- wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo...

22
Kwiecień - “Jestem patriotą” (27 – 30.04.20) Dziecko: - rozwija poczucie więzi z Ojczyzną - kształtuje postawę patriotyczną oraz poczucie szacunku do symboli narodowych Poznawanie świata poprzez świadome wykorzystywanie zmysłu dotyku - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole narodowe. Rozpoznaje charakterystyczne miejsca w Wirach (Kościół, Przychodnię Zdrowia, Bibliotekę, Pomniki Powstańców Wielkopolskich Sklep Spożywczy, Apteka, rzeczka Wirenka, stacja kolejowa- pociąg „Piękna Helena”, Cukiernia, Park,) Kształtuje umiejętność odkodowania i kodowania informacji ( kolory, kształty na mapie Polski). I. Zabawy ruchowe: 1. Ćwiczenia orientacyjno – porządkowe z rodzicami: Pająk i muchy. Rodzic (pająk) objaśnia, że pająk poluje tylko na żywe muchy. Wszyscy (muchy) w rozsypce biegają z brzęczeniem, bzykaniem w różnych kierunkach, na hasło: „ Pająk idzie! „- Zastygają momentalnie w bezruchu. Pająk wychodzi na łowy , obserwuje bacznie, obchodzi muchy, a jeśli któraś drgnie, zabiera ją do swojej sieci ( na chwilę odsuwa dziecko od zabawy).Po złapaniu wszystkich much, następuje zamiana pająka. 2. Ćwiczenia głowy i szyi: Potakiwanie i przeczenie. Siad skrzyżny. Wolne skręty głowy w lewo i w prawo – dzieci wymawiają „ nie, nie, nie”, wolne skłony głowy w przód i w tył – dzieci wymawiają „ tak, tak, tak”(można dołączyć zabawę “ wszystko zwierzę co ma pierzę fruwa”) 3. Ćwiczenia stóp: - Dzieci ćwiczą bez obuwia. Marsz w kole z wysokim wspięciem na palcach, następnie na piętach. - Dzieci siadaja na dywanie i chwytająć palcami stóp różne przedmioty, wkładają je do miski, skrzynki, lub koszyczka. 4. Ćwiczenia równowagi: Dzieci przechodzą po kamieniach ( np.półokrągłe duże klocki, poduszki). Starają się z nich nie spaść. 5. Ćwiczenia uspokajające: Rytmiczny marsz przy dźwiękach uderzania ręką o miseczkę. II. Ćwiczenia podnoszące sprawność narządów artykulacyjnych . Malowanie w buzi ćwiczenia artykulacyjno- oddechowe Paleta z kolorowymi guzikami farb czyli papierowymi kółkami – to pomoc do ćwiczeń artykulacyjno oddechowych. Na początku nanosimy kropki na talerzyk zasysając je przy pomocy słomki a potem, kolejno do każdego koloru kropki, wykonujemy różne ćwiczenia artykulacyjne.

Transcript of - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo...

Page 1: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Kwiecień - “Jestem patriotą” (27 – 30.04.20)

Dziecko: - rozwija poczucie więzi z Ojczyzną

- kształtuje postawę patriotyczną oraz poczucie szacunku do

symboli narodowych

Poznawanie świata poprzez świadome wykorzystywanie zmysłu dotyku - wzroku

***

Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole narodowe. Rozpoznaje charakterystyczne miejsca w Wirach (Kościół, Przychodnię Zdrowia, Bibliotekę, Pomniki Powstańców Wielkopolskich

Sklep Spożywczy, Apteka, rzeczka W irenka, stacja kolejowa- pociąg „Piękna Helena”,

Cukiernia, Park,)

Kształtuje umiejętność odkodowania i kodowania informacji ( kolory, kształty na mapie

Polski).

