ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻ ՏՕՆԸ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ ՍՈՒՐԲ ... - Abaka...

ԱԶԳԱՅԻՆ, ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԵՒ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹ

ԽԳ. ՏԱՐԻ ԹԻՒ 2129 ԵՐԿՈՒՇԱԲԹԻ, 2 ԱՊՐԻԼ 2018• VOL. XLIII, NO 2129 • LUNDI, 2 AVRIL 2018 • MONDAY, APRIL 2, 2018

Բաւական չէ ազգասէր ու հայրենասէր լինելը, պէտք է մի քիչ էլ լեզուասէր լինել, պէտք է սիրել, պաշտել, գգուել հարազատ մօր հարազատ լեզուն. այս սէրը միայն կը բանայ մեր առջև մեր լեզուի անհատնում ճո-խութիւնը, նրա նրբութիւնը և քաղցրութիւնը։

ՄԻՔԱՅԷԼ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆ

Անգամ մը եւս մեր լեզուասէր ընթերցողներունկը յիշեցնենք, որ 2018 տարին նուիրած ենք Արեւ-մըտահայերէնին եւ այդ առնչութեամբ կը շարունա-կենք հրատարակել լեզուաբան Յակոբ Չոլաքեանի«Աւանդական Ուղղագրութիւն – կանոնագիր եւ խըն-դիրներ» անունով գիրքի էջերէն, որ յաջորդաբար4-ական էջ լոյս կը տեսնեն թերթիս էջ 12-ի վրայ:

Ծ Ա Ղ Կ Ա Զ Ա Ր Դ Ի Տ Օ Ն Ը Մ Ա Յ Ր Ա Թ Ո Ռ Ս Ո Ւ Ր Բ Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն Ի Մ Է Ջ

ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹԻՒՆԸ ՍՈՒՐԻՈՅ ԵՒ ԻՐԱՔԻ ՄԷՋ ՀԱՅԵՐՈՒ ԿՈՏՈՐԱԾԸ ԿԸ

ՅԻՇԵՑՆԷ․ ԵԳԻՊՏԱԿԱՆ ԶԵԿՈՅՑ

ԱՏՐՊԷՅՃԱՆ ԱՒԵԼՑՈՒՑԱԾ Է ԶԷՆՔԻ ՆԵՐԱԾՄԱՆ ԾԱՒԱԼԸ

ՄԱԿ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԿՈՉ Կ՛ՈՒՂՂԷ ՋՆՋԵԼՈՒ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԴՐՈՒԹԻՒՆՆ ՈՒ

ԴԱԴՐԵՑՆԵԼՈՒ ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՒՈՒՆՔՆԵՐՈՒ ԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԸ

Մարտ 25-ին, Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին մեծ շուքով տօնախմբեց Ծաղկազարդը, որ կը խորհրդանշէ մեր Տէր եւ Փրկիչ Յիսուս Քրիստոսի` մարդեղացեալ Աստուածորդիի` Երուսաղէմ յաղթական մուտքը: Հոգենորոգ օրուան առիթով՝ Մայր Տաճարի մէջ, հանդիսապետութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ.Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, մատուցուեցաւ Սուրբ եւ Անմահ Պատարագ: Պատարագիչն էր Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինի Վարչա-տնտեսական բաժինի տնօրէն Գերաշնորհ Տ. Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայեանը: Այս մասին կը հաղորդեն Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի Տեղեկատուական համակարգէն:Ս. Պատարագին ընթացքին՝ Մուշեղ Սրբազան իր քարոզին մէջ անդրադարձաւ օրուան խորհուրդին` մասնաւորապէս նշելով. «…Այսօր, շուրջ երկու հազար տարիներ յետոյ մենք հաւաքուած ենք այս սուրբ եկեղեցւոյ մէջ` տօնախմբելու մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի յաղթական մուտքը Երուսաղէմ: …Շատերու համար այդ օրերուն Յիսուս եկած էր ֆիզիքական փրկութիւն պարգեւելու, իսկ շատերու համար Քրիստոս եկած էր հոգիի փրկութիւն պարգեւելու, ստուար, հոծ բազմութեան մը համար Ան թագաւոր էր, ոմանց համար` թագաւոր երկրի վրայ, իսկ ոմանց համար` թագաւոր երկնքի մէջ: «Ո՞վ է Ան»,- կը հարցնէին բոլորը: Պատասխանը այստեղ էր` Ան Յիսուս Քրիստոսն էր, որուն հաւատացին շատերը, իսկ այսօր արդէն` միլիառաւորներ: Յիսուս Քրիստոսն էր, որ Իր կեանքը տուաւ Իր արարածներուն համար, որպէսզի ապրին անոնք եւ առաւել կեանք ունենան: …Սիրելիներ, հաւատքը դէպի Ան, ով Իր կեանքը չխնայեց իւրաքանչիւրիս համար, տարածուեցաւ եւ հասաւ մինչեւ մեր օրերը: Եւ մենք այստեղ` այս սուրբ կամարներուն ներքոյ, այսօր կը տեսնենք, թէ ինչպէ՛ս մանուկներ, արք եւ կանայք, կը ցնծան, որովհետեւ այսօր մենք կը տօնախմբենք Ծաղկազարդը, եկած ենք ծաղկազարդուելու այս տօնին խորհուրդով, եկած ենք միանալու մեր Տիրոջ` Յիսուս Քրիստոսին` Անոր մարմինն ու արիւնը ճաշակելով:

Շար էջ - 3

ՄԱԿ Թուրքիոյ կոչ կ'ուղղէ` ջնջելու Յուլիս 2016-էն ի վեր գոր-ծող արտակարգ դրութիւնը, որ պատճառ դարձած է մարդու իրաւունքներու լայնածաւալ խախտումներու, ներառեալ 160 հա-զար մարդու ձերբակալութիւնը եւ շուրջ նոյն քանակութեամբ քա-ղաքային ծառայողներու աշխատանքէ վտարումը: Այս մասին կը հաղորդէ «Ռոյթըրզ» լրատու գործակալութիւնը: ՄԱԿ-ի մարդու իրաւունքներու գրասենեակը յայտարարութիւն մը հրապարակելով յայտնեց, որ Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան արտակարգ դրութիւն հաստատած է երկրին մէջ 2016-ին յեղաշրջման փորձէն ետք եւ արձակած աւելի քան քսան հրամանագիրներ, որոնք ձերբակալուածներու դէմ խոշ-տանգումներու, անպատժելիութեան եւ դատական մարմին-ներու աշխատանքին միջամտութեան պատճառ դարձած են: «Թուրքիան պէտք է անյապաղ ջնջէ արտակարգ դրութիւնը եւ վերականգնէ հաստատութիւններու բնականոն գործունէութիւնն ու օրէնքի գերակայութիւնը», ըսուած է զեկուցումին մէջ: ՄԱԿ նաեւ կը նշէ, որ հրամանագիրներու թիւը, յաճախակա-նութիւնը եւ որեւէ ազգային սպառնալիքի հետ կապի բացա-կայութիւնը ցոյց կու տան, որ արտակարգ դրութիւնը կ՛օգտագործուի քննադատութիւնը եւ այլախոհութիւնը ճնշելու համար: «ՌԻԱ Նովըսթի», իր կարգին, կը հաղորդէ, թէ Թուրքիոյ արտա-քին գործոց նախարարութիւնը ՄԱԿ-ի զեկուցումը նկատած է անիմաստ եւ կողմնակալ: Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը յայտարար-ութիւն մը հրապարակելով յայտնեց, որ զեկուցումը անիմաստ է, որովհետեւ զայն կազմողները «ամբողջովին արհամարհած են» Թուրքիոյ ուղղուած ահաբեկչական վտանգները, ինչպէս նաեւ յեղաշրջումի փորձի հետեւանքները, որոնք կը սպառնային պետու-թեան ժողովրդավարական կեանքին եւ մարդու իրաւունքներուն:«Մարդու իրաւունքներու հարցերով գերագոյն յանձնակատարին կողմէ հրապարակուած վերջին փաստաթուղթը կը բովանդակէ անհիմն մեղադրանքներ, որոնք կը համընկնին ահաբեկչական կազմակերպութիւններու քարոզչութեան հետ», յայտնած է նա-խարարութիւնը: Անգարա կը յայտնէ, որ զեկուցումը կը նկատէ անընդունելի եւ զայն կը քննադատէ:

Սթոքհոլմի խաղաղութեան հարցերով միջազգային հետազօ–տական հիմնարկը` ՍԻՓՐԻ-ն, իր 2013-2017 թուականներու սպա-ռազինման միջազգային առուծախի մասին նոր զեկուցումին մէջ կը նշէ, որ 2017-ին, ինչպէս նախորդ տարիներուն, զինուորական բախումներ տեղի ունեցած են Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ: Ինչպէս կը նշուի, Հայաստանի կողմէ գնուած հիմնական սպառազինումը փոքր ծաւալներով եղած է, եւ ներածուած բոլոր զինատեսակները ձեռք բերուած են Ռուսիայէն: Մինչդեռ Ատըր-պէյճանի ներածած զէնքի ծաւալները շատ աւելի մեծ են եւ կը կազմեն համաշխարհային ներածման 1,3 առ հարիւրը: Զեկուցումին մէջ կ'ընդգծուի, թէ Ատրպէյճանի զէնքի ներածման ծաւալները 2013-2017 թուականներուն 55 առ հարիւրով աւելի են` 2008-2012 թուականներուն համեմատ: Ատրպէյճանի զէնքի հիմ-նական մատակարարներն են Ռուսիան (65 առ հարիւր) եւ Իսրա-յէլը (29 առ հարիւր):

Թուրքիոյ ռազմական գործողոթիւնը Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ ցեղային զտում է եւ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Թուրքիոյ մէջ հայերու կոտո–րածը կը յիշեցնէ: Այս մասին կը նշուի Եգիպտոսի խորհրդարանի արաբական հարցերով յանձնաժողովի զեկոյցին մէջ: Յայտարարութեան մէջ կը նշուի, որ բըռ-նապետ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանի` Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ քրէական արկա-ծախնդրութիւնը միջազգային իրաւունքի լուրջ խախտում է եւ յարձակում է երկու երկիրներու տարածքներու ինքնիշխանու-թեան դէմ: Յանձնաժողովը կը դատապարտէ այն փաստը, որ Ռուսիան եւ Միացեալ Նահանգները, ինչպէս նաեւ միջազգային կազմակերպութիւնները աչք կը փակեն Էրտողանի ռազմական յանցագործութիւններուն եւ Սուրիոյ ու Իրաքի մէջ քիւրտերու դէմ ուղղուած գործողութիւններուն վրայ, կը հաղորդէ «Նիուզ»-ը՝ վկայակոչելով Ahram Online-ը: Կը նշուի նաեւ, որ Էրտողանի ձախողումները ներքին քաղաքականութեան մէջ ստիպած են զայն ռազմական արկածախնդրութիւններ սկսելու հարեւաններուն դէմ` այդպիսով վտանգելով խա-ղաղութիւնը եւ կայունութիւնը Մերձաւոր Արեւելքի մէջ: Խորհրդարանականները արաբական աշխարհին կոչ ուղղած են միաւորուելու Թուրքիոյ թշնամական քաղաքականութեան դէմ:

2 • ABAKA • LUNDI 2 AVRIL 2018 - MONDAY APRIL 2, 2018 •

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԵՒ ՌԱԶՄԱԳԻՏԱԿԱՆԶԳՕՆՈՒԹԵԱՆ ՊԱՀԸ

ԼԱՓՇԻՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՊԻՏԻ ԱՅՑԵԼԷ

ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ

«Մենք միշտ սահմանին՝ կենաց ու մահի» գրած է Սիլվա Կապուտիկեան բնորոշելով այն հարցականը որ միշտ կախ–ւած եղած է մեր ժողովուրդի գլխուն վերեւ, այն դարերուն որ կորսնցուցած էինք մեր պետականութիւնը – եւ ինչո՞ւ չէ – նաեւ այսօր, երբ գտած ենք մեր պետականութիւնը եւ կը փորձենք կերտել մեր անկախ երկիրը. սակայն, դարձեալ պատե–րազմ, դարձեալ շրջափակում, դարձեալ քաղաքական սադ–րանքներ ու դաւադրութիւններ՝ ականահարելու համար վե–րականգնիլ փորձող հայրենիքը, իր պատմական հողի մէկ անկիւնաքարին վրայ: Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարը՝ Մամետի–արով կը յայտարարէ թէ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի ընտ–րութիւններէն ետք Արցախի հիմնահարցին մասին պիտի սկսին նոր բանակցութիւններ՝ աւելի վճռական արդիւնքներու հասնելու համար: Դժուար է հասկնալ երկսայրի սուրի նմանող այս յայտարարութեան իմաստը. արդեօք վերջնականապէս պիտի լուծուի՞ տագնապը թէ նոր տուեալներ պիտի յառա–ջանան ծունկի բերել փորձելով հայկական կողմը:Հայաստանի մէջ վերապահութեամբ ընդունուեցաւ այդ յայտարարութիւնը՝ արդարացի կերպով. որովհետեւ, բոլոր տուեալները, շրջանի բոլոր զարգացումները զգեցած են բացասական ընթացք: Ամերիկացիք կ’ըսեն՝ կացութիւնը չի կրնար բարելաւուիլ, աւելի չվատթարացած: Նախ հրապարակ նետուեցաւ Իլհամ Ալիեւի ռազմաշունչ ու ռազմատենչ յայտարարութիւնը, որ ոչ միայն կը սպառնար Արցախին, այլ Երեւանը, Զանգեզուրը եւ Սեւանի շրջանը կը հռչակէր ազերիներու պատմական հող եւ Ատրպէյճանի «ռազմագիտական նպատակը» կը մնար վերադառնալ այդ հողերուն: Այդ յայտարարութեան շուրջ եղան բացատրութիւններ եւ «մեղմացուցիչ դէպք յանցանաց» պիտի ըսէր Պարոնեան: Մեկնաբանութիւններ տրուեցան թէ ակնարկութիւնը նախկին հայաստանաբնակ ազերիներու վերադարձի մասին է. կամ՝ Ալիեւ ընտրական ճառախօսութիւն մը կատարած էր: Ալիեւի կողմէ չհերքուեցաւ իր սպառնալիքը, որ ընթերցուած էր գրաւոր ճառով մը, եւ ոչ թէ պահի ոգեւորութեան մէկ չափազանցութիւն էր: Այդ սպառնալիքին յաջորդեցին ազերիներու ռազմափոր–ձերը Հայաստանի սահմանին վրայ, բերանացի սպառնա–լիքին ռազմական հնչեղութիւն մը տալով: Այդ ռազմափորձերը լուրջի առնուեցան հայկական կողմի վրայ: Զօրավար Մայոր Աստուածատուր Պետրոսեան «Առաջին լրատուական»ին հարցազրոյց մը տալով յայտարարեց-«Մենք պէտք է հետամուտ լինենք, նաեւ հետախուզական տուեալներով հասկնանք թէ զօրավարժութիւններով ի՞նչ նպատակ կը հետապնդէ Ատրպէյճանը»: Ըստ զօ–րավարի հաստատման պատերազմի օրէնքներով ռազ–մական գործողութիւններէն առաջ տեղի կ’ունենան ուսումնավարժութիւններ: «Ուսումնավարժութիւնների, զօ–րավարժութիւնների քողի տակ կամաց-կամաց անցնում են երկրորդ հանգրուան, կազմաւորում է պատերազմը: Չի՝ բացառւում, պիտի պատրաստ լինենք, չարհամարենք ոեւէ կարծիք»: Զօրավարին զգուշացումը շատ արդարացի է, որովհետեւ 2016ի Ապրիլին քառօրեայ պատերազմին առիթով, ոչ ՄԱԿի Ապահովութեան Խորհուրդը եւ ոչ ալ Մինսքի խումբի համանախագահները սաստեցին նախայարձակ կողմը. բաւականացան միայն երկուստեք զսպութեան քարոզներ տալով: Հետեւաբար հայկական կողմը պարտաւոր է լուրջի առնելու ռազմական ոեւէ զարգացում, մանաւանդ Ալիեւի պաշտօնական սպառնալիքէն ետք: Սակայն, կայ նաեւ աւելին. Ատրպէյճանի նախագահին ըս–պառնալիքն ու իր զօրքերուն կեդրոնացումները շրջանի քա–ղաքական զարգացումներու պարունակին մէջ զետեղելով՝ կը տեսնենք թէ օղակը աւելի կը սեղմուի Հայաստանի եւ Արցախի շուրջ: Հայաստան մաս կը կազմէ Ռուսաստանի գլխաւորութեամբ կազմուած ռազմական դաշինքին (ՀԱՊԿ), որուն գլխաւոր ղեկավարը՝ Զօրավար Գնդապետ Անաթոլի Սիտորով «Սփութնիք-Արմենիա»ին կատարած է զգաստացուցիչ յայ-տարարութիւն մը, որուն բովանդակութիւնը, գուցէ, նուազ զարմանալի է, քան կատարուած ժամանակը: Այդ յայ-տարարութիւնը չի կրնար զուգադիպութիւն մը ըլլալ: Այդ

վտանգաւոր յայտարարութիւնը կարելի էր ընել տարի մը առաջ, կամ՝ վեց ամիս յետոյ: Ինչո՞ւ այս պահուն, երբ ամպերը կը կուտակուին Հայաստանի եւ Արցախի գլուխներուն վերեւ: Ռուս զինուորականը յայտարարած է թէ ՀԱՊԿը ռազմական օժանդակութիւն չի ցուցաբերեր, եթէ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը ռազմական ուղղութեամբ կրկին թե-ժանայ, «Միայն այդ դէպքում ՀԱՊԿը կը միջամտէ երբ ան-միջականօրէն յարձակում լինի Հայաստանի վրայ, քանի ՀԱՊԿը ունի պարտաւորութիւններ Հայաստանի առաջ»: Առարկայականօրէն՝ հաստատումը ճիշդ կը թուի ըլլալ քանի Արցախը ճանչցուած պետութիւն մը չէ Ռուսաստանի թէ Հայաստանի կողմէ: Բայց կայ հարցերու տրամաբանական շարք մը. Հայաստան Ռուսաստանի հետ ռազմական դաշինք կնքած էր երկու պատճառով՝ նախ պաշտպանուելու համար Թուրքիոյ դէմ, եւ երկրորդ՝ Արցախի հարցով Ատրպէյճանին հետ բախումի մը պարագային պիտի ապաւինի Մոսկուայի նեցուկին. Եթէ վիրաբուժական հատում մը պիտի կատարուի պաշտպանութեան սկզբունքին վրայ, Հայաստանը այդ պարագային պէտք պիտի չունենայ այդ դաշինքին, ոչ ալ ռուսական ռազմախարիսխը Հայաստանի հողին վրայ ար-դարացում մը պիտի ունենայ, այն ալ՝ 49 տարուան պայ-մանաժամով: Եթէ պատերազմ մը ծագի, ատիկա պիտի սկսի Արցախէն եւ Արցախի վրայ: Մոսկուայի այս վտանգաւոր կեցուածքը, որ ստացած է պաշտօնական բնոյթ՝ իր արձագանգները գտած է նաեւ ռուս քաղաքական շրջանակներու եւ մեկնաբաններու մօտ, միշտ զիջումը ակնկալելով հայկական կողմէն: Օրինակ, ռուս ազգայնական գործիչ, «Միջազգային Եւրասիական շարժման» ղեկավար Ալեքսանդր Դուգինը վերջերս Հայաս-տանի «Առաջին լրատուական»ին կատարած է կարգ մը մեկնաբանութիւններ, որոնք համահունչ են վերեւի զարգա-ցումներուն: Նախ պատասխանելով Ամերիկայի Ազգային հետախու-զութեան տնօրէն Պր. Քոաթի նախատեսութեան որ 2018ին կրնայ վերստին պայթիլ Արցախի հակամարտութիւնը, Պր. Դուգինը կու տայ դրական պատասխան՝ բացատրելով - «Ամենամեծ վտանգն այսօր այն է, որ այս խնդիրը շատ ձեռնտու է Ամերիկային, որովհետեւ կը վարկաբեկէ Ռուսաստանի քաղաքականութիւնը Հարաւային Կովկասում: Ո’չ հայերը եւ ոչ ալ ատրպէյճանցիները որեւէ նշանակութիւն չունեն ամերիկացիներու համար: Նրանք ընկալում են այն ժողովուրդներին որպէս պայմանական հասկացութիւններ քարտէսի վրայ: Հետեւաբար, կարծում եմ, որ այս վտանգը կայ, բայց ես նորից եմ ասում, որ կան ծրագրեր դրանից խուսափելու համար»: Ռուս մեկնաբանին հրամցուցած դեղատոմսը աւելի թու-նալից է քան այժմու պայթունավտանգ կացութիւնը: Ահա թէ ի՞նչ կ’ըսէ ան - «Ես, որպէս ռուս մարդ կարող եմ ասել, որ մենք շատ կ’ուզենայինք որպէսզի այդ կառուցողական երկխօսութիւնը, այնուամենայնիւ, սկսուի: Եւ հայկական կող-մից Ատրպէյճանի հինգ, ոչ թէ եօթ շրջանների վերադարձը՝ որպէս բարի կամքի դրսեւորում, կարող է կարեւոր եւ նոյնիսկ վճռական քայլ լինել դէպի լարուածութեան թուլացում»: Նման առաջարկ մըն ալ ներկայացուցած էր Թուրքիոյ ատենի արտաքին գործոց նախարար Ահմէթ Տավուտօղլուն, Ցիւրիխի փրոթոքոլներու ստորագրութեան նախօրէին: Ի դէպ թուրք նախարարի պայմանը միայն մէկ շրջանի մասին էր. ինչպէս կը տեսնուի՝ մեր թշնամիներուն հետ մեր բարեկամներն ալ լուծման միեւնոյն միակողմանի ա–ռաջարկները կը ներկայացնեն: Անոնք շատ լաւ գիտեն թէ այդ հողամասերու գրաւումը ռազմագիտական-պաշտ-պանական նշանակութիւն ունի: Առանց փոխադարձ ե–րաշխաւորութեան պատահելիք հեռանկարը շատ պարզ է բոլորին համար: Երբ Արցախեան զօրքը հեռանայ այդ հողերէն՝ ատրպէյճանական բանակը անմիջապէս պիտի վերադառնայ այնտեղ եւ դարձեալ Կրատներու սպառնա-լիքին տակ պիտի առնէ Ստեփանակերտն ու Շուշին: Այդ պարագային ոչ թէ բարեացակամութիւն՝ այլ միայն ամ-բարտաւանութիւն կ’ակնկալուի Պաքուէն, որ ոյժի դիրքերու ապաւինած, պիտի ուզէ պարտադրել իր լուծումը որ շարու-նակ կը յանկերգէ – ինքնավարութեան բարձրագոյն իրա-վիճակ Ատրպէյճանի իշխանութեան տակ: Արցախի հայը որ տիրացած է իր անկախութեան պէտք ունի՞ Շար. - էջ 15

Շաբաթաթերթ

Պատասխանատու խմբագիր՝

ԱՒԵՏԻՍ ՊԱԳԳԱԼԵԱՆ

Ծանուցումներունուիրատութիւններու եւ

գրասենեակի պատասխանատու՝

ՍԱԼՓԻ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ

Թորոնթոյի պատասխանատու՝

ՄԱՏԱԹ Բ. ՄԱՄՈՒՐԵԱՆ

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published byLe Centre de Publication Tékéyan

825 rue Manoogian, Saint-Laurent,Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162

e-mail: [email protected]

Canada

2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $150

U.S.A. 1st class (US) $150

Autres pays/Other countries:

1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

PM40015549R10945TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

Ռուսիոյ եւ Իսրայէլի քաղաքացի, էջա-տէր Ալեքսանդր Լափշինը, որ Արցախ այցելելուն համար Ատրպէյճանի մէջ բանտարկուած էր, ազատ արձակուելէն ետք կրկին մտադիր է այցելելու Հայաս-տան: Այս մասին դիմատետրի իր էջին յայտնած է Լափշինը` տեղեկացնելով, որ Երեւանի մէջ պիտի մասնակցի Ապրիլ 20-22 իրականացուող Tour Expo 2018 միջազգային զբօսաշըրջային ցու–ցահանդէսին: Ան կատակած է, որ Հայաստանի մէջ պիտի ներկայացնէ Ատրպէյճանի մէջ ունեցած իր «փորձառութիւնը»: «Ես զբօսաշրջային ցուցահանդէսի մասնակ–ցելու նպատակով պիտի մեկնիմ Երեւան: Պիտի ներկայացնեմ իմ հեղինակային ծրագիրը` «Լափշինի հետքերով` Պա-քուի մէջ»: Ծրագիրը կը ներառէ թռիչք Մեհրի–պան Ալիեւիայի հանգիստ Քիւրտախա–նի բանտին մէջ` all inclusive, եւ Պաքուի ծանր յանցագործութիւնները քննող դատարան: Պտոյտին արժողութիւնը` պայմանագրային… կատակ է: Իրակա–նութեան մէջ ցուցահանդէսին պիտի պատմեմ ճանապարհորդութիւններու մասին, հետաքրքրական պիտի ըլլայ, այցելեցէք»,- գրած է Լափշին: Նշենք, որ ան առաջին անգամ Հա–յաստան եւ Արցախ այցելած էր 2011-ին:

3LUNDI 2 AVRIL 2018 - MONDAY APRIL 2, 2018 • ABAKA •

ՄՈՆԹՐԷԱԼԻ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՒՈՐԻՉ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ԾԽԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԻ ՆՈՐ ԿԱԶՄԸ

Եկեղեցւոյ տարեկան ընդհանուր անդամական ժողովը, որ գումարուեցաւ Կիրակի՝ 4 Մարտ 2018-ին, ընտրեց կամ վերընտրեց 2018-2019 թուականի Եկեղեցւոյ Ծխական Խորհուրդի անդամները: Նորընտիր Ծխական Խոր–հուրդը իր առաջին հերթական նիստին կազմեց իր դիւանը, հետեւեալ կազմով.

Քանի մը ամիս առաջ լոյս ընծայուեցաւ Մոնթրէալաբնակ Ներկիզեան գիտնական եղ-բայրներու ֆրանսերէն լեզուով պատրաստած դասագիրքը որ թէ՛ hամալսարանական ու-սանողներու եւ թէ հետազօ-տութիւններ կատարող մաս–նագէտներու կը հայթայթէ համակարգչային օժանդակու-թեամբ հիմնական գիտելիք-ներ եւ ելեկտրականութեան ճարտարարուեստի նորագոյն կիրարկումներու մանրամա–սըն տեղեկութիւններ, բարդու–թիւններ կանխելու եւ դժուարութիւններ յաղթահարելու միջոցներ:Աւելի քան իննը հարիւր էջերէ բաղկացած եւ մանրամասն բացատրական նկար-ներով ճոխացած այս գիրքը ունի նաեւ մօտ 300 էջերու բաժին մը՝ գործնական օրինակներով, հարցերու լուծումի որպէս վարժութիւններ: Փրոֆ. Շահէ Ներկիզեան դասախօս է École Poly-technique de Montréal-ի մէջ: Նոյն հաստատութենէն Engineering-ի աստիճանով շրջանաւարտ ըլլալէ ետք, Մգ Կիլ համալսարանէն ստացած է Մէթրի-զի վկայական եւ ապա INRS-էն ստացած է Դոկ-տորային աստիճան Télécommunications-ի ճիւղին մէջ: Փրոֆ. Վահէ Ներկիզեան կը դասաւանդէ Մոնթ-րէալի École de technologie supérieure-ի մէջ: Engi-neering-ի աստիճան ստացած է École Polytechnique de Montréal-ի ելեկտրական ճարտարարուեստի բաժնին մէջ եւ Մէթրիզի վկայական Մգ Կիլ հա-մալսարանէն ու ապա Դոկտորայի աստիճան Մոնթրէալի Գոնգորտիա Համալսարանէն Mi-cro-systèmes-ի ճիւղին մէջ:

Կը շնորհաւորենք մեր սիրելի փրոֆէսէօրները այս նոր նուաճումին առիթով եւ կը մաղթենք շարունակական յաջողութիւններ իրենց մասնագիտկան ասպարէզին մէջ: «ԱՊԱԳԱՅ»

Յաւելեալ մանրամասնութիւններու համար կարելի է այցելել հետեւեալ կայքէջը՝http://www.presses-polytechnique.ca/fr/circuits-electriques-des-fondements-aux-applications

