającego (meble na wymiar itp.) ⇒ Towar, który szybko traci swoje właściwości lub zużywa się (żywność itp.) ⇒ Nagrania audio i wideo, programy komputerowe, jeżeli zostało uszkodzone oryginalne

opakowanie ⇒ Periodyki – gazety, czasopisma ⇒ Umowy związane z grami lub loteriami ⇒ Umowy finansowe (tu obowiązują specjalne zasady) ⇒ Umowy dotyczące zakwaterowania i transportu

W jaki sposób można odstąpić od umowy Jeżeli konsument odstępuje od umowy zawartej zdalnie w 14-dniowym terminie, nie musi podawać żadnego uzasadnienia swojej decyzji. Najlepiej jest wysłać do sprzedawcy list polecony zawierający oświadczenie o odstąpieniu od umowy w terminie przewidzianym przez ustawę. Dobrze jest podać, o jaki rodzaj towaru chodzi, ile wynosiła jego cena i kiedy został on odebrany. Można też wybrać sposób zwrotu pieniędzy, ewentualnie podać numer konta, na który należy wysłać pieniądze. Towar można wysłać razem z oświadczeniem lub po otrzymaniu zwrotu pieniędzy. Sprzedawca zobowiązany jest do zwrotu pieniędzy w terminie do 30 dni od odstąpienia od umowy bez żadnych sankcji. Warunki te dotyczą również umowy o usługach finansowych, takich jak produkty bankowe, kredytowe lub ubezpieczeniowe. Różnica polega na tym, że list o odstąpieniu wystarczy wysłać w ciągu 14 dni od zawarcia umowy. W przypadku wysłania przez sprzedawcę towaru niezamówionego przez klienta, klient może go zatrzymać, nie informując o tym wysyłającego i oczywiście nie płacąc za towar.

Bezpieczne zakupy internetowe Oto podstawowe zalecenia dotyczące bezpiecznego robienia zakupów w Internecie:

⇒ Postaraj się zdobyć jak najwięcej informacji o sprzedawcy (dane kontaktowe itp.) ⇒ Uzyskaj informacje dotyczące możliwości zwrotu towaru ⇒ Zapoznaj się z warunkami gwarancyjnymi i handlowymi ⇒ Sprawdź wszelkie koszty towarzyszące i terminy dostaw ⇒ Wybierz odpowiednią metodę płatności mając na uwadze ryzyko nadużyć danych

osobowych

Bezpieczna realizacja płatności kartą w Internecie Najczęściej spotykamy się z dwoma sposobami nadużyć kart płatniczych w Internecie. Pierwszy z nich polega na tym, że sprzedawca obciąża kartę kwotą przewyższającą koszt zamówionego towaru. W drugim przypadku towaru i usługi zamawiane są na rachunek właściciela karty przez osobę trzecią. Konsument powinien zawsze szczegółowo sprawdzać wyciąg z konta pod kątem zgodności zrealizowanych transakcji z rzeczywistością. W przypadku stwierdzenia niezgodności należy bez zbędnej zwłoki zgłosić w banku reklamację. Systemy zapewniające bezpieczne płatności kartami kredytowymi są stopniowo udoskonalane. Niektóre banki również umożliwiają zablokowanie płatności przez Internet lub określenie pewnego limitu dotyczącego płatności.

Robienie zakupów za granicą za pośrednictwem Internetu Robiąc zakupy w krajach Unii Europejskiej, klient ma prawo do odstąpienia od umowy na podstawie europejskiej dyrektywy w zakresie ochrony konsumenta w przypadku umów zawieranych zdalnie w minimalnym terminie 7 dni. Sprzedawcę ma obowiązek poinformowania klienta o tym terminie przed zawarciem transakcji. Termin siedmiodniowy może zostać przedłużony przez lokalne ustawodawstwo, jednak nie skrócony. Również wiele sklepów internetowych poza UE oferuje możliwość zwrotu towaru, w tym przypadku jednak należy dowiedzieć się, jakie opłaty są z tym związane. Zakupy za granicą reguluje prawo i warunki zawierania umów w kraju, w którym ma swoją siedzibę sprzedawca. Dlatego robiąc zakupy w zagranicznych sklepach internetowych zawsze należy starannie przestudiować warunki handlowe, warunki dostaw i gwarancji, koncentrując się przede wszystkim na następujących elementach:

⇒ Jakie są terminy dostaw i czy firma dostarcza towar również do Republiki Czeskiej ⇒ Jakie koszty związane są z transportem ⇒ Ile wynosi okres gwarancji ⇒ W jaki sposób rozwiązywane są ewentualne spory (który sąd jest właściwy i prawo

którego kraju zostanie zastosowane)

Czy Internet jest bezpiecznym miejscem zakupów? Internet nie jest mniej ani bardziej bezpieczny od innych kanałów handlowych. Dysponując pieniędzmi, należy zawsze przestrzegać standardowych zasad ostrożności i zdrowego rozsądku. Zakupy przez Internet rozwijają się od niemalże dwudziestu lat i można stwierdzić, że sektor ten działa dobrze i może zadowolić nawet wymagających klientów.

Jak wybrać bezpieczny sklep internetowy?

Można kierować się logiem Audytu Konsumenckiego Warunków Handlowych (SAOP) i Certyfikowanego Sklepu. Obowiązują tutaj takie same zasady, jak w każdym innym sklepie. Zazwyczaj opłaca się porównanie kilku ofert. Podejmując decyzję na podstawie ceny, należy zwracać uwagę również na inne okoliczności. Serwisy internetowe deklarujące zgodność z wszystkimi wymogami prawnymi dają możliwość bezpiecznego robienia zakupów.

Do kogo można zwrócić się ze skargą z przypadku złamania praw klienta? Informacje w języku angielskim można otrzymać na linii Europejskiego Centrum Konsumenckiego 224 062 017, ewentualnie na linii doradczej Stowarzyszenia Ochrony Konsumenta (Sdružení obrany spotřebitelů – SOS). Pod tymi numerami można uzyskać informacje, który organ nadzoru odpowiada za dany obszar.

2. Usługi bankowości W systemie bankowym Republiki Czeskiej możemy spotkać się z bankami komercyjnymi oraz bankami specjalistycznymi. Pozycję prawną banku handlowego określa Ustawa nr 21/1992 Dz. U., o bankach. Bankiem centralnym Republiki Czeskiej jest Czeski Bank Narodowy (Česká národní banka, ČNB). Jego status reguluje Ustawa nr 6/1993 Dz. U., o Czeskim Banku Narodowym. Przepisy prawa charakteryzują bank komercyjny w § 1, ust. 1 jako osobę prawną z siedzibą w Republice Czeskiej mającą postać spółki akcyjnej, która przyjmuje wpłaty od ludności, udziela kredytów i w celu realizacji tych czynności posiada zezwolenie do prowadzenia działalności bankowej. Bank może wykonywać również dalsze czynności według ust. 3 tego paragrafu.

Każdy bank powinien oferować klientom usługi w zakresie obrotu płatniczego i rozliczeń oraz prowadzenia rachunku bieżącego, ze względu na to, że wszystkie transakcje bankowe zawsze zakończone są przelewem środków pieniężnych (gotówkowym lub bezgotówkowym). Bank spełnia funkcję pośrednika w obrocie płatniczym. Podmioty krajowe i zagraniczne otrzymują taką samą ofertę usług. Jej podstawą są kluczowe produkty pokrywające podstawowe potrzeby: wielofunkcyjny rachunek bieżący do obsługi obrotu płatniczego, karty płatnicze lub kredytowe, kredyty konsumenckie oraz standardowe formy lokat, finansowanie mieszkania, produkty usługowe, ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne. Banki czasami zmniejszają zakres produktów, aby obniżyć swoje koszty, oferując produkty połączone w różnego rodzaju pakiety. Należy jednak uważać, czy nie jest to związane z ograniczeniem praw klienta.

Bank należy wybierać bardzo starannie – takie jest prawo klienta. Kryteriami wyboru powinny być: cena i jakość świadczonych usług, przejrzystość produktów, zrozumiałość, dla obcokrajowca możliwość komunikowania się z pracownikami banku w języku własnym albo innym bliskim.

W centrum wszelkich usług finansowych oraz komunikacji klienta z bankiem znajduje się rachunek bieżący. Jest on niezbędny, aby móc wpłacać pieniądze na konto, przyjmować płatności od innych podmiotów, realizować przelewy środków pieniężnych w kraju i zagranicą, otrzymywać płacę od pracodawcy, otrzymać pożyczkę lub kredyt zaakceptowany przez bank, spłacać pożyczki lub kredyty itp. Klient ma możliwość założenia konta w koronach czeskich lub innej walucie. Aby otworzyć rachunek, każdy klient powinien wylegitymować się dokumentem tożsamości, cudzoziemcy ważnym paszportem. Następuje zawarcie umowy o założeniu rachunku bieżącego z bankiem. Można tego dokonać w każdym banku komercyjnym, jedynym bankiem nie świadczącym usług tego typu jest Czeski Bank Narodowy, który jako bank centralny spełnia inne funkcje. Obcokrajowcy podpisują umowę w języku czeskim. Niektóre banki mają do dyspozycji tłumaczenie ważnych postanowień.

Każdy obcokrajowiec ma możliwość zażądać od banku projektu umowy i zwrócić się do swego doradcy finansowego lub prawnego z prośbą o przestudiowanie warunków umowy i ustosunkowanie się do nich. Podstawowymi elementami umowy prowadzenia rachunku bieżącego są: oznaczenie stron umowy, odnośnik do przepisu, na podstawie którego umowa jest zawierana, waluta, dzień otwarcia rachunku i postawienia do dyspozycji klienta środków znajdujących się na rachunku, dokładna identyfikacja właściciela konta, numery dokumentów tożsamości, daty ważności i skuteczności umowy, podpisy obydwu stron umowy. Integralną częścią umowy o rachunku bieżącym są warunki handlowe. Z punktu widzenia klienta dokument ten jest bardzo ważny – reguluje on prawa i obowiązki właściciela rachunku, sposób dysponowania środkami na rachunku, warunki i sposób oprocentowania środków na rachunku, ceny usług, terminy składania zleceń płatniczych. Niestety z reguły klienci poświęcają bardzo mało czasu na jego przeczytanie albo nie czytają go wcale. Później może się zdarzyć, iż klient będzie zdziwiony jego treścią, dowiadując się, że nie spełnił swoich obowiązków.

W skład dokumentacji rachunku bieżącego prowadzonej przez bank wchodzi wzór podpisu. Wzór podpisu powinien jasno identyfikować właściciela rachunku oraz osoby, które właściciel uprawnił do dysponowania rachunkiem – odpowiednie osoby muszą więc złożyć wyraźne podpisy. Właściciel rachunku powinien zawsze złożyć podpis na dowód tego, że zgadza się na upoważnienie innych osób do dysponowania rachunkiem. Wzory podpisów są zobowiązujące dla banku, jak również dla klienta. Rachunek bieżący może zostać zlikwidowany na wniosek jego właściciela, banku lub z innych powodów.

Ważną dziedziną usług świadczonych przez banki jest bezgotówkowy obrót płatniczy. Prawo Republiki Czeskiej jest w pełni zharmonizowane z ustawodawstwem Unii Europejskiej również w zakresie obrotu płatniczego. Podstawową normą prawną jest tutaj Ustawa nr 124/2002 Dz. U., o przelewach środków pieniężnych, elektronicznych środkach płatniczych oraz systemach płatniczych (ustawa o obrocie płatniczym). Klient może realizować przelewy środków pieniężnych w ramach krajowego, transgranicznego lub zagranicznego obrotu płatniczego. Każdy bank powinien poinformować swoich klientów jasno i zrozumiale pisemną formą o ogólnych warunkach prowadzenia obrotu płatniczego. Obcokrajowcom należy zalecić, aby zwracali się do swoich osobistych doradców bankowych z zapytaniami dotyczącymi tych warunków przed realizacją każdego takiego przelewu. Przed realizacją przelewu każdy bank musi przekazać klientowi odpowiednie informacje, aby mógł on zadecydować, czy chce zrealizować przelew czy też nie. Zasadniczymi informacjami potrzebnymi do podjęcia decyzji o realizacji przelewu są: termin potrzebny na przelew kwoty na rzecz banku odbiorcy, termin, w którym środki będą do dyspozycji odbiorcy płatności, dzień, w którym rachunek płatnika zostanie obciążony kwotą przelewu, cena za realizację przelewu, dane o kursach walutowych. Bank jest też zobowiązany do poinformowania klienta o realizacji przelewu, co z reguły obywa się w formie wyciągu z rachunku. Niektóre banki sporządzają dla obcokrajowców specjalne, bardziej przejrzyste wyciągi ułatwiające orientację w dokumencie. Dobrze jest zasięgnąć informacji, czy taka możliwość istnieje.