I. Zabawy ruchowe:

1. Ćwiczenia orientacyjno – porządkowe z rodzicami: Pająk i muchy. Rodzic (pająk)

objaśnia, że pająk poluje tylko na żywe muchy. Wszyscy (muchy) w rozsypce biegają

z brzęczeniem, bzykaniem w różnych kierunkach, na hasło: „ Pająk idzie! „- Zastygają

momentalnie w bezruchu. Pająk wychodzi na łowy , obserwuje bacznie, obchodzi muchy, a

jeśli któraś drgnie, zabiera ją do swojej sieci ( na chwilę odsuwa dziecko od zabawy).Po

złapaniu wszystkich much, następuje zamiana pająka.

2. Ćwiczenia głowy i szyi: Potakiwanie i przeczenie. Siad skrzyżny. Wolne skręty głowy w

lewo i w prawo – dzieci wymawiają „ nie, nie, nie”, wolne skłony głowy w przód i w tył – dzieci

wymawiają „ tak, tak, tak”(można dołączyć zabawę “ wszystko zwierzę co ma pierzę fruwa”)

3. Ćwiczenia stóp: - Dzieci ćwiczą bez obuwia. Marsz w kole z wysokim wspięciem na

palcach, następnie na piętach.

- Dzieci siadaja na dywanie i chwytająć palcami stóp różne

przedmioty, wkładają je do miski, skrzynki, lub koszyczka.

4. Ćwiczenia równowagi: Dzieci przechodzą po kamieniach ( np.półokrągłe duże klocki,

poduszki). Starają się z nich nie spaść.

5. Ćwiczenia uspokajające: Rytmiczny marsz przy dźwiękach uderzania ręką o

miseczkę.

II. Ćwiczenia podnoszące sprawność narządów artykulacyjnych .

Malowanie w buzi – ćwiczenia artykulacyjno- oddechowe

Paleta z kolorowymi guzikami farb czyli papierowymi kółkami – to pomoc do ćwiczeń artykulacyjno – oddechowych. Na początku nanosimy kropki na talerzyk zasysając je przy pomocy słomki a potem, kolejno do każdego koloru kropki, wykonujemy różne ćwiczenia artykulacyjne.

Page 2: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Do przygotowania palety potrzebny jest papierowy talerzyk, marker, 6 kolorowych, wyciętych papierowych kółeczek średnicy 3 cm (w środku można napisać cyferki lub literki) oraz słomka.

Ćwiczenie oddechowe

Przy pomocy słomki (zasysając powietrze) przenosimy kółeczka na papierowy talerzyk. Kółeczka nie muszą być idealnie położone na wyznaczonych polach.

Page 3: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Ćwiczenia artykulacyjne

1. Podnosimy język do góry i dotykamy miejsca tuż za górnymi zębami (wałka dziąsłowo – zębowego) tyle razy, ile jest kolorowych kropeczek. To duże kropki, więc przyciskamy mocno a potem język odpoczywa.

2. Malowanie językiem w buzi – „na niby” nabieramy palcem koloru z palety i kładziemy na czubek języka dziecka. Dziecko dotyka czubkiem języka wyznaczonego miejsca w buzi.

niebieski – malujemy językiem całe podniebienie – od zębów aż do gardła – to jest niebo; żółty – na środku podniebienia rysujemy dużą kropkę a od niej promyki w różne strony –

słońce; zielony – zęby u góry od środka buzi – to trawa; pomarańczowy – dotykamy każdego zęba u góry – sadzenie w trawie kwiatków; fioletowy – kropki na niebie – to latające po niebie ptaszki; czerwony – całe podniebienie, bo słońce zachodzi i idzie noc.

Dajemy na czubek języka ”magiczną gumkę” i ścieramy wszystko, co tam zostało namalowane. Potem dajemy „na niby” wodę, płuczemy buzię i łyk (to doskonałe ćwiczenie dojrzałego sposobu połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje.

Oczywiście, można wymyślać różne historie z malowaniem buzi i wykonywać ćwiczenia potrzebne przy konkretnych głoskach. Polecam to zadanie, jest ono bardzo atrakcyjne dla dzieci i wywołuje zwykle dużo śmiechu i radości (zwłaszcza, jeżeli wykonywane jest z rodzicami lub całą rodzinką).

Zabawa stymulująca poprawne oddychanie –„ Gol!”

