ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI URZĘDNICZEJ W ŚRODOWISKU MIĘDZYNARODOWYM

1.Pojęcie i zakres prawa międzynarodowego publicznegoPrawo międzynarodowe – zespół norm regulujących stosunki między państwami oraz organizacjami międzynarodowymi i innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych mających zdolność do działania w stosunkach międzynarodowych. Prawo międzynarodowe nie jest tworzone przez władze jednego państwa. W tworzeniu tego prawa biorą udział niezależne od siebie i niepodporządkowanie żadnej wspólnej władzy podmioty, które wyrażają zgodę na związanie się z konkretną normą.Międzynarodowe prawo publiczne – jest używane w znaczeniu prawa międzynarodowego.Międzynarodowe prawo prywatne – zespół norm, których zadaniem jest wskazanie określonego systemu prawnego (własnego lub obcego państwa), właściwego dla dokonania oceny prawnej konkretnej sytuacji osobistej i majątkowej. Np. Francus sporządza testament w Warszawie, w którym dysponuje posiadłością w Portugalii. Powstaje pytanie: jakie prawo zastosować? Prawo międzynarodowe prywatne jest więc zespołem norm kompetencyjnych albo kolizyjnych, które rozgraniczają w stosunkach cywilnych, rodzinnych, opiekuńczych i stosunkach pracy, sfery działania systemów prawnych poszczególnych państw przez określenie, które z nich należy zastosować.W razie konfliktu, pierwszeństwo przysługuje zawsze prawu pierwotnemu.

2.Relacje między prawem międzynarodowym a prawem wewnętrznymPrawo międzynarodowe reguluje przede wszystkim stosunki między państwami. Ponieważ państwa są suwerenne i nie uznają nad sobą żadnej władzy ustawodawczej, są one związane tylko z tymi normami prawa międzynarodowego, na które wyraziły swoją zgodę, z tym że w pewnych przypadkach zgoda ta może być dorozumiana. WNIOSEK: źródła prawa międzynarodowego, formy w których jest ono tworzone, muszą przede wszystkim wyrażać zgodę państw.Prawo międzynarodowe cechuje brak hierarchii źródeł prawa, która jest charakterystyczna dla prawa krajowego (konstytucja jest nadrzędna nad ustawami, te z kolei mają pierwszeństwo przez rozporządzeniami). Umowa międzynarodowa może zmienić zwyczaj, ale także (choć znacznie rzadziej) zwyczaj międzynarodowy może zmienić umowę międzynarodową.

3.Źródła prawa międzynarodowego:a) źródła w znaczeniu materialnymwg prof. Antonowicza: to czynniki, które wpływają bądź determinują treść norm, praw międzynarodowych, należy je określić jako współdziałanie i współuczestnictwo państw w ich wzajemnych stosunkachwg prof. Góralczyka: do powyższej definicji należy dodać element współzawodnictwa oraz walki państw przy uwzględnieniu konkretnego układu sił politycznych, społecznych i ekonomicznych, wg tej koncepcji źródła w znaczeniu materialnym wykraczają poza ramy prawa międzynarodowego i wchodzą w zakres stosunków międzynarodowych wg prof. Gilasa: to takie źródła, na które składa się wola państw oraz organizacji międzynarodowych, wola ta znajduje uzasadnienie w faktach politycznych, gospodarczych i społecznych. Motywy te są najczęściej podawane we wstępach do umów międzynarodowych. Zgodnie z aksjologią (system określonych wartości) międzynarodową system ten podlega wartościowaniu, tj. aksjologii międzynarodowej b) źródła w znaczeniu formalnymwg prof. Antonowicza: to te wszystkie źródła, które mają charakter i znaczenie ściśle prawnicze, w nich tworzone są normy prawno-międzynarodowedefinicja prof. Góralczyka pokrywa się z definicją prof. Antonowicza, dodając iż są to te wszystkie formy, w których przejawia się wola państwa, należy tutaj zaliczyć umowę międzynarodową i zwyczajną wg prof. Gilasa: źródła formalne to źródła wymienione w art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwościc)źródła w znaczeniu poznawczym

wg prof. Antonowicza to zbiory dokumentów z zakresu praktyki międzynarodowej jak również wszelkich materiałów o charakterze międzynarodowymwg prof. Gilasa źródła o charakterze poznawczym to zbiory źródeł formalnych, np. materiały przeznaczone dla studentów działu prawa (podręczniki)

Podstawa obowiązywania prawa międzynarodowego – nauka i doktryna prawa międzynarodowego w tym kontekście mówi o dwóch zasadniczych koncepcjach: naturalistycznej i pozytywistycznej.Obecnie doktryna wyróżnia 2 rodzaje teorii odnoszących się do źródeł, są to teorie : pozytywistyczne istotą funkcjonowania norm prawa międzynarodowego jest wola państw, wola ta

może być wyrażona bądź w sposób wyraźny, bądź sposób domniemany. Przedstawicielami tej teorii m.in. byli: prof. Ancilotii i prof. Naklik- Koncepcja pozytywistyczna (nazywana również woluntarystyczną) wskazuje, że podstawą obowiązywania prawa międzynarodowego jest wspólna wola państw. Wola ta znajduje swój wyraz bądź to w normach zwyczajowych, bądź to w normach konwencyjnych. Normy prawa międzynarodowego mogą być zmienione, ale tylko za zgodą wszystkich związanych nimi państw - poszczególne państwo (państwa) nie może w każdej chwili jednostronnie cofnąć swą zgodę na obowiązywanie określonej normy prawa międzynarodowego.

naturalistyczne - Koncepcja naturalistyczna odwołuje się do prawa natury. W istocie jest przeniesieniem na grunt prawa międzynarodowego teorii naturalnych praw człowieka. Z samego faktu istnienia państwo ma przyrodzone, podstawowe czy fundamentalne prawa, które muszą być respektowane przez inne podmioty. Są to zwłaszcza:

prawo do istnienia; prawo do niepodległości; prawo do równości; prawo do szacunku i uczestniczenia w obrocie międzynarodowym (do utrzymywania

stosunków).

W chwili obecnej podstawowy podział źródeł prawa jest następujący: są to wszystkie źródła, które są przewidziane w art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, czyli źródłami prawa są:

a) umowy międzynarodoweb) zwyczaj międzynarodowyc) ogólne zasady prawad) judykatura (orzecznictwo)e) doktryna

Ad a) umowy międzynarodowe muszą być umowami, które weszły w życie i obowiązują, nie mogą to być umowy, które przestały obowiązywać, bądź jeszcze nie weszły w życie, muszą to być umowy, które są zgodne z normami juscomens - czyli musza to być normy bezwzględnie obowiązujące na świecie, np.: zakaz zabijania, zakaz stosowania tortur, szczególna ochrona kobiet w ciąży, dzieci, starców. …………………………………………………..………………………………………………….. (nie mam tego fragmentu :-/ )Ad e) do doktryny w prawie międzynarodowym zalicza się m.in. poglądy przedstawicieli naukiArt. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości nie wymienia bardzo istotnego elementu będącego źródłem prawa jakim są uchwały organizacji międzynarodowych.

4.Pojęcie zwyczaju międzynarodowegoZwyczaj międzynarodowy – zgodne postępowanie państw tworzące prawo. Zwyczaj powstaje wówczas, jeśli w podobnych sytuacjach państwa zachowują się i postępują jednakowo.jednolita praktyka nie wystarcza jednak do powstania zwyczaju, musi to być praktyka prawotwórcza, czyli musi z nią łączyć się przekonanie, że postępowanie takie jest postępowaniem koniecznym, wymaganym przez prawo. Dla istnienia zwyczaju niezbędne są równocześnie:

- zgodna praktyka państw (element obiektywny lub materialny zwyczaju): Praktyka oznacza działalność organów państwowych, działających w obrocie międzynarodowym i uprawnionych do reprezentowania państwa w tym obrocie.- przeświadczenie państw, że praktyka ta tworzy prawo (element subiektywny zwyczaju).Jak dochodzi do zgodnej praktyki? Praktyka państw jest uwarunkowana istnieniem konkretnych interesów, zgodnych lub sprzecznych. Normy zwyczajowe powstają przede wszystkim w wyniku zgodnych interesów państw. Praktyka państw prowadząca do powstania normy zwyczajowej, w zasadzie powinna być odpowiednio długotrwała, jednakże element czasu nie ma zasadniczego znaczenia. Rola zwyczaju: Współcześnie, w związku ze znacznie ściślejszą współpracą państw, lepszą komunikacją i łącznością , a co za tym idzie – w związku ze znacznie intensywniejszymi stosunkami międzynarodowymi normy zwyczajowe mogą powstawać szybciej niż w poprzednich epokach. Z kolei inni autorzy uważają, że zwyczaj międzynarodowy jest zdecydowanie mniej chętnie stosowany przez państwa czyli nie tworzy norm wystarczająco precyzyjnych, które mogą być stosowane we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

5.Zasady prawa międzynarodowegoOgólne zasady – zasady wspólne dla wszystkich systemów prawnych., tzn zarówno prawa międzynarodowego jak i wewnętrznego. Zasady musza być uznawane powszechnie a więc przez systemy prawne i praktykę wszystkich państw. Zasadę dobrej wiary (bona fides) zgodnie z którą przyjmuje się, że podmioty prawa działają w

dobrej wierze. Zasada słuszności Zasada sprawiedliwości Zasada estopel. Instytucja estopel polega na tym, że pewne faktyczne zachowania państwa na

płaszczyźnie międzynarodowej są wyraźnie akceptowane przez inne państwa, które opierając się na tego rodzaju postępowaniu zmieniają swoje zachowanie, ewentualnie mogą też ponieść szkodę.

Podstawowe zasady prawa międzynarodowego - Niektóre z zasadach zostały sformułowane już w prawie rzymskim – muszą być uznawane we wszystkich systemach prawnych. np : nikt nie może przekazać więcej praw niż sam posiada, nikt nie może wyciągać korzyści z własnego bezprawia, prawo szczególne uchyla prawo ogólne, nikt sędzią we własnej sprawie nie można dwa razy sądzić tej samej sprawy.Podstawowe zasady prawa międzynarodowego – są one zawarte w Deklaracji Przyjaznych Stosunków i Współdziałania Państw (została ona uchwalona na podstawie KNZ 1870 r.):1. zasada powstrzymania się przez państwa od groźby lub użycia siły2. zasada rozstrzygania sporów międzynarodowych środkami pokojowymi3. zasada obowiązku nie mieszania się bezpośrednio z jakiegokolwiek powodu w sprawy wew. i zew. Jakiegokolwiek państwa4. zasada obowiązku współdziałania ze sobą bez względu na ustrój, różnice kulturowe i społeczne5. zasada równouprawnienia i samostanowienia narodów6. zasada równości suwerennej7. zasada wypełniania obowiązków międzynarodowych związanych z przestrzeganiem KNZ

6. Uchwały organizacji międzynarodowych o charakterze prawotwórczymUchwały organizacji międzynarodowych o charakterze prawotwórczym mają charakter prawotwórczy w sytuacji, gdy spełnione są 2 warunki:

1. są wiążące pod względem prawno-międzynarodowym2. tworzą normy prawno-międzynarodowe, które nie ograniczają się tylko do jednokrotnego

uregulowania konkretnej sprawy, lecz tworzą reguły postępowania na przyszłość. Uchwały organizacji międzynarodowych w swojej istocie należy podzielić na 2 grupy:1) są to te uchwały, które odnoszą się do wewnętrznej struktury i funkcjonowania samej organizacji,

należy tutaj wymienić regulaminy oraz przepisy proceduralne, przepisy budżetowe, a także finansowe, są to tzw. Przepisy odnoszące się do personelu, czyli uczestników organizacji

2) są to uchwały odnoszące się do postępowania na zewnątrz organizacji, w tym konkretnym przypadku podstawą do wydania takich norm musi być konkretne upoważnienie do stanowienia prawa przez organizacje, musi być zawarte w statucie organizacji, bądź też innej umowie międzynarodowej. Do organizacji międzynarodowych posiadających zdolność prawotwórczą należy zaliczyć przykładowo następujące organizacje:- Światowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego ICAO- Światowa Organizacja Zdrowia WHO- Światowa Organizacja Meteorologiczna WMO

Procedura tworzenia norm jest następująca: 1.Uchwały mogą być podejmowane jednomyślnie (tak jak np. w OECD Organizacji ds. Współpracy i Rozwoju Gospodarczego) 2. w systemie contractin out (to system tzw. wyłączenia się od obowiązywania umowy) 3. lub podejmowane większością głosów (to system tradycyjnie występujący w Zachodniej Europie, wspólnotach gospodarczych EWG, EWEA)Spośród organizacji o charakterze światowym można wyróżnić: intersad marcing, system organizacji dna morskiego – utworzona w 1982 r, w tej organizacji system większościowy to system 2/3 głosów

7. Pojęcie umowy międzynarodowejUmowy międzynarodowe są głównym, podstawowym źródłem prawa międzynarodowego. W hierarchii źródeł prawa umowy międzynarodowe zajmują pierwszoplanowe miejsce, wymienione są również na pierwszym miejscu art. 38 Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatu (cyt „Artykuł 38: Normy traktatu, które stają się wiążące dla państw trzecich w drodze zwyczaju międzynarodowego. Żadne z postanowień artykułów 34-37 nie stoi na przeszkodzie, aby norma zamieszczona w traktacie stała się wiążąca dla państwa trzeciego jako norma zwyczajowa prawa międzynarodowego, za taką uznana.”).Do 1945 roku prawo traktatów (dział prawa zajmujący się umowami) nie było skodyfikowane, opierało się na zwyczaju międzynarodowym. W 1948 roku prace rozpoczęła komisja kodyfikacyjna prawa międzynarodowego. W tej komisji sprawozdawcami kolejno byli Waldok, Fitzmoriz, Leuter Packt, Brywin. Komisja rozpoczęła działania w 1948 roku a jej prace trwały 20 lat i w 1968 roku doszło do tzw. konferencji wiedeńskiej. W Wiedniu spotkali się przedstawiciele 103 państw, nie ustalono wówczas konkretnego kształtu umowy międzynarodowej, uczyniono to dopiero w roku 1969. W 1969 roku spotkali się przedstawiciele 108 państw i przyjęto wówczas tzw. Wiedeńską Konwencję o Prawie Traktatów, której Polska jest również stroną.(Polska przystąpiła w kwietniu 1990 r.)Wiedeńska konwencja o prawie traktatów nie stanowi wyłącznego źródła prawa traktatów, obok tej konwencji wymienia się także Konwencję o Prawie Traktatów między Państwami a organizacjami międzynarodowymi lub organizacjami międzynarodowymi z 21 marca 1986r.