Ustawa o obrocie płatniczym określa dokładne terminy realizacji przelewów. Przy przelewie środków pieniężnych w ramach jednego banku powinien on zostać zrealizowany w ramach jednego dnia roboczego. Realizacja zlecenia płatniczego lub polecenia zapłaty w ramach międzybankowego obrotu płatniczego trwa dłużej, transakcja jednak musi zostać rozliczona maksymalnie w ciągu 3 bankowych dni roboczych, polecenie zapłaty w ciągu 5 dni. Płatność w ramach transgranicznego obrotu płatniczego musi zostać zrealizowana najpóźniej w ciągu 6 bankowych dni roboczych. Przed zrealizowaniem przelewu środków pieniężnych należy zwrócić się do osobistego doradcy bankowego, aby uzyskać dokładne informacje dotyczące właściwości konkretnego instrumentu i czynności, które należy wykonać, aby przelew został pomyślnie zrealizowany. Należy zwrócić uwagę, że klient składający zlecenie ma obowiązek przekazania bankowi poprawnie wypełnionego zlecenia płatniczego.

Jakie elementy musi zawierać zlecenie płatnicze w krajowym obrocie płatniczym? Zlecenie płatnicze w krajowym obrocie płatniczym musi zawierać następujące obowiązkowe elementy: konto bankowe płatnika, konto bankowe odbiorcy, kwotę płatności w walucie czeskiej, podpis lub podpis elektroniczny podmiotu składającego dyspozycję. Poza tym musi zawierać tzw. „konstantní symbol” – numer określający rodzaj płatności. Innym elementami zlecenia płatniczego są data płatności, tzw. symbol wariabilny – numer identyfikujący płatność, data złożenia zlecenia płatniczego.

Jakie elementy musi zawierać zlecenie płatnicze w zagranicznym lub transgranicznym obrocie płatniczym? Są to w szczególności: numer rachunku odbiorcy w formacie IBAN, kod banku odbiorcy w formacie BIC, kraj odbiorcy, waluta, kwota opłaty (BEN, OUR, SHA) sposób realizacji, tytuł płatności. Przy realizacji płatności transgranicznej lub standardowej płatności zagranicznej dobrze jest zwrócić się z prośbą o szczegółowe informacje do osobistego doradcy bankowego.

Co oznacza określenie dane bankowe ( bankovní spojení) w krajowym obrocie płatniczym? W krajowym obrocie płatniczym oznacza ono numer rachunku, kod identyfikacyjny banku, ewentualnie czterocyfrowy znak liczbowy.

Co oznacza pojęcie płatności transgranicznej? Chodzi o płatność w walucie EUR w kwocie maksymalnie do EUR 50 000,00 zrealizowaną w ramach krajów UE z numerem konta IBAN i kodem banku BIC (międzynarodowy kod identyfikacyjny banku). Warunkiem płatności jest rozliczenie opłat w formie tzw. SHA (podano bezpośrednio w zleceniu, oznacza to, że opłaty za przelew reguluje płatnik i odbiorca w swoim banku).

Jak należy postępować, kiedy bank nie chce uznać reklamacji przelewu środków pieniężnych? Jeżeli chodzi o przelew środków pieniężnych do wysokości 50 000 EUR, spór pomiędzy klientem i bankiem rozpatruje arbiter finansowy.

3. Karty płatnicze Wydawanie kart płatniczych, czyli elektronicznych środków płatniczych, jest jedną ze znaczących usług, oferowanych obecnie przez banki klientom. Bank jest uprawniony do świadczenia tej usługi na mocy Ustawy nr 21/1992 Dz. U. R. Cz., o bankowości. Podstawę prawną użytkowania elektronicznych środków płatniczych stanowi Ustawa nr 124/2002 Dz. U. R. Cz. o przelewach środków pieniężnych, elektronicznych środkach płatniczych oraz systemach płatniczych.

Karty płatnicze dzieli się na debetowe i kredytowe, natomiast oba te rodzaje dalej na elektroniczne i embosowane. Są one produkowane z tworzyw sztucznych i wyposażone w pasek magnetyczny lub microchip. Embosowane karty płatnicze (z wypukłym, tłoczonym tekstem dla czytników mechanicznych) umożliwiają transakcje w bankomatach lub w placówkach handlowych wyposażonych w terminal elektroniczny, w placówkach handlowych wyposażonych w terminal mechaniczny bez łącza on-line a także transakcje e-commmerce (zamówienia internetowe, e- mailowe czy też telefoniczne). Wymiary kart oraz dane zapisane na nich są standaryzowane na podstawie obowiązujących międzynarodowych norm ISO. W przypadku kart chipowych dane są zapisane bezpośrednio w chipie, który chroni dane przed nadużyciem. Wypłatę gotówki przy pomocy karty można przeprowadzać także przy okienku w bankach oraz kantorach wymiany walut oznakowanych logiem danego systemu płatniczego oraz tekstem Cash Advance. Przy wypłatach gotówki należy oprócz karty płatniczej przedstawić także dokument tożsamości, np. paszport.

Używanie kart kredytowych związane jest z korzystaniem z kredytu. Umożliwiają one właścicielowi karty zakup towaru na kredyt, można je wykorzystywać do bezgotówkowych operacji płatniczych we wszystkich sklepach, restauracjach i innych punktach handlowych, które zawarły stosowną umowę z bankiem. Karta kredytowa może być wykorzystana przez właściciela także w celu wypłaty gotówki z bankomatu. Niektóre karty kredytowe są związane z ubezpieczeniem podczas podróży, ubezpieczeniem wypadkowym oraz ze zniżkami w wybranych sklepach. Bank wydaje właścicielowi kartę na podstawie złożonego przez niego wniosku. Określa także limit kredytowy, tzn. maksymalną kwotę, którą klient może pożyczyć, korzystając z karty kredytowej. Posiadacz karty kredytowej ma możliwość wielokrotnego pożyczania i spłacania kwot do wysokości limitu kredytowego (mowa tu o kredycie obrotowym). Limit kredytowy jest określany przez bank indywidualnie w zależności od wysokości dochodów, wysokości zadłużenia, zdolności kredytowej oraz przeszłości kredytowej wnioskodawcy.

Karty płatnicze debetowe umożliwiają klientowi dostęp do środków finansowych na rachunku bieżącym. Służą do realizacji płatności, wypłaty pieniędzy z bankomatów, w oddziałach banków lub bezpośrednio w punktach sprzedaży. Karty płatnicze debetowe analogicznie do kart kredytowych służą do płacenia za towar w sklepach, restauracjach i hotelach wyposażonych w terminale kasowe. Kwota zostaje potrącona z konta nabywcy (właściciela karty debetowej) i przypisana na konto sprzedającego. Właściciel karty debetowej nie korzysta z usług kredytowych banku.

Karta płatnicza może być wystawiona właścicielowi konta i innym osobom, na podstawie wniosku właściciela o wydanie kart. Pomiędzy bankiem a klientem zawierana jest pisemna umowa o użytkowaniu karty płatniczej. Na karcie widnieje wystawca karty płatniczej, imię, nazwisko i podpis posiadacza, numer karty, okres ważności karty, a czasami także zdjęcie właściciela karty. Poza tym karta płatnicza zawiera dane elektroniczne (na pasku magnetycznym lub microchipie).

Placówki handlowe akceptujące karty płatnicze są oznakowane winietą danego systemu płatniczego (na przykład: EUROCARD/MASTERCARD, VISA). Podczas płacenia za towary i usługi za pomocą karty płatniczej pracownik placówki handlowej kopiuje dane z tekstu tłoczonego karty przy pomocy imprintera (mechanicznego czytnika danych), wypełnia dokument sprzedaży, przedstawia go klientowi do podpisu a następnie sprawdza zgodność podpisu na dokumencie sprzedaży z podpisem na karcie. Sprzedawcy mający do dyspozycji elektroniczny terminal kasowy przeciągają w takim przypadku kartę płatniczą przez czytnik. Po automatycznej autoryzacji (weryfikacji) i wydrukowaniu dokumentu sprzedaży sprzedawca przedstawia posiadaczowi karty ów dokument do podpisu. Niektóre placówki handlowe są wyposażone w elektroniczne terminale kasowe – po wsunięciu karty płatniczej w terminal pracownik placówki handlowej prosi klienta o wprowadzenie kodu PIN za pośrednictwem

klawiatury terminala. W czasie transakcji pracownik placówki handlowej ma prawo zwrócenia się do banku, który jest wystawcą karty (w zasadzie do centrum autoryzacyjnego owego banku), o zgodę na realizację płatności – autoryzację.

Autoryzacja stanowi jeden z podstawowych elementów ochrony właściciela konta, karty, handlowca akceptującego kartę płatniczą oraz banku przed nadużyciem karty płatniczej. Przy każdej transakcji kontrolowane są: termin ważności karty, uprawnienia posiadacza do posługiwania się kartą oraz wysokość kwoty, która stanowi przedmiot płatności. Kontrola ta jest przeprowadzana za pośrednictwem bankomatu lub terminala kasowego. Rozróżniamy dwa systemy autoryzacji: off-line (w terminalu istnieją wstępnie zapisane dane kontrolne, które w regularnych przedziałach czasowych są aktualizowane) lub on-line (wszystkie terminale są podłączone do centralnego komputera centrum autoryzacyjnego a kontrola zostaje przeprowadzona na podstawie aktualnego stanu i aktualnych informacji).

Banki, będące członkami systemu bankowego Republiki Czeskiej, prowadząc działalność usługową w formie elektronicznych środków płatniczych kierują się obowiązującymi przepisami prawa Republiki Czeskiej a jednocześnie zasadami międzynarodowych towarzystw kart płatniczych VISA International oraz Eurocard/Mastercard International i innych. Wyżej wymienione towarzystwa określają zasady wydawania kart oraz za pośrednictwem centrum autoryzacyjnego i bilansowego zapewniają weryfikację (autoryzację) i rozliczenia transakcji.

Jak można się zabezpieczyć przed nadużyciem karty płatniczej? Przede wszystkim karty płatnicze powinny być przechowywane oddzielnie od innych dokumentów, z zasady nigdy nie należy zapisywać PIN-u na karcie ani pozostawiać go wraz z kartą. Swoich rzeczy osobistych, w których przechowujemy dokumenty finansowe, nie należy nigdy pozostawiać bez nadzoru, należy uważać na okrycia wierzchnie czy też marynarki przewieszone przez krzesła w restauracjach. Podczas płacenia w restauracjach i placówkach handlowych nie należy dopuścić do tego, aby kasjer gdziekolwiek zabierał kartę. Podpis na karcie płatniczej w interesie klienta powinien być inny niż podpis na dokumentach tożsamości. Należy pamiętać o tym, że także bank w swych warunkach handlowych wymaga, ażeby klient dołożył wszelkich starań, aby w żadnych okolicznościach nie dopuścić do utraty karty.

Kto pomaga klientom w rozwiązywaniu problemów powstałych w związku z kartami płatniczymi, w przypadku ich niezadowolenia ze sposobu załatwienia reklamacji w banku? Można zwrócić się do arbitra finansowego Republiki Czeskiej, ponieważ postępowanie określone przepisami prawnymi o arbitrażu finansowym stosuje się również do rozwiązywania zażaleń i sporów, powstałych pomiędzy wystawcami elektronicznych środków płatniczych a ich posiadaczami, czyli pomiędzy bankami a ich klientami. Postępowanie w ramach arbitrażu finansowego zostaje wszczęte na podstawie wniosku klienta. Ważnym elementem takiego wniosku jest dokument świadczący o fakcie, iż klient wezwał dany bank do rozwiązania jego problemu dotyczącego karty płatniczej, a bank albo nie rozpatrzył danego wniosku pozytywnie, albo w ogóle na niego nie zareagował. Decyzja wydawana przez arbitra finansowego nazywana jest orzeczeniem. W przypadku przegrania sporu przez bank, wypłaca on karę w wysokości dziesięciu procent kwoty sporu, najmniej jednak dziesięć tysięcy koron.

Którą kartę najlepiej wybrać? Jeżeli często podróżujesz po Europie, zaleca się korzystanie z kart płatniczych Eurocard/MasterCard lub Visa. W przypadku częstych podróży do Stanów Zjednoczonych korzystne są karty płatnicze Visa oraz American Express.