1. Rodzic przygotowuje dwie plastikowe słomki i lekką piłeczkę typu ping- pong lub kulkę z

papieru. Zadaniem dziecka jest początkowo zbudowanie bramki z klocków, a następnie

„strzelenie” piłeczką gola do zbudowanej wcześniej bramki, poprzez wdmuchiwanie

powietrza w rurkę. Rodzic powinien przed wykonaniem zadania przez dziecko zaprezentować

mu prawidłowe jego wykonanie, czyli wdychamy powietrza nosem, a wydychamy ustami,

kierując strumień powietrza bezpośrednio na piłeczkę. Można zrobić dwie bramki i zagrać

mecz.

2. Doświadczenie.

Rodzic przygotowuje kubeczek do połowy napełniony wodą z wlanym do niej płynem do

naczyń i słomkę. Zadaniem dziecka jest wdmuchiwanie powietrza przez słomkę do kubeczka

z wodą. I co się dzieje? Wdmuchując w wodę powietrze robimy pianę, która sama wychodzi z

kubeczka na stół!!!

Zabawa ortofoniczna „Powtarzaj za mną”

Naśladowanie np.: - piłowanie drzewa, kręcenie korbą szcz ……. szsz …… żżż …… - świerszcz cyk, cyk …… - pszczoła bzz, bzz …… - żaba kum, kum …… rech, rech - traktor ter, ter …… - samolot wrr, wrr …… - kot miau, miau …… - pies hau, hau …… - płacz dziecka u u u .….. - usypianie a a a …… - kura ko, ko …… kurczęta pi, pi ……

Page 4: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

- samochód tu, tu, tu …… - wóz konny tur, tur, tur …... - miś mru, mru …… - pajac fik-mik, fik-mik …… - zajączek kic, kic …… - rower dzyń, dzyń, dzyń .….. - słowik plo, plo, plo …… - wrona kra, kra, kra …… - kukułka ku, ku, ku …… - bocian kle, kle, kle …… - wróbel ćwir, ćwir, ćwir ..…. - gołąb gro-chu, gro-chu …… - pociąg pach, pach, pach …… - wycie wiatru wuuu …… - szum wietrzyka sz- sz-sz ……

Masażyk: “Wycieczka”

Idzie pani: tup, tup, tup (stukamy plecy malucha opuszkami palców),

dziadek z laską: stuk, stuk, stuk (stukamy w plecy zgiętym palcem),

skacze dziecko: hop, hop, hop (opieramy dłoń na przemian to na przegubie i na palcach)

żaba robi długi skok (dotykamy stóp, pleców i głowy dziecka).

Wieje wietrzyk: fiu, fiu, fiu (dmuchamy w jedno i w drugie ucho dziecka),

kropi deszczyk: puk, puk, puk (stukamy w plecy dziecka wszystkimi palcami),

deszcz ze śniegiem: chlup, chlup, chlup (klepiemy plecki dziecka dłońmi złożonymi w miseczki),

a grad w szyby łup, łup, łup (stukamy dłońmi zwiniętymi w pięści).

Świeci słonko (palcem wykonujemy na plecach koliste ruchy),

wieje wietrzyk (dmuchamy we włosy dziecka),

pada deszczyk (znowu stukamy opuszkami palców).

Czujesz dreszczyk? (leciutko szczypiemy w kark)

III. UMIEJĘTNOŚĆ OGÓLNA:

Wzbogacanie wiedzy o własnej miejscowości oraz o Polsce. Utrwalenie informacji o

symbolach narodowych.

1.Rozmowa kierowana zainspirowana spacerem (zdjęciami) po Wirach.

Dziecko : - rozpoznaje charakterystyczne miejsca w Wirach.

Page 5: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Z uwagi na zaistniałą sytuację i ograniczoną możliwość spacerów, przesyłam zdjęcie, które

przedstawiają różne miejsca w Wirach. Można zabawić się w “zgaduj- zgadulę- co to jest?”

i podzielić się informacjami o tych miejscach. Będzie to bardzo przydatne, kiedy z grupą

pójdziemy na spacer po naszej miejscowości!!!

Page 6: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 7: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 8: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

2. Śpiewa hymn Polski”.