Անդրանիկ Շիրինեան՝ ԱտենապետՎարուժան Մարկոսեան՝ Փոխ-ԱտենապետՄագտա Զաքարեան՝ ՔարտուղարուհիՌաշէլ Տողրամաճեան՝ ՀաշուապահՌուբէն Առաքելեան՝ Փոխ-հաշուապահՎարդան Քարասէֆէրեան՝ ԳանձապահՄուրատ Թագւորեան՝ Փոխ ԳանձապահՄարգարիտ Քազարեան՝ ԽորհրդատուԷտտի Հիւսէնճեան՝ ԽորհրդատուԶաւէն Քազանճեան՝ Խորհրդատու

ՓՐՈՖ. ՇԱՀԷ ԵՒ ՎԱՀԷ ՆԵՐԿԻԶԵԱՆ ԵՂԲԱՅՐՆԵՐ ԿԸ ՀՐԱՏԱՐԱԿԵՆ ԵԼԵԿՏՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՃԱՐՏԱՐԱՐՈՒԵՍՏԻ ՆՈՐԱԳՈՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳԻՐՔԸ

ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆԻ ՎԵՐՋԻՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄԸ ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԻՆ ՀԵՏ` ՆԱԽԱԳԱՀԻ ԿԱՐԳԱՎԻՃԱԿՈՎ

ԶԱՆԻԵՐ. «Լ. ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՏԱԳՆԱՊԻ ԼՈՒԾՄԱՆ ՋԱՆ-ՔԵՐԸ ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԵՆ ԼԱՒԱՏԵՍԱԿԱՆ ՄՕՏԵՑՈՒՄ» Ուրբաթ՝ 23 Մարտ 2018-ին, կառավարութեան կեդրոնին մէջ Հայաստանի վար-չապետ Կարէն Կարապետեանի ներկայութեամբ փոխըմբռնման յուշագիր կնքուած է նոր ներդրումներու մասին: Փաստաթուղթը ստորագրուած է քառօրեայ գոր-ծարար այցելութեամբ Հայաստան գտնուող «ՍԻՄԵՏ Կրուփ» ընկերութիւններու նախագահ Պոկուսլաւ Շիքորսքիի եւ Հայաստանի Հանրա–պետութեան Ջրային տնտեսութեան պետական կոմիտէի նախագահ Արսէն Յարութիւնեանի միջեւ: Գործարարներուն ուղեկցած է «Պիզնես Արմենիա»-ի խումբը: «ՍԻՄԵՏ Կրուփ» ընկերութիւններու նախագահ Պոկուսլաւ Շիքորսքի պատ-րի նախագծումը եւ կառուցումը:

ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻ ՏՕՆԸ...Շար. էջ 1-էն

Սրբազանը, իր խօսքին մէջ, ողջունեց Ծաղկազարդի առիթով Մայր Տաճարի Ս. Խորանին սպասաւորող մանուկները, որոնք վաղ առաւօտեան ժամանած էին Ս. Էջմիածին Տաւուշի թեմի սահմանամերձ քաղաքներէն եւ գիւղերէն` մասնակ-ցելու Ս. Պատարագին եւ ստանալու Ամենայն Հայոց Հայրապետի օրհնութիւնը: Սրբազանը յորդորեց Ս. Պատարագի մասնակիցներուն` ըստ տէրունաւանդ պատուիրանին նմանուելու այդ մանուկներուն իրենց մաքրութեան, անմեղութեան ու պարզութեան մէջ, ունենալու շիտակ եւ մաքուր հոգի եւ պատրաստ ըլլալու օգնելու եւ կարեկից ըլլալու իրարու: Ս. Պատարագի աւարտին՝ տաճարին մէջ գտնուող բոլոր մանուկները հրա-ւիրուեցան ատեան եւ, նախագահութեամբ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, կատարուեցաւ մանուկներու օրհնութեան յատուկ կարգ: Նորին Սրբութիւնը հայրապետական իր օրհնութիւնն ու բարեմաղթանքները փոխանցեց ներկայ մանուկներուն` աղօթելով անոնց անհոգ մանկութեան եւ երջանիկ ու աստ-ւածօրհնեալ կեանքին համար:

Ուրբաթ՝ 23 Մարտ 2018-ին, Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Սերժ Սարգսեան հանդիպում ունեցած է Հանրային խորհուրդի ներկայացուցիչներուն հետ: Ընդլայնուած կազմով հանդիպումին, խորհուրդի անդամներէն բացի, ներ–կայ եղած են խորհրդակցական այդ մարմինի ոլորտային յանձնախումբերու, են-թայանձնախումբերու եւ տարածքային կառոյցներու ներկայացուցիչներ: Նկատի առնելով, որ յառաջիկային կը լրանայ Հանրային խորհուրդի գործու-նէութեան, ինչպէս նաեւ հանրապետութեան նախագահի` սահմանադրութեամբ նախատեսուած լիազօրութիւններու ժամանակաշրջանները, եւ այդ առումով ասիկա նախագահ Սերժ Սարգսեանի վերջին հանդիպումն է Հանրային խորհուրդի ներկայացուցիչներուն հետ, խորհուրդի նախագահ Վազգէն Մանուկեան ներ–կայացուցած է անցեալ տարիներուն իր գլխաւորած կառոյցի գործունէութիւնը: Հանդիպումին մասնակիցները հանրապետութեան նախագահին նաեւ ներկայա–ցուցած են իրենց մտահոգութիւններն ու տարբեր մարզերու մէջ առկայ խնդիրները եւ անոնց լուծման ուղղուած առաջարկները: Իր խօսքին մէջ Վազգէն Մանուկեան կարեւոր նկատած է հանրապետութեան մէջ հասարակական-քաղաքական երկխօսութիւնը խթանելու նպատակով նա-խագահի հրամանագիրով 2008-ին Հանրային խորհուրդի ստեղծումը եւ շնոր-հակալութիւն յայտնած նախագահին` այդպիսով քաղաքական նոր մշակոյթ ձե-ւաւորելու, քաղաքացիական հասարակութիւնը յուզող խնդիրները բարձրացնելու, մասնագիտական տեսանկիւնէն քննարկելու եւ լուծումներ առաջարկելու կա-րելիութեան համար: Հանրային խորհուրդի նախագահը յոյս յայտնած է, որ Սահ-մանադրութեան նոր փոփոխութիւններու արդիւնքով, ինչպէս նաեւ օրէնքով սահմանուած կարգով նոր Հանրային խորհուրդի կազմաւորումով կարելի կ՛ըլլայ ներկայիս խորհուրդի անցած ճամբան եւ փորձառութիւնը հաշուի առնելով` աւելի մեծ արդիւնքներու հասնիլ Հայաստանի ընդհանուր վիճակի բարելաւման եւ քա-ղաքացիական հասարակութեան զարգացման գործին մէջ: Նախագահ Սերժ Սարգսեան կարեւոր նկատած է Հանրային խորհուրդի հետ հանդիպումները, որոնք նախորդ տարիներուն քիչ չեն եղած, եւ նշած, որ անոնք շատ օգտակար են ու լաւ առիթներ են բաց, անկաշկանդ մթնոլորտի մէջ քննարկելու երկրին մէջ եղած խնդիրները, տեսակէտներ, կարծիքներ յայտնելու եւ բանավիճելու: Նախագահ Սարգսեանը կարեւոր նկատած է խորհուրդի գրեթէ 10-ամեայ գործունէութիւնը եւ շնորհակալութիւն յայտնած անցած տասը տարի-ներուն կատարուած աշխատանքին համար:


ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ. «ԵԹԷ Ի ՎԵՐՋՈՅ ՈՐՈՇԵՆՔ, ՈՐ ԹԵԿՆԱԾՈՒԹԻՒՆՍ ՊԻՏԻ ԱՌԱՋԱԴՐՈՒԻ, ԱՊԱ ԱՏԻԿԱ ԻՄ ԿՈՂՄԷ ՊԻՏԻ ԸԼԼԱՅ ՄԷԿ ՅԱՒԵԼՈՒՄՈՎ»

ՖՐԱՆՍԱԽՕՍ ԵՐԿԻՐՆԵՐՈՒ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ԱՐՑԱԽԻ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՇԱՐՔԻՆ Է

ՖՐԱՆՍԱԽՕՍ ԵՐԿԻՐՆԵՐՈՒ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ԱՐՑԱԽԻ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՇԱՐՔԻՆ Է

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ ՄԵԿՆԱՐԿԱԾ Է ՖՐԱՆՍԱԽՕՍ ԵՐԿԻՐՆԵՐՈՒ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԱԿԱՆ ՎԵՀԱԺՈՂՈՎԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՅԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻՆ ՆԻՍՏԸ

Երեւանի մէջ մեկնարկած է Ֆրանսախօս երկիրներու խորհրդարանական վե-հաժողովի քաղաքական հարցերու յանձնաժողովին նիստը: Ըստ Armenpress.am-ի՝ նիստին կը մասնակցին Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործոց նախարար Էդուարդ Նալպանտեան, ազգային ժողովի նախագահ Արա Բաբլոյեան, ֆրանսախօս երկիրներու ԽՎ-ի մէջ հայկական պատուիրակութեան ղեկավար Մարգարիտ Եսայեան, որուն հրաւէրով Ֆրանսա-խօս երկիրներու ԽՎ պատուիրակութիւնը ժամանած է Հայաստան: ՀՀ ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալպանտեան կարեւոր կը համարէ Ֆրանսախօս երկիրներու խորհրդարանական վեհաժողովի քաղաքական հարցերու յանձնա-ժողովի պատուիրակութեան այցը Հայաստան: «Իհարկէ մենք շատ ուրախ ենք, որ գագաթնաժողովին ընդառաջ, որ տեղի պիտի ունենայ այս տարուան Հոկտեմբերին, մենք նաեւ կը կազմակերպենք տարբեր ձեւաչափերով հանդիպումներ: Ասիկա միայն ողջունելի եւ բաւական լուրջ ներկայութիւն է: Շատ երկիրներէ մօտաւորապէս քանի մը տասնեակ պատգամաւոր եկած է այստեղ, եւ ես կը կարծեմ` դէպի գագաթնաժողովի նախապատրաստական ուղին ասիկա կարեւոր խթան պիտի ըլլայ»,- ըսած է ան: Պատուիրակութեան կազմին մէջ են աշխարհի 27 երկրի խորհրդարաններու ներկայացուցիչներ, ընդհանուր թիւով, 50 պետական-քաղաքական գործիչ:

«Ֆրանսախօս երկիրներու երեւանեան գագաթնա–ժողովը պիտի անցնի «Ապրիլ միասին» խորագիրին ներքոյ` «Ապրիլ միասին` յարգելով համերաշխութիւնը, մարդասիրական արժէքներն ու բազմազանութիւնը` իբրեւ խաղաղութեան եւ բարօրութեան հիմք ֆրանսախօս երկիրներու տարածաշրջանին մէջ»: Ըստ artsakhpress.am-ի՝ այս մասին յայտարարած է ՀՀ ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալպանտեան` ելոյթ ունե–նալով ֆրանսախօս երկիրներու խորհրդարանական վեհաժողովի քաղաքական հարցերու յանձնաժողովի նիստին: Նախարարը նշած է, որ «Ապրիլ միասին» թեման ընտրուած է` հաշուի առնելով ֆրանսախօս երկիրներու ծիրէն ներս, նոյնիսկ միջազգային մակարդակի վրայ առկայ իրողութիւնները: «Մենք համոզուած ենք, որ «Ապրելով միասին»` յարգելով այն մարդասիրական արժէքները, որ մենք կը կիսենք, հնարաւոր է նպաստելու մեր հասարակութիւններու միասնութեան առաւել ամրապնդման եւ ֆրանսախօս երկիրներու տարածքին վրայ խաղաղութեան եւ բարօրութեան: «Ապրիլ միասին» հասկացութիւնը քաջ ծանօթ է հայ ժողովուրդին` աշխարհի աւելի քան հարիւր երկրի մէջ աշ-խարհասփիւռ հայութիւնը կրցած է լիովին ընդելուզուիլ իրենց հիւրընկալած երկիրներու հասարակութիւններուն մէջ` միեւնոյն ժամանակ պահպանելով իրենց ազգային ինքնութիւնը եւ ընդգծելով միասին ապրելու ունակութեան կա–րեւորութիւնը` փոխադարձ յարգանքի, ներդաշնակութեան, համերաշխութեան, բազմազանութեան ոգիով»,- ըսած է Նալպանտեան: Անոր խօսքով, հայկական կողմը կ՝ակնկալէ նաեւ աշխատիլ «Ապրիլ միասին» խորագիրը կրող Ֆրանսախօս երկիրներու նոր հիմնարար փաստաթուղթ մը ստեղծելու ուղղութեամբ, ուր կրնան համապարփակ կերպով ամրագրուիլ «Ապրիլ միասին» տեսլականի սկզբունքներն ու արժէքները` մարդու իրաւունքները, ժողովրդավարութիւնը, կանանց եւ տղամարդոց իրաւահաւասարութիւնը, միջ-մշակութային եւ միջկրօնական երկխօսութիւնը, ահաբեկչութիւնը սնող ար–մատականացման եւ բռնի ծայրայեղականութեան, այլատեացութեան, ա–տելութիւն սերմանող գաղափարախօսութեան, անհանդուրժողականութեան եւ խտրականութեան բոլոր ձեւերու դէմ պայքարը: «Գագաթնաժողովին կարեւոր քայլերէն մէկը, որ մտադիր ենք կազմակերպելու, Ֆրանսախօս երկիրներու տնտեսական ժողովն է: Մենք մեծ կարեւորութիւն կու տանք ֆրանսախօս երկիրներու ձեռնարկութիւններուն եւ մասնագիտական, հիմնարկային ցանցերու համախմբման տնտեսական կապերը խթանելու եւ գործարար միջավայրը բարելաւելու տեսանկիւնէն: Մեր նպատակն է գագաթնաժողովին ժամանակ հիմնել ֆրանսախօս երկիրներու գործարարներու ցանց: Ուզելով Երեւանի գագաթաժողովին հաղորդել հարուստ եւ բազմաշերտ բո–վանդակութիւն` Գագաթնաժողովին ընթացքին նախատեսած ենք կեանքի կոչել բազմաթիւ նախաձեռնութիւններ: Մենք կ՝ուզենք, որ լայնածաւալ ձեռնարկներու միջոցով այս հանդիպումը դառնայ համակեցութեան եւ համախմբման իւրօրինակ տօն, որուն կարեւորագոյն իրադարձութիւններէն մէկը պիտի ըլլայ ֆրանսախօս աշխարհահռչակ արուեստագէտներու մասնակցութեամբ, Հոկտեմբեր 11-ին, կայանալիք կալա համերգը»,- նշած է ԱԳ նախարարը:

Մարտ 21-ին, տեղի ունեցած է «Ղարաբաղ-Ֆրանսա» բարեկամութեան շըր–ջանակին նիստը: Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի լրատուութեան եւ հանրութեան հետ կապերու բաժինին փոխանցած տեղեկութիւններով` Արցախի Հանրապետու-թեան Ազգային ժողովի նախագահ, բարեկամութեան շրջանակի ղեկավար Աշոտ Ղուլեան շնորհաւորած է ֆրանսախօս երկիրները միջազգային օրուան առիթով եւ նշած, որ ֆրանսերէն լեզուի ուսուցման, տարածման, հանրութեան աւելի լայն հատուածներուն հաղորդակից դարձնելու ծրագիրները իշխանութիւններուն հա-մար առաջնահերթութիւններու շարքին են: Խորհրդարանի ղեկավարը ընդգծած է, որ Ֆրանսայի հետ ապակեդրոնացուած համագործակցութեան ընդլայնումը լուրջ հեռանկարներ ունի եւ առկայ միջոցները թոյլ կու տան մարդասիրական ու մշակութային ոլորտներուն զուգահեռ փորձի փոխանակում կատարելու նաեւ տնտեսութեան եւ տեղական ինքնակառավարման բնագաւառներուն մէջ: Իբրեւ յաջողած օրինակ՝ նշուած է վերջերս Պուք Պէլ Էր քաղաքի պատուիրակութեան այցը եւ քոյր քաղաք Ասկերանի հետ կապերու խորացման ցանկութիւնը` յստակ օրակարգով: Այնուհետեւ, բարեկամութեան շրջանակի անդամները մտքեր փոխանակած են յառաջիկայ ծրագիրներու, տարուայ կտրուածքով սպասուող ձեռնարկներու եւ անոնց նախապատրաստութեան հարցերուն շուրջ:

Հայաստանի Հանրապետութեան նա–խագահ Սերժ Սարգսեանը առաջին անգամ ըլլալով երէկ հրապարակայն-օրէն չէ բացառած, որ պիտի առաջա-դրուի վարչապետի պաշտօնին: Այդ մասին ան կարճ մեկնաբանութիւն տը-ւած է «Թերթ» կայքին` շեշտելով, որ նախապէս կատարուած յայտարարու–թիւնը, թէ «մէկ մարդը 2 անգամէ աւելի պէտք չէ ղեկավարէ երկիրը», հիմա շատ կը շահարկուի, քանի որ ընդհանուր պարունակէն դուրս կը բերուի: «Երբ գործիչը կ՛ուզէ քաղաքական յայտարարութիւն կատարել այն մա–սին, որ պիտի չըլլայ ինչ որ տեղ մը, ան կ՛ըսէ` ես պիտի չըլլամ այսինչ տեղը, ինչպէս ես յստակ յայտարարած եմ, որ պիտի չըլլամ Հայաստանի Հանրապե-տութեան նախագահ», ըսած է նախագահ Սերժ Սարգսեանն ու ճշդած, որ խօսած է յաւակնութիւններու եւ պատկերացումներու մասին, ուրեմն ըսելիքը այլ հարթութեան վրայ է: «Ես այսօր ալ չեմ յաւակնիր վարչապետի պաշտօնին: Բայց ես ինքզինքս նախապաշարումներով կամ քարացած մտածողութեամբ առաջնորդուող մարդ երբեք չեմ նկատեր: Ես չեմ կրնար հաշուի չնստիլ իրականութեան հետ եւ սեպել, որ չունիմ պատասխանատուութիւն ապագայի եւ ժամանակի մէջ մեր երկրի սահուն ընթացքին համար: Այսօր մենք մէկ կողմէ ունինք արտաքին քաղաքականութեան դրական արդիւնքներ, որոնք ամրութեան լուրջ պաշար կու տան, հասած ենք ներքին կայունութեան այնպիսի մակարդակի, որ արդէն դրականօրէն կը կանխորոշէ նաեւ տնտեսական ցուցանիշներու ուժականութիւնը, բայց միւս կողմէ կարելի չէ հաշուի չառնել սպառնալիքները, որոնք սահմանադրական փոփոխութիւններուն ընթացքին, ցաւօք, միայն աւելցած են»: Նախագահ Սերժ Սարգսեան տեղեկացուցած է, որ իր առաջադրման հարցով առկայ են բազմաթիւ քննարկումներ, եւ յայտնի չէ, թէ ե՛րբ քննարկումները կ՛աւարտին : «Եթէ ի վերջոյ որոշենք, որ թեկնածութիւնս պիտի առաջադրուի, ապա ա–տիկա պիտի ըլլայ իմ կողմէ մէկ յաւելումով` առ այն, որ սահմանադրական լիազօրութիւններու ամբողջական իրականացման զուգահեռ աւելի շատ ժա–մանակ պիտի յատկացնեմ երիտասարդ քաղաքական ղեկավար-գործիչներու մեր երկրի անցած տարիներու երեւցող ու չերեւցող ամբողջ փորձառութիւնը փո–խանցելու գործին: Ասիկա խնդիր մըն է, որ այսօր չափազանց կարեւոր է: Բոլորս ընելիք ունինք քաղաքական նոր առաջնորդներու թրծման հարցով` անկախ անոնց կուսակցական պատկանելիութենէն, անկախ քաղաքական ներկայ դիր–քաւորումէն», նշած է հանրապետութեան նախագահը:


ԴԱՄԱՍԿՈՍԻ, ՀԱԼԷՊԻ ԵՒ ՊԷՅՐՈՒԹԻ ՄԷՋ 2017-Ի 4-ՐԴ ԵՌԱՄՍԵԱԿԻՆ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒԱԾ Է 282 ՀՀ ԱՆՁՆԱԳԻՐ

ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ ՀՐԱՒԻՐԱԾ Է ԽՈՐՀՐԴԱԿՑՈՒԹԵԱՆ` 2018-Ի ՄԵԾ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒՆ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ

ՆԱԽԱՐԱՐ ԱՐԱՅԻԿ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ ՀԱՆԴԻՊԵՑԱՒ ԱՒՍՏՐԱԼԻՈՅ ԾԵՐԱԿՈՒՏԱԿԱՆՆԵՐՈՒ ՀԵՏ

ՀՀ ՆՈՐԸՆՏԻՐ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱՐՄԷՆ ՍԱՐԳՍԵԱՆ ՀԱՆԴԻՊԵՑԱՒ ՍԻԼԻՔՈՆ ՀՈՎԻՏԻ ՀԱՅ ԳՈՐԾԱՐԱՐՆԵՐՈՒ ՀԵՏ

Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութիւնը Արտաքին գործոց նա-խարարութեան 2018 թուականի առաջին եռամսեակին կը յատկացնէ 16 միլիոն 790 հազար դրամ` Դամասկոսի, Հալէպի եւ Պէյրութի մէջ 2017-ի 4-րդ եռամսեակին ՀՀ քաղաքացիի անձնագիրերու տրամադրման դիմաց չգանձուած պետական տուրքը փոխհատուցելու նպատակով: «Արմէնփրէս»-ի փոխանցմամբ` այդ մասին որոշման նախագիծը ընդգրկուած է կառավարութեան Մարտ 6-ի նիստի օրակարգին վրայ: Ըստ հիմնաւորման, 2017-ի 4-րդ եռամսեակի ընթացքին տրամադրուած է օտարերկրեայ պետութիւններու մէջ վաւերական 282 անձնագիր, սակայն պե-տական տուրք չէ գանձուած: Ի դէպ, այդ անձնագիրերը տրամադրուած են Դամասկոսի (88 գործ), Հալէպի (192 գործ), Պէյրութի (2 գործ) մէջ գտնուող ՀՀ դես-պանութեան մէջ` ՀՀ քաղաքացիներուն եւ ազգութեամբ հայ այն օտարերկրեայ քաղաքացիներուն, որոնք ստացած են ՀՀ քաղաքացիութիւն եւ դիմած են առաջին անգամ ՀՀ անձնագիր ստանալու համար: Այսպիսով` ՀՀ կառավարութիւնը ամէն կերպով կը փորձէ աջակցիլ ազգութեամբ հայ այն օտարերկրեայ քաղաքացիներուն եւ ՀՀ քաղաքացիներուն, որոնց բնակած երկիրներուն մէջ ստեղծուած են այնպիսի արտակարգ իրավիճակ, որ կը սպառնայ քաղաքացիներու կեանքին կամ առողջութեան։

Երեքշաբթի՝ 20 Մարտ 2018-ին, նախագահ Սերժ Սարգսեան հրաւիրած է խորհրդակցութեան` քննարկելու 2018-ին Հայաստանի մէջ տեղի ունենալիք կարեւորագոյն պետական մեծ ձեռնարկներու` Ֆրանսախօս երկիրներու վե-հաժողովի եւ անոր շրջագիծին մէջ տեղի ունենալիք տնտեսական ֆորումի, Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Մայիսեան հերոսամարտերու 100-ամեակի, Երեւանի հիմնադրման 2800-ամեակի յոբելենական ձեռնարկներու նախապատ-րաստութեան ընթացքը, ամփոփելու վերոյիշեալ աշխատանքներու իրականաց-ման ծրագիր-ժամանակացոյցերը եւ աւարտական տեսքի բերելու ձեռնարկներու կազմակերպական ծրագիրները: Խորհրդակցութեան ժամանակ անդրադարձ կատարուած է նաեւ 26 Յունուարին հանրապետութեան նախագահին մօտ տեղի ունեցած նախորդ հանդիպումին ժամանակ ըստ առանձին ուղղութիւններու տրուած յանձնարարականներու կա–տարման ընթացքին: Զեկուցումներով հանդէս եկած են արտաքին գործոց նախարար Էդուարդ Նալպանտեան, կառավարութեան աշխատակազմի ղեկավար Վահէ Ստեփանեան եւ Երեւանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեան: Անոնք ներկայացուցած են հան-րապետութեան նախագահի հրամանագիրներով ստեղծուած պետական եւ միջ-նախարարական յոբելենական յանձնախումբերու գործունէութեան շրջագիծին մէջ մինչեւ օրս իրականացած եւ յառաջիկայ ամիսներուն նախատեսուող աշ-խատանքները` բովանդակային, թեքնիք, կազմակերպական, ելեւմտական-տնտեսական, գեղագիտական ձեւաւորման եւ այլ ուղղութիւններով, որոնք քըն-նարկուած են խորհրդակցութեան հրաւիրուած պատասխանատուներուն հետ: Զեկուցողները վստահեցուցած են, որ ծրագրուած աշխատանքները կ՛ընթանան ծրագիր-ժամանակացոյցերու համաձայն եւ կարեւորագոյն պետական վերոնշեալ ձեռնարկները պիտի կազմակերպուին պատշաճ մակարդակով:

Աշխատանքային այցելութեամբ Աւստրալիա գտնուող Արցախի Հանրապե-տութեան պետական նախարար Արայիկ Յարութիւնեան 21 Մարտին հիւրըն-կալուեցաւ այդ երկրի Ծերակոյտի անդամներու կողմէ: Յարութիւնեան հանդիպեցաւ Աւստրալիոյ Կանաչներու կուսակցութեան անդամ, ծերակուտական Ճանեթ Ռայսի եւ Աւստրալիոյ աշխատաւորական կուսակցութեան անդամ Քրիստինա Քենելի հետ: Պետական նախարարը շնորհակալութիւն յայտնեց Կանաչներու կուսակցութեան՝ Արցախի Հանրապետութեան ժողովուրդի ինքնորոշման իրաւունքը ճանչնալուն համար եւ այդ առթիւ փոխանցեց Արցախի իշխանութիւններուն շնորհակալական նամակը՝ ուղղուած կուսակցութեան նախագահ Ռիչըրտ Տի Նաթալին: Հանդիպման ընթացքին քննարկուեցան նաեւ երկկողմ բարեկամական կապերու ստեղծման եւ Աւստրալիոյ Ծերակոյտին մէջ այդ ուղղութեամբ աշխատանքներու աշխուժացման հետ կապուած շարք մը հարցեր: Ծերակուտականներու առա-ջարկով՝ Յարութիւնեան ներկայ գտնուեցաւ Ծերակոյտի լիագումար նիստի աշ-խատանքներուն:

Հայաստանի Հանրապետութեան նորընտիր նախագահ Արմէն Սարգսեան, Սիլիքոն հովիտի մէջ, հանդիպում ունեցաւ տեղեկատուական եւ բարձր արհեստա-գիտութեանց ոլորտի աւելի քան 100 գործարարներու եւ մասնագէտներու հետ: Աղբիւրի տեղեկութիւններով՝ հանդիպման ընթացքին քննարկուեցան տեղե-կատուական արհեստագիտութեանց ոլորտի զարգացման միտումներն ու մարտա-հըրաւէրները: Արմէն Սարգսեան, ներկայացնելով տեղեկատուական այս ոլորտին մէջ Հա–յաստանի մեծ յաջողութիւնները, նշեց. «Ոլորտը շատ արագ կը զարգանայ ու կը փոփոխուի, հետեւաբար մենք պէտք է ձգտինք կատարելագործման ու աւելի մրցունակ դառնանք»: Ըստ անոր՝ Հայաստանի մէջ գոյութիւն ունի հսկայական ներուժ, որուն ճիշդ ուղղորդումը կը նպաստէ երկրի տնտեսական զարգացման, միջազգային համագործակցութեան ընդլայնման ու ներդրումներու ներգրաւման:Արմէն Սարգսեան խօսեցաւ նաեւ Հայաստանի զարգացման հեռանկարներուն մասին եւ ներկայացուց երկրի ապագայի իր տեսլականը: Նորընտիր նախագահը այցելեց նաեւ «Սինոփսիս» ընկերութեան կեդրոնը եւ ծա-նօթացաւ անոր գործունէութեան ու արձանագրած յաջողութիւններուն:


Հատուածներ Թուպա Չանտար-ի «ՀՐԱՆԴ» անուն գիրքէն Թրքերէնէ թարգմանեց

Արայ Կարմիրեան

Այդ օրերուն աջակողմեան ամենամեծ լրագիր Թէրճիւման-ի մէջ ձախակողմեան կազմակեր–պութեան մէջ գտնուող Հայերու մասին լուրեր կը գրուէր: Թէ ձախակողմեան Հայերը կ’աշխատէին Թուրքիան ահաբեկչութեան տիղմին մէջ քաշել եւ բաժանել՝ տեւական գրուած նիւթ էր: Արմենակ վախցաւ որ այս հրատարակութիւններուն հետե–ւանքով մեր ձախակողմեան կեցուածքին գինը վը–ճարողը կ’ըլլայ Հայ հաւաքականութիւնը: Մնաց որ ապօրինի ձախ կազմակերպութիւններու մէջ իսկ Հայ ըլլալը խնդիր կը յարուցանէր: Ըսենք որ կ’ու-զես արհմիութեան մը անդամակցիլ գաղտնօրէն ընտրութիւնդ կը կացինահարուէր: Արմենակ ասոր փորձառութիւնը ունէր: Այդ պատճառով անուննիս փոխելու համար դատարան դիմեցինք: Դատարանին մէջ մէկզմէկու վկայ եղանք եւ մեր անունը փոխեցինք: Ես եղայ Ֆըրաթ... Այ–լեւս աւելի ազատ կրնայինք մասնակցիլ ձախ կազմակերպութեան: Մենք շատ լաւ երեք ընկերներ էինք. Արմենակ, Ստեփան եւ ես: 12 Մարտի շրջանին երբ Թուրքիոյ մէջ քաղաքական ալեկոծումները կ’ապրուէին, մենք երեքս ալ «ԹԻՔՔՕ» կոչեցեալ բաժանմունքին համակիր էինք: Կ’ուզէինք այդ բաժանմունքին մէջ աշխատիլ: Եթէ մեր գլխուն գործ մը բացուի մեր ժողովուրդին վնաս կրնայ հասնիլ խորհելով, 1972 ին դատական որոշումով մեր անունները փոխեցինք: Սարգիս Շահպազ անուն մեծ եղբայր մը ունէինք. այս մեր ըրածը միայն անոր յայտնեցինք, որպէսզի ոչ ոք կարծէ թէ մենք մեր Հայ ինքնութեան կը դաւենք. այլ պարզապէս մեր ժողովուրդը պաշտպանելու մտօք կ’ընէինք այս անուանափոխութիւնը: Արմենակ եղաւ Օրհան, ես եղայ Ֆըրաթ, Ստեփանը եղաւ Մուրատ: Արմենակ, ԹԻՔՔՕ-ի մէջ մինչեւ Կեդրոնական Յանձնախումբի անդամակցութիւն բարձրացաւ եւ մեռաւ: Օրհան Պագըր ըլլալով կը ճանչցուի: Բայց ես համակիր ըլլալով մնացի: Վասնզի այդ միջոցին սիրահարուեցայ եւ ամուսնացայ: Ատկէ վերջ ալ անունս կրկին Հրանդ ըլլալով փոխելու մասին չխորհեցայ: Ինծի համար կարեւոր չէր թէ ինչ գրուած էր իմ ինքնութեան թուղթիս մէջ: Ես արդէն Հրանդ-ը կը գործածէի: Աւելի ըլլալով Ֆըրաթ իմ շատ սիրած մէկ անունս էր, քանզի Եըլմազ Կիւնէյ-ի մէկ ժապաւէնին մէջ առած դերին անունն էր: Մենք մեր շրջանակը ունէինք այդ ատենները եւ բանտ կ’երթայինք ու Եըլմազ Կիւնէյ-ի այցելութիւն կու տայինք... Արմենակին հետ Դպրեվանքի մէջ ծանօթա–ցանք: Ան լիսէ Բ. եղած ատեն ես լիսէ Ա. էի: Էն ետեւի կարգը կը նստէր: Ձախլիկ էր: Շատ դուրս չէր ելլեր դասարանէն: Միշտ կը կարդար: Տիգրանակերտէն էր: Հօրը մասին զանազան բաներ կը պատմուէր: Եօթը քոյր-եղբայր էին: Ինք չորս եղբայրներու անդրանիկն էր: Ատնան եւ Գենան եւս Դպրեվանքի մէջ կը կարդային: Իպ-րահիմ դերձակ էր: Այգվարդ Տէմիրճի-ի դէպքով էր որ ընկերացանք: Երկուքս ալ մէկական շաբաթով հեռացուեցանք վարժարանէն: Այդ մէկ շաբաթը Դպրեվանքէն Շրջանաւարտներու միութեան մէջ մնացինք եւ հոն պանիրով հացի սիրահարուեցանք: Ռուհի Սու ունկնդրեցինք... Ետ, վարժարան դարձանք: Մինչեւ տարուոյն վերջը կարդացինք: Ան ինձմէ մէկ տարի վեր ըլլալուն համար վարժարանը աւարտեց, ես վարժարանէն բաժնուեցայ: Երկուքս ալ մնալիք տեղ չունէինք... Միատեղ հսկիչ եղանք Պալաթի վարժարանին մէջ... Ան հա-մալսարան սկսաւ, ես լիսէի աւարտական կարգի աշակերտ եղայ: Առաջին անգամ ան եղաւ զիս համալսարան տանողը: Պալաթի մէջ Ռաքէլին հետ գտնուեցայ: Ռաքէլին սիրահարուեցայ: Ռա-քէլին հարցը առաջին անգամ ես պատմեցի Ար-մենակին... Ան ալ իր սէրը, մասնաւոր դասեր տուած աղջիկը պատմեց ինծի: Ես, Արմենակը եւ Ստեփանը անմոռանալի տարեգլուխ մը ապրեցանք: Երբ Պալաթի վարժարանը փակուեցաւ Արմենակ բաժնուեցաւ, ես Գումգաբու փոխադրուեցայ: Այն ա–մառ սկսաւ դաշտային տեղեր երթալ, մէջտեղուանքը

շատ չտեսնուիլ: Գնալը կղզի ձկնոր–սութեան ելած էինք երբ անոր յայտնեցի Ռաքէլի հետ ամուսնանալու փափաքս: Մօրս հակազդեցութիւնն ալ ըսի անոր... Միատեղ գացինք Տիգրանակերտ եւ Սիլոփի: Վերջը կրկին գացինք Տիգրա–նակերտ: Հոն բաժնուեցանք, ես Տէր Կիրակոսը գտայ. տղաքը առնելու հա–մար Սիլոփի գացի: Էրկանի, Խաչոյի մօտ գացի, Էրկանիէն Թոմօենց, պար–տէզով տունին նապաստակ տարի...: Վերջը Արմենակ գնաց: Երբ առաջին անգամ իմացայ բռնուած ըլլալը, Սեմա մեզ հետ էր: Միատեղ Թօփգաբուի բանտը գացինք: Ապա կրկին գացինք Իզմիր, իր դատին օրը: Իզմիրի մէջ հիւանդանոցէն փախցը–ւելէն ետք մեզի եկաւ: Շաբաթ մը մնաց: Ռաքէլը եւ տղաքս տեսնել ուզած էր: Գոց շուկայի կողոպուտը եղած ատեն մեր քովն էր: «Հիւրիյեթ» լրագրին առաջին էջին վրայ մեծ տառերով գրուած էր լուրը: Անոր դրամ գտայ: Թուզլա գացինք: Կայարանէն ետ դարձանք: Եւ գնաց... Ամիսներ վերջ իմացանք իր մահը...Ճանչցողները զայն. սա երեւոյթներու մէջ կը յիշեն. ապրած ատեն միշտ բաժնուած հաց մը, բաժնուած մահճակալ մը, բաժնուած յոյսեր... Եւ մեռած ատեն միլիոնաւոր մասունքի բաժնուելով, ամէնուն «Առէք, մէկ մասնիկն ալ ձեզի» ըսելով բաժնուած հոգի մը: Մէկու մը հոգիին մէջ երբ «ըմբոստութիւնը» կամ ալ «դիմադրութեան հունտը» մտնէ եւ թուխսի նստի, այլեւս կարելի չէ գիտնալ ինչպէս պիտի բեղմնա–ւորուի եւ երբ պիտի պայթի: Այսօր իր անունը արմա–տական ձախի դիմադրութեան շարքերուն մէջ ա–ռասպելացած անուն է. Օրհան Պաքըր (Արմենակ)ին կեանքի տեւողութիւնը ուսումնասիրած ատեն այս իրականութիւնը կրկին կրնանք տեսնել: Ձախակողմութեան Թրքութեան արմատական շարքերուն մտած եւ կեանքը տուած երեք կամ հինգ հոգիին առաջին դիրքին վրայ է Օրհան Պաքըր: Եթէ ապրէր, թէ ինչպիսի մեծ օգուտներ պիտի ապահովէր անվիճելի էր: Ինքզինքը ուրիշներուն զոհելու չափ մարդկային սիրով լեցուն սիրտ մը ունեցող զաւկին եւ մօր առջեւ, որուն անունն իսկ չենք գիտեր եւ միայն «մայր» ըլլալով կը կանչենք, այսօր 9 Մայիս Մայրերու օրը թէ մեր եւ թէ զաւկին անունով կը խոնարհինք: ԱԿՕՍ-ի այս մայրերու օրուան թիւը կը յատկացնենք այդ «Մայր»ին եւ 13 Մայիս 1980 ին իր կորսնցուցած զաւկին... Հազար անգամ ականջ տուած, միատեղ բաժնած մէկ կեանքը, Արմենակը, անգամ մը եւս միատեղ կը յիշենք...: Դիւցազնավէպի հերոսին ինքն իր դիւցազնավէպը պատմելն է Սիամէնթ Աղային խօսակցութիւնը: Իր արմատներուն գիտցուած ամենահին երկու ան–ձերը, Վարդօ (Վարդան) եւ Ներսօն (Ներսէս) ներ–կայացնելով կը սկսի խօսիլ... «Ոմանց համաձայն, Վարդօ եւ Ներսօ Վան ի կողմերէն են եկեր: Վարդօ եւ Ներսօ կամ երկու զարմիկներ: Այս երկուքը եկեր են Պէյթիւշշէպար, Միրօ (Միհրան) ցեղախումբին գտնուած տեղը: Միրօ-Վարդօ-ի տուեր է աղջիկ մը եւ Վարդօ ու Ներսօ այլեւս Միրօ ցեղախումբի հետ մնացեր են: Այս կերպով Վարդօ, Ներսօ, Միրօ եւ արդէն Միրօ ցեղախումբի բնակիչ Խիչօ (Խաչիկ) այդ օրէն վերջ միատեղ ապրեր են: Պատմութիւնը եղեր է դար... Այս չորսին զաւակները եւ անոնց զաւակները եւ անոնց թոռները միասին ամուսնացեր են: «Արիւնը միշտ մօտ մնացեր է» պատմելէ վերջ Սիամէնթ Աղա ինծի հետ կը կատակէր. «Մեր արիւնը առաջին գողցողը դուն եղար: Եւ թէ ամէնէն զուլալը տարիր: Քեզմէ վերջ ալ արիւնը փախուստ գտած տեղէն բաւական դուրս հոսեցաւ... Սակայն ամէնէն ցաւալին դուն ապրեցուցիր մեզի»: «Քէշէ Փըթաթ»էն ետք Տէր Կիրակոս գիւղ կու գայ: Տէր Կիրակոս այն թուականներուն Տիգրանակերտի քահանան էր: «Քէշէ Փըթաթ»էն սորված է այդ վայրի քարտէսը: Այս անգամ ան կու գայ այցելութիւններու: Շնորհք Պատրիարքէն նիւթական օգնութիւն կը բերէ Վարդոյի ցեղախումբին: Հիմա ալ Տէր Կիրակոսը բացատրեմ ձեզի...: Արե–ւելեան ժապաւէններու մէջ յաճախ կը հանդիպիք գաղթի տեսարաններու. կարաւանին ետեւէն առ-