Według jakich kryteriów należy wybierać kartę debetową? Jeżeli potrzebujesz karty wyłącznie w celu podejmowania gotówki z bankomatu, w pełni wystarcza karta VISA Elektron lub Maestro, jeżeli natomiast będziesz korzystać z karty także w celu płacenia za towary i usługi, wygodniejsze jest posługiwanie się embosowaną kartą płatniczą EuroCard/MasterCard Standard lub Visa Classic. Karty te obowiązują bowiem międzynarodowo.

4. Usługi w zakresie udzielania kredytów Udzielanie kredytów bankowych i pożyczek konsumpcyjnych jest ważnym elementem oferty usług banków handlowych i specjalistycznych. Zasady polityki kredytowej banków handlowych opierają się na prawodawstwie Republiki Czeskiej i są zgodne z zasadami stosowanymi w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Ten obszar usług regulują następujące przepisy: Ustawa nr 321/2001 Dz. U. R. Cz. o niektórych warunkach zaciąganiu kredytu konsumenckiego oraz o zmianie Ustawy nr 64/1986 Dz. U. R. Cz. (dalej tylko ustawa o kredycie konsumenckim), Ustawa nr 513/1991 Dz. U. R. Cz., Kodeks handlowy oraz Ustawa nr 321/2001 Dz. U. R. Cz., Ustawa nr 40/1964 Dz. U. R. Cz., Kodeks cywilny oraz Ustawa nr 634/1992 Dz. U. R. Cz., o ochronie konsumenta. Korzystanie z pożyczek finansowych oraz kredytów konsumenckich i hipotecznych jest obecnie bardzo rozpowszechnione. Niektóre pożyczki reguluje Kodeks cywilny, inne objęte są specjalną ustawą – Ustawą o kredycie konsumenckim. Ustawa ta w specjalny sposób reguluje warunki udzielania kredytów w celu zapewnienia maksymalnej ochrony konsumenta zgodnie z prawem europejskim.

Umowę o pożyczce regulują postanowienia §§ 657 - 658 Kodeksu cywilnego. Jeżeli pożyczka równocześnie spełnia warunki kredytu konsumenckiego, określone w Ustawie o kredycie konsumenckim, to stosunki prawne między wierzycielem a dłużnikiem kierują się przepisami Ustawy o kredycie konsumenckim.

Ustawa o kredycie konsumenckim wprowadza wskaźniki rocznych kosztów kredytu konsumenckiego ponoszonych przez kredytobiorcę. Wskaźnik rocznego kosztu kredytu nie jest tym samym co roczna stopa procentowa. Pozwala kredytobiorcy na porównanie oprocentowania poszczególnych kredytów konsumenckich oferowanych na rynku. Na podstawie rocznego kosztu kredytu można porównywać warunki kredytów konsumenckich i określić, do jakiego stopnia są one korzystne. Obliczenia najlepiej wykonać przy użyciu odpowiedniego programu komputerowego. Jeden z takich programów (kalkulator kredytowy) można znaleźć na stronach internetowych Czeskiej Inspekcji Handlowej (Česká obchodní inspekce) pod adresem www.coi.cz. Czeska Inspekcja Handlowa jest organem nadzorującym przestrzeganie Ustawy o kredycie konsumenckim.

Ustawa o kredycie konsumenckim wymaga, aby umowa o zaciągnięciu kredytu konsumenckiego zawierała: określenie kosztów kredytu konsumenckiego, warunki, w których koszt kredytu może zostać zmieniony, określenie maksymalnej wysokości kredytu konsumenckiego, określenie wysokości poszczególnych rat, ich liczby i harmonogramu spłat, warunków, w których można wcześniej rozwiązać stosunek wynikający z umowy, postanowienie dotyczące prawa spłaty kredytu konsumenckiego przed uzgodnionym terminem, zobowiązanie wierzyciela do informowania konsumenta o wszystkich zmianach kosztów kredytu.

Zasady obowiązujące przy kredytach konsumenckich nie dotyczą w szczególności „kredytów hipotecznych“, czyli umów, na podstawie których udzielane są kredyty na zakup, budowę, naprawę lub utrzymanie nieruchomości, dalej umów najmu, pożyczek bezodsetkowych, kredytów konsumenckich z przeznaczeniem na bieżące korzystanie z usług, za które konsument płaci ratalnie, kredytów o okresie spłaty poniżej 3 miesięcy lub płatnych w najwyżej 4 ratach w terminie nieprzekraczającym 12 miesięcy.

Kredyty budowlane stanowią bardzo ważną grupę produktów, które oferowane są konsumentom na rynkach finansowych. Pod pojęciem kredytu budowlanego rozumiany jest kredyt udzielany kredytobiorcy na zakup lub przebudowę prywatnego majątku nieruchomego, który jest jego własnością lub który chce on pozyskać, zabezpieczając go hipoteką na nieruchomości lub gwarancją. Kredyt hipoteczny jest kredytem długoterminowym. Rynek finansowy oferuje kilka rodzajów kredytów hipotecznych. Są to kredyty o krótszym okresie obowiązywania stopy procentowej na 1, 2 lub 3 lata, służące do finansowania nabycia lub adaptacji nieruchomości do celów mieszkalnych. Stopa odsetkowa może mieć okres obowiązywania 4, 5, 10 lub 15 lat. Niektóre banki oferują kredyty hipoteczne do celów finansowania własnego mieszkania aż do wysokości 100 % wartości nieruchomości. Kredyty hipoteczne są przeznaczone dla klientów w wieku ponad 18 lat, kredyt musi

być zawsze zabezpieczony hipoteką na nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania lub na innej nieruchomości znajdującej się na terenie Republiki Czeskiej. Maksymalna wysokość kredytu bywa z reguły ograniczona wartością nieruchomości obciążonej hipoteką oraz wysokością dochodów klienta. Aktualną wysokość opłat za usługi związane z kredytem hipotecznym banki podają w wydawanych przez siebie taryfach opłat.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że kredyty hipoteczne objęte są zasadami prawa europejskiego i banki stosują te zasady. Państwa członkowskie Unii Europejskiej jednak nie wdrażają ich w formie ustawy (tak jak w przypadku kredytów konsumenckich), ale tylko w formie dyrektywy, zalecenia. Priorytetem Unii Europejskiej jest zapewnienie wysokiego stopnia ochrony konsumenta. Według zasad Unii Europejskiej bank udzielający kredytu hipotecznego powinien podać w umowie w szczególności: dane identyfikacyjne stron umowy, cele, na które kredyt może zostać wykorzystany, formy gwarancji, typ stopy procentowej – stała, zmienna lub kombinowana, dane o kosztach, które będą opłacane z kredytu, różne alternatywy spłaty kredytu, informacja o tym, czy możliwa jest wcześniejsza spłata kredytu, termin spłaty kredytu. Ponadto należy zwrócić uwagę, że obcokrajowcy nie mogą korzystać z udogodnień podatkowych dotyczących klientów krajowych.

Na pytanie, w jaki sposób można rozwiązać trudną sytuację finansową przy pomocy kredytu, można odpowiedzieć: w przypadku krótkotrwałego braku środków finansowych można skorzystać z kredytów w rachunku bieżącym, które są dostępne natychmiast w przypadku nieoczekiwanych wydatków. Indywidualne ramy kredytowe w większości powiązane są z rachunkiem bieżącym. Z kredytu można korzystać i spłacać go na bieżąco, odsetki są potrącane tylko z salda debetowego. Innym rozwiązaniem może być karta kredytowa, przy pomocy której można na pewną liczbę dni uzyskać pożyczkę bezodsetkową. Przy pomocy karty można robić zakupy przy zerowym saldzie na koncie – płatności realizowane są za pośrednictwem karty, która pozwala na natychmiastowe skorzystanie z pożyczki do wysokości określonego limitu.

Jeżeli jest nam potrzebna większa kwota na inwestycje, można zaciągnąć kredyt na dłuższy okres, konieczne jest jednak staranne rozważenie wielu okoliczności. Banki na rynku finansowym oferują różne warianty, takie jak kredyty celowe (kredyty konsumenckie, kredyty hipoteczne na dowolny cel). Innym rozwiązaniem może być kredyt gotówkowy, przy którym środki wypłacane są przez bank w gotówce lub przelewane na rachunek bieżący klienta. Istnieje też możliwość skorzystania z leasingu lub kredytu na zakup środka transportu.

Większość banków oferuje ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców w celu zabezpieczenia udzielonych kredytów. Kredyty dla osób fizycznych stanowią specyficzną i dosyć dużą grupę transakcji kredytowych banków. Słowo „kredyt” pochodzi z łacińskiego „credo” (wierzę), to znaczy, że bank wierzy w to, że kredytobiorca będzie dobrze prosperował i prawidłowo oraz terminowo ureguluje swoje zobowiązanie. Przy ocenie zdolności kredytowej wnioskodawcy bank stosuje prostsze procedury niż w przypadku kredytów na działalność gospodarczą. W przypadku kredytów dla ludności szczególny nacisk kładziony jest na to, aby po uregulowaniu rat kredytu zachowane zostało minimum życiowe. W celu przyśpieszenia procesu decydowania o udzielaniu kredytów konsumenckich banki często stosują metodę punktową (scoring). Przy ocenie historii kredytowej wnioskodawcy bank może korzystać z własnych danych lub danych uzyskanych od specjalistycznej agencji informacyjnej, w naszych warunkach taką agencją jest tzw. rejestr kredytowy. Kredyty dla ludności są zabezpieczone z reguły przez poręczenie (poręczycieli może być nawet kilku), hipoteką na nieruchomości lub przy użyciu innych rodzajów zabezpieczeń. Jeżeli bank gotów jest udzielić klientowi kredytu, zawiera z nim odpowiednią umowę w zależności od rodzaju kredytu i regulacji prawnych dotyczących danego produktu kredytowego, jak podano powyżej.

Jakie są zalety wskaźnika rocznego kosztu kredytu w stosunku do stopy procentowej? Przy obliczaniu rocznego kosztu kredytu uwzględniane są nie tylko płatności kapitału i odsetek, ale także inne koszty podane w Ustawie o kredycie konsumenckim. Drugą jego zaletą jest jednolitość – wszystkie podmioty mają obowiązek podawania wskaźnika rocznego kosztu kredytu. To ułatwia orientację konsumenta. W przeciwieństwie do tego, w przypadku „stopy procentowej“ czasami można spotkać się ze wskaźnikiem wyliczonym na bazie tygodniowej, miesięcznej lub rocznej.

Czy kredyt konsumencki można zaciągnąć w formie ustnej?

Umowa o zaciągnięciu kredytu konsumenckiego musi być zawarta na piśmie. Jeden egzemplarz umowy musi otrzymać kredytobiorca.

Co to jest tzw. hipoteka amerykańska? Jest to gotówkowy kredyt hipoteczny na dowolny cel. Zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka na nieruchomości, może być wykorzystany do finansowania towarów i usług w celach osobistej konsumpcji, jego minimalna kwota wynosi z reguły 150 000 CZK, okres płatności do 15 lat.

5. Usługi ubezpieczeniowe Działalność gospodarcza w zakresie ubezpieczeń została ramowo unormowana na mocy Ustawy nr 363/1999 Dz. U. R. Cz. o ubezpieczeniach, dalej na mocy Ustawy nr 37/2004 Dz. U. R. Cz. o umowie ubezpieczenia, Ustawy nr 38/2004 Dz. U. R. Cz. o pośrednikach ubezpieczeniowych i samodzielnych likwidatorach zdarzeń ubezpieczeniowych oraz kilku kolejnych ustaw. Listę ustaw i rozporządzeń wraz z ich brzmieniem aktualnym można znaleźć na stronach internetowych Czeskiego Banku Narodowego (ČNB) - www.cnb.cz - w dziale Przepisy prawne/Ubezpieczenia (Legislativa/Pojišťovnictví). Bank ten od 1. 4. 2006 prowadzi nadzór nad sektorem ubezpieczeniowym.

Polisa ubezpieczeniowa oferuje pokrycie ryzyk zdefiniowanych w umowie ubezpieczeniowej w zamian za płatność, czyli składkę ubezpieczeniową. Składka ubezpieczeniowa jest uiszczana przez ubezpieczającego. W przypadku, gdy dojdzie do zdarzenia ubezpieczeniowego, należy bez zbędnej zwłoki zgłosić ten fakt ubezpieczycielowi. Ubezpieczyciel natomiast bez zbędnej zwłoki rozpoczyna własne badanie zdarzenia, konieczne do stwierdzenia zakresu jego obowiązków wynikających z polisy a po jego zakończeniu badań w terminie do 15 dni wypłaca świadczenie ubezpieczeniowe, czyli odszkodowanie. W przypadku, gdy ubezpieczyciel nie jest w stanie zakończyć badania zdarzenia w terminie do 3 miesięcy, zobowiązany jest do poinformowania o powodach takiej zwłoki a na wniosek ubezpieczonego także do wypłacenia zaliczki odszkodowania. Ubezpieczyciel w niektórych przypadkach ma również tzw. prawo regresu, innymi słowy może żądać odszkodowania od winowajcy ubezpieczonego.