Dziecko: - ogląda mapę Polski (kształt, wielkość, granice Polski)

- poznaje znaczenie kolorystyki i symboli na mapie (drogi, rzeki, jeziora, góry,

miasta)

- doskonali prawidłowe śpiewanie hymnu „ Mazurek Dąbrowskiego” (2 zwrotki)

(https://www.youtube.com/watch?v=ExX_i251Q0s)

Dziecko razem z rodzicami odszukuje miejsca, w których było np. na wakacjach ,lub

miejscowości, w których mieszkają znajomi, rodzina. Pokazuje drogę, którą muszą pokonać,

aby tam dojechać. (najlepsza jest „ rodzinna wycieczka po mapie”)

3. Praca plastyczna pt. „Syrenka”

Dziecko:

- rozwija wyobraźnię

- uważnie słucha legendy „Wars i Sawa” (https://www.youtube.com/watch?v=mmRzBf_2Hsc

– słuchowisko)

- Wykonuje „Syrenkę” - pisakami łączy kropki , ogon wykleja niebieskimi i zielonymi

papierkami (wcześniej może pokolorować całe kartki na niebiesko i zielono, a następnie

podrzeć je), pozostałą cześć syrenki i wodę, koloruje kredkami.

Page 9: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 10: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 11: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 12: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można
Page 13: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

4. . Zabawa konstrukcyjno-matematyczna – „Budowla”

Dziecko:

- omawia treść wiersza

- doskonali umiejętności segregowania i konstruowania w oparciu o wiersz „Budujemy

mosty” Z. Bronikowskiej

- segreguje klocki ze względu na wielkość

- doskonali przeliczanie, poprawne nazywanie kolorów/kształtów

- konstruuje budowle wykorzystując stopniowo coraz większe klocki

- omawiając budowlę, rozwija zasób słownictwa (przymiotniki, czasownki)

"Budujemy mosty"

- Masz już klocki?

-Mam!

-Usiądź sobie tam,

a ja tu - na wprost...

zbudujemy most!

Na tym pierwszym będą tory,

bo most będzie kolejowy...

A ten drugi most

wspaniały!

Auta będą tu jechały

i tramwaje. I... co chcesz!

-A most trzeci?

-Będzie też!

po tym trzecim, białym moście

przyjdą do nas lalki w goście...

Śliczne lalki-malowanki,

kolorowe wycinanki!

O... już idą!

Patrz!...

Więc się teraz pobaw z nami,

Page 14: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

a jak będzie czas,

to dom lalkom zbudujemy,

dom piękny - jak nasz!

5. Zabawa orientacyjno- porządkowa pt. „ Jedzie pociąg” (można „pojechać” jednego dnia w

jedno miejsce: do Krakowa- „Legenda o smoku Wawelskim, do Poznania-„Legenda o

koziołkach”, itp.)

Dziecko:

- bezpiecznie uczestniczy w zabawie

- uważnie słucha i poprawnie wykonuje polecenia

- śpiewa piosenkę

Tworzymy pociąg (wagoniki) z krzeseł, poduszek, koca …

Siadamy i jedziemy na wycieczkę po Polsce – śpiewamy piosenkę pt. „ Jedzie pociąg z

daleka”. Podczas podróży wymieniamy różne miejsca, gdzie jest stacja i wysiadamy z

pociągu, aby zwiedzić okolice np. „Jedzie pociąg……zabierz nas nad morze” Dzieci

wysiadają i idą nad morze, tam naśladują pływanie, chlapanie wodą, podrzucają piłeczkę

(zabawy z piłką w parach: toczy piłkę, rzuca, chwyta, rzuca do celu, itd.).

UWAGA – można też na mapie zaznaczać miejsca do których jedzie pociąg.

6. Szuka odpowiedzi na pytanie : „ Jak powstało państwo - Polska” na podstawie „Legendy o

Lechu, Czechu i Rusie” – słuchowisko (https://www.youtube.com/watch?v=drf1k3LQ1bM) do którego dzieci mogą wykonać ilustracje, omówić je. Bardzo ładnie przedstawiona legenda – polecam!!!!

