1

Protokół ze spotkania Komisji Dialogu Społecznego ds. Niepełnosprawności

06.09.2017 r., godz. 9.00, ul. Nowogrodzkiej 43.

W spotkaniu uczestniczyło 29 osób, w tym 4 z BPiPS, 2 z CUS oraz przedstawiciele 23

organizacji pozarządowych.

Porządek spotkania:

1. Niedostępność obiektów publicznych w Warszawie - jak z tym się uporać? (dyskusja

z udziałem pani Donaty Kończyk).

2. Zmiany w systemie świadczenia usług na terenie m.st. Warszawy – prezentacja

proponowanych standardów usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych -

projekt Standardów przekazany przez Biuro Pomocy i Projektów Społecznych do konsultacji

z KDS w załączeniu (pracownicy Centrum Usług Społecznych „Społeczna Warszawa”).

3. Planowane na najbliższy czas konkursy.

Ad 1:

1. Przedstawienie przez Donatę Kończyk pełnomocniczkę Prezydenta m.st. Warszawy

do spraw dostępności prac nad Standardami dostępności dla m.st. Warszawy:

- poszerzenie Zespołu ds. dostępności w BPiPS o architekta z uprawnieniami budowlanymi

polskimi ale również brytyjskimi i irlandzkimi – arch. Hannę Malik-Trocha,

- informacja o aktualnym stanie wdrożenia „Standardów dostępności dla m.st. Warszawy”.

Dokument był dwukrotnie uzgadniany w Urzędzie m.st. Warszawy. W wyniku tych prac

jeszcze we wrześniu br. planowana jest publikacja Zarządzenia wprowadzającego

obligatoryjność stosowania przez jednostki miejskie „Standardów dostępności” wraz

ze Standardami i wytycznymi infrastruktury dla pieszych Na etapie konsultacji dokumentu

stołeczny konserwator zabytków, wnioskował o wyłączenie ze standardów dostępności

terenów będących pod opieką konserwatorską; zachowanie dziedzictwa jest aktualnie prawnie

uregulowane jako wartość nadrzędna, stąd zapisy Standardów dostępności mogły zostać

ograniczone wyłącznie do nałożenia obowiązków przeprowadzenia rzetelnej dokładnej analizy

możliwości zapewnienia pełnej dostępności oraz indywidualnych ustaleń w tym zakresie

z konserwatorem zabytków

- Standardy dostępności będą określać dostępność infrastruktury przestrzennej jak ciągów

komunikacyjnych, przestrzeni rekreacyjnych, na tym etapie nie obejmuje obiektów jedynie

strefę wejścia, komunikację pionową oraz łazienki publiczne;

2

- kolejnym planowanym krokiem powinno być wypracowanie dostępności obiektów oraz

dostępności wydarzeń przy czym opracowanie standardów dostępności obiektów zależy

od prac Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa zarówno nad przygotowywanym nowym

prawem budowlanym - kodeksem urbanistycznym oraz konsultowanymi społecznie

na przełomie czerwca i lipca br. standardami dostępności będącymi szczegółową wykładnią

zapisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie Warunków technicznych jakim

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie );

- informacja, że kolejnym etapem wdrożenia Standardów dostępności dla m.st. Warszawy

po ich ogłoszeniu będzie wypracowanie i wprowadzenie checklisty dla inspektorów

odbierających inwestycje,

- informacja o planowanym opracowaniu standardów dostępności dla różnego typu obiektów

miejskich tj. sportowych, kulturalnych, edukacyjno-oświatowych; ,

- realizowane obecnie inwestycje – podjęte próby dostosowania ich do standardów dostępności,

- Standardy dla Miasta Stołecznego Warszawy mają zostać podpisane przez Prezydent m.st.

Warszawy w drugiej połowie września.

2. Dyskusja

Maciej Augustyniak:

- zapytał o sens wydawania pieniędzy na audyt dostępności stworzonych przez Integrację skoro

nie został on potem uwzględniony,

- wskazał, że nie rozumie dlaczego standardy dostępności nie obejmują budynków,

- dlaczego przy tworzeniu kładki pod Mostem Łazienkowskim nie zostały uwzględnione uwagi

skonsultowane z grupą dostępnościową przy KDS ds. Niepełnosprawności,

- kto w mieście odpowiada za wdrażanie standardów dostępności.

Agnieszka Dudzińska:

- zapytała czy można w obecnym dokumencie umieścić jeszcze w standardach obiekty.