Definicja umowy międzynarodowej w oparciu o Wiedeńską Konwencję o Prawie Traktatów: Traktat (umowa międzynarodowa) oznacza międzynarodowe porozumienie między państwami zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego czy jest ujęte w jednym dokumencie czy też 2 lub więcej dokumentach i bez względu na jego szczególną nazwę.Definicja w oparciu o konwencję o prawie traktatów między państwami a organizacjami międzynarodowymi lub między organizacjami międzynarodowymi: Traktat to porozumienie międzynarodowe regulowane przez prawo międzynarodowe i zawarte w formie pisemnej między jednym lub więcej państwami, a jedną lub więcej organizacjami, bądź też w jednym dokumencie, bądź tez dwóch lub więcej dokumentach bez względu na jego szczególna nazwę. Opuszczając zatem pewne elementy definicji można powiedzieć, że umowa międzynarodowa jest to wszelkie porozumienie zawierane przez co najmniej 2 państwa lub organizacje i regulowane przez prawo międzynarodowe.wg prof. Alfonsa Klafkowskiego umowa międzynarodowa to wyraźne oświadczenie woli dwóch lub więcej państw na podstawie którego tworzą one węzeł obligacyjny i związane z nim skutki prawne.wg prof. Makowskiego umowa międzynarodowa top wyraźne oświadczenie woli państw złożone w celu wywołania skutków prawnych

wg prof. Antonowicza umowa międzynarodowa polega na uzgodnieniu wzajemnych praw i obowiązków między państwami lub innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Koniecznie zatem musza wystąpić 2 elementy:1. element zgodności woli podmiotów umowy2. element skutku w postaci praw i obowiązków wynikających z umowy międzynarodowej.Umowa międzynarodowa jest zatem zewnętrznym i formalnym wyrazem woli państw na podstawie którego dążą one do wywołania określonych skutków prawnych. W trakcie dyskusji w Komisji Prawa Międzynarodowego zarysowały się 2 stanowiska w przedmiocie koncepcji umowy międzynarodowej:1) prof. Scelle: konsensus, czyli zgoda nie wystarczy do zawarcia umowy międzynarodowej, ważnym

elementem jest forma pisemna, (czyli ważne jest: oświadczenie woli + forma pisemna)2) prof. Hudson: do zawarcia umowy międzynarodowej wystarczy konsensus, czyli zgodne

oświadczenie państw i wynikające z tego skutki prawne.Komisja Praw Międzynarodowych stanęła na stanowisku koncepcji prof. Scelle.

Kazus Ihlena Notebona – był on niemieckim obywatelem żydowskiego pochodzenia, który przed II wojną światową wyemigrował do Gwatemali (Ameryka Płd). Prowadził tam bardzo intratną działalność gospodarczą (handlową). Ihlen w międzyczasie przebywał 1 miesiąc w Lichtenstein i tam nabył obywatelstwo tegoż państwa. W 1942 roku Gwatemala przystąpiła do II wojny światowej i dokonała konfiskaty majątku Ihleny jako obywatela niemieckiego. Po II wojnie światowej Ihlen złożył pozew przeciw Gwatemali o zwrot bezprawnie zajętego majątku. Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w kazusie Ihlena Notebona potwierdził praktyczną więź obywatela z państwem niemieckim, w ten sposób nie doszło do odzyskania majątku przez cała rodzinę Notebonów . dowodzi to stałego związku obywatela z państwem. Na tej podstawie Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej przyjął rozwiązanie o pisemności umów międzynarodowych.

(Sprawa IHLENA (Norwegia v. Dania)Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej 1922 r.

MSZ Norwegii, Ihlen udzielił w 1919 r. MSZ Danii oświadczenie, którego przedmiotem było desintéressment Norwegii w administrowaniu Grenlandią. Rząd norweski usiłował się z tego wycofać, spór oddany STSM. STSM: wypowiedź tej natury udzielona przez ministra spraw zagranicznych w imieniu rządu na prośbę przedstawiciela dyplomatycznego obcego państwa w kwestii należącej do jego kompetencji jest wiążąca dla państwa, które reprezentuje.

W 1919 roku, w czasie rozmów, jakie prowadził minister spraw zagranicznych Norwegii Nils Claus Ihlen z ambasadorem Danii, minister Ihlen zapewnił, że Norwegia nie będzie rościć pretensji do duńskiej jurysdykcji nad Grenlandią i uznaje roszczenia Kopenhagi do wyspy. Kiedy w 1931 r. rząd norweski chciał zająć wschodnią część Grenlandii, Dania wniosła sprawę przed Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, argumentując, że Norwegia uznała suwerenność Danii nad całą Grenlandią w deklaracji ministra Ihlena w lipcu 1919 roku. W wyroku w 1933 r. STSM uznał, że odpowiedź, nawet ustna, ministra spraw zagranicznych na zapytanie przedstawiciela dyplomatycznego obcego państwa, dana w imieniu jego rządu, w sprawie należącej do jego resortu, wiąże państwo.)

Nazwa umowy: art. 2 ust 1 lit a Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów stwierdza, że umowa międzynarodowa jest umową międzynarodową bez względu na jej szczególną nazwę, w związku z tym istnieją różne nazwy umów, spośród najbardziej popularnych umów nazywanych międzynarodowymi możemy wyróżnić: traktat, konwencja, umowa, układ, porozumienie, deklaracja, protokół, pakt, statut, karta, konstytucja, konkordat.

8. Klasyfikacja umów międzynarodowych1) ze względu na organ zawierający umowę:a) państwowe – to umowy w których w imieniu państwa występuje głowa państwab) rządowe – to umowy w których w imieniu państwa występuje premier, jeśli umowa nie spełnia warunków umowy państwowej, wówczas podpisuje się umowę o charakterze rządowym

c) resortowe – w przypadku umów resortowych reprezentantem państwa jest właściwy minister lub kilku ministrów w zakresie ich kompetencji2) ze względu na czas:a) terminowe – zawierane na określony termin, oznacza się termin wygaśnięcia umowy w tzw. klauzuli wygaśnięcia, bardzo często w przypadku umów terminowych występują klauzule prolongacyjne (wydłużające, przedłużające) – to klauzule w których wskazuje się, iż w przypadku niewypowiedzenia umowy przedłuża ją się na taki sam następny okres, są one najczęściej zawierane na rok, 5, 10, 15, 25, 50 lat, a później na tzw. wielokrotność lat 5. b) bezterminowe – zawierane bez określenia końcowego terminu, to umowy w których nie wskazuje się daty wygaśnięcia umowy, wśród umów bezterminowych wskazuje się tzw. umowy wieczyste. Zarówno umowy bezterminowe jak i wieczyste nie podlegają wypowiedzeniu. 3) ze względu na kryterium możliwości przystąpienia do nich:a) otwarte (np. małżeństwo w Islamie) – umowy otwarte dzielimy na:- umowy otwarte warunkowo – umowy które przewidują możliwość przystąpienia do umowy po spełnieniu określonych warunków, np. przystąpienie do NATO (po uprzednim uzyskaniu zgody państw członkowskich sojuszu),- umowy otwarte bezwarunkowo – umowy, które przewidują możliwość przystąpienia podmiotów prawa międzynarodowego bez ograniczeń, np. przystąpienie do Paktu Brianda-Kellona o wyrzeczeniu się wojnyb) zamknięte – nie przewidują możliwości przystąpienia do danej umowy, najczęściej to umowy graniczne.

9. Budowa umowy międzynarodowejUmowa międzynarodowa jest zbudowana w ściśle określony sposób:

1) tytuł2) preambuła3) dyspozycja – część merytoryczna4) postanowienia przejściowe5) postanowienia końcowe

Budowa umowy międzynarodowej – nie ma żadnych przepisów dotyczących formy i budowy umowy międzynarodowej. O tym jak zostanie zredagowany tekst umowy decydują strony, które ją zawierają. Ale są pewne wzory umów. np. załącznik zarządzenia nr 20 Prezesa RM z 14 lutego 1969 r. w sprawie formy umów międzynarodowych.

- Tytuł umowy (oznaczenie nazwy umowy, wskazanie stron, określenie przedmioty umowy), - Wstęp umowy (preambuła, określenie organów, w których imieniu umowa jest zawierana,

podanie motywów, którymi kierują się strony, zamierzonego celu, okoliczności poprzedzających bądź towarzyszących zawarciu umowy lub stwierdzenie określonej zasady czy poglądu stron, wzmiankę o pełnomocnikach, stwierdzenie uzgodnienia tekstu umowy),

- Dyspozycja (merytoryczna część umowy, zawiera zasadnicze postanowienia umowy, część ta zwykle podzielona jest na artykuły),

- Postanowienia końcowe (różne zagadnienia formalnoprawne związane z trybem zawarcia umowy i jej wejście w życie, określają czas obowiązywania umowy, możliwości jej wypowiedzenia, tryb zgłaszania zastrzeżeń, miejsce i data jej sporządzenia, liczba egzemplarzy, języku w jakich umowa została sporządzona oraz podpisy i pieczęcie).

10.Klauzule umowne Klauzula umowna - fragment umowy ujęty zazwyczaj w odrębnej jednostce redakcyjnej tekstu umowy (artykule, paragrafie, punkcie) regulujący samoistnie wycinek praw i obowiązków umawiających się stron, kontraktowy "odpowiednik" przepisu prawnego. W węższym znaczeniu tego słowa pod pojęciem klauzuli umownej rozumie się jedynie taki fragment umowy, który ma charakter standaryzowany, powtarzalny i powszechnie spotykany w praktyce obrotu gospodarczego.

11.Proces zawarcia traktatu- etapyNa podstawie Konwencji Wiedeńskiej Sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r.

Traktat - oznacza międzynarodowe porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie, czy w dwóch lub więcej dokumentach, i bez względu na jego szczególną nazwę;Etapy zawarcia traktatu:  A). Przyjęcie tekstu 1.  przyjęcie tekstu traktatu następuje w wyniku zgody wszystkich państw uczestniczących w jego opracowaniu.2. oraz przyjęcie tekstu traktatu na konferencji międzynarodowej następuje, w drodze głosowania, większością dwóch trzecich państw obecnych i biorących udział w głosowaniu, chyba że taką samą większością postanowią one zastosować inną regułę.B) Ustalenie autentyczności tekstu C) wyrażanie zgody na związanie się traktatem1. Zgoda państwa na związanie się traktatem może być wyrażona przez podpisanie, wymianę dokumentów stanowiących traktat, ratyfikację, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie albo w jakikolwiek inny uzgodniony sposób.D) Zgoda na związanie się traktatem, wyrażona przez podpisanie E) Zgoda na związanie się traktatem, wyrażona przez wymianę dokumentów stanowiących traktat F) Zgoda na związanie się traktatem, wyrażona przez ratyfikację, przyjęcie lub zatwierdzenie G) Wymiana lub złożenie dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia

12. Sposoby związania się umową międzynarodowądo związania się umową potrzebne są dwa kolejne kroki:

1. podpisanie umowy,2. ratyfikacja , zatwierdzenie lub przyjęcie umowy

Procedura zawierania umowy międzynarodowej Rokowania, przyjęcie tekstu, ustalenie jego autentyczności, prosty i różny tryb zawarcia umowy międzynarodowej – ratyfikacja, zatwierdzenie, przyjęcie.Przebieg zawierania umowy zależy przede wszystkim od tego, czy umowa ma charakter dwustronnych czy wielostronny, czy jest ona zawierana w trybie prostym (rokowania kończą się podpisami stron wyrażającymi zgodę) czy też w trybie złożonym (zgoda państw wyrażana poprzez ratyfikację lub zatwierdzenie). Rokowania (negocjacje) – prowadzą do uzgodnienia treści umowy i ostatecznego zredagowania jej tekstu. Przy umowach dwustronnych: państwa prowadzą rokowania przez swoich upełnomocnionych do tego przedstawicieli. Rokowania są prowadzone w formie ustanej lub pisemnej na szczeblu uzgodnionym przez strony. Często uczestniczą w nich przedstawiciele dyplomatyczni. Przy umowach wielostronnych: projekt umowy jest uzgadniany na konferencjach dyplomatycznych z udziałem przedstawicieli zainteresowanych państw. W przygotowaniu projektów udział biorą ONZ i inne organizacje międzynarodowe np. Komisja Prawa Międzynarodowego.Parafowanie – pełnomocnicy stron, którzy prowadzili rokowania, umieszczają pod przygotowany tekstem swoje inicjały, czyli parafy. Parafowanie oznacza, że tekst został przygotowany do podpisania.Podpisanie – zasada: umowa musi być podpisana przez upoważnionych pełnomocników stron. Wyjątek stanowią konwencje prawy uchwalane przez Międzynarodową Organizację Pracy, które od razu podlegają ratyfikacji.Ratyfikacja – zatwierdzenie umowy przez kompetentny do tego organ państwowy. Organ ten określa prawo wewnętrzne, z reguły jest nim głowa państwa. Ratyfikacja oznacza ostateczne wyrażenie zgody na związanie się z umową.Konstytucja RP:

Rada Ministrów zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza inne umowy międzynarodowe,

Prezydent RP ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat.