հասարակ «ղարիպ» մը կը քալէ, գետին նայելով: Կարաւանէն աւելցածները, թափթփուկները ժողվողն է ան... ճիշդ այնպէս, ինչպէս «Տէր Պապա» կը ժողվէ կարաւանի ճամբաներուն վրայ աւելցածները... (այսինքն ցիրուցան Հայերը): Ժողովուրդը անանկ ամէն մարդու դիւրութեամբ «Պապա» մակդիրը չէր կցեր: Տէր Կիրակոս այս բացառիկներէն էր: Խորհիլ որ Տիգրանակերտէն Մալաթիա Պիթլիսէն Մարտին, Էլազըղէն Սիլոփի երկարող ընդարձակ հողերուն վրայ ապրողները առանց իրարմէ լուր ունենալու «Պապա... Տէր Պապա» կըսէին: Ատոր իրաւունք շահած էր... Անատոլուի մէջ տարին մի քանի անգամ ըրած այցելութիւններու շրջանին մէկ մասը միատեղ ըրած, ձիու կամ ջորիի վրայ ճամբորդած էինք: Երբ 12 Սեպտեմբերի յեղափոխութեան անիրաւօրէն ձերբակալուած էր, թէեւ անջատ խցիկներու մէջ, բայց բախտը մեզ նոյն բանտին մէջ միացուցեր էր: Կարենալ լսելու համար բիլով գործիք մը կը գործածէր: Մեր ամէն հանդիպումին, մասնաւոր ծանր լսող ականջը կը զատէի, հոնկէ կը խօսէի, կը կատակէի: «Սա կողմս անցիր» ըսելով միւս ականջը ցոյց կու տար, բայց ես խաղ կ’ընէի անոր: Գիտէի թէ կ’ախորժէր իմ այս անառակութենէս: Եթէ այդպէս չըլլար ամէն շաբաթ անգամ մը քովս կու գա՞ր: Ամէն անգամ գրպանը անցեալին ապրուած նկարները, տրցակ տրցակ հասցէներ, հեռաձայնի թիւեր... Առիթ մը կը ստեղծէր եւ զանոնք մէջտեղ կը թափէր, թերեւս ալ իրական հարստութիւնը ցոյց տալ կ’աշխատէր... Ամէն անգամ որ Սիլոփիցիներու մասին պատմեմ, կը յիշեմ Անատոլուցիներու «Պապօ»ն, հոգելոյս Պատրիարք Շնորհք Գալուստեանը: Սիլոփիի Հայ Վարդօ ցեղախումբը Ճուտի լերան փէշերուն ապրող 300 հոգինոց ցեղախումբ մըն էր, որուն գոյութիւնը նկատեցինք վաթսունական տարիներուն եւ սկսանք յարաբերութիւն հաստա–տել: Ցեղախումբին տղաքը մեր Իսթանպուլի վար–ժարանները բերելէ ետք լուսահոգի Պատրիարք Հայրը այդքանով չէր գոհացած եւ անոնց ամէն կարգի հոգերով զբաղած էր: Ամէն տարի անոնց հա–մար աշխարհը կը պտտէր, օգնութիւն կը ժողվէր եւ անոնց գիւղին վերականգնումին համար ջանք չէր խնայեր: Գլխաւոր օգտակարութիւնն էր բաւական հեռուներէն բերուելիք ջուրին ծրագիրը: Ես ալ երկու անգամ գացի Վարդօ գիւղը: Ջուրի խողովակները զետեղելու աշխատանքին մասնակցեցայ: Նոյնիսկ կարճ ժամանակի մէջ գործը լրացուցինք ալ... Նախ շոգեկառքով, ապա ձիով եւ վերջն ալ քալելով երկու օր, երկու գիշեր հարկ եղած էր մինչեւ հոն երթալու համար: «Դրսեցիներու հետ յարաբերուիլ» մեզ՝ փոքրա–մասնութիւններուն վախցած նիւթը եղաւ միշտ: Ի մասնաւորի նիւթական հարցերու մէջ դուր–սէն օգնութի՞ւն խնդրել եւ դուրսը գտնուող հաս–տատութեան մը օգնութի՞ւն տանիլ: «Օտար կեդ–րոններ եւ ներքին գործակիցներ», ըլլալով թուրք մամուլի մէջ արձագանգ կը գտնէր: Մի քանի յարաբերութիւն որ ըլլար, արդէն առ հասարակ Սփիւռքի Հայերու հետ կ’ըլլար: Ատկէ դուրս, մանաւանդ օտարներու հետ որեւէ յարաբերութիւն ունենալու համար շատ լայն սիրտ ունենալ պէտք էր: Այդ սիրտը ունեցողներուն գլուխը կը գտնենք դարձեալ մեր երախտագիտու-թեամբ յիշած «Հայրիկ»ը, Շնորհք Գալուստեան Սրբ. Պատրիարքը:

«ՀՐԱՆԴ»Մաս Բ.

Յ Ա Տ Ո Ւ Կ « Ա Պ Ա Գ Ա Յ » - Ի Ն

Շար. - էջ 14


Une tempête politique se prépare-t-elle en Arménie?Éditorial écrit en anglais par Edmond Y. Azadian et publié dans The Arme-nian Mirror-Spectator en date du 15 mars 2018

Rencontre entre Bako Sahakian et l’ADL à Washington

Coopération sur une sécurité élargie entre l’Arménie et le Liban

LUNDI AVRIL 2, 2018

SECTION FRANÇAISE

Alors que le Parlement arménien dépouille le nouveau bureau du pré-sident de tous ses pouvoirs significatifs et que les médias et les forces de l’op-position continuent de débattre autour de l’abandon de la citoyenneté britan-nique d’Armen Sargissian, on se sou-vient de la chute de Constantinople en 1453 aux mains des forces ottomanes du Sultan Turc Mohamed II. Selon la légende, la capitale est tombée alors que la cour byzantine débattait d’un sujet très important : combien d’anges pouvaient tenir sur la pointe d’une épingle. Bien que l’histoire puisse servir de métaphore très efficace, on dirait qu’elle est erronée, parce que cette analogie est plus pertinente pour la théologie du 17e siècle et aussi parce que l’empereur byzantin Constantin et ses courtisans luttaient pour sauver leurs vies, alors que les Turcs avaient donné assez d’avertissements en bom-bardant la ville. À ce jour, il y a peu de preuves sur le sort de l’empereur ; certains croient qu’il a été tué durant les combats alors que d’autres témoins se portent garant de son suicide. Dans le même ordre, il est intéres-sant de se rappeler comment l’armée ottomane a réussi à briser les défenses de la ville. Un ingénieur hongrois ap-pelé Urban ou Orban, peut-être an-cêtre de l’actuel Premier ministre de Hongrie Victor Orban, qui a remis le meurtrier azéri Ramil Safarov dans les bras tendres du président azéri Ilham Aliev à Bakou, avait conçu un nou-veau canon puissant, et l’avait offert au souverain byzantin, qui a refusé de l’acheter par manque de financement. L’ingénieur Orban a alors vendu son invention à l’armée ottomane, où elle a joué un rôle décisif dans sa victoire.Pour revenir à notre métaphore, alors que l’Arménie est discrètement enga-gée dans des détails, le monde autour d’elle est de plus en plus inquiétant. Une succession rapide d’évènements ne favorise pas le pays pour le mo-ment. Le rapprochement russo-turc s’est fait, entre autres, aux frais de l’Armé-nie. Il a des ramifications absolues. La Turquie, comme puissance impor-

tante, peut jouer un rôle d’équilibriste. Son appartenance à l’OTAN est un atout précieux pour l’Occident, qui ne peut se permettre de rompre ses liens, aussi tendus soient-ils. Et en utilisant cette situation comme levier, la Tur-quie peut se tourner en toute impuni-té vers les adversaires de l’Occident, à savoir la Russie et l’Iran. Eli Lake, dans un article dans Bloomberg News, avertit la Turquie que « les États-Unis devraient faire comprendre aux alliés ersatz que la trahison a des conséquences », sans succès. D’un autre côté, la Russie, qui souffre de la pression de l’OTAN et des sanctions occidentales, pourrait compromettre de nombreuses ques-tions dans le seul but de semer la discorde parmi les membres de l’orga-nisme. Parmi ces compromis il pour-rait y avoir le destin de l’Arménie. Les développements indiquent que cela pourrait même être une conséquence involontaire. Après le discours menaçant d’Aliev, revendiquant Erévan et Sevan, l’Azer-baïdjan est engagé dans un jeu de guerre aux frontières de l’Arménie. Pour apaiser les soupçons, le ministre des Affaires étrangères azéri Elmar Mammadyarov a annoncé qu’après les élections en Arménie et en Azerbaïd-jan, des négociations plus concrètes et plus substantielles seront menées. Les experts se demandent s’il s’agit d’une stratégie de guerre ou si Bakou a finalement réalisé qu’il n’y aurait peut-être pas de solution militaire à cet épineux problème. Le général d’Arménie, Asdvad-zadour Petrossian, se demande ce qui se cache derrière les jeux de guerre de l’Azerbaïdjan. « Sous le couvert de jeux de guerre, une concentration de forces peut avoir lieu. Au second plan, il y a la formation de ces forces en préparation d’une éventuelle guerre. Nous ne devrions laisser aucune pierre de côté et être prêts, » a-t-il déclaré. Dans la foulée de la rhétorique guerrière d’Aliev et du rassemblement militaire proprement dit, une annonce de Moscou rend la situation plus Suite à la page 8Suite à la page 8

Bako Sahakian, président de l’Artzakh, a rencontré, le 14 mars dernier, les membres du Conseil suprême du Parti arménien libéral démocrate (ADL-Ramgavar) à Washington D.C. Vartan Nazirian, président du Conseil, Edmond Azadian, vice-président ainsi que Kevork Marachlian, représentaient la délégation du Conseil de l’ADL qui s’est entretenu avec le Président Bako Sahakian. La réunion a porté sur diverses questions liées à la politique intérieure et étrangère de l’Artzakh, la coopération Artzakh-Diaspora, le développement et l’approfondissement des liens entre les États-Unis et l’Artzakh. Le président Sahakian a reconnu le rôle des partis traditionnels dans le soutien de l’Artzakh, la résolution des questions nationales importantes, le renforcement des liens entre la patrie et la diaspora, ajoutant que l’Artzakh est intéressé à poursuivre et à approfondir cette coopération.

L’importance de la situation au Liban dépasse, pour l’Arménie, son impor-tance régionale. Durant des siècles, la nation arménienne a fait partie de la mosaïque libanaise et, en général, de la mosaïque du Moyen-Orient, a déclaré le ministre arménien des Affaires étrangères, Édouard Nalbandian, lors de la réunion ministérielle sur le soutien au Liban. Le ministre Nalbandian a déclaré que le Liban accueillait la plus grande com-munauté arménienne de la région et continuait d’être l’un des centres culturels et spirituels du peuple arménien. Traditionnellement, les Arméniens ont été actifs dans toutes les sphères de la vie sociale du Liban, y compris la politique. « Aujourd’hui, ils sont représentés à la fois au gouvernement et au Parlement. Les Arméniens ont partagé toutes les difficultés qui se sont abattues sur le peuple libanais et ont hâte de contribuer à la sécurité et à la pérennité de l’État. La République d’Arménie se tient aux côtés du peuple libanais pour atteindre ces aspirations », a déclaré le haut responsable arménien. Nalbandian a souligné qu’à de nombreuses reprises l’Arménie a exprimé son soutien au peuple amical du Liban. Il a donné en preuve la visite officielle du président libanais en Arménie en février, ainsi que la visite officielle du Premier ministre arménien au Liban, en mars. Il a rappelé qu’à partir de novembre 2014, un peloton arménien composé de 32 casques bleus a servi sous le commandement italien de la Force intérimaire


Une tempête...Suite de la page 7

alarmante. En effet, le colonel général russe Anatoli Sidorov, chef de l’état-major allié de l’Organisation du Traité de sécurité collective (OTSC), a fait une annonce sévère voulant que le Nagorny-Karabagh ou Artzakh n’est pas membre de l’OTSC; par consé-quent, que cet organisme n’a pas l’au-torité d’offrir une aide à ce pays en cas de nouvelles opérations militaires. Pourquoi cette annonce a-t-elle été faite à ce moment précis ? Est-ce une coïncidence ou indique-t-elle une confluence de facteurs vers le déve-loppement d’une situation dangereuse?Alors que l’Arménie penche vers l’Eu-

rope au grand dam de Moscou, cela pourrait servir de message à Erévan. La Turquie a le pouvoir d’équilibrer les camps opposés, mais l’Arménie a des choix limités pour imiter cette politique. Le général a également fait quelques remarques concernant les ventes d’armes de la Russie à l’Azer-baïdjan, à la limite du cynisme. Abor-dant la question du commerce des armes russo-azerbaïdjanais, Sidorov a déclaré qu’il était confiant que l’Azer-baïdjan achète des armes à un autre État si la Russie suspendait ses ventes. Cela étant vrai, que Moscou vende des armes à l’Azerbaïdjan ou non, c’est un énoncé de politique. Et cette politique est évidente pour tout le monde. Le Président Serge Sargissian a dé-claré nuls et non avenus les Protocoles

conclus entre l’Arménie et la Turquie en 2009. C’est une question impor-tante si cette action a été coordonnée avec Moscou ou non à la lumière de la coopération russo-turque dans la région sur de nombreuses questions cruciales. La réponse peut aller dans les deux sens. Si elle était coordonnée, Moscou aurait un atout politique sup-plémentaire de traiter avec la Turquie. Si ce n’était pas le cas, cette démarche aggraverait la situation et conduirait le général Sidorov à faire ses annonces. La prochaine conférence de la Francophonie à Erévan et les relations intensifiées de l’Arménie avec l’Union européenne, et individuellement avec les pays européens pourraient se dé-velopper au détriment de la patience de Moscou envers l’Arménie, qu’elle considère comme un État vassal.

À quel moment la patience de Mos-cou prendra-t-elle fin et donnera ainsi le feu vert à Bakou pour une nouvelle escarmouche avec l’Arménie? Le message de Sidorov a des conno-tations politiques. Pourquoi faire une déclaration sur une situation évidente ? Et la déclaration semble creuse dans le contexte de l’impasse Armé-nie-Azerbaïdjan. Il est évident que si la guerre éclate, elle partira du Karabagh et le Karabagh en sera la cause. L’ex-clusion de ce potentiel dans le parte-nariat stratégique entre l’Arménie et la Russie est un développement très inquiétant qui jette un voile sombre sur la présence militaire russe en Ar-ménie.

Traduction N.P.

Coopération sur...Suite de la page 7

des Nations Unies au Liban (FINUL). « C’est avec un grand sens des responsabilités que l’Arménie s’est engagée dans cette mission en cherchant à contribuer aux activités efficaces de la FI-NUL visant à assurer la paix au Liban », a-t-il déclaré. « La FINUL n’est pas la seule opération de consolidation de la paix à laquelle l’Arménie ait adhéré. Le Secrétaire général adjoint des Nations Unies aux opérations de maintien de la paix a déclaré à cet égard que « le soutien de l’Arménie est important non seu-lement pour sa contribution mais aussi pour l’histoire de l’Arménie et les défis qu’elle a relevés. En effet, l’histoire nous enseigne que la sécurité est un effort commun. » Le ministre Nalbandian a souligné que l’Arménie espérait une coopération plus efficace avec le Liban dans les domaines de la défense et de la sécurité sur la base de propositions précises qui sont déjà sur la table, ainsi que des nou-velles idées. « Le rôle du Liban dans la région ne se limite pas à son importance straté-gique, mais bien au caractère ethno-confessionnel traditionnel et à la richesse du patrimoine historico-culturel qu’il représente. Ce sont des valeurs univer-selles qui requièrent une protection globale », a conclu le responsable armé-nien.

Accord entre l’Arménie et le Danemark

Augmentation de la production de fromage et de yogourt en Arménie

L’Artzakh maintient l’approfondisse-ment des liens avec les États-Unis

Le ministre des Affaires étrangères d’Arménie, Édouard Nalbandian, en visite officielle à Copenhague, a rencontré Karsten Lauritzen, ministre de la fiscalité du Danemark. Les fonctionnaires ont discuté de questions liées à la promotion des relations commerciales et économiques arméno-danoises. Les ministres ont convenu que l’élaboration d’un cadre juridique pertinent qui stimulerait l’expansion des contacts d’affaires, a indiqué le ministère des Affaires étrangères dans un communiqué de presse. À la fin de la réunion, Édouard Nalbandian et Karsten Lauritzen ont signé une Convention entre les deux pays en vue d’éviter la double imposition, et de prévenir l’évasion fiscale en matière d’impôts sur le revenu et sur la fortune.