Ogólnie ubezpieczenia dzieli się na ubezpieczenia na życie oraz ubezpieczenia majątkowe i osobowe. Ubezpieczenia na życie obejmują ryzyko śmierci ubezpieczonego oraz dożycie przez ubezpieczonego końca okresu ubezpieczenia. Ubezpieczenia należące do drugiej grupy obejmują ubezpieczenia następstw wypadków, ubezpieczenia mienia lub odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczenia można podzielić także na ubezpieczenia straty i szkód oraz ubezpieczenia kwotowe. W przypadku ubezpieczenia straty i szkód ubezpieczalnia wypłaca odszkodowanie maksymalnie do wysokości faktycznie powstałej szkody. Dany przypadek oczywiście można ubezpieczyć u wielu ubezpieczycieli równocześnie (przy czym istnieje obowiązek poinformowania każdego ubezpieczyciela o takim wielostronnym ubezpieczeniu).

W przypadku ubezpieczenia kwotowego określenie wartości odszkodowania w taki sposób najczęściej nie jest możliwe. W ten sposób ubezpiecza się na przykład życie i zdrowie. Wypłata odszkodowania z ubezpieczenia nie zawsze odbywa się jednorazowo, może mieć także formę regularnie wypłacanej renty. Dodatkowo istnieje możliwość uzgodnienia tzw. zwolnienia od obowiązku płacenia składek ubezpieczenia, na przykład w przypadku otrzymania pełnej renty inwalidzkiej ubezpieczony może zostać zwolniony z obowiązku uiszczania opłaty ubezpieczeniowej. Istnieje również opcja pobierania świadczenia za czas niezbędnego leczenia wg liczby dni (tzn. świadczenie w formie określonej umownej kwoty za każdy dzień leczenia skutków wypadku) lub procentowo (tzn. ustalona część określonej sumy umownej), czy też rezygnacji z zawierania pewnych części ubezpieczenia.

Podczas gdy w ramach ubezpieczenia majątkowego i osobowego w lepszym przypadku płacimy tylko składki ubezpieczeniowe, a od ubezpieczyciela po zakończeniu ubezpieczenia nie otrzymujemy nic, w przypadku ubezpieczenia na życie poza czystym ubezpieczeniem ryzyka istnieje także tzw. ubezpieczenie kapitałowe, czy też nawet ubezpieczenia inwestycyjne. W przypadku ubezpieczenia inwestycyjnego sam ubezpieczony może mieć wpływ na sposób inwestowania środków (co może być korzystne, ale jest też związane z ryzykiem straty), natomiast w przypadku ubezpieczenia kapitałowego wybór sposobu zarządzania środkami pozostawiamy do decyzji ubezpieczyciela. Zdarzeniem ubezpieczeniowym w takim przypadku jest nie tylko śmierć, ale także dożycie do wieku określonego w umowie ubezpieczenia.

Ponieważ sektor ubezpieczeń jest działalnością gospodarczą, taką jak każda inna, nie ma obowiązku prawnego zawierania ubezpieczeń osobowych. Istnieje kilka możliwości rozwiązania ubezpieczenia. Nawet w przypadku, gdy umowa ubezpieczenia została już zawarta i zapłacono pierwszą składkę ubezpieczeniową, ubezpieczalnia oraz ubezpieczony są uprawnieni do wypowiedzenia takiej umowy

w okresie 2 miesięcy od jej zawarcia. Ubezpieczenie w takim przypadku wygasa ósmego dnia po doręczeniu wypowiedzenia. Jeżeli umowa ubezpieczenia została zawarta w formie korespondencyjnej, istnieje możliwość jej zakończenia na wniosek ubezpieczonego bez podania powodu w terminie 14 dni (w przypadku ubezpieczenia na życie w terminie 30 dni) od jej zawarcia (lub od dnia doręczenia warunków ubezpieczenia). W innych przypadkach istnieje możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia dopiero z dniem zakończenia okresu ubezpieczeniowego. Wypowiedzenie należy doręczyć drugiej stronie najpóźniej 6 tygodni przed upływem wspomnianego okresu, pod rygorem nieważności. Umowę ubezpieczenia można również wypowiedzieć w okresie 3 miesięcy od dnia doręczenia zawiadomienia o zajściu zdarzenia ubezpieczeniowego – ubezpieczenie wygasa wtedy w terminie jednego miesiąca od doręczenia wypowiedzenia. Ubezpieczenie może również wygasnąć w przypadku zmiany właściciela przedmiotu ubezpieczonego. Możliwość odstąpienia od umowy ubezpieczeniowej istnieje także wówczas, gdy jedna ze stron umyślnie lub z niedbalstwa udzieli nieprawdziwych odpowiedzi na pisemne zapytania drugiej strony, mianowicie pod warunkiem, że w przeciwnym razie umowa ubezpieczeniowa nie zostałaby zawarta. Z powyższego prawa można skorzystać w terminie 2 miesięcy od dnia uzyskania takiej informacji przez daną stronę umowy, w przeciwnym razie prawo to zanika. W przypadku odstąpienia umowa traci ważność od początku a obydwie strony mają obowiązek zwrotu wszystkich świadczeń uzyskanych w jej wyniku – tzn. zapłaconych składek ubezpieczeniowych oraz wypłaconych odszkodowań – w terminie do 30 dni. Ubezpieczenie może również wygasnąć w wyniku upłynięcia czasu trwania umowy, mianowicie w przypadku umowy zawartej na czas określony. W umowie ubezpieczeniowej może jednak być zawarte postanowienie o jej automatycznym odnowieniu w przypadku niezłożenia wypowiedzenia (w terminie 6 tygodni przed zakończeniem okresu ubezpieczenia). W przypadku niepłacenia składek ubezpieczeniowych ubezpieczyciel ma obowiązek poinformować ubezpieczonego o możliwości wygaśnięcia ubezpieczenia z wyżej podanego powodu, tzn. ma obowiązek przesłania ponaglenia, w którym jednocześnie określa okres nie krótszy niż 1 miesiąc, po którego bezskutecznym upłynięciu ubezpieczenie wygasa. Należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli w umowie ubezpieczeniowej nie określono inaczej, to ubezpieczenie (za wyjątkiem obowiązkowych) automatycznie zostaje zawieszone w przypadku nie uiszczenia opłaty ubezpieczeniowej w terminie do 2 miesięcy od dnia płatności. Co prawda nie ma wtedy obowiązku płacenia składek za czas przerwania skuteczności umowy ubezpieczeniowej, chociaż czas ten zalicza się do czasu ubezpieczenia, jednak także ubezpieczyciel jest wtedy zwolniony od obowiązku świadczeń w przypadku wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Oczywiście istnieje także możliwość zakończenia umowy ubezpieczenia kiedykolwiek za porozumieniem stron zawartym pomiędzy ubezpieczonym a ubezpieczycielem. Ubezpieczenie wygasa również w dniu zawiadomienia ubezpieczyciela o odmowie przyjęcia odszkodowania. Jeżeli w umowie ubezpieczenia lub ustawie o umowie ubezpieczeniowej nie postanowiono inaczej, ubezpieczenie wygasa w momencie zaprzestania istnienia przedmiotu ubezpieczonego, śmierci osoby ubezpieczonej czy też zaniku ubezpieczonego podmiotu prawnego bez prawnego następcy.

Kto jest kim w ubezpieczeniach? Osobą zainteresowaną ubezpieczeniem jest przyszły ubezpieczający. Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia z ubezpieczycielem i staje się płatnikiem składek ubezpieczeniowych. Ubezpieczycielem jest towarzystwo ubezpieczeniowe, które wypłaca świadczenia ubezpieczeniowe (odszkodowania). Ubezpieczony to osoba, na rzecz której zawarto ubezpieczenie, nie zawsze musi być ona tożsama z ubezpieczającym. Osoba uprawniona to osoba, która w wyniku zdarzenia ubezpieczeniowego uzyskuje prawo do otrzymania świadczeń ubezpieczeniowych. Uposażonym jest osoba wymieniona w polisie, na rzecz której zostanie wypłacone świadczenie ubezpieczenia w przypadku śmierci ubezpieczonego.

Jaka jest różnica pomiędzy wartością czasową a wartością nową? Wartość nowa to wartość, za którą można w danym czasie i na danym miejscu nabyć taki sam przedmiot. W przypadku wartości czasowej od wartości nowej odlicza się stopień zużycia, ewentualnie dolicza się do niej zwiększenie wartości wynikające na przykład z napraw czy też modernizacji. Co oznacza pojęcie koszta ratunkowe? Koszta ratunkowe to nakłady świadomie poniesione w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającemu zdarzeniu ubezpieczeniowemu lub w celu ograniczenia jego skutków. Należą do nich także nakłady poniesione w związku z usuwaniem uszkodzonego mienia ubezpieczonego lub jego pozostałości, jeżeli usuwanie to jest obligatoryjne ze względu na wymogi w zakresie higieny, bezpieczeństwa lub ekologii.

Jakie są najważniejsze różnice pomiędzy polisami zawartymi przed 01.01.2005 a później? Polisy te kierują się postanowieniami wcześniejszych przepisów prawnych, czyli Kodeksu cywilnego, dokładniej rozdziałem piętnastym (§ 788 i kolejne). W przypadku nie uiszczenia składki ubezpieczeniowej w terminie sześciu miesięcy polisa ubezpieczeniowa wygasa, nawet w przypadku, gdy ubezpieczyciel nie dostarczy żadnego ponaglenia. Postanowienie to nie obowiązuje jedynie w przypadku ubezpieczeń na życie (oprócz ubezpieczenia na wypadek śmierci, zawartego na dokładnie uzgodniony okres za zwykłą składkę ubezpieczeniową). Także w przypadku starszych polis istnieje uprawnienie do obniżenia składki ubezpieczenia oraz do okresu ubezpieczenia ze zwolnieniem z obowiązku płacenia składek ubezpieczeniowych.

Co należy do obowiązków pośrednika ubezpieczeniowego według Ustawy nr 38/2004 Dz. U.? Pośrednik musi być zapisany w rejestrze prowadzonym przez ČNB, musi wykazać kwalifikacje zawodowe, być godny zaufania, ma obowiązek zachowania poufności. Powinien on prowadzić pisemne notatki dotyczące wymagań i potrzeb klienta oraz powodów wybrania przez niego danego produktu ubezpieczeniowego. Pośrednik ubezpieczeniowy również ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe w wyniku prowadzenia swej działalności.

6. Usługi z zakresie dostaw mediów Dostawy gazu ziemnego Na podstawie liberalizacji handlu gazem ziemnym odbiorcy mogą od 1.1.2007 wybrać dostawcę gazu ziemnego. Klient ma prawo do bezpłatnej zmiany dostawcy. Jeśli tego nie zrobi, po 1.1.2007 umowy o dostawach obowiązują nadal i stają się umowami o kompleksowych usługach w zakresie dostaw gazu. Cena gazu pierwotnie podlegająca regulacji może zostać jednostronnie zmieniona przez sprzedawcę, przy czym powinien on poinformować klienta o zmianie ceny w terminie co najmniej 30 dni przed wejściem w życie nowej taryfy i jej opublikowania (na stronie internetowej dostawcy, w ogólnokrajowych dziennikach czy też w punktach kontaktowych pośrednika). Jeśli klient nie zgadza się na zmianę ceny, może odstąpić od umowy z miesięcznym okresem wypowiedzenia. Podstawowe warunki dostaw gazu ziemnego klientom określone są w ustawie o energetyce. Pozostałe warunki dostaw gazu ziemnego podano w umowie zawartej pomiędzy dostawcą a klientem.

W związku z postępującą liberalizacją przebiega proces oddzielenia obrotu gazem ziemnym od jego dystrybucji. Fakt ten będzie rzutował również na ceny gazu. Cena zakupu gazu będzie wypadkową dwóch czynników – ceny dystrybucji i związanych z nią usług oraz ceny za dostarczony i odebrany gaz. Cena dystrybucji nadal będzie regulowana i określana przez Urząd Regulacji Energetyki (Energetický regulační úřad, URE) poprzez tzw. orzeczenia cenowe. Cena za rzeczywiste zużycie gazu będzie ceną uzgodnioną pomiędzy dostawcą a odbiorcą na podstawie zasad rynkowych. Płatności za zużycie gazu ziemnego realizowane są w formie zaliczek uzgodnionych w umowie. Dostawca może w ciągu okresu, za który wystawiane są faktury, zmieniać wysokość zaliczek w zależności od rzeczywistego zużycia gazu w poprzednim okresie oraz zmian cen surowca. Jest on upoważniony do zatrzymania albo przerwania dostaw gazu ziemnego z powodu nieuprawnionego poboru ze strony odbiorcy (klient nie wywiązuje się z zobowiązań finansowych wobec dostawcy albo używa licznika w sposób sprzeczny z warunkami umowy). Inne powody odłączenia albo przerwania dostaw gazu ziemnego są szczegółowo określone w ustawie energetycznej.