Ustawa i umowach międzynarodowych z 2000 r: Związanie RP umową wymaga zgody wyrażonej w drodze ratyfikacji i przez zatwierdzenie.

Ratyfikacja jest aktem należącym do kompetencji Prezydenta ale umowy podlegające ratyfikacji zawiera także RM.

Rodzaje ratyfikacji: ratyfikacja duża – wymaga wcześniejszej zgody wyrażonej w formie ustawy (konieczność

uzyskania zgody Sejmu i Senatu), do umów dotyczących: pokoju, sojuszy, układów politycznych i wojskowych, wolności, praw lub obowiązków obywatelskich, członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy,

ratyfikacja szczególna – przewidziana w Konstytucji, w odniesieniu do umów, na podstawie których Polska może przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej umowy musi zostać uchwalona przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Wyrażenie zgody na ratyfikację może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym. ratyfikacja mała – Prezes RM jest zobowiązany do powiadomienia Sejmu o zamiarze przedłożenia umowy Prezydentowi do ratyfikacji.Ratyfikacji nie podlegają:

deklaracje o treści politycznej przyjęte na spotkaniu mężów stanu (karta atlantycka podpisana przez Prezydenta USA i Premiera Wielkiej Bryt. 14 sierpień 1941 r.),

umowy resortowe zawierane przez poszczególnych ministrów w zakresie ich kompetencji, umowy zawierane podczas wojny przez dowódców wojskowych np. dotyczące zawieszenia

broni, kapitulacji bronionego miasta.Zatwierdzenie – umowa, która nie podlega ratyfikacji wymaga zatwierdzenia przez RM.Rodzaje:

zatwierdzenie dokonywane w trybie złożonym – państwo składa dwa oświadczenia woli, umowa jest najpierw podpisana a następnie zatwierdzona przez RM. RM udziela zgody na podpisanie umowy i na związanie Polski umową. Głównie przy umowach wielostronnych.

zatwierdzenie dokonywane w trybie prostym – państwo składa oświadczenie woli. Dotyczy umów zawieranych tylko poprzez podpisanie, wymianę not i inne uproszczone formy. RM udziela zgody na podpisanie umowy.

13. Ratyfikacja umów międzynarodowych w świetle Konstytucji W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP, ratyfikacja umów międzynarodowych, przekazujących

niektóre kompetencje organów władzy państwowej organom międzynarodowym, zastrzeżona jest dla Prezydenta RP, po uprzedniej zgodzie wyrażonej w formie ustawy podjętej kwalifikowaną większością głosów przez Sejm i Senat lub w wiążącym referendum ogólnokrajowym.

Decyzję o wyborze formy wyrażenia zgody na ratyfikację przez Prezydenta RP umowy międzynarodowej podejmuje Sejm mocą uchwały podjętej bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby posłów.

Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów [1], w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby posłów, oraz przez Senat większością 2/3 głosów [1], w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby senatorów. Następnie ustawa przekazywana jest Prezydentowi RP do podpisu, który w ciągu 21 dni może ją podpisać, zawetować lub przekazać do Trybunału Konstytucyjnego celem zbadania zgodności z Konstytucją RP samej ustawy lub umowy międzynarodowej.

W wypadku zgody wyrażonej w ustawie, na prezydenta zostanie nałożony obowiązek ratyfikacji z dniem wejścia w życie ustawy, zaś w wypadku referendum obowiązek ten zostanie nałożony z dniem publikacji w Dzienniku Ustaw obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej wyników głosowania referendalnego

a. brak wyraźnego postanowienia konstytucyjnego spowodował dyskusję w nauce.

b. postulat wyraźnego uznania w konstytucji wyższości wiążących norm międzynarodowych nad normami wewnętrznymi został uwzględniony w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r

art. 89 ust. 1 Konstytucji RP stwierdza: „Ratyfikacja przez RP umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

1. 1. pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,2. 2. wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,3. 3. członkostwa RP w org. międzynarodowej,4. 4. znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,5. 5. spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.”

Artykuł 91 Konstytucji RP określa relacje między PW a PM – „ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP, stanowi integralna część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana.”

c. wyższość umownych norm PM nad PW: „Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.”

d. jeżeli Polska stanie się członkiem organizacji, która ma kompetencje do stanowienia prawa, prawo to będzie miało pierwszeństwo nad ustawodawstwem polskim,

e. normy zwyczajowe i umowy międzynarodowe niepodlegające ratyfikacji nie mają pierwszeństwa przed ustawami polskimi.

14.Zasada dotrzymywania umów/ pacta sunt servanda/Pacta sunt servanda (łac. umów należy dotrzymywać). Zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi ją wykonać. Instytucja wywodząca się z prawa rzymskiego - wyprowadzona przez średniowiecznych glosatorów i komentatorów. Opiera się na dobrej wierze stron stosunku zobowiązaniowego i jest fundamentalną zasadą w każdym systemie prawnym. Klauzula generalna wzmacniająca rolę umów prawnych oraz pewność i stabilność prawa, jako podstawowego regulatora stosunków społecznych. Zasada pacta sunt servanda miała pierwotnie zastosowanie w stosunkach cywilistycznych, ale ze wględu na swoje kluczowe znaczenie oraz obecność w każdym niemal systemie prawnym stanowi także podstawową zasadę prawa międzynarodowego oraz prawa konstytucyjnego, gdzie wypływa z zasady państwa prawa (art. 2 Konstytucji RP z 1997 r.). Jedna z podstawowych norm w stosunkach międzynarodowych, potwierdzana w wielu aktach prawa międzynarodowego publicznego, począwszy od deklaracji londyńskiej z 1871, Paktu Ligi Narodów, do Karty Narodów Zjednoczonych z 1945 i Deklaracji zasad prawa międzynarodowego z 1970. Zasada uregulowana w prawie międzynarodowym publicznym w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Zasada pacta sunt servanda doznaje ograniczeń na skutek działania klauzuli rebus sic stantibus.

15.Nieważnośc względna i bezwzględna traktatuKatalog przyczyn nieważności umowy ma charakter zamknięty. Przyczyny te można podzielić na dwie grupy: przyczyny nieważności względnej i bezwzględnejCechy nieważności bezwzględnej ;Umowa jest zawsze nie ważna od początku ( ex tunc) w całości bez względu na wolę stron w tym przedmiocie, nigdy nie wywołuje żadnych skutków prawnych . Umowa dotknięta nieważnością bezwzględną nie może być sanowana. Nieważność bezwzględna;1. przymus wobec przedstawiciela państwa2 przymus wobec państwa3. sprzeczność traktatu z normą ius cogens

Cechy nieważności względnej; Zachodzą okoliczności uprawniające państwo nimi bezpośrednio dotknięte do podniesienia ich w celu uznania, że umowa jest nieważna. Jest to jedyne uprawnienie, nigdy zaś obowiązek państwa. W pewnych wypadkach państwo może wybrać czy może dążyć do stwierdzenia nieważności całej

umowy czy jedynie jej części dotkniętej wadą. W przypadku państwo wiedząc o podstawie nieważności względnej nie podnosiło jej wobec innych państw traci ono możliwość podnoszenia tej okoliczności w przyszłości i umowa zostaje sanowanaNieważność względna:1. naruszenie norm prawa wewnętrznego dotyczących kompetencji do zawierania traktatów2. błąd3. oszustwo4. przekupstwo

16. Wygaśniecie traktatuPrzyczyny wygaśnięcia traktatu Wygaśnięcie umowy może nastąpić:I. z przyczyn przewidzianych w samej umowie:a) upływ czasu, na jaki umowa została zawarta - przy czym umowa może zawierać klauzulę prolongacyjną, co oznacza, że jeśli w określonym czasie przed upływem czasu obowiązywania umowy nikt jej nie wypowie, czas obowiązywania ulega automatycznemu przedłużeniub) spełnienie się warunku rozwiązującegoc) wypowiedzenie umowy zgodnie z jej postanowieniami – większość umów posiada klauzule dotyczące wypowiedzenia. Inne jej nie posiadają, ale takiej możliwości można domniemywać z intencji stron (za taką umowę uważa się np. Kartę Narodów Zjednoczonych). Są wreszcie umowy nie podlegające wypowiedzeniu – przede wszystkim traktaty pokoju i umowy graniczne. Zazwyczaj umowa przewiduje okres wypowiedzenia, po którego upływie przestaje obowiązywać. Umowa dwustronna wygasa po wypowiedzeniu jej przez jedną ze stron. Umowa wielostronna przestaje obowiązywać tylko w odniesieniu do strony wypowiadającej, chyba, że liczba stron spadnie poniżej określonego minimum.II. z przyczyn nie przewidzianych w samej umowie:a) uchylenie za zgodną wolą stron – może być dokonane w każdym czasie i bez żadnego uzasadnienia. Uchylenie może mieć formą zarówno osobnego aktu (-ów) jak i klauzuli uchylającej w nowej umowie między tymi samymi kontrahentami, regulującej ten sam obszar stosunkówb) utrata podmiotowości przez jedną ze stron – sama utrata jest dość łatwa doobiektywnego stwierdzenia, ale w takiej sytuacji dochodzą znacznie bardziej skomplikowane kwestie sukcesjic) jednostronne uznanie umowy za wygasłą z powodu zaistnienia wyjątkowych okoliczności:1. pogwałcenie umowy przez drugą stronę – pogwałcenie musi być istotne, a uznanie umowy za wygasłą należy poprzedzić próbami skłonienia kontrahenta do jej przestrzegania2. powstanie sytuacji uniemożliwiającej wykonanie umowy – chodzi przede wszystkim o trwałe zniknięcie lub zniszczenie przedmiotu niezbędnego do wykonania umowy. Strona nie może jednak powołać się na tę przesłankę, jeśli sama doprowadziła do trwałego zaginięcia lub zniszczenia.3. zasadnicza zmiana okoliczności (rebus sic stantibus)- przy czym zgodnie z art. 62 konwencji równocześnie muszą być spełnione następujące warunki:- zmiana musi być „zasadnicza”- nie była przewidywana przez strony- istnienie okoliczności, które uległy zmianie, stanowiło istotną podstawę zgody stron na związanie się umową- skutkiem zmiany jest radykalne przekształcenie zakresu obowiązków, jakie na podstawie umowy pozostają jeszcze do wypełnieniaIII. z powodu powstania nowej normy ius cogens, stojącej w sprzeczności z treścią umowy.

17.Definicja podmiotu prawa międzynarodowegoW prawie międzynarodowym podmiotem prawa międzynarodowego jest ten, kto bezpośrednio z norm prawa międzynarodowego wywodzi swoje prawa i obowiązki. Definicja podmiotu prawa międzynarodowego nie została unormowana przez akty prawa międzynarodowego, toteż rozpatrywana jest jedynie w sferze doktrynalnej. Zwraca się uwagę na dwa elementy:- zdolność prawną (prawnomiędzynarodową), rozumianą jako możliwość posiadania praw i obowiązków międzynarodowych

- zdolność do czynności prawnych (prawnomiędzynarodowych), rozumianą jako możliwość nabywania praw i zaciągania zobowiązań międzynarodowych poprzez własne działanie.

18. Rodzaje podmiotów prawa międzynarodowegoPodmioty prawa międzynarodowego można podzielić na:

pierwotne, będące podmiotami przez sam fakt istnienia oraz wtórne (pochodne), których podmiotowość wynika z uznania ich przez podmioty pierwotne;

pełne, posiadające wszelkie możliwe kompetencje prawnomiędzynarodowe i niepełne, których zakres podmiotowości ograniczony jest do określonych czynności;

suwerenne, podejmujące decyzje całkowicie samodzielnie i niezależnie oraz niesuwerenne, których decyzja zależy przynajmniej częściowo od innych podmiotów

Za podmioty prawa międzynarodowego uznaje się:1.państwa - jako jedyne są podmiotami pierwotnymi, pełnymi i suwerennymi. Do tej kategorii należy zaliczyć także minipaństwa. Tych ostatnich nie można zaliczyć do kategorii niesuwerennych organizacji terytorialnych na gruncie klasycznej definicji państwa, która zakłada istnienie: władzy, terytorium (bez względu na jego obszar), ludności i zdolności do utrzymywania kontaktów międzynarodowych. Bezsprzecznym argumentem przemawiającym za zaliczeniem ich do kategorii państw, i zarazem przyznania podmiotowości prawnomiędzynarodowej, jest fakt przyjęcia do ONZ, do której mogą należeć tylko państwa (przyjęcie do ONZ jest dowodem uznania za państwo, choć państwa nie mają obowiązku należenia do tej organizacji).2. Stolicę Apostolską - jest podmiotem sui generis (szczególnego rodzaju). Z punktu widzenia ustrojowego Stolica Apostolska jest podmiotem bezterytorialnym, który sprawuje zwierzchnictwo nad Watykanem, który - jako państwo - także może być traktowany jako podmiot prawa międzynarodowego. Na płaszczyźnie międzynarodowej najczęściej występuje Stolica Apostolska - zazwyczaj pod taką nazwą utrzymuje ona stosunki dyplomatyczne i zawiera umowy międzynarodowe .