Donata Kończyk:

- odpowiedziała że na ten moment nie można umieścić kwestii budynków w Standardach

dostępności, bo wydłużyłoby to znacznie ich wprowadzenie; –dostępność obiektów to kolejny

już przygotowywany etap działań,

- zamówienie audytu przez jednostkę miejską nie jest równoznaczne z wprowadzeniem

do inwestycji wszystkiego co zostało w rekomendacjach audytowych zawarte, różne mogą być

tego powody, przy czym każda sytuacja jest indywidualna i należałoby ja indywidualnie

rozpatrywać;

Agnieszka Dudzińska:

3

- wyraziła potrzebę informacji ze strony jednostki zamawiającej audyt – Zarządu Mienia –

dlaczego wytyczne zawarte w audycie nie zostały uwzględnione.

Maciej Augustyniak:

- stwierdził, że Bulwary Wiślane i kładka pod Mostem Łazienkowskim to są inwestycje, które

można poprawić.

Agnieszka Dudzińska:

- zapytała o nazwę dokumentu zawierającego standardy dostępności,

Donata Kończyk:

- dokument został zatytułowany: „Standardy dostępności dla m.st. Warszawy” i będzie

opublikowany wraz ze „Standardami i wytycznymi infrastruktury dla pieszych”, ponieważ

dokumenty są ściśle ze sobą powiązane i dla całości procesu implementacji dostępności w wielu

sytuacjach muszą być uwzględniane łącznie;

- - Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa pracuje nad wcześniej wspomnianymi

standardami dostępności, które będą obejmowały zarówno nowe inwestycje, jak

i modernizacje, zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi

Agnieszka Dudzińska:

- zapytała czy istniejące inwestycje będą dostosowywane ze szczególnym uwzględnieniem

budynków Urzędu Miasta, które są niedostępne.

Donata Kończyk:

- stwierdziła, ze budynki Urzędów Dzielnic są raczej dostępne, Urzędów Miasta – raczej nie,

jedno z ograniczeń to wytyczne konserwatora miejskiego, które często są czynnikiem

hamującym zapewnianie dostępności ze względu na ingerencję w tzw. tkankę historyczną.

Anita Siemaszko:

- podała przykład Rzymu jako miasta dostępnego mimo wszechobecnej tzw. tkanki

historycznej, oraz negatywny przykład Muzeum Plakatów w Wilanowie gdzie jeden stopień

uniemożliwia swobodny wjazd na wózku.

Maciej Augustyniak:

- zapytał czy jest pomysł na konsultacje, które nie będą pomijały grupy dostępnościowej oraz

będą uwzględniały przedstawione uwagi; zgłosił również gotowość do realizacji różnych

działań promujących ideę dostępności;

Donata Kończyk:

- powiedziała, że z dniem 1 listopada br. wygasają kompetencje konserwatora stołecznego,

obowiązki przejmie konserwator wojewódzki; wskazała również, że negocjacje

z konserwatorem często są trudne, wymagające czasu i w związku z tym projektanci często

4

rezygnują z podejmowania intensywnych i wielokrotnych prac koncepcyjno-projektowych

nad zapewnieniem dostępności w obiektach podlegających ochronie na mocy przepisów

o ochronie zabytków,

- podała Muzeum Warszawy jako przykład inwestycji zabytkowej, gdzie zadbano

o zapewnienie dostępności; obiekt – połączone kamienice - nie jest w 100% dostępne,

ale biorąc pod uwagę skalę inwestycji widać, że dostępność była jednym z istotnych kryteriów

realizacji pomimo bardzo starej tkanki historycznej, gdzie dwie kamienice są oryginalne, nie

uległy zniszczeniu w czasie II wojny światowej; dodatkowo w obiekcie prowadzone są dalsze

prace projektowo-planistyczne nad dalszym podnoszeniem poziomu dostępności;

- na grupie dostepnościowej jest możliwość konsultowania wybranych części projektów;

wg klucza problematyczności, nie wydaje się natomiast uzasadnione przekazywanie całych

projektów, boponieważ dokumentacj projektowa jest bardzo obszerna a inwestycji powstaje

bardzo dużo.

Agnieszka Dudzińska:

- zgłosiła wniosek o napisanie pisma do konserwatora wojewódzkiego z prośbą o spotkanie.

Martyna Otłowska:

- zapytała czy w procedurach konkursowych będą uwzględnione wymogi dostępnościowe,

ponieważ wiele organizacji nie ma budynków dostępnych, w ten sposób zostałoby

wykluczonych z udziału w konkursie.