Dostawy energii elektrycznej Od 1.1. 2006 wszyscy klienci, w tym gospodarstwa domowe, mają możliwość wyboru dostawcy energii elektrycznej. Proces zmiany dostawcy energii elektrycznej określony jest w Rozporządzeniu nr 541/2005 Dz. U. R. Cz.1 Zgodnie z tym rozporządzeniem cały proces zmiany dostawcy energii elektrycznej nie może trwać dłużej niż 17 dni roboczych od złożenia przez odbiorcę wniosku o zmianę dostawcy. Klient końcowy ma prawo do bezpłatnej zmiany dostawcy energii elektrycznej. Dokonując tego, odbiorca powinien wziąć pod uwagę nie tylko cenę energii elektrycznej, ale również warunki dostaw i niezawodność dostawcy. Dobry dostawca powinien zapewnić realizację większości czynności związanych ze zmianą dostawcy. Gospodarstwa domowe mają możliwość zmiany swojego dostawcy energii elektrycznej raz na pół roku.

Podstawowe warunki dostaw energii elektrycznej odbiorcom określone są w ustawie o energetyce, pozostałe warunki zawarte są w umowie pomiędzy dostawcą a klientem. Klient końcowy zawiera dwie umowy. Ze swoim dostawcą energii elektrycznej zawiera umowę o dostawach energii elektrycznej, natomiast z operatorem sieci dystrybucyjnej, do której jest podłączony, zawiera umowę o dystrybucji energii elektrycznej. Urząd Regulacji Energetyki zaleca gospodarstwom domowym zawarcie jednej umowy zbiorczej, tzw. umowy o kompleksowych usługach dostaw energii elektrycznej. W takim przypadku dostawca zapewnia usługi kompleksowo – dostawy energii elektrycznej czynnej oraz jej dystrybucję do klienta końcowego. Jeśli chodzi o jakość dostaw energii elektrycznej, zgodnie z ustawą energetyczną operator sieci dystrybucyjnej ma obowiązek podłączenia odbiorcy energii elektrycznej do sieci oraz zapewnienia mu nieprzerwanych dostaw energii elektrycznej, zachowując wysoki standard usług. Przerwa w dostawach energii elektrycznej możliwa jest tylko z powodów określonych ustawowo. W wyniku oddzielenia działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej od jej sprzedaży cena energii elektrycznej jest wypadkową dwóch czynników: ceny dystrybucji i ceny właściwej, tzw. energii elektrycznej czynnej. Dystrybucja nadal jest działalnością regulowaną. Opłata za dystrybucję energii elektrycznej określona jest na mocy orzeczenia cenowego Urzędu Regulacji Energetyki i różni się w zależności od operatora sieci dystrybucyjnej, do której podłączone jest dane miejsce odbioru. Opłaty za dostawy energii

1 Rozporządzenie 541/2005 Dz. U. R. Cz., o zasadach rynku energii elektrycznej, kształtowania cen za działalność operatora rynku energii elektrycznej oraz realizacji niektórych innych postanowień ustawy energetycznej.

elektrycznej, tzn. za jej zużycie w miejscu odbioru, określane są na podstawie zasad rynkowych przez dostawcę energii elektrycznej.

Dostawy ciepła Zasady dostarczania ciepła do celów ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej określa Rozporządzenie Ministerstwa Przemysłu i Handlu nr 197/2007 Dz. U. R. Cz.2. Dostawy ciepła dla gospodarstw domowych realizowane są w trakcie tzw. okresu grzewczego. Zgodnie z tym rozporządzeniem okres grzewczy rozpoczyna się 1 września a kończy się 31 maja następnego roku. Rozporządzenie poza tym określa, że dostawy ciepła rozpoczynają się w momencie, kiedy średnia temperatura w środowisku zewnętrznym spadnie na danym obszarze poniżej 13 °C w dwóch kolejnych dniach a w dniu następnym nie można oczekiwać jej wzrostu. Przy planowanych przerwach w dostawach ciepła dostawca zobowiązany jest do poinformowania odbiorcy o tym fakcie w terminie 15 dni przed rozpoczęciem zaplanowanej przerwy. Konieczne naprawy eksploatacyjne mogą spowodować najwyżej 16-godzinną przerwę w dostawach ciepła. Powody przerwania lub ograniczenia dostaw ciepła są szczegółowo określone w ustawie energetycznej.

Właściciele jednostek mieszkaniowych wykorzystują dostarczaną energię cieplną do ogrzewania swoich mieszkań za pośrednictwem właściciela lub administratora budynku mieszkalnego. Właściciel jednostki mieszkaniowej płaci za dostawy ciepła administratorowi lub firmie administracyjnej. Reguły rozliczania kosztów pomiędzy poszczególne jednostki mieszkaniowe określa Rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego nr 372/2001 Dz. U. R. Cz.3

Cena ciepła jest ceną regulowaną, to znaczy, że jej wysokość określana jest na podstawie obowiązujących wytycznych cenowych i może być przekroczona jedynie na podstawie porozumienia stron umowy. Określając wysokość ceny, każdy dostawca ciepła musi przestrzegać warunków orzeczenia cenowego Urzędu Regulacji Energetyki. Cena za dostarczaną energię cieplną może być określona na podstawie jednego lub kilku składników. Elementem kosztów stałych jest cena za podłączenie do sieci, element zmienny odzwierciedla rzeczywistą ilość energii wykorzystanej przez klienta. Dlaczego zużycie gazu ziemnego przeliczane jest na MWh? Jednostka energii (MWh) dokładniej wyraża ilość dostarczonej energii zawartej w gazie ziemnym. Przy spaleniu 1 m3 gazu ziemnego z dwóch różnych źródeł o różnym cieple spalania uzyskujemy różną ilość energii. Jednostki objętości (m3) nie są więc całkowicie obiektywnym wskaźnikiem zużycia energii.

Czy w ciągu roku dochodzi do zmian cen energii elektrycznej? Urząd Regulacji Energetyki w orzeczeniu cenowym określa ceny regulowane (cena dystrybucji) w terminie do 30 listopada z okresem ważności na cały następny rok kalendarzowy. Cena energii elektrycznej czynnej nie jest ceną regulowaną i jej wysokość może się zmieniać na podstawie umów pomiędzy dostawcą a odbiorcą, na ogół jest jednak zmieniana raz w roku.

Gdzie można uzyskać informacje o dostawcach energii elektrycznej? Lista podmiotów, które otrzymały licencję na produkcję energii elektrycznej i obrót energią elektryczną, jest udostępniana na stronach Urzędu Regulacji Energetyki – www.eru.cz – albo przez operatora rynku energii elektrycznej, który zapewnia organizację rynku energii elektrycznej, w tym ewidencję transakcji, i udziela informacji o tym, którzy z dostawców są aktywni na czeskim rynku energii.

Czy istnieje możliwość zmiany dystrybutora energii elektrycznej? Miejsce odbioru jest fizycznie podłączone do sieci dystrybucyjnej, która ma charakter stały. Sieci dystrybucyjne nie pokrywają się wzajemnie, nie ma więc możliwości zmiany dystrybutora.

Czy właściciel jednostki mieszkaniowej płaci za ciepło w przypadku, kiedy posiada własne źródło ogrzewania, chociaż jego mieszkanie w budynku mieszkalnym jest centralnie zaopatrywane w energię cieplną? Jeśli budynek mieszkalny pobiera energię cieplną, za jej dostawy muszą płacić również te jednostki mieszkaniowe, które nie korzystają z ciepła z kotłowni lub stacji wymiennikowej. Powodem jest używanie pomieszczeń wspólnych, gdzie również dochodzi do zużycia ciepła, oraz pośrednie zużycie ciepła spowodowane jego przenikaniem przez konstrukcję budynku.

2 Rozporządzenie Ministerstwa Przemysłu i Handlu nr 152/2001 Dz. U. R. Cz., określające zasady ogrzewania i dostaw ciepłej wody użytkowej, względne wskaźniki zużycia ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz wymagania dotyczące wyposażenia wewnętrznych urządzeń przetwarzania ciepła w budynkach w przyrządy regulujące dostawy ciepła odbiorcom końćowym 3 Rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego nr 372/2001 Dz. U. R. Cz., określające zasady rozliczeń kosztów energii cieplnej na ogrzewanie i kosztów korzystania z ciepłej wody użytkowej pomiędzy odbiorców końcowych

7. Usługi telekomunikacyjne SIECI STACJONARNE Rozmowy w ramach sieci stacjonarnych. - Usługi w ramach sieci stacjonarnych objęte są podstawowym abonamentem miesięcznym firmy Telefonica O2, poza tym płaci się za poszczególne zrealizowane połączenia. Istnieje jednak możliwość realizacji połączeń za pośrednictwem alternatywnego operatora, wybranego przez klienta na podstawie jego oferty. Ceny rozmów można obniżyć również przez dokupienie jednego z pakietów usług do taryfy podstawowej. W ramach poszczególnych pakietów otrzymujemy niższe ceny za jednostkę, którą może być na przykład minuta rozmowy. Należy jednak zapoznać się szczegółowo z warunkami korzystania z poszczególnych pakietów usług, ponieważ możliwość ich stosowania może być ograniczona ze względu na niższą cenę, np. czasowo lub terytorialnie.

Połączenie internetowe przez linię stacjonarną. - W ramach sieci stacjonarnej można uzyskać połączenie internetowe na dwa sposoby: 1. za pośrednictwem linii telefonicznej, czyli tzw. połączenia dial-up o prędkości 56kbit/s. Połączenie to jest dostępne automatycznie dla każdego użytkownika sieci stacjonarnej, który posiada modem typu dial-up podłączony do komputera. Oprócz tego u dostawcy usług telekomunikacyjnych (operatora) można zamówić szerokopasmowe połączenie internetowe ADSL (dane przesyłane są na innej frekwencji niż rozmowy, użytkownik może więc jednocześnie surfować i dzwonić, co nie jest możliwe przy połączeniu za pomocą linii telefonicznej). Funkcjonalność tę zapewnia urządzenie zwane splitter (rozdzielacz), użytkownik musi posiadać modem ADSL.

Wysyłanie SMS poprzez linię stacjonarną. - Z telefonu stacjonarnego można również wysyłać SMS, pod warunkiem, że aparat użytkownika wyposażony jest w taką funkcjonalność. Wiadomości z linii stacjonarnej mogą być wysyłane na numery w sieciach stacjonarnych, komórkowych oraz zagranicznych. Wiadomość SMS wysłana do użytkownika linii stacjonarnej, nieposiadającego aparatu pozwalającego na jej odczyt, zostanie odczytana za pomocą automatycznego urządzenia głosowego.

SIECI KOMÓRKOWE Rozmowy z telefonu komórkowego – W Czechach można wybierać spośród trzech operatorów, oferujących karty SIM (numery telefoniczne) w programach abonamentowych lub tzw. karty pre-paid, (dla których trzeba osobno kupować jednostki kredytowe). Mając kartę pre-paid płacimy więcej za rozmowy i pozostałe usługi telekomunikacyjne, nie musimy jednak podpisywać żadnych umów i dokładnie wiemy, ile kosztują nasze rozmowy oraz ile jednostek kredytowych pozostaje do wykorzystania. Aby móc korzystać z programu abonamentowego (podpisanie umowy), w którym za usługi płacimy na końcu okresu rozliczeniowego na podstawie otrzymanej faktury, zwykle należy udać się do punktu sprzedaży operatora i przedstawić dwa dokumenty tożsamości. Przy standardowych taryfach korzystne są niższe stawki za rozmowy oraz szeroki wybór usług, trzeba jednak uważnie przeanalizować poszczególne oferty taryfowe, przede wszystkim jeśli chodzi o minuty abonamentowe oraz oferty rozmów „za darmo“ – rozmowy mogą być istotnie bezpłatne, nierzadko jednak zapłacimy sporą sumę za aktywację usługi.

Możliwość przeniesienia numeru i wybór operatora. – W przypadku zmiany operatora istnieje możliwość zachowania dotychczasowego numeru bez dodatkowych opłat.