Nie wyklucza to jednak zaciągania zobowiązań jako Watykan (Państwo Watykańskie), co czasem też ma miejsce (np. przy umowach pocztowych i telekomunikacyjnych). Niezależnie jednak od tego pod jaką nazwą dane zobowiązanie zostaje zaciągnięte, przyjmuje się, że jest ono wiążące tak dla Stolicy Apostolskiej, jak i Watykanu. Z tego powodu w zakresie stosunków międzynarodowych ich podmiotowość nie jest wyraźnie rozdzielana, a często jest wręcz postrzegana w sposób tożsamy[

3. Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich - utrzymujący stosunki dyplomatyczne z państwami (np. z Polską od 1990),4. organizacje międzynarodowe - są to podmioty wtórne, niepełne i niesuwerenne,

partyzanci i strony walcząceuznanie za stronę walczącą wymaga łącznego spełnienia następujących wymogów:

należy sprawować władzę nad określonym terytorium, należy posiadać władzę, będącą w stanie utrzymywać stosunki dyplomatyczne, należy przestrzegać konwencji i praw wojennych,

niespełnianie któregoś z powyższych warunków wyklucza możliwość uznania za stronę walczącą. Partyzanci i strony walczące (również narody) sprawujące władzę nad danym terytorium mogą dążyć do utworzenia tam państwa – do tego czasu określa się je jako państwa in statu nascendi (łac. w trakcie powstawania, rodzenia)

5. narody - wg art. 1 Karty Narodów Zjednoczonych narody mają prawo do samostanowienia, tym samym mogą być podmiotami prawa międzynarodowego niezależnie od tego czy dążą do utworzenia państwa (np. Polska i Czechy w 1917-1918)6.osoby fizyczne i prawne - jednak ich podmiotowość prawno-międzynarodowa budzi wiele wątpliwości, często uważa się je co najwyżej za…..

19.Pojęcie państwa Państwo stanowi suwerenną organizację, zajmującą określone terytorium. Jest to podmiot, który musi posiadać trzy cechy:- stałą ludność,- określone terytorium,- władzę suwerenną (rząd).

Suwerenność państwa oznacza, że jest ono niezależne od jakiejkolwiek innej władzy zewnętrznej. Państwo, w którym funkcjonuje stały rząd, samo reguluje swoje stosunki wewnętrzne, sprawując pełnię władzy nad swoim terytorium oraz nad zamieszkującą je ludnością. W sprawach międzynarodowych warunkiem współdziałania państw jest ich indywidualna zgoda - rozwiązywanie kwestii dotyczących danego państwa nie może mieć miejsca bez jego uczestnictwa.

Mimo, że państwa nie mają nad sobą żadnego "światowego rządu" i w świetle prawa międzynarodowego są w pełni niezależne, to jednak istnieją sytuacje, kiedy są one od siebie uzależnione gospodarczo lub politycznie.

20.Powstanie państwaW UJECIU PRAWA MIEDZYNARODOWEGO     W ujęciu prawa międzynarodowego najwłaściwszą klasyfikację sposobów powstania państwa możemy zaprezentować według kryterium rodzajów zmian, jakie powodują one na mapie politycznej świata. Wyróżniamy za L.Antonowiczem cztery sposoby powstania państw :    1)zjednoczenie dwóch lub więcej państw, prowadzące do powstania nowego państwa (np. zjednoczenie Niemieckiej Republiki Demokratycznej z Republiką Federalna Niemiec w 1990r),    2)rozczłonkowanie państwa na dwa lub więcej nowych państw (np. rozpad Czechosłowacji na Czech i Słowację 1993r),     3)secesja części terytorium państwa dająca początek nowemu państwu (np. zapoczątkowane w 1860 r. wystąpienie z Unii 11 stanów południowych, które utworzyły Skonfederowane Stany Ameryki),    4)uzyskanie przez terytorium zależne niepodległości w postaci nowego państwa (np. uzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918r

21.Upadek państwaSposoby upadku państwa1.inkorporacja (aneksja/rozbiory) → włączenie jednego państwa lub jego części do innego państwa; obecnie prawnie zakazane (, np. w 1795 r. Polska), choć możliwa jest w wyniku swobodnie wyrażonej woli narodu; 2.rozpadnięcie się na kilka państw, np. Austro-Węgry czy Czechosłowacja; 3.połączenie się w jedno państwo, np. Tanzania czy Egipt i Syria w 1958 r. utworzyły Zjednoczoną Republikę Arabską (1961 r. Syria zerwała unię);

22. Podmiotowość organizacji międzynarodowychPodmiotowość prawno-międzynarodowa organizacji może wynikać z umowy międzynarodowej zawartej przez państwa członkowskie. W tym ujęciu podmiotowość organizacji jest formułowana jako podmiotowość prawo-miedzynarodowa pochodna. Organizacje międzynarodowe mogą także być uznane za podmioty prawa międzynarodowego w rozumieniu prawa krajowego. Zazwyczaj określenie w jakim stopniu określonej organizacji państwa członkowskie przyznają podmiotowość międzynarodową wynika z postanowień zawartych w umowie ustanawiającej ową organizację. Odnośnie Unii Europejskiej można jeszcze poruszyć jeszcze jeden aspekt dotyczący tej organizacji - ponadnarodowość. Mianowicie UE jest także organizacją ponadnarodową. Taki przymiot wynika ze skali rozwoju tej organizacji. W związku z szerokim zakresem i rozrostem jej kompetencji doszło do wytworzenia w ramach tej organizacji samodzielnego, autonomicznego porządku prawnego odmiennego zarówno od prawa międzynarodowego jak i prawa krajowego państw członkowskich. Ten autonomiczny porządek prawny jest wynikiem rozrostu prawa pochodnego, stosowanego bezpośrednio w krajowym porządku prawnym państw członkowskich i mającego nawet pierwszeństwo w z zakresie obowiązywania przed normami tego prawa.

23.Podział organizacji międzynarodowychPodział organizacji: -międzynarodowa pozarządowa: związek, którego członkami są osoby i instytucje lub

stowarzyszenie z różnych państw; działalność tego typu organizacji jest oparta na umowach wewnętrznych, nie będących częścią prawa międzynarodowego (np.: Liga Narodów Organizacji Czerwonego Krzyża, Światowa Rada Pokoju, Światowa Federacja Związków Zawodowych). Niektóre organizacje międzynarodowe pozarządowe współpracują ściśle z organizacjami międzynarodowymi rządowymi, mając przy tym tzw. status konsultacyjny. -międzynarodowa rządowa: trwały związek państw, tworzony na podstawie umów międzynarodowych ( zwanych także konstytucjami) dla osiągnięcia określonych celów. Organizacje międzynarodowe rządowe zaczęły powstawać od drugiej połowy XIX wieku, a ich liczba stale rośnie - szczególnie po II wojnie światowej. Dzielą się na: organizacje o charakterze powszechnym ( uniwersalnym), zmierzające do objęcia wszystkich państw (np.: ONZ) oraz organizacje o charakterze regionalnym, które zrzeszają państwa określonego regionu, części świata, ustroju czy kultury. Z w/w podziałem krzyżuje się inny podział organizacji rządowych, a mianowicie na organizacje o charakterze ogólnym, których działalność obejmuje różne dziedziny stosunków międzynarodowych oraz o charakterze specjalnym, ograniczające się do określonych dziedzin (np.: tzw. organizacje wyspecjalizowane ONZ). Organizacje międzynarodowe rządowe działają zwykle poprzez trzystopniowy system organów: zgromadzenie, rada i sekretariat (biuroOrganizacja międzynarodowa-to zrzeszenie się państw bądź innych osób prawnych (najczęściej krajowych związków lub stowarzyszeń) lub osób fizycznych z różnych krajów powołane do życia dla realizowania zadań określonych w statuciePodział organizacji:

Organizacja międzynarodowa (międzyrządowa) to forma współpracy państw, ustalona w wielostronnej u.m., obejmująca względnie stały zakres uczestników i której podstawową cechą jest istnienie stałych organów o określonych kompetencjach i uprawnieniach, działających dla realizacji wspólnych celów;

współpraca państw → w wyjątkowych przypadkach inne podmioty, którym przysługuje z reguły jakiś zakres podmiotowości prawnomiędzynarodowej;

współpraca stała, zinstytucjonalizowana; u.m. stanowi statut organizacji; względnie stały zakres uczestników, względnie gdyż z mogą do niej przystąpić nowe podmioty

albo wystąpić; stałe organy, które zapewniają ciągłość i instytucjonalizację współpracy; wspólne cele, ale też forum ścierania się poglądów i koncepcji;

Organizacja pozarządowa członkowie → nie państwa, a związki, instytucje, osoby prawne i fizyczne z różnych państw

mające wspólne interesy czy zainteresowania; nie działają na podstawie u.m, lecz na podstawie porozumień nieformalnych i

wewnętrznoprawnych, co wg Rady Gosp.-Społ. jest podstawową cechą odróżniającą je od organizacji rządowych;

wg Karty NZ Rada Gosp.-Społ. może nawiązywać stosunki z pozarządowymi organizacjami celem konsultacji, stąd niektóre organizacje uzyskały status konsultacyjny (uczestniczą w posiedzeniach Rady jako obserwatorzy, itp.), dzięki czemu mają pośredni wpływ na państwa;

należą do nich min.: Światowa Federacja Związków Zawodowych, Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża, Instytut P.M., Stowarzyszenie P.M. (ILA) i in.;

Organizacja rządowa organizacje powszechne/uniwersalne → zmierzają do objęcia wszystkich państw i których

statuty przewidują, że są one dostępne dla wszystkich państw, ale np. ONZ ze względów politycznych przez wiele lat była zamknięta dla byłej NRD;

organizacje regionalne/partykularne → ich członkostwo w samym założeniu jest ograniczone np. do państw pewnego regionu geograficznego (jak Unia Afrykańska) lub pewnego regionu geograficznego i pewnej kultury (jak Liga Państw Arabskich);

organizacje o kompetencjach ogólnych → rozwijają działalność we wszystkich ważniejszych dziedzinach stos. m., np. ONZ, OPA, LPA, UA;

organizacje specjalne/funkcjonalne → kompetencje ich są ograniczone do określonych, specjalnych dziedzin stos. m. np. Wspólnoty Europejskie i wszystkie tzw. organizacje wyspecjalizowane związane z ONZ;

organizacje o charakterze koordynacyjnym → (klasyczny typ) koordynują i uzgadniają działalność państw, oparte na zasadzie suwerenności państw członkowskich;

organizacje ponadpaństwowe → mają kompetencje ograniczające suwerenność państw członkowskich, głównie poprzez podejmowanie niektórych decyzji jako wiążących większością głosów, np. WE;

organizacje operacyjne (powołane do celów operacyjnych, np. m. instytucje finansowe i organizacje zapewniające łączność satelitarną) → podejmują decyzje i ustalają normy dla wszystkich państw, które w nich uczestniczą lub chcą z nich korzystać;

24. Podmiotowość Stolicy ApostolskiejOdrębnym podmiotem prawa międzynarodowego jest Stolica Apostolska w nierozerwalny sposób związana z Watykanem m.in. osobą Papieża, który jest głową Państwa Watykańskiego Teoretycy przyznają podmiotowość prawa międzynarodowego Stolicy Apostolskiej i Państwu Watykańskiemu wyprowadzając tę kwalifikację albo z faktu zaliczenia całego organizmu watykańskiego do grupy państw, albo analizując poszczególne prawa i obowiązki wynikające z posiadanych przez Stolicę Apostolska i Państwo Watykańskie zdolności prawnej i zdolności do działań prawnych, sytuują je wśród podmiotów prawa międzynarodowego, odmawiając im jednak charakteru państwa.Praktyczne formy aktywności Watykanu na arenie międzynarodowej to m.in.:* działalność dyplomacji watykańskiej,* zawieranie umów międzynarodowych,* udział w konferencjach międzynarodowych,* członkostwo w organizacjach międzynarodowychoraz różne inne formy działalności społecznej, oświatowej, kulturalnej.Stolica Apostolska ma jednak prawo zawierania umów zarówno we własnym imieniu, jak również w imieniu Państwa Watykańskiego np. Konwencja o prawie traktatów z 1969 r., która została podpisana przez przedstawicieli Stolicy Apostolskiej. Podkreśla to tylko fakt, że Watykan jest narzędziem i gwarantem wykonywania funkcji Stolicy Apostolskiej.Stolica Apostolska jest pełnoprawnym podmiotem prawa międzynarodowego. To właśnie ona a nie Watykan- nawiązuje i utrzymuje stosunki dyplomatyczne z państwami- obecnie 170 krajem na 193 istniejące państwa- z którym Stolica Apostolska nawiązała stosunki dyplomatyczne jest,Saint Kittes i Nepis, niewielkie państwo na Małych Antylach na wschód od Puerto Rico. Stolica Apostolska również zawiera konkordaty i umowy międzynarodowe, ma też status obserwatora przy większości najważniejszych międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych m.in. ONZ, FAO, UNESCO.Stolica Apostolska jest szczególnym podmiotem prawa międzynarodowego, który ma nie tylko osobowość międzynarodową, ale również jest najwyższym organem Kościoła rzymsko -katolickiego. Jej organizacja wewnętrzna obejmuje aparat kierowniczej władzy w kościele rzymsko-katolickim złożony z kongregacji, trybunałów i urzędów, za których pomocą Papież sprawuje władzę. Organy te to tzw. kuria rzymska, trzon organizmu Stolicy Apostolskiej. Jeżeli chodzi o prawnomiędzynarodową sytuację Stolicy Apostolskiej obecnie to ma ona wciąż zdolność prawną i zdolność do swobodnego nabywania praw i obowiązków w prawie międzynarodowym, których źródłem jest nadal uznanie państw. Zdolność Stolicy Apostolskiej do działania obejmuje:* prawo legacji,* prawo do zawierania umów międzynarodowych,* zdolność do udziału w konferencjach międzynarodowych,* zdolność do zrzeszania się w organizacjach międzynarodowych,oraz podejmowanie szeregu innych czynności dwustronnych i wielostronnych.Natomiast jeżeli chodzi o członkostwo w Unii Europejskiej to Stolica Apostolska, jako specyficzny podmiot prawa międzynarodowego- nie jest członkiem Unii Europejskiej. Wynika to z faktu, iż nie

posiada ona członkostwa żadnej innej organizacji o charakterze polityczno-ekonomicznym. Z powodu dużej liczby funkcji sprawowanych przez Papieża, wykonywanie przez niego uprawnień w zakresie stosunków międzynarodowych ogranicza się do: * składania międzynarodowych wizyt, * przyjmowania obcych przedstawicielstw dyplomatycznych,* mianowanie przedstawicielstw dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej,* ratyfikowanie umów międzynarodowych,* decyzji o przystąpieniu do umów wielostronnych Stolicy Apostolskiej itp.