Dziecko:

- utrwala informacje o symbolach narodowych (godło, flaga)

- poznaje legendę o powstaniu państwa polskiego

- rysuje orła wg własnego pomysłu białą kredką na czerwonej kartce lub wykonuje godło wg

rysunku:

Page 15: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

8. Zagadki dla dzieci:

* To miejsce w którym mieszkamy, to nasza ojczyzna

To nasze państwo, każdy to przyzna.

Pod biało-czerwonymi barwami się skrywa,

Jak nasz piękny kraj się nazywa? (Polska)

Na czerwonej tarczy, widnieje biały orzeł w koronie.

Kto tego symbolu nie zna, niech ze wstydu zaraz spłonie.(godło)

Powiewa ona, gdy wiatr się zerwie

A na niej biel jest i czerwień.(flaga)

Herbem tego miasta, jest piękna syrenka

która miecz i tarczę dzierży w swoich rękach.

Od imienia syrenki i rybaka Warsa je nazwano,

I stolicą państwa polskiego mianowano.

Przez nie rzeka Wisła przepływa,

Zatem jak stolica Polski się nazywa? ( Warszawa)

Zwie się Mazurek Dąbrowskiego,

Choć Wybicki jest autorem.

Pieśnią jest państwa polskiego

Polski trzecim jest symbolem. (hymn)

W państwowym godle umieszczony –

głowa stworzona do korony.

Białopióry ptak,

naszej Polski znak.

Wzbija się wysoko w górę,

mówi, że jest ptaków królem.

W górach mieszka wielki ptak,

to jest Polski naszej znak.

Zobaczysz go kiedyś może.

To jest... (orzeł)

Pytanie nietrudne

– to każdy przyzna:

jak się nazywa

twoja Ojczyzna? (Polska)

9. Eksperyment – „Moja Flaga” (można podzielić pracę na kilka dni)

Wykonanie flagi po wysłuchaniu wiersza „Barwy ojczyste” Czesław Janczarski

Barwy ojczyste

Powiewa flaga,

gdy wiatr się zerwie,

A na tej fladze,

biel jest i czerwień,

Page 16: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Czerwień – to miłość,

Biel serce czyste…

Piękne są nasze

barwy ojczyste.

Z białego materiały wytnij 2 kwadraty o tych samych wymiarach (np. ze starej koszulki)

Wlej wodę do miseczki i zabarw ją na kolor czerwony (sok z buraka, czerwona krepa,

barwnik). Włóż jeden z materiałów do czerwonej wody, poczekaj, aż materiał będzie

czerwony. Dolej trochę octu, aby utrwalić kolor. Następnie płuczemy w zimnej wodzie

( aż woda nie będzie czerwona) i suszymy.

Teraz składamy dwa materiały i zszywamy jeden dłuższy bok – powstaje flaga Polski.

Następnie przyklejamy do patyczka do szaszłyków.

WIERSZYK DO NAUKI:

Katechizm polskiego dziecka

— Kto ty jesteś?

— Polak mały.

Page 17: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

— Jaki znak twój?

— Orzeł biały.

— Gdzie ty mieszkasz?

— Między swemi.

— W jakim kraju?

— W polskiej ziemi.

— Czem ta ziemia?

— Mą Ojczyzną.

— Czem zdobyta?

— Krwią i blizną.

— Czy ją kochasz?

— Kocham szczerze.

— A w co wierzysz?

— W Polskę wierzę.

— Coś ty dla niej?

— Wdzięczne dziecię.

— Coś jej winien?

— Oddać życie.

Page 18: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Połącz kropki:

Page 19: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Dokończ rysować latarnię i pomaluj farbami, robiąc kropeczki przy pomocy patyczka do

czyszczenie uszu.

Page 20: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Połącz cyfrę z kostką o tej samej ilości kropek.

Page 21: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

O - ORZEŁ

Page 22: - wzroku *** Rozpoznaje i poprawnie nazywa symbole ......połykania). Musi zostać posprzątane, bo jak ktoś zajrzy i zobaczy w buzi takie kolorki, to zemdleje. Oczywiście, można

Połącz kropki ołówkiem.