Wysyłanie SMS z sieci komórkowej. - Z telefonów komórkowych można wysyłać SMS do sieci komórkowych, stacjonarnych i zagranicznych. Cena SMS zależna jest od taryfy i kierunku wysyłania SMS. SMS objęte opłatą abonamentową często ograniczone są tylko do sieci komórkowych w Czechach lub nawet tylko do własnej sieci, za pozostałe SMS płaci się osobno. Niewykorzystane SMS nie są przenoszone na następny okres rozliczeniowy.

Internet przez telefon komórkowy. – W sieciach komórkowych użytkownik ma możliwość połączenia się z Internetem za pośrednictwem różnych technologii. W technologii GPRS i EDGE użytkownik płaci tylko za przesłane dane (połączenie wolniejsze, lecz powszechnie dostępne w wielu miejscach). Technologia CDMA, UMTS pozwala na szerokopasmowy dostęp do Internetu, w tym

przypadku opłaca się miesięczny abonament bez ograniczenia ilości przesyłanych danych. Technologie te działają jednak tylko w kilku lokalizacjach pokrytych odpowiednim sygnałem. Większość telefonów komórkowych umożliwia przeglądanie uproszczonych stron internetowych WAP, które służą głównie do prostszych operacji, takich jak przegląd wyników sportowych, wyszukiwanie połączeń kolejowych, prognoza pogody i podobne.

Warunki umowy z operatorami telekomunikacyjnymi. – W umowie o świadczeniu usług telekomunikacyjnych zawieranej przez użytkownika znajduje się zwykle ustęp, w którym mowa o wyrażeniu zgody na ogólne warunki. Przed podpisaniem umowy należy dokładnie przestudiować te warunki, właśnie tutaj bowiem znaleźć można podstawowe informacje dotyczące naszych przyszłych praw i obowiązków.

Reklamacja usług telekomunikacyjnych. – Jeżeli faktura za usługi telekomunikacyjne nie odpowiada stanowi rzeczywistemu, można zwrócić się do operatora z reklamacją, podając wszelkie istotne informacje, w terminie do 2 miesięcy. Jeżeli reklamacja taka nie zostanie pozytywnie rozpatrzona, można bezzwłocznie, najpóźniej jednak w terminie 30 dni od daty otrzymania odpowiedzi na reklamację, wnieść odwołanie do Czeskiego Urzędu Telekomunikacyjnego (więcej informacji na www.ctu.cz). Pod względem prawnym reklamacja nie ma jednak wpływu na obowiązek terminowego uiszczenia opłaty za rachunek.

Zobowiązałam się do korzystania z usług operatora sieci komórkowej przez 24 miesiące. Na jakie sankcje narażam się przechodząc do innego operatora po 4 miesiącach? Przed złożeniem wniosku o przeniesienie numeru należy wywiązać się z zobowiązań wobec dotychczasowego operatora. W tym przypadku oznacza to uiszczenie kary za przedwczesne zakończenie korzystania z usług telekomunikacyjnych, określonej w umowie. Jej wysokość wynika z warunków podanych w umowie, ewentualnie w załączonych do warunkach umowy.

Co oznacza skrót VOIP? Skrót VOIP oznacza usługę „rozmowy przez Internet“. Korzystający z tej usługi z reguły dzwonią za darmo w ramach swojej sieci, rozmowy do innych sieci i za granicę są bezkonkurencyjne tanie w porównaniu z klasycznymi rozmowami. Aby korzystać z tych udogodnień, konieczny jest komputer i dobrej jakości połączenie internetowe.

Chcę zamówić łącze internetowe, nie wiem jednak, jaką prędkość wybrać? Zazwyczaj korzystniej jest wybrać mniejszą prędkość z niższą opłatą abonamentową. Jeżeli prędkość okaże się niewystarczająca, można ją zwiększyć bez dodatkowych opłat. Natomiast przy zmniejszeniu prędkości zwykle należy uiścić opłatę sięgającą kilkuset koron.

Oglądając telewizję, zauważyłem konkurs o dużą sumę pieniędzy, trzeba było tylko zadzwonić na podany numer. Stawka za rozmowę była niemalże nieczytelna. Ile kosztują takie rozmowy? Biorąc udział w konkursach lub korzystając z innych usług dla dorosłych, dzwonimy na numery rozpoczynające się od cyfr 906 lub 909; cena za minutę rozmowy równa się dwu cyfrom następującym po 906 lub 909 (np. 906 60 xx xx = 60Kč/min.). Dotyczy to zarówno rozmów z telefonu stacjonarnego, jak i komórkowego.

8. Usługi lotnicze Podróżni, wybierając środek transportu, coraz częściej decydują się na samolot. Transport lotniczy należy do najszybszych sposobów przewozu osób i towaru, z tym jednak związane są wyższe koszty. Z reguły ceny biletów lotniczych rosną w miarę zbliżania się terminu lotu. Zazwyczaj taniej jest kupować bilety w Internecie. Cena biletu lotniczego może różnić się od całkowitych kosztów transportu, który należało będzie opłacić. Przedsiębiorstwa lotnicze czasami podają osobno obligatoryjne dopłaty, bez których nie można skorzystać z biletu. Są to na przykład dopłaty paliwowe, opłaty lotniskowe lub inne specjalne opłaty. Końcowa całkowita cena biletu lotniczego może więc różnić się od tego, co podano w reklamie. Przedsiębiorstwa lotnicze kuszą klientów ofertami różnych zniżek – np. dla dzieci, studentów, seniorów, grup, rabatami czasowymi lub natychmiastowymi – specjalnymi ofertami, zniżkami dla stałych klientów.

Przy różnych programach rabatowych należy dokładnie obliczyć całkowity koszt lotu, biorąc pod uwagę kształtowanie się kursów walutowych w czasie oraz wszelkie dopłaty i opłaty. Przed podpisaniem jakiegokolwiek dokumentu rozsądnie jest zażądać przedstawienia warunków danego programu rabatowego, spokojnie je przestudiować i ewentualnie przedyskutować w swoim otoczeniu. W przypadku biletów lotniczych na ogół obowiązuje zasada, że większa elastyczność pod względem terminów lotów, zmian tras przelotów i możliwości anulowania idzie w parze z wyższą ceną. Wybierając odpowiedni termin lotu tam i z powrotem można również uzyskać interesujący efekt cenowy – często tańsze są loty powrotne po nocy z soboty na niedzielę. Bilety lotnicze w obie strony są wyraźnie tańsze od dwóch osobnych biletów.

Może zdarzyć się sytuacja, kiedy na lotnisku okazuje się, że zbiegiem okoliczności sprzedano za dużo biletów na dany lot i samolot nie jest w stanie przewieźć wszystkich pasażerów. W takiej sytuacji podróżny może zostać poproszony o zmianę rezerwacji za kompensacją, może on jednak odmówić. Jeżeli z takiego powodu pasażer spotka się z odmową przyjęcia na pokład, na mocy Dyrektywy WE nr 261/2004 przysługuje mu prawo do odszkodowania ze strony przewoźnika. W przypadku lotów na trasie nie dłuższej niż 1 500 km (A) odszkodowanie wynosi 250 Euro, dla lotów wewnątrzunijnych na trasie dłuższej niż 1500 km lub lotów na innych trasach powyżej 1500 km, ale nie dłuższych niż 3500 km (B) przysługuje odszkodowanie w wysokości 400 euro. W pozostałych przypadkach (C) kwota odszkodowania wynosi 600 euro. Jeżeli przyjęcie pasażera na pokład zostało opóźnione z powodu zbyt dużej liczby podróżnych, odszkodowanie to może zostać obniżone o połowę, o ile spóźnienie nie przekroczyło 2 godzin w przypadku (A), 3 godzin w przypadku (B) lub 4 godzin w przypadku (C). Przewoźnik po upływie tego czasu po odmowie przyjęcia pasażera na pokład z powodu zbyt dużej liczby podróżnych powinien zaoferować mu dwie możliwości. Pierwszą z nich jest zwrot kosztów biletu i zapewnienie bezpłatnego powrotu do miejsca, z którego przyleciał („miejsce pierwszego wylotu”), drugą możliwością jest zaoferowanie biletu na innej trasie, w porównywalnych warunkach transportowych, do planowego miejsca przylotu. W takiej sytuacji przewoźnik musi zapewnić pasażerowi także posiłki, napoje, noclegi i transport, jeżeli zaistnieje taka potrzeba. Jeżeli lot został odwołany, pasażerowi przysługują takie same prawa w zakresie możliwości wyboru sposobu kontynuowania podróży lub powrotu oraz opieki, jak w przypadku odmowy przyjęcia na pokład z powodu zbyt dużej liczby podróżnych. Ma on również prawo do wypłaty odszkodowania, jeżeli nie został poinformowany o odwołaniu lotu z odpowiednim wyprzedzeniem i nie zaoferowano mu transportu zastępczego w podobnym terminie. Jeżeli pasażer stawił się do odprawy na czas, przy czym poinformowano go o spóźnieniu lotu, przysługują mu takie same prawa w zakresie opieki, jak w przypadku odmowy przyjęcia na pokład z powodu zbyt dużej liczby podróżnych. Ma to miejsce w przypadku przekroczenia terminów podanych dla poszczególnych wariantów. Jeżeli opóźnienie lotu osiągnie 5 godzin, pasażer powinien otrzymać propozycję zwrotu kosztów biletu i bezpłatnego powrotu do miejsca rozpoczęcia podróży. Jeżeli takie opóźnienie, również poza UE, stało się przyczyną szkody, pasażer może zażądać od przedsiębiorstwa lotniczego pochodzącego z UE odszkodowania w wysokości aż 4 000 Euro lub skierować sprawę do sądu. Jeżeli z winy przedsiębiorstwa lotniczego z UE nastąpiła szkoda związana z bagażem, jego utrata lub opóźnienie, można żądać odszkodowania do wysokości 1 000 Euro lub skierować sprawę na drogę sądową. Z powyższych praw można korzystać przy wszystkich lotach (również charterowych) z UE oraz przy lotach do UE, jeżeli ich operatorem jest przedsiębiorstwo z UE.

Przy wszystkich lotach należy brać pod uwagę czas potrzebny na odprawę celną i paszportową oraz kontrole bezpieczeństwa. W przypadku lotów do Stanów Zjednoczonych i Kanady nadal z powodów związanych z bezpieczeństwem zbierane i przetwarzane są dane osobowe pasażerów, łącznie z adresem zamieszkania lub adresem kontaktowym, które następnie przekazywane są odpowiednim urzędom państwowym. Na uwagę zasługują szczególnie nowe zasady bezpieczeństwa na lotniskach europejskich. W przypadku bagażu podręcznego (nie dotyczy to bagażu przewożonego w luku bagażowym samolotu) ograniczenia dotyczą między innymi ilości płynów i żelów. Płyny muszą znajdować się w opakowaniu o objętości do 100 mililitrów. Wszystkie opakowania muszą znajdować się w jednej przezroczystej torebce foliowej o maksymalnej objętości 1 litra na osobę. Torebki są do dyspozycji na lotnisku przed stanowiskiem odprawy. Podróżni powinni przed odprawą umieścić w nich wszelkie płyny i żele na potrzeby osobiste. Leki oraz preparaty dietetyczne łącznie z żywnością dla dzieci potrzebną na czas lotu nie są objęte ograniczeniami ilości. Przy kontroli bezpieczeństwa należy wyjąć laptop i inne urządzenia elektryczne z bagażu podręcznego. W dalszym ciągu można po okazaniu biletu lotniczego bez ograniczeń robić zakupy w sklepach za odprawą paszportową. Sprzedawcy pakują płyny i żele w specjalnie oznakowanych torebki razem z dowodem sprzedaży. Torebek foliowych, które istotnie zwiększają bezpieczeństwo ruchu lotniczego, nie należy otwierać przed przejściem kontroli bezpieczeństwa (lub ostatniej kontroli bezpieczeństwa w przypadku przesiadki). Przewiduje się, iż zostaną wprowadzone dalsze przepisy regulujące maksymalne wymiary bagażu podręcznego.

Czeskie Linie Lotnicze w 2001 roku przystąpiły do Karty Usług dla Podróżnych w Transporcie Lotniczym, która stanowi dobrowolne zobowiązanie przewoźników w transporcie lotniczym wobec podróżnych. Karta określa, na jakim poziomie powinny być świadczone usługi danego przedsiębiorstwa lotniczego. Czeskie Linie Lotnicze rozpatrują pisemne skargi w terminie 28 dni od dnia doręczenia. Telefonicznie można zgłaszać swoje uwagi w centrum komunikacyjnym: +420 239 007 007.