25. Zakon MaltańskiNajstarszy z istniejących zakonów typu rycerskiego, które powstały na fali krucjat w XII wieku. Odegrał znaczącą rolę w historii Europy, głównie ze względu na swój potencjał militarny i znakomitą flotę, zasłynął także jako organizator pierwszych europejskich szpitali.Przez szereg państw Zakon uznawany jest za podmiot prawa międzynarodowego na równi z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. Jego rzymskie nieruchomości (w liczbie dwóch) posiadają status eksterytorialny. Zakon jest stroną umów międzynarodowych, utrzymuje stosunki dyplomatyczne bierze udział w konferencjach międzynarodowych, działa w różnych organizacjach jako obserwator (UNESCO, UNICEF, ONZ). Nie można mówić o wyłącznym obywatelstwie Zakonu, istnieje ono obok macierzystego.Zakon wydaje własne znaczki pocztowe, własne rejestracje (dla samochodówsłużbowych) i bije własne monety.

26. Podmiotowość Stolicy ApostolskiejPytanie się powtórzyło odpowiedz w pyt 24

27.Obywatelstwo- pojęcieObywatelstwo – więź prawna łącząca jednostkę (osobę fizyczną) z państwem, na mocy której jednostka ma określone prawa i obowiązki wobec państwa, a państwo – analogicznie – ma obowiązki i prawa wobec jednostki. Określenie spraw związanych z obywatelstwem, a w szczególności sposobów jego nabycia i ewentualnie także utraty, należy do samego państwa – jest to jego kompetencja wyłączna. Istnieją także regulacje prawa międzynarodowego dotyczące spraw związanych z obywatelstwem, a w szczególności unikania sytuacji bezpaństwowości i wielokrotnego obywatelstwa.Obywatelstwo jest szczególnym węzłem prawnym łączącym jednostkę z państwem. Wynika z niego obowiązek wierności i lojalności w stosunku do państwa oraz zwierzchnictwo osobowe państwa nad własnymi obywatelami niezależnie od tego, gdzie się znajdują. Głównym obowiązkiem obywatela jest szanowanie prawa swego państwa. Obywatel jest uprawniony do korzystania z opieki swojego państwa (opieka dyplomatyczna – państwo może występować na forum międzynarodowym w imieniu swoich obywateli w stosunku do innych państw oraz przed sądami międzynarodowymi i komisjami arbitrażowymi).1997 r. – Rada Europy przyjęła Konwencję o obywatelstwie, którą Polska podpisała w 1999 r. Konwencja stanowi, że obywatelstwo, jako związek prawny między os. fizyczną a państwem, nie określa przynależności etnicznej jednostki. Państwo samo określa, kto może być jego obywatelem. Przyjęte warunki muszą być zgodne z umowami międzynarodowymi, prawem zwyczajowym oraz powszechnie uznanymi zasadami prawa odnoszącymi się do obywatelstwa. Powinny nadto uwzględniać: prawo do posiadania obywatelstwa, dążenie do unikania statusu bezpaństwowca, zakaz arbitralnego pozbawienia obywatelstwa.

28.Nabycie obywatelstwaNabycie obywatelstwa, przez:

urodzenie (prawo międzynarodowe zmierz do tego, aby każde dziecko nabywało przy urodzeniu obywatelstwo i to tylko jednego państwa).

nadanie, tzw. naturalizacja ( Warunki niezbędne do nadania obywatelstwa określa praw wewnętrzne poszczególnych państw. Są to np. określony czas zamieszkania, węzły rodzinne z jego obywatelami itp. Wg prawa polskiego cudzoziemcowi można nadać obywatelstwo tylko na

jego wniosek, jeżeli zamieszkuje w Polsce co najmniej 5 lat. Obywatelstwo nadaje Prezydent RP. Nadanie obywatelstwa polskiego może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego.).

zamążpójście, adopcję, opcję (prawo wyboru jednego obywatelstwa spośród tych, które posiada osoba, a zrzeczenie

się drugiego). repatriację.

Zasady nabycia obywatelstwa: zasada prawa krwi ius sanguinis jednostka przez urodzenie nabywa obywatelstwo państwa,

którego obywatelami są rodzice (stosowana w byłych państwach socjalistycznych i w większości państw europejskich, powód: są to państwa emigracyjne, w których interesie leży aby utrzymać łączność emigrantami przez zachowanie więzów narodowości i obywatelstwa w drugim pokoleniu);

zasada prawa ziemi ius soli o obywatelstwie jednostki decyduje jej miejsce urodzenia, urodzenie na statku lub w samolocie traktuje się zazwyczaj tak samo jak gdyby nastąpiło na terytorium państwa przynależności statku lub samolotu (stosowana w państwach imigracyjnych np. w USA i niektóre państwa południowoamerykańskie, w ich interesie jest najszybsza asymilacja imigrantów, ich drugiego pokolenia);

Prawo polskie oparte jest na zasadzie krwi. Dziecko nabywa obywatelstwo przez urodzenie, jeżeli oboje rodzice są obywatelami polskimi, lub jeżeli jeden z rodziców jest obywatelem polskim, a drugi jest nieznany lub nie posiada żadnego obywatelstwa. Ale pomocna jest zasada prawa ziemi: dziecko nabywa obywatelstwo poprzez urodzenie lub znalezienie, gdy oboje rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub jeśli ich obywatelstwo jest nieokreślone.Obywatelstwo można nabyć poprzez zasadę krwi, albo poprzez zasadę ziemi.1. Pierwotne (poprzez urodzenie się) W poszczególnych krajach regulacje dotyczące nabywania obywatelstwa mogą być zróżnicowane. Do podstawowych sposobów nabywania obywatelstwa należy urodzenie – z samego faktu przyjścia na świat jednostka staje się obywatelem państwa. Sposób ten nazywany pierwotnym nabyciem obywatelstwa. Praktyka państw doprowadziła w tym zakresie do wykształcenia się dwóch głównych trendów, zasad:- zasady prawa ziemi (łac. ius soli) – dziecko nabywa obywatelstwo państwa, na terytorium którego następują narodziny;- zasady prawa krwi (łac. ius sanguinis) – dziecko nabywa obywatelstwo, które posiadają jego rodzice, bądź jedno z nich.W Polsce obowiązuje zasada prawa krwi wyrażona w art. 34 Konstytucji RP, który stanowi:Obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimiJednak posiłkowo stosowana jest także zasada ziemi, która zawarta została w art. 5 ustay z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim[1]:dziecko urodzone lub znalezione w Polsce nabywa obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są nieznani bądź nieokreślone jest ich obywatelstwo lub nie posiadają żadnego obywatelstwa2 Wtórne nabycie obywatelstwa Sposoby nabycia obywatelstwa inne niż poprzez urodzenie się określane są jako wtórne. Należą do nich:-naturalizacja – legalne zamieszkiwanie na terenie jakiegoś kraju przez określony czas może uprawniać do starania się o jego obywatelstwo; dodatkowo mogą się pojawiać wymogi dotyczące znajomości języka, kultury, historii kraju, itp.,-urodzenie – w przypadku znalezienia dziecka, gdy rodzice są nieznani lub nieokreślone jest ich obywatelstwo,-reintegracja,-repatriacja,prawo opcji – w przypadku dzieci, które utraciły obywatelstwo polskie na skutek oświadczenia woli rodziców.

Przy wtórnym nabywaniu obywatelstwa część państw wymaga zrzeczenia się poprzedniego obywatelstwa, ale niektóre dopuszczają podwójne obywatelstwo.W Polsce istnieje również możliwość nabycia obywatelstwa przez cudzoziemca, pozostającego co najmniej 3 lata w związku małżeńskim zawartym z osobą posiadającą obywatelstwo polskie, po spełnieniu dodatkowych warunków dotyczących zamieszkiwania na terytorium RP na podstawie odpowiedniego zezwolenia lub prawa stałego pobytu. Obywatelstwo polskie cudzoziemiec nabywa po złożeniu odpowiedniego oświadczenia przed właściwym organem oraz wydaniu decyzji o przyjęciu oświadczenia przez ten organ (art. 10, ust. 1). Przyjęcie oświadczenia może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego (art. 10, ust. 3). Nadanie obywatelstwa przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej:Na podstawie Art. 8 Ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim, cudzoziemcowi można na jego wniosek nadać obywatelstwo polskie, jeżeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się (karta stałego pobytu) na terytorium RP co najmniej 5 lat. W przypadkach szczególnie uzasadnionych można cudzoziemcowi nadać na jego wniosek obywatelstwo polskie, chociażby nie odpowiadał on warunkom wyżej określonym. Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie. Szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie obywatelstwa polskiego oraz wzory zaświadczeń i wniosków w tych sprawach określa rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 14 marca 2000r. (Dz. U. Nr 18, poz. 231)

29.Status uchodźcy w świetle prawa międzynarodowegoUchodźca – (w rozumieniu potocznym) osoba, która musiała opuścić teren na którym mieszkała ze względu na zagrożenie życia, zdrowia, bądź wolności. Zagrożenie to jest najczęściej związane z walkami zbrojnymi, klęskami żywiołowymi, prześladowaniami religijnymi bądź z powodu rasy lub przekonań politycznych.W prawie międzynarodowym termin uchodźca definiowany jest przez Konwencję Dotyczącą Statusu Uchodźców z 1951 roku (znana też jako Konwencja Genewska z 1951) zmienioną następnie Protokołem Nowojorskim z 1967 roku. Dokumenty te definiują, iż uchodźcą jest osoba, która przebywa poza krajem swego pochodzenia i posiada uzasadnioną obawę przed prześladowaniem w tym kraju ze względu na rasę, religię, narodowość, poglądy polityczne lub przynależność do określonej grupy społecznej.Podstawą ochrony uchodźczej jest instytucja statusu uchodźcy, stworzona przez Konwencję w 1951 roku. Najważniejszą zasadą tej ochrony jest zasada niezawracania, czyli tzw. zasada non-refoulement wyrażona w art. 33 Konwencji.Aby uzyskać status nie trzeba zawsze udowadniać, iż było się prześladowanym przed opuszczeniem swojego kraju. Obawa może się dopiero pojawić podczas pobytu zagranicznego. Cudzoziemiec musi udowodnić, iż jego strach wiąże się z prawdopodobieństwem prześladowania, to znaczy, iż w kraju pochodzenia znajdzie się w położeniu, które wywoła prześladowanie. Za prześladowanie rozumie się szkodę lub krzywdę wyrządzaną przez państwo lub jego organy, lub brak ochrony ze strony państwa przed prześladowaniem innych osób. Szkoda musi być poważna i godzić w podstawowe prawa człowieka.Cudzoziemcy nie mogą uzyskać ochrony w postaci statusu uchodźcy, gdy:1.Podlegają wyłączeniom z mocy Konwencji Genewskiej, czyli: popełnili zbrodnię przeciwko pokojowi lub ludzkości, poważne przestępstwo o charakterze niepolitycznym przed przybyciem do Polski, lub inne akty sprzeczne z zasadami i celami Narodów, a także gdy stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa polskiego;2.Przybywają z bezpiecznego kraju (gdzie prawa człowieka podlegają zasadniczej ochronie);3.Przybywają z bezpiecznego kraju trzeciego, który zapewnia im dostęp do postępowania o nadanie statusu uchodźcy;4.Status uchodźcy został im już nadany w innym kraju.

30.Geneza ONZGeneza utworzenia organizacji o charakterze globalnym która miała stworzyć podstawy bezpieczeństwa globalnego projektowano:

1. W Deklaracji Londyńskiej06.1941

2. W Karcie Atlantyckiej 07.19413. Deklaracji Moskiewskiej 10.19434. Konferencji Teherańskiej 12.19435. Konferencji Jałtańskiej 02.1945

Najważniejszym założeniem Karty Narodów Zjednoczonych przygotowane podczas Konferencji w USA 1944. Na konferencji Jałtańskiej postanowiono zwołać Konferencje założycielską Narodów Zjednoczonych w San Francisco na 25.04.1945. ustalono tez że 4 wielkie mocarstwa USA, ZSRR, Chiny, W.Brytania z wyłączeniem Francji przyjmą rolę państw zapraszających. Na konferencji Jałtańskiej także ustalono procedury głosowania w sprawach nieproceduralnych. Do chwili obecnej ten typ głosowania określa się procedurą jałtańską. Konferencja rozpoczęła się 25.04.1945. opracowano Kartę Narodów Zjednoczonych, podpisano 26.06.1945. udział w Konferencji wzięło 50 państw , w tym 21 z Ameryki Południowej i Środkowej. Karta Została podpisana przez 51 państw. Polska nie uczestniczyła w konferencji z uwagi na rozbierznosc uznania rządu tymczasowego lecz zostawiono jej miejsce na podpis. Polska jest członkiem pierwotnym Karty i podpis ten został złożony przez ministra spraw zagranicznych Polski Rzymowskiego 16.10.1945.Karta Narodów Zjednoczonych to podstawowy dokument sporządzony w 5 językach z których każdy jest jednakowo autentyczny. Nie podzielną częścią karty jest załącznik do niej w postaci Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawedliwosci.ONZ może funkcjonować dzięki następującym umowom międzynarodowym:

1. Konwencji 13.02.1946 dot. Przywilejów i immunitetów2. Konwencji 21.11.1947 w sprawach przywilejów i immunitetów Organizacji Międzynarodowej3. Status reguluje umowa dwustronna odnosząca się do siedziby ONZ, podpisana 22.06.194

Na tej podstawie ONZ ma swoja siedzibę w Nowym Jorku na Manhatanie.Z tej umowy wynika że okręg administracyjny ONZ znajduje się pod kontrola i zwierzchnictwem ONZ, jednakże jeżeli sytuacja tego wymaga stosuje się przepisy Statutu Nowy Jork. Układ ze Stanami Zjednoczonymi przewiduje ochronę policyjną okregu.