Donata Kończyk:

- odpowiedziała, że zgłosiła taki wniosek, ale że pozostaje do określenia poziom wymagań

aby nie wykluczać organizacji z realizacji zadań;

Agnieszka Dudzińska:

- powiedziała, że budynki w których są organizowane szkolenia powinny być dostępne,

- dodała, że nie można np. podczas posiedzenia Rady Miasta czy jej komisji zrzucać na KDS

ds. Niepełnosprawności odpowiedzialności za efekt konsultacji lub informować, że coś zostało

z Komisją uzgodnione,

- podkreśliła, że to urzędnicy ponoszą odpowiedzialność za podejmowane działania;

- również niedawno konsultowany Program Współpracy był konsultowany w okresie

wakacyjno-urlopowym, kiedy wielu członków KDS jest niedostępnych.

Tomasz Kot:

- powiedział że standardy dostępności muszą być realne i dostosowane do potrzeb organizacji,

podał przykład mieszkań chronionych.

Martyna Otłowska:

5

- zaproponowała aby w konkursach pojawiły się środki na dostosowanie budynków gdzie ma

być realizowany projekt.

Ad 2:

1. Przedstawienie przez Martę Sadurską z Centrum Usług Społecznych Standardów „Społeczna

Warszawa” usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla m.st. Warszawy:

- CUS od lutego 2018 r. będzie koordynowało usługi opiekuńcze, natomiast bez zmiany

pozostaje przyznawania usług przez OPS, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej,

- Standard usług opiekuńczych obejmuje usługi opiekuńcze finansowane ze środków własnych

gminy,

- CUS będzie także organizował specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami

psychicznymi w odrębnych postępowaniach,

- Standardy powstały ze względu na potrzebę ujednolicenia usług i podniesienia ich jakości,

- do 05.09.2017 odbywały się konsultacje w dzielnicach, z OPS-ami w celu wypracowania

ostatecznego kształtu dokumentu,

- podział usług jest zależny od tego czy osoba jest samotna czy też ma wsparcie rodziny oraz

od jego indywidualnych potrzeb,

- usługi min. to: przygotowywanie posiłków, zakupy, sprzątanie, ułatwianie kontaktu

z otoczeniem zewnętrznym, opieka pielęgnacyjno-higieniczna,

- dla osób które mają wsparcie rodziny usługi będą zawężone,

- zakres specjalistycznych usług opiekuńczych będzie dostosowany do potrzeb osoby,

- w ramach tworzenia Standardów, CUS w lipcu 2017 r. przeprowadził warsztaty dla kadry

OPS, pracowników OPS którzy współpracują bezpośrednio przy realizacji usług, mieszkańców

korzystających z nich, właścicieli firm i organizacji realizujących usługi, oraz opiekunkami

świadczącymi usługi,

- koordynatorzy usług po stronie wykonawcy muszą posiadać m.in. wykształcenie średnie oraz

oświadczenie o niekaralności,

- opiekunki muszą posiadać m.in. zaświadczenie lekarskie sanitarno-epidemiologiczne,

szkolenie z pierwszej pomocy, kurs w zakresie opieki nad osobami starszymi, chorymi

lub osobami z niepełnosprawnościami,,

- wymogi dla osób świadczących usługi specjalistyczne określa rozporządzenie Ministra,

- planowany jest 1 koordynator na 200 osób,

- wymiar czasu pracy opiekunki – nie może przekroczyć 60 h tygodniowo,

- wynagrodzenia dla opiekunki – minimalna średnia krajowa,

6

- wykonawców wybierze CUS,

- ewaluacja Standardów nastąpi w połowie 2018 roku,

- będzie obowiązywał kodeks etyczny opiekunki,

- w planie jest opracowanie regulaminu świadczenia usług, określającego podstawowe

obowiązki odbiorców i zasady korzystania z ww. świadczeń, opracowany wspólnie przez CUS

i OPS.

2. Dyskusja

Anita Siemaszko:

- zapytała czy jest określona liczba godzin z której może dziennie korzystać osoba.

Marta Sadurska:

- odpowiedziała, że liczbę godzin określi OPS.

Agnieszka Dudzińska:

- stwierdziła, że Standardy dobrze się czyta i cieszy się, że ujęta została kwestia

deinstytucjonalizacji wsparcia, niemniej należy poprawić kilka kwestii:

- wyraziła niepokój że istnieje niebezpieczeństwo odsyłania osób chcących skorzystać z usług

opiekuńczych do DPSów poza Warszawę, tak jak jest to obecnie, ze względu na wysoki koszt

świadczonych usług,

- zauważyła, że w Standardach jest za mały nacisk na ocenę jakości usług i zapytała czy

pracownik socjalny będzie miał narzędzia do oceny pracy opiekunki przez podopiecznych,

a nie tylko przeprowadzał wizyty kontrolne w czasie świadczenia usług – ważny jest przecież

odbiorca tych usług i jego ocena ich jakości,

- zapytała dlaczego osoby samotne są wskazane jako podstawowe kryterium dostępu do usług

opiekuńczych, oraz dlaczego na pierwszym miejscu są seniorzy, a nie osoby

z niepełnosprawnością,

- zauważyła, że są osoby które funkcjonują na rynku pracy ale stopień ich niesamodzielności

powoduje, że muszą mieć dostęp do usług opiekuńczych, bez nich są zagrożone utratą pracy

i wykluczeniem.