Selon les données fournies par le Service national des statistiques (SNS), 1 012,5 tonnes de fromage ont été produits en Arménie en janvier 2018, soit une augmentation de 4,7% par rapport à l’année précédente. Les données du SNS indiquent également une augmentation de 28,3% de la production de yogourt en Arménie pour la période mentionnée, soit 495,8 tonnes contre 386,4 tonnes produites en janvier 2017.Le SNS signale en outre que les niveaux de production de fromage blanc ont augmenté de 79% en janvier 2018, soit 92,7 tonnes. Pendant ce temps, les niveaux de production de lait ont diminué de 8,1% avec un volume total de 17 034,6 milliers de litres produits en 2017.

Le président de la République d’Artzakh, Bako Sahakian, s’est rendu au Congrès américain le 14 mars dernier. Comme l’a rapporté le département de l’information du bureau du président, il a rencontré un groupe de membres du comité des affaires étrangères, a discuté des questions liées aux relations Artzakh-États-Unis, du règlement du conflit Azerbaïdjan-Karabagh, et des ten-dances régionales. Par la suite, une réception consacrée au 30e anniversaire du Mouvement Artzakh a eu lieu au Congrès. Dans son discours, le Président a souligné les réunions organisées au sein de l’organe législatif suprême des États-Unis, notant que celles-ci renforçaient également le degré de responsabilité dans le travail laborieux et minutieux, approfondissant et développant les relations bilatérales. « Je suis optimiste - ce sera certainement le cas, car nous considérons les États-Unis comme un pays ami, un État qui est devenu la deuxième patrie de millions d’Arméniens, je suis optimiste car nous avons ici des amis dévoués, sincères et honnêtes, qui ont durant de nombreuses années, soutenu notre peuple, fournissant des informations objectives sur notre pays dans le monde entier, estimant nos liens amicaux, les considérant comme des atouts précieux, » a souligné le président de la République d’Artzakh dans son discours. Bako Sahakian a noté que le soutien apporté par le peuple américain à l’Artzakh était grandement reconnu à la Chambre des Représentants, au Sénat, puisque nos amis au Congrès et au Sénat ont une place et un rôle spécial dans ce processus. Le Président a souligné la contribution considérable de Washington au main-tien de la paix et de la stabilité dans la région, en vue d’une solution pacifique et juste du conflit Azerbaïdjan-Karabagh. « L’approfondissement des liens avec les États-Unis d’Amérique ont toujours été et resteront parmi les orientations fondamentales de notre politique étran-gère », a souligné le président Sahakian. Le président a remis des prix élevés à un groupe de membres du Congrès des États-Unis et de sénateurs pour avoir soutenu l’Artzakh et sa contribution tangible au développement des relations entre l’Artzakh et les États-Unis.


It looks like the Cold War is back with a vengeance; Western capitals and Moscow are trading accusations or counter-accusations, and the re-cent poisoning of a former Russian intelligence officer in London has amplified the Cold War rhetoric to the extent of lining up major Western ca-pitals to combine their salvos against Russia. These intensifying international tensions have only contributed to Pre-sident Putin’s popularity domestically, netting him a landslide victory in his last term as president. In the meantime, other nations whose destiny depends on these major forces are wondering where all the tensions eventually may lead. Armenia has certainly to be counted among those. But ironically, Armenia and Artsakh have been taking initiatives which would not have been posible in the past under the same circumstances. Frederica Mogherini, the high re-presentative of the European Union for foreign affairs, has announced that never before have Armenia and the EU been as close. That relationship has already been reflected in the ex-change visits of high-level political delegations between Armenia and Eu-ropean countries. It looks like developing relations with the EU is also extending to cover the US-Armenia relations. Indeed, in these tense international relations, a parliamentary delegation from Armenia is visiting the US, while simultaneously a ministerial delega-tion headed by Artsakh President Bako Sahakyan is in the US, despite having triggered an angry diplomatic note from Baku to the US government.

The US ambassador was called to the Foreign Ministry in Baku to protest the visit. In the same vein, Azerbaijan’s am-bassador to the US lodged a protest at the State Department. The Azerbaijani government’s objec-tion is based on the presumption that offering a US visa to the de facto pre-sident of Artsakh is an implicit reco-gnition of the breakaway state. There was also a threat in the Azeri protest, which said, “In response to this beha-vior by the US, Azerbaijan will proceed from the principle of reciprocity.” Similar visits are motivated by politi-cal factors and eventually can be jus-tified by policy. However, in this case, there was a legal fig leaf to justify the US stand. Rep. Frank Pallone, spea-king at the meeting with President Sahakyan delegation stated: “One of the reasons that we introduced this bill [H. Res. 697] is to make it clear that the travel and communication with Artsakh — even though it is not recognized by the US — is very impor-tant.” Support for H. Res. 697, introduced in January 2018, is growing, with 12 co-sponsors to date. Incidentally, a timely piece also ap-peared in the media, signed by the for-mer US ambassador to Armenia, John Evans, calling Washington to formally recognize Artsakh. “It is time for the international com-munity to welcome the Republic of Nagorno Karabakh/ Artsakh into the community of nations,” the ambas-sador wrote. That piece certainly had its reso-nance in the diplomatic circles. But above all, the State Department’s res-ponse to the Azeri protest was interes-ting in the fact that it took a step Cont’d on page 10 Cont’d on page 10

MONDAY APRIL 2, 2018

ENGLISH SECTION

BY EDMOND Y. AZADIAN

Armenia’s Diplomatic Initiatives in the Nascent Cold War

Artsakh army shoots down Azerbaijani drone

WB-Armenia 2018-2022 partnership frame-work discussed in government

Armenia lost nothing because of cancelled protocols - Tessa Hofmann

The Artsakh Defense Army shot down an unmanned aerial vehicle (UAV) belonging to Azerbaijan’s milita-ry in the north-eastern (Talish) section of the Line of Contact. The Azerbaijani drone launched to carry out a reconnaissance operation was shot down at around 6:30 p.m. local time on Monday 19 March 2018, the Artsakh Defense Ministry said in a statement. The ministry has also released pho-tos of the downed aerial vehicle.

Prime Minister Karen Karapetyan received a delegation led by World Bank Yerevan Office Head Sylvie Bossoutrot. As the government press service reported, during the meeting Ms. Bossoutrot presented the partnership framework between WB and Armenia for 2018-2022 and the proposed reform agenda, based on the Government’s five-year plan. She underlined that the World Bank is ready to build on the ties of effective cooperation with the Government of Armenia in a number of areas, including public administration, infrastructure, export promotion, human capital develop-ment, sustainable environment and natural resource management. Prime Minister Karen Karapetyan attached importance to the deepening and expansion of bilateral cooperation, welcomed the draft partnership program and the proposed reforms. The head of the Armenian government suggested continuing discussions on various projects with the government agencies and thanked the World Bank for supporting the reform of the water resource mana-gement system. Karen Karapetyan noted that his government will continue to reform this sector and take further steps towards its optimization. «We have started implementing a large package of projects in the field of agriculture, aimed at directing farmers to engage in a more efficient, modern and intensive agriculture. In this regard, it is important for us to continue the reforms in the sphere of water resource management so that it becomes a logi-cal business, which in turn will lead to higher efficiency, discipline and cost-ef-fectiveness,» the Prime Minister said.

The decision to annul the bilateral proto-cols with Turkey should not have come as a surprise to Armenia, especially after President Serzh Sargsyan’s statement promising to declare them null and void until spring, says Tessa Hofmann, a German scholar speciali-zing in Armenian studies and sociology. According to her, Armenia did not lose anything because of the cancelled deal, with Turkey being more strongly interested in developing closer relations with Azerbaijan (rather than normalizing ties with Armenia). “After the cancellation had already been announced by President Sargsyan at the UN meeting last September, it did not come as a surprise, but as the eventual consequence of something that was overdue. Looking back into the situation of 2009, we remember that the Zurich protocols had been imposed on Armenia by the international community and power states such as the US and Russia, against all protests in the international Armenian community and in Armenia itself,” she said in comments to Tert.am.


Armenian’s Diplomatic...Cont’d from page 7

further to assert to the Azeri govern-ment that the people of Artsakh have the right for a free and peaceful life. During a Congressional luncheon and briefing in Washington this past weekend, President Sahakyan awar-ded medals of gratitude to a number of legislators, namely Sen. Jack Reed (D-RI), House Foreign Affairs Com-mittee Chair Ed Royce (R-CA) and ranking Democrat Eliot Engel (D-NY), Representatives David Cicilline, Jim Costa, Brad Sherman, Adam Schiff and David Valado. They all have contributed meaningfully to Artsakh or some have personally visited the unrecognized republic. In thanking the visiting dignitaries, they all ex-pressed strong sentiments regarding the people of Artsakh and its political future. President Sahakyan did not meet administration representatives — which anyway was not on the agenda — but most of the legislators he met are movers and shakers in the nation’s capital. At the same time that the Artsakh delegation was visiting Washington, a parliamentary delegation from Ar-menia was also in the US. It included members of the ruling coalition as well as opposition party members. The de-legates met their counterparts in the

US, as well as with lobbying organi-zations, and went to community cen-ters. The latter received more muted attention from the media because the US recognizes Armenia and such exchanges are within the scope of nor-mal international relations. One out-come of this meeting was the activa-tion of a trade commission to promote business and interests in Armenia. But all these movements indicate that there is a change in the atmos-phere. In the past, Western govern-ments would not have welcomed such visits, especially within the context of deteriorating East-West relations, because Armenia was considered solidly in the Russian camp. But, at this time, when the West’s surrogate, the Turkish government, is after its own selfish interests while using the West’s political and military assets, the US and the EU have to promote their own interests, by themselves. Some of these interests are confined to wea-ning Armenia and the Caucasus from the Russian embrace and encouraging regional powers to honor economic sanctions instituted against Iran. Fi-ring Secretary of State Rex Tillerson seems to have shifted the priorities of Washington with regard to the Iran nuclear deal, and in the coming days, may bring a more explicit policy change in that area. As far as Armenian-Russian rela-tions are concerned, some movement

is also visible. Until recently Moscow had treated Armenia in a cavalier manner. In that context, the present rapprochement between Armenia and the West would have triggered angry reactions from Moscow. But at this time, the Kremlin is treating Arme-nia’s European aspirations with kid gloves. While Armenia’s and Artsakh’s delegations are visiting the US, a Rus-sian parliamentary delegation is in Yerevan meeting its counterparts in the Armenian Parliament. The dele-gation is headed by the chairman of the Foreign Affairs Committee in the Upper House of Russia’s Parliament, Constantin Kosachev. In the past, the major sticking point between the relations of the two allies was the scale of modern weaponry sold by Russia to Azerbaijan. And always, the cynical answer from Mos-cow was that those sales constitute business transactions and sometimes, adding insult to injury, the answer would be that if Moscow refrains from selling those arms to Baku, the latter would only purchase them on the international market, policy postures notwithstanding. The visiting delegation has toned down its previous arguments. When challenged during the interparliamen-tary meeting, Mr. Kosachev explained: “Russia is fulfilling its contracts with Azerbaijan that were concluded before

April 2016, and we are obliged to do so in accordance with the provisions of those contracts. But this is a situation that existed up to the moment and ac-cording to the information I possess, it will not continue on the existing scale. Of course, we are reacting to the si-tuation that occurred in April 2016. There is no doubt about it.” This statement looks like a conces-sion to Armenia’s concerns. The first question that comes to mind is that Moscow was not able to predict the results of its arms sales to Azerbaijan, and that they found out the truth af-ter 200 Armenian victims shed their blood on the front lines and border villages as a result of an unexpected and brutal Azeri attack at that time. The next question is the veracity or the motivation of this concession. Many in Armenia believe that this policy shift is not Moscow’s doing be-cause as the sanctions against Russia are tightening, Azerbaijani leaders themselves would like to avoid of-fending their friends in the West by buying Russian arms in violation of the sanctions regime. Whatever the motive, it is a welco-me development which will eliminate a major hurdle in relations with Rus-sia. Armenia’s modest diplomatic initia-tives will be evaluated in the near fu-ture, within the context of developing political storm.

Armenia lost nothing...Cont’d from page 7

The expert noted that Turkey’s attempt to link the process to the Nagor-no-Karabakh (Artsakh) issue demonstrated that country’s unwillingness to initiate any reconciliation process. “It became obvious at a very early stage that [Recep Tayyip] Erdogan (then head of government) did not intend to allow any success to the normalization process that was intended with the ratification of the protocols, by connecting the ratification with the NK issue.” Ms Hofmann also agreed that the world countries, including Turkey are now preoccupied with issues which they consoder more urgent. “Armenia will not lose anything because of the cancellation, for it had never gained anything. For Turkey (or her strongmen) the relation towards Azerbaijan was always of more relevance than her tiny Armenian neighbor. For these reasons, nobody will really miss anything or lose. Furthermore, there are more urgent issues on the table of the international community, first of all the return of the atomic arming,” she added.

Installment of Gregory of Narek statue com-pleted at Vatican Gardens - Ambassador Minasyan

Istanbul authorities ban screening of Arme-nian-Iranian film

Armenian Defense Minister and CoE representative dis-cuss protection of human rights in army

The installment of the statue of prominent Armenian poet, philosopher and theologian Gregory of Narek completed, Ambassador of Armenia to the Holly See Mikayel Minasyan wrote on his Facebook page. The Ambassador recalls the 2016 visit of His Holiness Pope Francis to Arme-nia when President Sargsyan presented to the Pope a bronze statuette of the Saint Gregory of Narek as a symbolic meaning for the visit of Pope Francis to the first Christian Nation. While presenting the souvenir, President Sargsyan wished to see the original statue in Vatican in the future that was approved by the Pope. «Shortly afterwards, the creative team headed by the author of Narek statue, People’s Artist of Armenia Davit Yerevantsi got down to work. Architect Mikayel Hasratyan and project manager Vartan Karapetyan were actively involved in the works of statue creation, while my friend Artur Janibekyan, who is perhaps the most faithful enthusiast of expanding Narek art throughout the world, joint me as the second benefactor of the statue,» Minasyan wrote. The Ambassador added due to the hard work of the creative group the 2-me-ter bronze statue was coated in Czech Republic and the instalment was finished today at Vatican Gardens.