ONZ – uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r.[1][2] w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów.ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.Idea powołania nowej organizacji, powstała jeszcze w czasie trwania II wojny światowej, na konferencji w Teheranie w 1943. Jej głównym pomysłodawcą był prezydent USA Franklin Delano Roosevelt, a jej nazwę zaproponował premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill (określenie "narody zjednoczone" w trakcie wojny stosowano nieraz dla Aliantów).W dniach 8 - 10 października 1944 roku przedstawiciele Francji, Chin, Wielkiej Brytanii, USA oraz ZSRR spotkali się w Waszyngtonie, gdzie przedyskutowano zakres, cele i sposoby działania nowej organizacji.25 kwietnia 1945 roku zwołano pierwszą konferencję ONZ w San Francisco, w której uczestniczyło 50 państw z całego świata – pierwszych członków organizacji. Za członka ONZ od założenia uznawana jest też Polska, której przedstawiciele z powodów politycznych nie mogli uczestniczyć w konferencji w San Francisco. Podczas konferencji, 26 czerwca, podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, akt prawny regulujący działalność ONZ.Organizację Narodów Zjednoczonych powołano do życia 24 października 1945, kiedy postanowienia konferencji ratyfikowało pięciu przyszłych stałych członków Rady Bezpieczeństwa (Chiny, Francja, ZSRR, Wielka Brytania i USA), oraz większość pozostałych państw członkowskich. Powołanie ONZ położyło jednocześnie kres działalności Ligi Narodów, która rozwiązała się formalnie 18 kwietnia 1946, przekazując pełnienie swej misji nowej organizacji.Rocznica wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych - 24 października 1945 roku - jest obchodzona jako Dzień Narodów Zjednoczonych od 1948 roku[3].

W grudniu 1945 Kongres USA wystosował propozycję, aby siedziba ONZ mieściła się w Nowym Jorku, co zostało przez organizację zaakceptowane. Budynek siedziby głównej otwarto 9 stycznia 1951 roku na terenach podarowanych ONZ przez Johna Rockefellera, gdzie mieści się do dziś. Część instytucji funkcjonuje jednak w innych miastach świata, m.in. w Genewie, Hadze, Nairobi i Wiedniu.

31. Cele i zasady ONZZadania ONZ

1. Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków.

2. Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.

3. Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań.

4. Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów.Zasady członkostwa;

suwerenna równość wszystkich członków wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych rozwiązywanie sporów środkami pokojowymi powstrzymanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób nieuzgodniony z celami ONZ okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą Narodów

Zjednoczonych, jako środka zapobiegawczego lub przymusu nieingerowanie ONZ w sprawy, które należą do kompetencji wewnętrznej państwa wpływanie na państwa, które nie są członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w

stopniu koniecznym do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa

32.Zgromadzenie Ogólne ONZ- skład, funkcjeZgromadzenie Ogólne ONZ w myśl art. 9 Karty Narodów Zjednoczonych Zgromadzenie Ogólne składa się z wszystkich członków ONZ. Zbiera się ono raz do roku na tzw sesje zwyczajną. Zbiera się zawsze w 3 tygodniu września w Nowym Jorku.Istnieje możliwość aby Zgromadzenie zebrało się na tzw sesje nadzwyczajną . kompetencje zgromadzenia wymienione są w art. 11 Karty Narodów zjednoczonych. Ograniczenie kompetencji wynika z przyznania większych uprawnień Radzie Bezpieczeństwa. Ograniczenie to jest dwojakiego typu:1. Ograniczenie materialne- wynika z art. 11 ust 2 z którego wynika iż każda sprawa w której

wymaga podjecie siły zbrojne ONZ Zgromadzenie przekazuje Radzie Bezpieczeństwa 2. Ograniczenie formalne- wynika z art. 12, jeśli Rada Bezpieczeństwa pełni określoną funkcje w

związku ze sporem lub konfliktem Zgromadzenie Ogólne nie może udzielać wskazówek lub zaleceń RB , chyba że RB takich zaleceń zażąda.

Głosowanie w ZO na podstawie art. 18 Karty wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje głosowania :1. Procedury podstawowe- w ramach procedur podstawowych art. 18 ust 3 przewiduje że

uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów obecnych i glosujących. W sprawach ważnych uchwały zapadają większością 2/3 głosów

2. Procedury szczegółowe- są przewidziane art. 10 ust1 MTSu. Artykuł ten postanawia iż wybór sędziów odbywa się bezwzględną większością głosów. Procedury szczegółowe przewidziane są również w odniesieniu do zmian karnych. Zmiana Karty następuje kwalifikowaną większością 2/3 głosów na podstawie art. 108 KNZ ( karty narodów zjednoczonych)

33. Rada Bezpieczeństwa ONZSkłada się z 15 członków z czego 5 to członkowi e stali, zaś 10 pozostałych to członkowie niestali powołani na 2 lata. Stali członkowie to:

1. USA2. Federacja Rosyjska3. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii4. Republika Francuska5. Chińska Republika Ludowa ( PRC)

języki Rady Bezpieczeństwa- podstawowymi językiem jest angielski, obok występuje francuski, rosyjski, chiński, hiszpański( po II wojnie światowej jeszcze arabski)Rada Bezpieczeństwa podejmując decyzje co do przyjęcia nowych członków podejmuje je jednomyślnie. W związku z tym przyjecie nowego członka uzależnione jest od jednomyślności rady. Jeśli chodzi o zawieszenie państwa w prawach członkach, może ono wystąpić najczęściej na skutek nie płacenia za członkowstwo w organizacji.

23. Podział organizacji międzynarodowychPodział wg kryteriów umowy:

1. Rządowe2. Pozarządowe

Podział:1. Organizacje o charakterze powszechnym ( ogólnym)2. Organizacje o charakterze partykularnym ( szczególnym)

Def. organizacji o charakterze rządowym są to twory które powstały na skutek porozumienia między państwami. W związku z tym posiadają określone uprawnienia i obowiązki . posiadają zdolność prawną a także zdolność do czynności prawno-międzynarodowych. Z tego założenia wynika ich uprawnienia jako podmiot prawa międzynarodowego. Cechą charakterystyczna organizacji o charakterze rządowym jest to że są one tworzone na podstawie umowy zawartej między państwami. Typowym przykładem takiej organizacji jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. W chwili obecnej zatrudniają ok. 32 tysięcy osób. Organizacja o charakterze pozarządowym są to organizacje będące stowarzyszeniami osób fizycznych lub prawnych, które są zakładane w celu osiągnięcia określonego założenia i celu. Organizacje pozarządowe są organizacjami które nie muszą być podmiotem prawa wewnętrznego danego państwa. Należy wyróżnić organizacje pozarządowe które maja możliwość uzyskania takiej podmiotowości. W chwili obecnej na ogólną liczbę 1500 organizacji rządowych przypada ok. 15 000 organizacji pozarządowych.Największe organizacje dające zatrudnienie:

1. Międzynarodowy Czerwony Krzyż2. Czerwony Półksiężyc ( org arabska)3. Gwiazda Dawida ( Izrael)4. Amnesty International( dążenie do uwolnienia osób które znajdują się w ośrodkach

odosobnienia, szpitalach psychiatrycznych, obozach pracy, więzieniach ze względu na swoje pochodzenie, narodowość, religię, poglądy polityczne.

Organizacja AI zajmuje się w głównej mierze pisaniem petycji do rządów poszczególnych państw.5. Green Peas ( organizacja to jedna z organizacji o charakterze międzynarodowym,

pozarządowym której celem jest zachowanie środowiska naturalnego)Def o charakterze pozarządowym- są to wszystkie organizacje które nie zostały utworzone w oparciu o umowy międzynarodowe. Organizacjom o charakterze pozarządowym przysługuje tzw status konstytucyjny. Status konstytucyjny w ramach organizacji narodów zjednoczonych.

Organizacje o charakterze powszechnym- są to te organizacje które …

34.Sekretarz Generalny ONZ oraz SekretariatW ramach ONZ najważniejszą funkcją jest Sekretarz Generalny. Reprezentuje ONZ na zewnątrz oraz zatrudnia wszystkich pracowników tej organizacji. Sekretarz ONZ- Banti Mun ( Koreańczyk)????????????wczesniej był przedstawiciel rasy czarnej

35.Siedziba i budżet ONZBudżet wynosi 4,5 mld USD, do tego budżetu należy doliczy 2,5 mld USD ( roczny w przybliżeniu 7 mld).

36.Międzynarodowa Organizacja Pracy- MOP geneza, funkcjeMiędzynarodowa Organizacja Pracy – MOP - organizacja zajmująca się problemami pracowniczymi: ograniczaniem pracy dzieci (szczególnie w niebezpiecznych branżach), ochroną praw pracowników, polepszaniem warunków do pracy i życia, tworzeniem miejsc pracy i szkoleń. Została utworzona 28 czerwca 1919 roku na paryskiej konferencji pokojowej jako autonomiczna organizacja stowarzyszona z Ligą Narodów. Po II wojnie światowej stała się organizacją afiliowaną przy ONZ. Siedziba tej organizacji znajduje się w Genewie. W 1969 roku otrzymała pokojową Nagrodę NoblaMiędzynarodowa Organizacja Pracy została powołana w roku 1919 na mocy postanowień Wersalskiej Konferencji Pokojowej, która zebrała się dla zakończenia I wojny światowej. Wśród państw założycielskich tej organizacji znajduje się Polska. Początkowo Międzynarodowa Organizacja Pracy była częścią składową Ligi Narodów, a po drugiej wojnie światowej uległa przekształceniu w wyspecjalizowaną agendę Organizacji Narodów Zjednoczonych.Tendencje do umiędzynarodowienia prawa pracy zaznaczyły się już w XIX wieku. Wyrosły one na gruncie dążeń do rozwiązania nabrzmiewającej kwestii robotniczej, poprzez ulepszenie ustawodawstwa pracy, i rozciągnięcie jego ochrony na wszystkie uprzemysłowione kraje Europy.W 1890r. zorganizowano w Berlinie międzynarodową konferencję w sprawie warunków pracy. Nie przyjęto na niej ważnych aktów prawnych ale utorowała ona drogę do dalszych działań na rzecz ulepszenia prawa pracy. Ulepszenia prawa pracy żądały także ruchy robotnicze, które przyczyniły się do powołania Międzynarodowego Stowarzyszenia Ochrony Prawnej Pracowników (1900 r.). Przesłanki humanitarne i ekonomiczne, dotyczące warunków pracy, znalazły wyraz w założeniach ideowych Międzynarodowej Organizacji Pracy. Należy do nich przede wszystkim zasada sprawiedliwości społecznej, realizowana poprzez poprawę warunków pracy (należyta regulacja czasu pracy, gwarancja godziwych zarobków, ochrona w razie choroby, ochrona pracy dzieci itp.)Rozwinięcie tego nurtu programowego Międzynarodowej Organizacji Pracy nastąpiło w deklaracji Filadelfijskiej z 1944r.,w której po potwierdzeniu wcześniej przyjętych zasad (praca ludzka nie jest towarem, wolność słowa i zrzeszenia się) zaakcentowano potrzebę międzynarodowych działań na rzecz podniesienia poziomu życia ludzi.Po utworzeniu MOP wszystkie państwa członkowskie Ligi Narodów stały się automatycznie członkami MOP-u. Każde z państw ONZ a także takie, które nie jest członkiem ONZ może zostać członkiem MOP-u.Organami Międzynarodowej Organizacji Pracy są: -Międzynarodowa Konferencja Pracy-Rada Administracyjna-Międzynarodowe Biuro PracyOrgany funkcjonują w oparciu o zasadę potrójnego przedstawicielstwa, co oznacza że każde państwo jest reprezentowane przez dwóch delegatów rządu, jednego delegata pracodawców i jednego delegata pracowników. Każdemu delegatowi przysługuje jeden głos.Najwyższym organem Międzynarodowej Organizacji Pracy jest Międzynarodowa Konferencja Pracy. Tworzą ją delegaci państw członków tej organizacji. Konferencja jest zwoływana przynajmniej raz do roku. Wyznacza ona główne kierunki działania MOP-u, uchwala konwencje i zalecenia, oraz nadzoruje ich stosowanie. Konferencja wybiera przewodniczącego i trzech wiceprzewodniczących.