Gdzie można uzyskać potrzebne informacje w przypadku opóźnienia lotu, bagażu, odwołania lotu lub utraty bagażu? Jeżeli podróżnemu uniemożliwiono korzystanie z jego praw, powinien najpierw zgłosić skargę u spółki, będącej operatorem danego lotu. Dane kontaktowe danego przedsiębiorstwa można w większości znaleźć na opakowaniu biletu lotniczego. W przypadku niezadowolenia z odpowiedzi należy zwrócić się do Ministerstwa Transportu Republiki Czeskiej, tel.: 972 231 390 www.mdcr.cz. Tutaj można otrzymać również inne informacje (np. dotyczące obrażeń fizycznych lub zorganizowanych wycieczek turystycznych).

Do kogo można zwracać się zapytaniami dotyczącymi serwisu i obsługi na lotnisku? Każde lotnisko ma biuro informacyjne, gdzie można uzyskać bliższe informacje o tym, w jaki sposób należy złożyć skargę oraz jak i kiedy przekazana zostanie informacja o jej rozpatrzeniu.

Co to jest black list (czarna lista) transportu lotniczego? Komisja Europejska 22 marca 2006 roku zaakceptowała listę przewoźników w transporcie lotniczym, którym zabroniono realizowania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty. Lista jest do dyspozycji pod adresem http://ec.europa.eu/transport/air-ban/list_cs.htm

Na co należy zwracać uwagę przy odprawie bagażowej? W bagażu nie mogą znajdować się przedmioty, których nie wolno zabierać na pokład. Piktogramy niebezpiecznych rzeczy wystawione są na każdym stanowisku odprawy oraz na tablicy informacyjnej w terminalu lotniskowym. Za przekroczenie dozwolonego limitu wagi podróżny powinien uiścić opłatę wg warunków danego przedsiębiorstwa lotniczego. Dla niektórych rodzajów bagażu (np. narty lub kije golfowe) obowiązuje stawka ryczałtowa i opłata za nadwagę. Informacje dotyczące warunków transportu uzyskać można w każdym przedsiębiorstwie lotniczym lub w punkcie sprzedaży biletów lotniczych (więcej informacji na www.prg.aero)

9. Usługi turystyczne Działalność gospodarcza w dziedzinie ruchu turystycznego reguluje Ustawa nr 159/1999 Dz. U. R. Cz., o niektórych warunkach prowadzenia działalności gospodarczej w ruchu turystycznym.

Ustawa rozróżnia pojęcia biura podróży i agencji turystycznej. Stanowi, iż biuro podróży może oferować i sprzedawać wycieczki oraz inne usługi w dziedzinie ruchu turystycznego lub ich kombinacje. Poza tym biura podróży mają prawo pośredniczenia w sprzedaży wycieczek innego biura podróży i oferowania towarów związanych z ruchem turystycznym (bilety wstępu, mapy, itp.). Agencja turystyczna jest przedsiębiorstwem sprzedającym pojedyncze wycieczki organizowane przez biura podróży lub inne usługi. Organizatorem wycieczki będącej przedmiotem umowy turystycznej jest zawsze biuro podróży.

Ustawowa definicja wycieczki określa ją jako z góry wyznaczoną kombinację przynajmniej dwóch usług sprzedawanych razem. Usługami takimi mogą być przewozy, zakwaterowanie lub inne usługi w zakresie ruchu turystycznego, niebędące uzupełnieniem transportu lub zakwaterowania. Inne usługi oznaczają tutaj świadczenia stanowiące znaczącą część wycieczki lub takie, których cena odpowiada przynajmniej 20 % całkowitych kosztów wycieczki.

Ustawa dokładnie określa, jakich informacji należy udzielić potencjalnemu klientowi przed zawarciem umowy turystycznej. Mogą one zostać zamieszczone w katalogu lub przekazane w inny udokumentowany sposób. Katalog oddawany w ręce konsumentów powinien zawierać w szczególności informacje dotyczące terminów rozpoczęcia i zakończenia wycieczki, jej ceny, wysokości opłaty anulacyjnej oraz miejsca pobytu. Klient ma prawo do informacji o transporcie i zakwaterowaniu. Biuro podróży powinno przekazać potencjalnemu klientowi informacje dotyczące zakresu i warunków ubezpieczenia na wypadek upadłości biura podróży oraz możliwości wykupienia indywidualnego ubezpieczenia klienta na czas podróży.

Jeżeli konsument zdecyduje się na zakup oferowanej wycieczki, zawiera z biurem podróży tzw. umowę turystyczną. Ustawa wymaga, aby umowa taka miała formę pisemną i zawierała określenie stron, specyfikację wycieczki (np. termin rozpoczęcia i zakończenia, świadczenia wchodzące w koszt wycieczki) oraz jej cenę (łącznie z harmonogramem czasowym płatności i wysokością zaliczki). W umowie turystycznej obowiązkowo podać należy również postępowanie w przypadku reklamacji związanej ze złamaniem obowiązków ze strony biura podróży oraz wysokość opłat anulacyjnych, które klient powinien uiścić w przypadku odstąpienia od umowy turystycznej w przypadkach wynikających z ustawy. Umowa turystyczna powinna szczegółowo specyfikować zakwaterowanie (lokalizację, kategorię, wyposażenie oraz główne charakterystyczne cechy) oraz wyżywienie. Nie może w niej zabraknąć szczegółowych informacji dotyczących transportu (rodzaj, charakterystyka i kategoria środka transportu oraz trasa).

Szczegółowe informacje o zakwaterowaniu, transporcie, wyżywieniu oraz świadczonych usługach, które nie zostały podane w umowie turystycznej ani w katalogu, biuro podróży powinno przekazać klientowi najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem wycieczki. Należy podać także dane kontaktowe delegata, czyli osoby, do której klient może zwrócić się o pomoc w przypadku pojawienia się problemów w ciągu wycieczki, a także adres i numer telefonu placówki dyplomatycznej swego kraju. W przypadku tzw. last minute (umowa zawarta w terminie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem wycieczki) ustawa wymaga przekazania szczegółowych informacji już w momencie zawierania umowy turystycznej.

Umowa turystyczna może upoważniać biuro podróży do jednostronnego podwyższenia ceny wycieczki. Jednocześnie należy jednak dokładnie określić sposób obliczenia podwyżki ceny. Biuro podróży może podnieść cenę tylko wtedy, kiedy nastąpi wzrost ceny transportu, łącznie z cenami paliw, płatności związanych z transportem lub zmiana kursu walutowego korony czeskiej zastosowanego do określenia ceny wycieczki o ponad 10 %. Cena wycieczki może zostać podniesiona najpóźniej 20 dni przed jej rozpoczęciem. Jeżeli możliwości podwyżki nie uwzględniono w umowie turystycznej, biuro podróży nie ma do niej prawa.

Może się zdarzyć, że biuro podróży z obiektywnych przyczyn przed rozpoczęciem wycieczki musi zmienić warunki umowy. W takim przypadku może zaoferować klientowi zmianę umowy turystycznej (np. zmianę zakwaterowania, trasy przejazdu, itp.). Propozycja musi uwzględniać również ewentualną zmianę ceny wycieczki. Klient sam decyduje, czy zgadza się na zmianę umowy. Jeżeli nie ustosunkuje się do złożonej propozycji w terminie wyznaczonym przez biuro podróży, przyjmuje się, że wyraził zgodę na zmianę.

Klient może zadecydować, że zamiast niego na wycieczkę uda się inna osoba, ma jednak obowiązek pisemnego poinformowania biura o tym fakcie. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenie nowego klienta zawierające zgodę na przystąpienie do zawartej umowy turystycznej.

W odróżnieniu od klienta, biuro podróży może odstąpić od umowy przed rozpoczęciem wycieczki tylko z powodu jej odwołania lub złamania umowy ze strony klienta. W przypadku odwołania wycieczki przez biuro podróży ma ono obowiązek zaproponowania klientowi innej wycieczki, przy czym ewentualna różnica w cenie obciąża biuro podróży. Jeżeli klient nie skorzysta z nowej oferty, biuro podróży nie ma prawa do pobierania opłaty anulacyjnej. W przypadku odwołania przez biuro podróży wycieczki w terminie krótszym niż 20 dni przed terminem jej rozpoczęcia, ma ono obowiązek zapłacenia klientowi kary w wysokości 10 % ceny wycieczki.

Jeżeli klient odstąpi od umowy z powodów innych niż powyższe, jest zobowiązany do zapłaty na rzecz biura podróży opłaty anulacyjnej w wysokości podanej w umowie turystycznej. To obowiązuje również w przypadku odstąpienia od umowy przez biuro podróży z powodu niewywiązania się z obowiązków ze strony klienta.

Jeżeli biuro podróży złamie obowiązki podane w umowie turystycznej, klient może zgłosić reklamację. Jeżeli klient stwierdzi ten fakt już w ciągu wycieczki (np. jakość zakwaterowania jest na innym poziomie, niż podano w umowie), powinien zwrócić się do delegata. Jeżeli nie nastąpi poprawa, dobrze jest pozyskać dowody dokumentujące sytuację (np. potwierdzenie kierownictwa hotelu, oświadczenia pozostałych uczestników). Po zakończeniu wycieczki należy zgłosić reklamację bez zbędnej zwłoki, najpóźniej jednak w terminie 3 miesięcy od zakończenia wycieczki. W przypadku odwołania wycieczki termin ten liczony jest od dnia, kiedy miała ona się zakończyć według umowy turystycznej. Biuro podróży powinno ustawowo rozpatrzyć reklamację w terminie 30 dni od jej złożenia.

Biuro podróży ma ustawowy obowiązek posiadania ubezpieczenia na wypadek upadłości. Na podstawie takiej polisy towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca świadczenia w przypadku, kiedy biuro nie jest w stanie z powodu bankructwa zapewnić powrotu klientów z wycieczki itp. Biuro podróży powinno przedstawić klientowi potwierdzenie o ubezpieczeniu razem z zawartą umową turystyczną. W żadnym wypadku nie można polecić zawierania umowy z biurem podróży nieposiadającym ubezpieczenia. Listę ubezpieczonych biur podróży można znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego – www.mmr.cz – oraz na stronach internetowych ubezpieczalni, które posiadają uprawnienia do ubezpieczania biur podróży.

Wybieram się na trzydniowy wyjazd z jakąś firmą. Pobyt jest dosyć drogi, pytałem więc, czy firma jest ubezpieczona na wypadek upadłości. Powiedziano mi jednak, że nie jest ona biurem podróży i ubezpieczenie w związku z tym nie jest konieczne. Czy rzeczywiście tak jest? Obowiązek posiadania ubezpieczenia na wypadek upadłości dotyczy rzeczywiście tylko biur podróży. Jeżeli jednak wyjazd obejmuje transport i zakwaterowanie na noc, jest on wycieczką i nie może być oferowany przez firmę inną niż biuro podróży.

Wybieram się na dwudniowy wyjazd, biuro podróży nie chce zawrzeć ze mną pisemnej umowy, uzasadniając to tym, że w tym przypadku wystarcza potwierdzenie zapłaty ceny. Nie za bardzo mi się to podoba. Czy mogę w jakiś sposób się bronić? Biuro podróży posiada ustawowy obowiązek zawarcia umowy turystycznej z klientem na piśmie.

W miejscu zakwaterowania stwierdziłem, że odległość hotelu od plaży wynosi nie 200 m, jak podano w katalogu, ale prawie 1 km. Nie udało mi się skontaktować z delegatem. Jak należy postąpić w takiej sytuacji? Złamanie warunków umowy należy reklamować w biurze podróży jak najwcześniej, najpóźniej w terminie 3 miesięcy od zakończenia wycieczki. Można zażądać odpowiedniej zniżki z ceny wycieczki.

10. Usługi prawne oraz osoby uprawnione do ich świadczenia Do usług prawnych zalicza się wszelkie formy pomocy prawnej. Pojęcie to obejmuje więc szczególnie reprezentowanie w procesach sądowych i postępowaniach prowadzonych przez inne organy, działalność obrońców w postępowaniach karnych, doradztwo prawne, sporządzanie pism i przygotowanie analiz prawnych. Kto może świadczyć usługi prawne? W Republice Czeskiej usługi prawne mogą świadczyć wyłącznie adwokaci, notariusze, komornicy sądowi, przedstawiciele patentowi oraz doradcy podatkowi. Najszerszy zakres uprawnień pod tym względem posiadają adwokaci. Notariusze, komornicy sądowi, przedstawiciele patentowi oraz doradcy podatkowi mogą świadczyć jedynie wybrane, określone usługi prawne.