Marta Sadurska:

- podkreśliła, że dla Warszawy ważne są działania zmierzające do deinstytucjonalizacji

wsparcia, wobec czego nie mogło ich zabraknąć w Standardach usług opiekuńczych, które

stanowią podstawę deinstytucjonalizacji,

- powiedziała, że usługi będą przyznawane w zależności od potrzeb osoby zgłaszającej się.

Wymieniona w Standardach kolejność osób wynika z zapisów ustawą o pomocy społecznej

Marlena Muszyńska:

7

- dodała, że art. 50 Ustawy o pomocy społecznej mówi o tym, że osoby samotne mają

pierwszeństwo w korzystaniu z usług,

- jeśli osoba będzie przekraczała próg dochodowy to nie będzie mogła skorzystać z usług,

- wprowadzanie dodatkowych zmian do Standardów poskutkuje opóźnieniem wprowadzenia

usług.

Ewa Suchcicka:

- wyraziła wątpliwość do niektórych usług zawartych w Standardach m.in. do prania bielizny

w rękach przez opiekunkę.

Marta Sadurska:

- powiedziała, że wszystko zależy od potrzeb,

- niektóre opiekunki na spotkaniach mówiły o takiej konieczności.

Anita Siemaszko:

- zapytała czy jest możliwość nie uwzględniania progu dochodowego, który wyklucza osoby

funkcjonujące na rynku pracy.

Marta Sadurska

- poinformowała, że planuje się prace nad wprowadzeniem zmian do uchwały Rady m.st.

Warszawy ws. odpłatności.

Zofia Pągowska

- zapytała czy jest możliwość zwiększenia liczby godzin świadczonych usług w sytuacji kiedy

skończą się one u danej osoby – jako OPS mają takie doświadczenie, że limit godzin się kończy

i w stosunku do danej osoby nie mogą być świadczone usługi.

Marta Sadurska

- odpowiedziała, że ośrodki planują swoje potrzeby na usługi, a CUS prowadzi postępowania

przetargowe z określonym budżetem. Niemniej przyznanie liczby usług opiekuńczych

uzależnione jest także od możliwości systemu pomocy społecznej, co wynika z ustawy

o pomocy społecznej.

Zofia Pągowska

- podkreśliła, ze trudno jest pozyskać osoby do świadczenia tego typu usług.

Marta Sadurska

- powiedziała, że będzie przetarg i pozyskanie osób leży po stronie firm.

Grażyna Rosołowicz

- zapytała czy jest możliwość finansowego uszeregowania usług czyli za wykonywanie

określonych usług byłaby dana stawka wynagrodzeniowa a za inne wyższa stawka

8

wynagrodzeniowa, ponieważ zdarza się, że opiekunki nie chcą wykonywać pewnych usług

np. przewijać czy wycierać ślinę dziecku z niepełnosprawnością.

Marlena Muszyńska:

- odpowiedziała, że są dwa rodzaje usług: opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze

i do wykonania określonych czynności potrzebne są określone osoby z odpowiednimi

kwalifikacjami, co wymusza zróżnicowane stawki za godzinę usług.

Grażyna Rosołowicz:

- w Standardach jest zawarte, że usługi będą świadczone po dwóch dniach od ich przyznania,

zatem jak to będzie wyglądało np. w przypadku śmierci opiekuna rodzinnego, kiedy usługi są

potrzebne natychmiast.

Marlena Muszyńska:

- powiedziała, że w Standardach ujęto możliwość natychmiastowego rozpoczęcia usług,

odwołując się do punktu 6.10. Standardów.

Ad 3:

Pani Donata Kończyk poinformowała o ogłoszonym już konkursie na prowadzenie ośrodka

wsparcia dziennego oraz o możliwości zgłaszania propozycji innych działań, zwłaszcza

w związku z deklaracją o możliwości realizacji działań promujących ideę zapewniania

dostępność, ze względu na pozostałe do wykorzystania jeszcze w tym roku środki dotacyjne.

Protokołowała Maria Małecka-Rzodkiewicz

Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”