37.Organizacje wyspecjalizowane ONZOrganizacje wyspecjalizowane ONZ – organizacje międzynarodowe powiązane i blisko współpracujące z Organizacją Narodów Zjednoczonych. ONZ wraz z jej organizacjami wyspecjalizowanymi nazywa się "rodziną ONZ".Organizacje wyspecjalizowane muszą spełnić następujące warunki: być organizacjami międzyrządowymi,

mieć charakter powszechny, tj. otwarty dla wszystkich państw świata, posiadać szerokie kompetencje choćby w jednej z dziedzin o której mowa w art. 57 Karty Narodów Zjednoczonych [1] musi być związana z ONZ umową międzynarodową.Organizacje wyspecjalizowane są autonomicznymi organizacjami, stanowią odrębne podmioty prawa międzynarodowego, mają swoich członków, odrębne organy i własne budżety, a z ONZ są połączone specjalnymi porozumieniami zawieranymi z Radą Gospodarczo-Społeczną ONZ a zatwierdzanymi przez Zgromadzenie Ogólne ONZ [2] . Organizacje wyspecjalizowane przedkładają sprawozdania ze swej działalności tym dwóm organom ONZ.Lista organizacji wyspecjalizowanych ONZDo organizacji wyspecjalizowanych należą[3]: Międzynarodowa Organizacja Morska , skróty: (ang.) IMO Międzynarodowa Organizacja Pracy , skróty: (pol.) MOP, (ang.) ILO Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa , skrót: (ang.) IFAD Międzynarodowy Fundusz Walutowy , skróty: (pol.) MFW, (ang.) IMF Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny , skróty: (pol.) MZT, (ang.) ITU Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego , skrót: (ang.) ICAO Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa , skróty: (ang.) FAO Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Wychowania , skrót: (ang.) UNESCO Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego , skrót: (ang.) UNIDO organizacje Grupy Banku Światowego: o Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycji , skrót: (ang.) MIGAo Międzynarodowa Korporacja Finansowa , skrót: (ang.) IFCo Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych , skrót: (ang.) ICSIDo Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju , skrót: (ang.) IDAo Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju , skróty: (pol.) MBOR, (ang.) IBRD Powszechny Związek Pocztowy , skrót: (ang.) UPU Światowa Organizacja Meteorologiczna , skrót: (ang.) WMO Światowa Organizacja Własności Intelektualnej , skróty: (ang.) WIPO Światowa Organizacja Turystyki , skrót: (ang.) UNWTO[4]

Światowa Organizacja Zdrowia , skrót: (ang.) WHO

38.CZŁONKOWSTWO POLSKI W ORGANIZACJACH MIĘDZYNARODOWYCHOrganizacja międzynarodowa jest to taka organizacja, która zrzesza państwa albo też jakieś inne osoby fizyczne lub prawne pochodzące z różnych krajów; zrzeszają się ażeby realizować określone cele.Członkostwo Polski w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: Unia Europejska (EU)Najważniejszą organizacją gospodarczą Europy jest obecnie Unia Europejska. Obecnie liczy ona 25 członków jednak wiele krajów chciałoby do niej przyłączyć. Polska od niedawna także stanowi państwo członkowskie, jednak jej droga do Unii była długa i wiązała się z szeregiem reform, przekształceń, dostosowań gospodarczych. Należało również podporządkować polskie prawodawstwo do prawa unijnego. Współpraca Polski z Europejską Wspólnotą Gospodarczą (przemianowaną później na Unię Europejską) rozpoczęła się w roku 1988, czyli jeszcze w czasie trwania ustroju socjalistycznego. W roku tym nasz kraj rozpoczął rozmowy na temat handlu, gospodarki oraz ewentualnej współpracy na szczeblu Polska- EWG. Do tej pory kontakty dyplomatyczne Polski z tą organizacją w ogóle nie istniały. Rok później, w czerwcu Polska stała się beneficjentem programu PHARE za sprawą decyzji siedmiu najbogatszych państw świata skupionych w organizacji G-7. Jednocześnie organizacja ta scedowała obowiązek kontroli wykorzystania przyznanych funduszy Komisji Wspólnot Europejskich. Miesiąc później w Brukseli utworzona została Misja Polska przy Wspólnotach Europejskich. W tym samym roku stosunki Polski z EWG zacieśniły się jeszcze wskutek ratyfikowania umowy dotyczącej wymiany towarowej oraz współpracy gospodarczej, która w swym założeniu obejmowała okres pięcioletni.

Dalsza współpraca następowała pomyślnie; w roku 1990 Wspólnota złagodziła nieco restrykcyjne przepisy z zakresu handlu międzynarodowego względem Polski, Polacy mogli korzystać również z Generalnego Systemu Preferencji. Pierwsza nieśmiała wzmianka na temat ewentualnej akcesji Polski miała miejsce w kwietniu 1990 roku. Przedstawiciele Wspólnoty stwierdzili wówczas, że jeśli Polska nie zboczy z obranego kursu politycznego i gospodarczego, jeśli podejmie konieczne dla naprawy gospodarczej reformy, jeśli stanie się państwem rzeczywiście demokratycznym, wówczas może liczyć na zaproszenie do negocjacji członkowskich. Rząd Polski skwapliwie wykorzystał powyższą deklarację i jeszcze tego samego roku zwrócił się do Brukseli o umożliwienie tych negocjacji. Rozpoczęły się one w grudniu roku 1990. W listopadzie kolejnego roku nasz kraj stał się członkiem Rady Europy. Pod koniec roku 1991 Polska i przedstawiciele państw EWG sygnowali Układ Europejski, który stawał się gwarancją dalszych negocjacji. By zwiększyć tempo prowadzonych rozmów Rząd Polski wystosował do Brukseli specjalne Memorandum. W roku 1993, po tym jak na mocy Traktatu z Maastricht EWG przekształcona została w Unię Europejską, kraje członkowskie zdecydowały się ostatecznie na rozszerzenie granic organizacji w kierunku wschodnim. Jednocześnie krajom aspirującym do członkostwa postawiono wiele wymogów, między innymi odnoszących się do systemu prawnego, mechanizmów demokratycznych, przestrzegania praw mniejszości narodowych. Kraj pretendujący do Unii musiał posiadać gospodarkę rynkową, która mogłaby być dostosowana do standardów europejskich. Przez całe lata 90. XX wieku Polska dokładała starań by stać się członkiem Unii. Ważniejszymi wydarzeniami na drodze do integracji były między innymi: ustanowienie w roku 1995 "Białej Księgi" określającej ściśle zmiany, jakich należało dokonać w prawie krajów kandydujących by było ono zgodne z prawodawstwem unijnym, zwrócenie się do Polski z zaproszeniem do rozmów o członkostwie i oficjalne rozpoczęcie negocjacji (1998). Faza ostatecznych negocjacji na temat warunków polskiego członkostwa w Unii Europejskiej przypadła na okres 1999-2003. W tym czasie urzędnicy unijni prowadzili cały szereg dyskusji z przedstawicielami polskiego rządu na temat koniecznych zmian w polskiej gospodarce, prawodawstwie itp. Był to okres niezmiernie ważny, ponieważ decydowały się wówczas warunki, na jakich Polska stawała się członkiem Zjednoczonej Europy. Dla niektórych obszarów gospodarki narodowej ustanowione zostały tzw. okresy przejściowe, czyli czas już po akcesji, w którym Polska zobowiązana była do dostosowania się do wymogów unijnych. W tym czasie już jako członek nie była zobowiązana jeszcze do przestrzegania reguł prawa unijnego. W wielu dziedzinach Polska starała się zminimalizować okresy przejściowe, w innych natomiast pragnęła wynegocjować ich wydłużenie (m. in. w ochronie środowiska). W czasie trwania negocjacji przedakcesyjnych niektóre kwestie omawiane były szybko, gdyż nie stanowiły obszarów problemowych, inne natomiast okazywały się faktyczną przeszkodą. Tak było między innymi w przypadku polskiego przemysłu ciężkiego, zwłaszcza przestarzałego górnictwa i hutnictwa, które wymagają radykalnych reform, te jednak nigdy nie przychodzą łatwo. Ostatecznie Polska zakończyła rozmowy w roku 2004 i wraz z 10 innymi krajami stała się członkiem Unii Europejskiej. Od tego roku ta potężna organizacja skupia 25 państw Starego Kontynentu. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka. Rada Państw Bałtyckich (CBS)Celem działalności jest wzmacnianie bezpieczeństwa i stabilności w regonie poprzez współpracę w obszarach takich jak: ochrona środowiska, transport, komunikacja, rybołówstwo, turystyka, współpraca regionalna, ochrona zasobów Bałtyku, energetyka, kultura, edukacja.Pracami organizacji kieruje Komitet Wyższych Urzędników, zbierający sie kilka razy w roku. Organizacja ma swój sekretariat, którego siedziba znajduje się w Sztokholmie. Także co 2 lata odbywają się spotkania szefów rządów państw członkowskich. Porozumienie Środkowo-Europejskie o Wolnym Handlu (CEFTA)Celem porozumienia było zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup, w ramach których cła były stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencję na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej

wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostają zupełnie zniesione, a nastąpi jedynie ich redukcja Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF/MFW)Międzynarodowa organizacja w ramach ONZ, zajmująca się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących. Organizacja Narodów Zjednoczonych d/s Wychowania Nauki i Kultury (UNESCO)Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) jest organem, przed którym stoi cały szereg ważkich celów. Została utworzona między innymi po to by promować rozwój kulturalny narodów, chronić ich dziedzictwo kulturowe, umożliwiać wymianę kulturową na szczeblu międzynarodowym, poprawiać systemy oświaty, troszczyć się o rozwój nauki. UNESCO znane jest ze swoich działań, ponieważ są one licznie podejmowane i szeroko promowane. Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (UNICEF)Głównym celem UNICEF jest pomoc dzieciom w zakresie wyżywienia, ochrony zdrowia, praca na rzecz ich dobra oraz rozwijanie oświaty. Zakres działania organizacji jest globalny.Początkowo Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci miał za zadanie pomagać dzieciom żyjącym w trudnych warunkach po II wojnie światowej, poprzez dostarczanie lekarstw, odzieży, żywności. Po 1953, kiedy to UNICEF na stałe został włączony do ONZ, jego zakres działania znacznie się poszerzył. Zajęto się nie tylko opieką lekarską, ale i zapewnieniem elementarnego wykształceniamatki i dziecka w krajach rozwijających się. Za swoją działalność UNICEF otrzymał w 1965 roku Pokojową Nagrodę Nobla.Organizacja miała też duży udział w uchwaleniu przez ONZ w 1989 Konwencji o Prawach Dziecka.Główna siedziba UNICEF znajduje się w Nowym Jorku. Polski Komitet UNICEF mieści się w Warszawie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)Jedna z organizacji działających w ramach ONZ, zajmująca się ochroną zdrowia. Jej siedzibą jest Genewa. Światowa Organizacja Handlu (WTO)Organizacja międzynarodowa z siedzibą w Genewie. WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została powołana w 1994 w Marrakeszu (Maroko), w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.Światowa Organizacja Handlu rozpoczęła działalność w 1995, a jej siedzibą jest Genewa. Polska była jednym z państw założycielskich – stosowne porozumienie ratyfikowała już w 1995. Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Są tu określone sytuacje kiedy ma miejsce handel usługami: sprzedaż transgraniczna świadczenie i konsumpcja usług za granicą obecność handlowa za granicą fizyczna obecność świadczących usługiPrzewodniczącym WTO jest Pascal Lamy. Organizacja, wg stanu na lipiec 2008, liczyła 153 członków. Ostatnim państwem przyjętym w szeregi organizacji jest Republika Zielonego Przylądka. Inicjatywa Środkowo-Europejska (ISE)Według Włoch, będących inicjatorem współpracy, ISE miała wypełnić lukę powstającą po rozpadzie bloku wschodniego, zapobiec ewentualnej hegemonii Niemiec w Europie Środkowej oraz ułatwić państwom postkomunistycznym rozwój współpracy z Zachodem. Celem ISE jest umacnianie spójności Europy, jej politycznej, gospodarczej i społecznej stabilności oraz bezpieczeństwa. Działalność ISE obejmuje m.in.: konsultacje polityczne, wspieranie instytucji demokratycznych i przestrzegania praw człowieka, współpracę transgraniczną, realizację różnych zadań gospodarczych i społecznych. ISE koncentruje się zwłaszcza na popieraniu transformacji gospodarczej, społecznej i prawnej w państwach członkowskich oraz ich dążeń integracyjnych, na sprawach walki ze zorganizowaną przestępczością, odbudowie Bośni i Hercegowiny.

Głównymi organami ISE są coroczne spotkania szefów rządów oraz spotkania ministrów spraw zagranicznych. W Trieście mieści się stały Sekretariat Wykonawczy ISE.Obecnie członkami ISE są Albania, Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Czarnogóra, Chorwacja, Czechy, Macedonia, Mołdawia, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry i Włochy. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Do dorobku prawnego OECD należą umowy i kodeksy postępowania np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych oraz zalecenia, rezolucje i deklaracje – instrumenty nieformalnego nacisku. Oprócz tego OECD wypracowuje „reguły gry” w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, tzn. opracowuje i wprowadza w życie wspólne zasady (wytyczne) i normy działania (standardy) w poszczególnych dziedzinach gospodarki. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949. Sam Traktat jest w istocie bardzo prostym dokumentem złożonym z 14 artykułów określających najważniejsze zobowiązania sojuszników wobec siebie z osobna, jak i Sojuszu jako całości. Szczególnie ważny z punktu widzenia aspektu obronności jest art. 5., który mówi o tym, że atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. Zawarta w tym artykule formuła casus foederis jest szczególnym rodzajem solidarności wojskowej między członkami Sojuszu. NATO jest organizacją stawiającą sobie za cel zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Z prawnomiędzynarodowego punktu widzenia NATO jest międzynarodową organizacją opartą na sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Zgodnie z Traktatem Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków międzynarodowych.Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie – środkami politycznymi i militarnymi – wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu.