Kim jest adwokat? Adwokatem jest wyłącznie osoba wpisana w rejestrze adwokatów prowadzonym przez Czeską Izbę Adwokacką (Česká advokátní komora). Lista adwokatów prowadzona przez Czeską Izbę Adwokacką zawiera informacje o siedzibie, specjalizacji zawodowej, stopniu władania językami obcymi oraz dane kontaktowe adwokatów. Listę adwokatów można znaleźć w Internecie na serwerze: http://www.cak.cz

Co to jest umowa o pomocy prawnej? Adwokat świadczy usługi prawne na podstawie umowy o udzielaniu pomocy prawnej zawartej z klientem. Umowa musi określać zakres usług prawnych, jednakże zamieszczenie informacji w sprawie ich ceny w umowie nie jest obowiązkowe. Umowa taka nie musi być zawarta w formie pisemnej.

Co oznacza wyznaczenie adwokata „ex offo“? W niektórych przypadkach adwokat może być wyznaczony dla klienta z mocy decyzji sądu lub Czeskiej Izby Adwokackiej. Mowa tu o tak zwanym powołaniu adwokata z urzędu. Sąd może wyznaczyć adwokata dla klienta zarówno w rozprawach karnych, jak i w postępowaniach cywilnoprawnych.

Kiedy adwokat powoływany jest przez sąd? W postępowaniach karnych sąd wyznacza adwokata w przypadku, gdy reprezentowanie przez adwokata jest obowiązkowe a klient nie wybrał adwokata w ustawowo określonym terminie. W postępowaniu sądowym cywilnoprawnym sąd może zdecydować o wyznaczeniu adwokata w szczególności osobom niezamożnym, której wnioskowały o zwolnienie z opłat sądowych.

Kiedy reprezentowanie przez adwokata jest obowiązkowe? Najczęściej jest tak w przypadku osób oskarżonych w postępowaniu karnym, czyli na przykład u osób znajdujących się w areszcie, odbywających karę pozbawienia wolności lub u osób młodocianych. W cywilnym postępowaniu sądowym klient musi być reprezentowany przez adwokata w procesach kasacyjnych. Obowiązek reprezentowania przez adwokata istnieje również w przypadku postępowań przed Sądem Konstytucyjnym (Ústavní soud).

Czy adwokat ma prawo do odmówienia pomocy? Adwokat ma prawo odmówić udzielenia pomocy prawnej, jeżeli nie został wyznaczony do takich zadań z urzędu. W niektórych przypadkach ma wręcz obowiązek odmówienia pomocy prawnej. Dotyczy to na przykład sytuacji konfliktu interesów własnych adwokata z interesami klienta.

Za co odpowiada adwokat? Adwokat ponosi odpowiedzialność wobec swego klienta za rzetelne wykonywanie swoich zadań, jednakże nie ponosi on odpowiedzialności za osiągnięcie oczekiwanych wyników. Adwokat zobowiązany jest do ochrony i realizacji uzasadnionych interesów swojego klienta i postępowania zgodnie z jego zaleceniami. Adwokat nie jest jednak zobowiązany do postępowania według wskazówek klienta, jeżeli są one sprzeczne z przepisami prawnymi lub branżowymi.

Jakim przepisom podlega czynność adwokata? Adwokat zobowiązany jest nie tylko do przestrzegania ustaw i rozporządzeń określających warunki wykonywania zadań adwokatury, lecz także zasad branżowych określanych przez Czeską Izbę Adwokacką, która jest organizacją zrzeszającą adwokatów i prowadzącą nadzór nad ich działalnością. Samo wykonywanie zadań adwokatury jest podporządkowane w szczególności ustawie o adwokaturze.

Czy adwokat odpowiada za spowodowane szkody? Adwokat odpowiada wobec klienta za ewentualne szkody, powstałe w związku z wykonywaniem zadań adwokatury. Odpowiedzialność adwokata za spowodowanie przez niego szkody ma miejsce także wówczas, gdy

szkoda powstała w związku z wykonywaniem zadań adwokatury przez przedstawiciela lub pracownika adwokata. Adwokat jest obowiązkowo ubezpieczony.

Co oznacza obowiązek zachowania tajemnicy? Adwokat zobowiązany jest do zachowania tajemnicy o wszystkich faktach, o których dowiedział się w związku ze świadczeniem usług prawnych. Obowiązek ten trwa nadal także po zakończeniu świadczenia usług prawnych. Adwokat może zostać zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy wyłącznie przez swego klienta. Nie dotyczy to jednak przypadku sporu pomiędzy adwokatem a klientem.

Do kogo można się zwrócić w przypadku niezadowolenia z usług prawnych? Nadzór nad działalnością adwokatów prowadzi Czeska Izba Adwokacka. Tutaj można też złożyć skargę dotyczącą działalności adwokata. Do Czeskiej Izby Adwokackiej mogą zwracać się również osoby niezamożne z prośbą o powołanie adwokata w celu udzielenia pomocy prawnej.

Jakie wynagrodzenie przysługuje adwokatowi? Adwokaci z reguły świadczą usługi prawne odpłatnie. Wysokość i sposób określenia wynagrodzenia adwokata zależne są od rodzaju i zakresu świadczonych usług prawnych. Adwokat powinien z góry poinformować klienta o przewidywanej wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi prawne i sposobie jego określenia.

Czym jest wynagrodzenie umowne? Wynagrodzenie adwokata z reguły określane jest na postawie porozumienia pomiędzy adwokatem a klientem. Jest to tak zwane wynagrodzenie umowne. Wynagrodzenie umowne adwokata może zostać uzgodnione na przykład w formie procentowej, czasowej, docelowej lub ryczałtowej. Wynagrodzenie umowne adwokata powinno zawsze być adekwatne do rodzaju i zakresu świadczonych usług prawnych.

Czym jest wynagrodzenie pozaumowne? Jeżeli wysokość wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług prawnych nie została uzgodniona przez adwokata i klienta, adwokatowi przysługuje tak zwane wynagrodzenie pozaumowne. Jego wysokość reguluje Rozporządzenie Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Czeskiej o wynagrodzeniach adwokatów i kompensacjach za świadczenie usług prawnych (taryfa adwokacka).

Czym jest zwrot wydatków gotówkowych? Oprócz wynagrodzenia adwokatowi przysługuje zwrot wydatków gotówkowych celowo poniesionych w związku ze świadczeniem usług prawnych. Chodzi w szczególności o koszty opłat sądowych i innych, koszty podróży, opłaty pocztowe, opłaty telekomunikacyjne, orzeczenia biegłych oraz opinie ekspertów, tłumaczenia, odpisy i kserokopie pism.

Czym jest kompensacja utraconego czasu? Jeżeli adwokat wykonuje swoje zadania w miejscu nie będącym jego miejscem zamieszkania ani siedzibą lub jeżeli postępowanie przed sądem lub innym organem rozpocznie się z opóźnieniem, adwokatowi przysługuje tak zwana kompensacja czasu utraconego w związku ze świadczeniem usług prawnych. Wysokość tej kompensacji określa taryfa adwokacka.

Czym jest zwrot kosztów zastępcy prawnego? Wynagrodzenie adwokata za świadczenie pomocy prawnej czasami bywa mylone z ryczałtowym zwrotem kosztów zastępcy prawnego w cywilnym postępowaniu sądowym. Kompensacja ta jednak przysługuje z zasady bezpośrednio klientowi i nie jest w żaden sposób związana z rzeczywistą wysokością kosztów poniesionych przez klienta w związku z usługami adwokackimi. Do świadczenia niektórych rodzajów usług prawnych w Republice Czeskiej oprócz adwokatów uprawnieni są również notariusze, komornicy sądowi, doradcy podatkowi i przedstawiciele patentowi. Ich działalność podlega regulaminowi notarialnemu, regulaminowi egzekucyjnemu, ustawie o doradcach podatkowych oraz ustawie o przedstawicielach patentowych. Jakie usługi świadczone są przez notariuszy? Notariusze mogą świadczyć usługi prawne związane z prowadzeniem działalności notarialnej – na przykład udzielać porad prawnych, sporządzać pisma, reprezentować klienta w stosunkach z osobami, organami państwowymi lub innymi, w postępowaniu administracyjnym oraz w określonych rodzajach cywilnych postępowań sądowych. Mogą również prowadzić zarządzanie mieniem.

Jakie usługi świadczone są przez komorników? Komornicy sądowi mogą świadczyć usługi prawne związane z prowadzeniem działalności komorniczej oraz inne czynności, które należą do ich kompetencji na mocy prawa – na przykład udzielać pomocy prawnej osobie uprawnionej lub zobowiązanej, sporządzać pisma, prowadzić licytacje, przyjmować do depozytu pieniądze, pisma i inne rzeczy ruchome oraz wydawać potwierdzenia o stanie rzeczy.

Jakie usługi świadczą doradcy podatkowi i przedstawiciele patentowi? Doradcy podatkowi mogą świadczyć usługi prawne w zakresie podatków i w sprawach bezpośrednio związanych z podatkami – na przykład sporządzać zeznania podatkowe i reprezentować klientów w postępowaniu podatkowym. Przedstawiciele patentowi mogą świadczyć usługi prawne w sprawach dotyczących własności przemysłowej.

Gdzie można uzyskać informacje i jak należy postępować w przypadku złamania praw konsumenta

1. Europejskie Centrum Konsumenckie w Republice Czeskiej przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu (prowadzone przy wsparciu finansowym UE) Na Františku 32 110 15 Praha 1 placówka: Politických vězňů 20, Praha 1 telefon: 22406 2017, 22406 2046 e-mail: esc@mpo.cz strony internetowe: www.mpo.cz/esc; www.mpocr.eu/ecc

Udziela informacji o prawach konsumentów na wspólnym rynku, pomaga w rozwiązywaniu reklamacji transgranicznych.

2.Dane kontaktowe niezależnych organizacji konsumenckich w Republice Czeskiej

Organizacja Logo Kontakt Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta Sdružení obrany spotřebitelů — SOS Siedziba: Rytířská 10 110 00 Praha 1 Centrum administracyjne: Novákových 8 180 00 Praha 8 www.spotrebitele.info

smejkal@kosa.cz tel.: 224211948 tel.: 224239940 linia doradcza — 900 08 08 08 mgr inż. David Šmejkal

Stowarzyszenie Obywatelskie Konsumentów TEST Občanské sdružení spotřebitelů TEST Zielona pruh 95/97 147 00 Praha 4 www.dtest.cz

test_rozova@mbox.vol.cz tel.: 227027632 tel./faks: 227027633 JUDr. Ida Rozová

Spotřebitel.cz Siedziba: Šárecká 15 160 00 Praha 6 P.O.Box: Jindřišská 14 111 21 Praha 1 www.spotrebitel.cz Redakcja czasopisma Q magazín www.qmagazin.cz

info@spotrebitel.cz tel.: 233326184 faks: 233326185 tel.: 222311369 faks: 233326185 redakce@qmagazin.cz p. Petr Brynda

Stowarzyszenie Czeskich Konsumentów Sdružení českých spotřebitelů Budějovická 73 140 00 Praha 4 www.regio.cz/spotrebitel

dupal@regio.cz novak@regio.cz tel.: 261262280 faks: 261262268 mgr inż. Libor Dupa mgr inż. Libor Novák

Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta i Pacjenta Sdružení ochrany spotřebitelů a pacientů Klasa Karla IV. 430 500 02 Hradec Králové

sosp_p.krejcar@quick.cz tel. 495215266 p. Petr Krejcar

Centrum Stosunków Konsument-Przedsiębiorca oraz Ochrony Konsumenta Centrum spotřebitelsko — podnikatelských vztahů a ochrony konsumenta Třebíč Kmochova 762/13 674 01 Třebíč

cspv@volny.cz tel./faks: 568824160 biuro: tel./faks: 568843263 p. Ivan Vojtek

Stowarzyszenie Poradni Obywatelskich Asociace občanských poraden Tachovské nám. 3 130 00 Praha 3 www.obcanske—poradny.cz

aop@adam.cz tel./faks: 222780599 mgr Hynek Kalvoda

Stowarzyszenie ds. Bezpieczeństwa Żywności i Ochrony Konsumenta Sdružení pro bezpečnost potravin a ochranu spotřebitele Bubenečská 21 160 00 Praha 6 www.food—consumer.cz

praha@food—consumer.cz tel.: 233340635 mgr inż. Petr Mamula, CSc.

Sieć poradni ekologicznych Republiki Czeskiej Síť ekologických poraden České republiky (STEP) Biuro Ostrawa: Na Hradbách 3 702 00 Ostrava www.ekoporadna.cz

step@ecn.cz tel.: 596111281 mgr Kamila Kanichová