39. Źródła prawa dyplomatycznaStosunki prawa dyplomatycznego regulowane są przez przepisy należące do gałęzi prawa międzynarodowego które jest określone jako prawo dyplomatyczne. Prawo dyplomatyczne należy do jednego z najstarszych i datuje się od II-go tysiąclecia p.n.e. do 1815 prawo dyplomatyczne było prawem zwyczajowym. W 1815 podczas kongresu wiedeńskiego został przyjęty tzw. Regulamin wiedeński, ustanawiał klasy i pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych. Unormowania w nim zawarte odnosiły się jednak do wąskiego kręgu. W związku z tym został uzupełniony w 1818 o tzw. Protokół akwizgrański. Do pierwszej ogólnej i istotnej zarazem kodyfikacji doszło w 04.1961. dokument ten określony jest mianem Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych. W 1928 roku w Havanie podpisano miedzy amerykańską konwencję o prawach i obowiązkach państwa. Konwencja ta zwana też jest konwencją o przedstawicielach dyplomatycznych. Konwencja wiedeńska z 1961 została podpisana przez Polskę 19.04.1965 zaś w stosunku do Polski weszła w życie 18.05.1965. do gałęzi prawa dyplomatycznego należy również konwencja wiedeńska o miejscach specj. Z 08.12.1969, została otwarta do podpisania 16.12.1969. weszła w życie 19.06.1985, Polska

przystąpiła 03.03.1977. dokument ratyfikowany został złożony sekretarzowi generalnemu ONZ 22.03.1977 i w stosunku do Polski konwencja weszła w życie 21.06.1985.

40. Prawo legacjiStosunki dyplomatyczne / prawo legacji : Stosunki dyplomatyczne - to oficjalne, pokojowe, urzędowe, stosunki między podmiotami prawa międzynarodowego, ustanawiane dobrowolnie, na podstawie porozumienia, między dwoma państwami i realizowany w ich imieniu, z ich upoważnieni przez specjalnie powołane do tego organy. Prawo Legacji - to jeden z podstawowych atrybutów suwerennego państwa, oznacza ono uprawnienie podmiotu prawa międzynarodowego do wysyłania swoich i przyjmowania obcych przedstawicieli dyplomatycznych.- czynne - wysyłanie przedstawicieli- bierne - przyjmowanieius legationis = ius legationumPrawo legacji realizuje się za zgodą zainteresowanych stron. Potwierdza to Konwencja Wiedeńska o Stosunkach Dyplomatycznych Dyplomatycznych 1962r. w artykule 2 - nawiązanie stosunków za wzajemną zgodą. Konwencja Hawajska - jeśli państwo nie wyraża zgody na przyjęcie przedstawicieli dyplomatycznych albo o odwołanie przedstawiciela nie musi uzasadniać swojej decyzji. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych jest efektem rokowań, zostają one nawiązane na podstawie pisemnej umowy.Nawiązanie stosunków dyplomatycznych = uznanie państwa na arenie międzynarodowejNawiązanie stosunków dyplomatycznych nie musi iść w parze z nawiązaniem prawa legacji.Przedstawicielstwo dyplomatyczne może być ustalone dla kilu państw. Podmioty prawa legacji: - państwa suwerenne - konfederacje: oznacza luźny związek dwóch lub więcej państw, mających wspólny organ, umożliwiający realizację wspólnego celu.

Ustanowienie stosunków dyplomatycznych jest podstawowym elementem woli każdego państwa. Opiera się na zasadzie dobrowolności, istotnym elementem jest tzw. Prawo legacji. Prawo legacji to podstawowy element każdej podmiot. Prawnorzedn. Składa się z :

1. Prawo legacji czynnej2. Prawo legacji biernej

Ad 1. Polega na wysyłaniu przez państwo przedstawicieli dyplomatycznych do innych państwAd 2. Polega na przyjmowaniu przedstawicieli państw obcychObok państw, które korzystają z prawa legacji w ograniczonym zakresie z tego prawa korzysta Stolica Apostolska oraz Zakon Kawalerów Maltańskich.

41. Nawiązanie stosunków dyplomatycznychNawiązanie stosunków dyplomatycznych nie jest obligatoryjne. Zazwyczaj wynika ono z potrzeby prowadzenia wspólnych interesów bądź służy rozwojowi wzajemnych stosunków. Podstawowym elementem ich nawiązania jest element zgodności woli.Element zgodności woli znajduje potwierdzenie w art.2 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach

42. Klasy szefów misjiWg. Art.14 Konwencji Wiedeńskiej Szefowie misji dzielą się na 3 klasy:

1. Ambasadorów i nuncjuszy akredytowanych oraz innych szefów misji równego stopnia2. Posłów, ministrów, internuncjuszy akredytowanych3. Charges d’affaires akredytowanych przy ministrach spraw zagranicznych

Wymienieni w art.14 nuncjusze i internuncjusze wysłani są wyłącznie przez Stolice Apostolską. Z kolei charges d’affaires mogą być stałymi szefami misji dyplomatycznych lub tez tymczasowymi.Wg. Prof. Antonowicza wyróżnia się :

1. Ambasadorów nadzwyczajnych i pełnomocnych2. Posłów nadzwyczajnych i ministrów pełnomocnych3. Charges d’affaries

W Brytyjskiej Wspólnocie Narodowej odmiennie występują wysocy komisarze.

43. Personel misji dyplomatycznejCzłonkowie misji- terminem czł. Misji określa się osoby zatrudnione w misji dyplomatycznej przy uwzględnieniu określonych warunków????????????????????Kategorie szefów misji

1. Kategoria personelu dyplomatycznego 2. Kategoria personelu administracyjnego3. Kategoria personelu technicznego4. Kategoria służby misji

44. Przywileje i immunitety dyplomatyczne.Wszystkim tym kategoriom przysługują szczególne uprawnienia. Te uprawnienia wiążą się z kwestiami przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Jeżeli chodzi o przywileje i immunitety należy podkreślić że przywilej dyplomatyczny jest jednym z najstarszych ( 2-gie tys. P.n.e.). z kolei immunitety w czystej formie wykształciły się dopiero w wieku 19. Przywilej dyplomatyczny jest pojęciem szerszym od immunitetu dyplomatycznego. I ma on charakter pozytywny. Immunitet natomiast ma charakter węższy i odnosi się on w głównej mierze do wyłączenia odpowiedzialności karnej lub nie karalności określonych grup czynu. Immunitet dyplomatyczny ma charakter materialno formalny. Materialny charakter oznacza że popełniony czyn nie jest karany np. wykroczenieImmunitet formalny polega na tym że w stosunku do osoby popełniającej czyn zabroniony nie wszczyna się postępowania zaś postępowanie wszczęte umarza bowiem immunitet formalny oznacza nie możność prowadzenia postępowania.

45.Zakończenie misji dyplomatycznej.Zakończenie funkcji członka misji może nastąpić:a) z inicjatywy członka misji (gdy poprosi on o odwołanie z zajmowanego stanowiska lub poda się do dymisji);b) z woli państwa wysyłającego (odwołanie członka misji);c) z woli państwa przyjmującego (uznanie za persona non grata - gdy działalność członka misji jest sprzeczna z prawem międzynarodowym lub z prawem wewnętrznym państwa przyjmującego);d) na skutek wypadków losowych lub powstania okoliczności zewnętrznych, które uniemożliwiają dalsze istnienie stosunków dyplomatycznych (np. śmierć członka misji; zerwanie stosunków dyplomatycznych; utrata niepodległości przez państwo wysyłające lub przyjmujące).

46. Funkcje konsularne urzędu konsularnego polegają na (spis sporządzony na podstawie art. 5 Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 r.):

ochronie w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego oraz jego obywateli, zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, w granicach dozwolonych przez prawo międzynarodowe;

popieraniu rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym oraz na popieraniu wszelkimi innymi sposobami przyjaznych stosunków między tymi państwami zgodnie z postanowieniami konwencji;

zapoznawaniu się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego państwa przyjmującego, zdawaniu z tego sprawy rządowi państwa wysyłającego oraz udzielaniu informacji osobom zainteresowanym;

wydawaniu paszportów i dokumentów podróży obywatelom państwa wysyłającego, jak również wiz lub odpowiednich dokumentów osobom, które pragną udać się do państwa wysyłającego;

udzielaniu pomocy i opieki obywatelom państwa wysyłającego, zarówno osobom fizycznym, jak i prawnym;

działaniu w charakterze notariusza i urzędnika stanu cywilnego oraz wykonywaniu podobnych czynności, jak również pewnych funkcji o charakterze administracyjnym, jeżeli nie sprzeciwiają się temu ustawy i inne przepisy państwa przyjmującego;

ochronie interesów obywateli państwa wysyłającego, zarówno osób fizycznych, jak i prywatnych, w sprawach spadkowych, na terytorium państwa przyjmującego, zgodnie z ustawami i innymi przepisami tego państwa;

ochronie, w granicach ustalonych przez ustawy i inne przepisy państwa przyjmującego, interesów małoletnich i innych osób nie posiadających pełnej zdolności do czynności prawnych, obywateli państwa wysyłającego, w szczególności gdy zachodzi potrzeba ustanowienia nad nimi opieki lub kurateli;

z zastrzeżeniem przestrzegania praktyki i procedury obowiązujących w państwie przyjmującym - zastępowaniu lub zapewnianiu odpowiedniego zastępstwa obywateli państwa wysyłającego przed sądami lub innymi władzami państwa przyjmującego w celu uzyskiwania, zgodnie z ustawami i innymi przepisami tego państwa, podjęcia tymczasowych środków dla ochrony praw i interesów tych obywateli, gdy osoby te z powodu nieobecności lub z jakiejkolwiek innej przyczyny nie są w stanie podjąć w odpowiednim czasie obrony swych praw i interesów;

przesyłaniu sądowych i pozasądowych dokumentów oraz wykonywaniu rekwizycji sądowych zgodnie z obowiązującymi umowami międzynarodowymi lub, w braku takich umów, w sposób zgodny z ustawami i innymi przepisami państwa przyjmującego;

wykonywaniu przewidzianych przez ustawy i inne przepisy państwa wysyłającego praw nadzoru i inspekcji w odniesieniu do statków morskich i rzecznych posiadających przynależność państwową państwa wysyłającego oraz statków powietrznych zarejestrowanych w tym państwie, jak również w stosunku do ich załóg;

udzielaniu pomocy statkom morskim, rzecznym i powietrznym wymienionym, jak również ich załogom, przyjmowaniu oświadczeń dotyczących podróży tych statków, badaniu i wizowaniu ich dokumentów oraz, z zastrzeżeniem uprawnień władz państwa przyjmującego, przeprowadzaniu dochodzenia w sprawie wypadków, które zdarzyły się w czasie podróży, i załatwianiu sporów między kapitanem, oficerami i marynarzami, o ile zezwalają na to ustawy i inne przepisy państwa wysyłającego;

wykonywaniu powierzonych urzędowi konsularnemu przez państwo wysyłające wszelkich innych funkcji, których nie zakazują ustawy i inne przepisy państwa przyjmującego lub którym państwo to nie sprzeciwia się lub też które są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym.

47. Konsulowie honorowiKonsul honorowy nie jest formalnym członkiem misji dyplomatycznej. Konsulem takim zostaje osoba która jest obywatelem państwa przyjmującego i w jakijś dziedzinie posiada zasługi dla tego państwa ustanawiającego. Za bycie konsulem honorowym nie uzyskuje się wynagrodzenia. Nie przysługuje immunitet.

48.Kurtuazja i grzeczność międzynarodowaZ formalnego punktu widzenia grzeczność międzynarodowa to zasada savivre Viru. Są to zasady których naruszenie nie pociaga za soba formalnych konsekwencji dla podmiotu naruszającego. Nie mniej jednak ich naruszenie może mieć istotne sankcje natury dyplomatycznej

49. Protokół dyplomatycznyProtokół dyplomatyczny jest elementem międzynarodowej dyplomacji i kurtuazji. Jego nazwa wiąże się z kongresem wiedeńskim 1815 roku. Aby uniknąć w czasie jego trwania nieporozumień (zwłaszcza związanych z domniemaną potęgą czy wielkością reprezentowanego państwa) i wprowadzić ład na towarzyszących kongresowi przyjęciach i spotkaniach, ustalono zasady pierwszeństwa uczestników

związane z kolejnością przybycia na Kongres, a by uniknąć pomyłek - po raz pierwszy w historii je zaprotokołowano.Podstawowym zadaniem protokołu jest wykluczenie sporów i nieporozumień na tle pierwszeństwa między osobami reprezentującymi oficjalne stanowiska. Realizując to zadanie, protokół przypomina o istnieniu i potrzebie przestrzegania zasad suwerennej równości państw oraz zapewnia odpowiedni klimat w czasie wizyt, spotkań i uroczystości. Protokół dyplomatyczny ma charakter międzynarodowy, jednakże w protokołach poszczególnych państw występują różnice wynikające z tradycji narodowych i miejscowych obyczajów.Do podstawowych zasad protokołu dyplomatycznego zaliczają się:

zasada wzajemności precedencja exequatur

Przykłady korespondencji dyplomatycznej: aide memoire memorandum nota ogólna i zbiorowa nota podpisana nota werbalna

W Polsce sprawami protokołu dyplomatycznego zajmuje się wyspecjalizowana komórka Ministerstwa Spraw Zagranicznych na prawach departamentu pod nazwą Protokół Dyplomatyczny.

50.Arbitraż międzynarodowyArbitraż międzynarodowy - rozwiązywanie sporu pomiędzy państwami za pomocą orzeczenia wydanego przez jednego lub więcej arbitrów wybranych przez strony.Rodzaje arbitrażu:

fakultatywny, kiedy obie strony konfliktu wyrażają zgodę na oddanie sporu pod arbitraż gdy ten już zaistniał

obligatoryjny, gdy strony w uprzednio zawartej umowie (tzw. klauzuli arbitrażowej) zgodziły się, że na żądanie jednej z nich spór będzie oddany pod arbitraż.

Arbitraż fakultatywny może mieć dwie formy: niezorganizowany czyli ad hoc, gdy strony wybierają arbitrów lub zorganizowany, gdy istnieje stały sąd rozjemczy.