Istanbul authorities have banned the screening of Armenian-Iranian film Yeva at the International Filmmor Women’s Film Festival, on the grounds of the state of emergency and security issues in Turkey.Festival representative Melek Özman told Bianet website of Turkey that the Azerbaijani consulate in Istanbul first wrote an official letter to the French Insti-tute where the festival is taking place, and asked to cancel the screening of this film. “Later, they petitioned to the Turkish Foreign Ministry,” she added, “even to our minister.” Yeva, which was directed by Iranian Armenian filmmaker Anahit Abad, is an Armenian-language drama film, and a joint production of Armenia and Iran.It tells the story of an Armenian woman who, after the death of her husband, runs away from his relatives, with her daughter, and hides in a village in Nagor-no-Karabakh (Artsakh).

Armenian Defense Minister Vigen Sargsyan received the Mikhail Lobov, Head of Human Rights Policy and Co-operation Department of the Council of Eu-rope, the press service of the ministry reported. Issues related to the implementation of the CoE program “Strengthening the application of European human rights standards in the armed forces in Arme-nia” were discussed during the meeting. The sides highly appreciated the coo-peration of the Ministry of Defense and the CoE office, noting the importance of its continuation in terms of strengthening the possibilities for protecting human rights in the army.


ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՎԱՆՔԵՐՈՒՆ ՃԱԿԱՏԱԳԻՐԸԱՆՑԵԱԼԻՆ ԵՒ ՆԵՐԿԱՅԻՆ

ԴՈԿՏ. ԶԱՒԷՆ Ա. ՔՀՆՅ. ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ

Գայեանէի Վանքը Խորհրդային Միութեան երկրորդ տասնամեակին, Երեւանի եկեղեցիներու բռնագրաւումէն եւ անոնցմէ երկուքին, Ս. Պօղոս Պետրոս եւ Ս. Կաթողիկէ եկե–ղեցիներու, քանդումէն անմիջապէս ետք զոհ գացին նաեւ Հայաստանի բազմաթիւ միջնադարեան վանքերը որոնք եւս գրաւուեցան, փակուեցան եւ ծառայեցին պետական աշխարհիկ նպատակներու: 1929 Սեպտեմբեր 20-ին Վաղարշապատի հնադարեան Գայեանէի վանքը թիրախ դարձաւ համայնավար պետութեան: Մայր Աթոռոյ Տեղակալ Խորէն Արքեպիսկոպոս, յանուն Տ.Տ. Գէորգ Ե. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին բողոքագիր ղրկեց Հայաստանի Ներքին Գործոց նախարար Սեդրակ Մարգարեանին Էջմիածնի եւ Գայեանէի վանքերուն վրայ դրուած տուրքերուն առնչութեամբ: Կը պահանջուէր որ պարտադրուած գումարները պետական դրամատուն յանձնուէին մինչեւ Սեպտեմբեր 30: Տեղակալ Արքեպիսկոպոսը կը բացատրէր պետական իշխանութեանց որ «Էջմիածինը ծխական եկեղեցի չէ», այլ սրբավայր աշխարհի չորս կողմ ցրուած հայութեան համար եւ նստավայրը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին: Գայեանէի եկեղեցին եւս ծխական եկեղեցի չըլլալուն ենթակայ կը մնար Ս. Էջմիածնի որուն հովանաւորութեան եւ խնամքին յանձնուած է, աւելցնելով թէ «Գայեանէի վանքը ոչ մի եկամուտ չբերելով դեռ որոշ նորոգութիւնների համար ծախքեր է պահանջում Էջմիածնից»: Նամակը կը խնդրէր պետութենէն որ Վաղարշապատի հարկային յանձնաժողովը «անպահանջ թողնէ» յիշեալ տուրքերը:

Սեւանայ Վանքը Սեւանայ Վանքը լուծարքի ենթարկուեցաւ 1930 թուի Փետրուարին որուն համար վանահօր տեղակալ Եղիշէ վարդապետ Շահումեան Հայաստանի պետութեան յատուկ արձանագրութիւն յանձնած է Մայր Աթոռին, որուն համաձայն պե–տութեան ղեկավարներէն Ա. Եղիազարեանի կարգադրութեամբ Սեւանայ վանքը «ամբողջովին լուծարքի ենթարկուեցաւ Փետրուար ամսուն»: Որպէս հետեւանք վանքի գրաւումին, պաշտամունքի յատուկ իրերը Եղիշէ վարդապետին յանձ–նըուեցան զանոնք Էջմիածին փոխադրելու համար, իսկ հնագիտական արժէք ունեցող իրերը յատուկ ցուցակով յանձնուեցան Հայաստանի հնութիւններու յանձնախումբին: Վանքապատկան մնացեալ գոյքերը վանահայրն ու երկու պետական անձինք՝ Ա. Խաչատրեան եւ Ա. Գրիգորեան տեղաւորեցին վանքի տարբեր շէնքերու մէջ, «դռները կնքեցին, բանալիներն ալ յանձնեցին կոմիտէին»:

Մայր Աթոռի Միջամտութիւնը 1930 Յուլիսին Մայր Աթոռի Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդին կողմէ Գարեգին Արք–եպիսկոպոս Յովսէփեան, հետագային Գարեգին Ա. Կաթողիկոս Կիլիկիոյ, դիմում կատարեց Հայաստանի կառավարութեան Սեւանայ Վանքին զոյգ եկեղեցիները Էջմիածնին վերադարձնելու, արդարօրէն դիտել տալով որ անոնց լուծարքի ենթարկուիլն ու եկեղեցական բոլոր շարժական գոյքը պետութեան անցնիլը բոլորովին ոտնակոխ կ’ընէր Ս. Էջմիածնի վարկը եւ համազգային չափով կը վնասէր հայ եկեղեցւոյ նուիրապետութեան: Գարեգին Արքեպիսկոպոս որպէս գիտնական կը յիշեցնէր որ պատմական, գեղարուեստական եւ կրթական յայտնի անցեալ ունեցող մենաստան մը եղած է իր Առաքելոց Եկեղեցիի դրան փայտեայ քանդակով, գաւիթի սիւնով եւ հռչակաւոր դռներով որոնք կու գային 12-16րդ դարերէն: Զանոնք իրենց հարազատ վայրէն եւ սրբարանէն կոպտօրէն վերցնելով ու Երեւանի պետական թանգարան բերելով «զրկած եղաք պատմական վայրը իր հրապուրիչ հնութիւններից»: Գարեգին Արքեպիսկոպոս կը շեշտէր որ Սեւանայ վանքը «դարերի ընթացքում եղել է կրօնական նշանաւոր կեդրոն հաւատացեալ ժողովրդի համար»:

Գրաւման Նպատակը Ամէնէն յատկանշականն ու վտանգաւորը այս բոլորին մէջ Սեւանայ վանքին պետականացման նպատակն էր, ուր «յոգնած եւ կազդուրման կարօտ աշխա–տաւորների սանատորիում հաստատել», զոր բացայայտօրէն Գարեգին Արքեպս. Յովսէփեան կը նշէր, եւ զայն նոյնիսկ «բարի նպատակ» յորջորջելով, անոր արգելք չըլլալու միտքով, կը շեշտէր նաեւ «յարգել հաւատացեալ ժողովրդի կրօնական եւ պատմական վայր մը եղած ըլլալու հանգամանքը: Սրբազանի խնդրանքը յանուն ԳՀԽ-ի կ’ըլլար «թոյլ տալ վանահօրը կրկին վերադառնալ իր տեղը» եկեղեցին իրեն յանձնելով ժամապաշտութեան կիրարկումի համար, արտօնելով իրեն բնակիլ էջմիածնապատկան վանատան մէջ, «ուր ապրում են վանահայրն ու Էջմիածնից Սեւան գնացող հանգիստի եւ կազդուրման կարիք ունեցող միաբանները»: Սակայն այս բոլոր բարեհաճ եւ փոխադարձ օգնութեան իղձերը գտան իրենց կոպիտ մէկ բառը՝ «մերժել» պետութեան կեդրոնական գոր–ծադիր մարմնի նախագահ Սարգիս Կասեանի կողմէ:

Հարիճի, Սանահինի, եւ Գեղարդի վանքեր Միեւնոյն ճակատագրին պիտի ենթարկուէին երեք այս վանքերը: 1930 թուի Օգոստոս 4-ի տեղեկագրով Շիրակի թեմի թեմական խորհուրդի անունով ԳՀԽ-ին կը գրէին Հարիճի վանքի կողոպուտի մասին անուններով յայտնի խորհուրդին հինգ անդամները, թէ նոյն տարւոյ Յուլիս 24-ի գիշերը «կողոպտուած

էր Հարիճայ վանքը», տանելով 34 հատ եկեղեցական անօթներ որոնց ցուցակն ալ կցած էին տեղեկագրին: Յետ քննութեան, հարցը պետական գրասենեակ հասած է յանձնարարելով որ Մեծ Արթիկի քահանայ Տ. Եղիշէ Քերովբեան մասնակցի քննութեանց որպէսզի «հնարաւոր լինի ծանօթանալու կազմուած քննական արձանագրութեանց: Սակայն նպաստաւոր պատասխան չէր եւ Հարիճայ վանքը միւսներուն նման կը դառնար պետական շէնք, եւ լաւագոյն պարագային «պատմական յուշարձան», ինչպէս եղան Հայաստանի բոլոր վանքերը Սովետական շրջանի առաջին կիսուն խզուելով Մայր Աթոռէն եւ հաւատացեալներէն:Կողոպտած են նաեւ Սուրբ Սանահինի վանքը, որուն համար Զաքարիա վար–

դապետ Լալայեան Հոկտեմբեր 18-ին Շիրակի թեմական խորհուրդին կը հաղորդէր լուրը, թէ վանքէն կողոպտած են «մէջի եղած ամբողջ արծաթեայ անօթներն ու սրբութիւնները», մասնաւորաբար Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի Աջը, Յովհաննէս Օձ–նեցիի Աջը, սկիհներ եւ խաչեր, բոլորն ալ «պահապան Սուրբ Սանահին վանքի» արձանագրութեամբ: Ամէնէն սրտաճմլիկը Սուրբ Գեղարդայ վանքին գրաւումը եղած է 1933 թուա–կանին: Վանահայր Յովհաննէս վարդապետ Հիւսեան իր 31 Օգոստոս թուակիր յայտարարութեամբ կը հաղորդէր նորընտիր Տ.Տ. Խորէն Ա. Կաթողիկոսին Գեղարդայ վանքին վերաբերմամբ եղած «կառավարական կտրուկ կարգադրու–թիւններու» մասին: Հիւսեան կ’ափսոսար որ «ահաւասիկ ցամքեցաւ» այն միակ աղբիւրը որ կ’արբուցանէր հաւատացեալներու հոգեկան ու կրօնական ծարաւը»: Գեղարդայ վանքը եւս «լռեց որ միակն էր մնացած Հայաստանի մէջ՝ փակուած յայտարարուելով»: Ըստ Յովհաննէս Վրդ. Հիւսեանի գրութեան, Օգոստոս 30-ին գիշերանց վանք եկան գործադիր մարմնի նախագահ Մարտիկեանը, Հայաստանի հնութեանց պահպանութեան նախագահ Զօրայեանը, ընդհանուր ոստիկանապետը, իրենց հետ ունենալով եօթ ութ պետական պաշտօնեաներ, եւ առաւօտուն յանձնեցին գրաւոր վճիռը, որուն պատճենը պահուած է «Վաւերագիրներ» հատորին մէջ էջ 266: Վճռագիրի յանձնումին ներկայ եղած է Գարեգին Արքեպս. Յովսէփեան որ անձամբ պիտի տեղեկացնէր դժբախտ պարագան Խորէն Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին: Վճռագիրը Վճռագիրը ստորագրած է ներքին նախարարութեան գործադիր Դաշոյեան որ երեք ուղղութեամբ առնուած որոշումը կը ճշդէր, (ա) Այրիվանքը (Գեղարդայ վանքը) եւ շրջանը յայտարարել հնագիտական փակ վայր, (բ) Զայն դնել Խոր–հըրդային Հայաստանի մշակութային եւ պատմական հետազօտութեանց կեդրոնի իրաւասութեան տակ, (գ) Առաջարկել որ Գեղարդայ վանքը օգտագործուի որ–պէս զբօսաշրջիկներու եւ գիտական հետազօտութեանց վայր: Իր 1934 Ապրիլ 14-ի տեղեկագրով վանահայր Հիւսեան վարդապետ կ’իմացնէր Վեհափառ Հայրա–պետին որ պետական ներկայացուցիչներ եկան վանք ու բաժանում կատարեցին վանքի գոյքերուն, անասուններուն եւ սրբազան անօթներուն: Վանքի արտաքին յուշարձաններն ու խաչքարերը ամբողջութեամբ գրաւուեցան: Հիւսեան Էջ–միածին տարած է անձամբ «ըստ պետութեան որոշած ցուցակին եկեղեցական մասունքները, խաչերը, զգեստները լրիւ եւ անկորուստ»:

Վերածնունդ Երբ կը գրենք վերեւի հինգ վանքերու դժբախտ կացութեան մասին, գրած կ’ըլլանք նաեւ տասնեակներով յայտնի մեծանուն միւս վանքերու մասին եւս որոնց ճակատագիրը կ’ըլլան միեւնոյնը: Այսուհանդերձ ժամանակը պիտի գար եւ յիշեալ վանական հաստատութիւնները, մէջն ըլլալով Սիւնեաց Տաթեւն ու Նորավանքը, Հաղարծինն ու Հաղպատը, Գօշավանքն ու Խոր Վիրապը, պիտի ստանային իրենց «նորափետուր զարդարանքն ու գեղեցկատեսիլ վայելչութիւնը» նոյն դարու երկրորդ կէսէն սկսեալ Տ.Տ. Վազգէն Ա. երախտաշատ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի երկարատեւ գահակալութեան ընթացքին: Յաջորդիւ՝ Հայաստանի փակեալ վանքերուն վերածնունդը:

Կլէնտէյլ


Երեխաներու նկատմամբ որդեգրուած չափազանց խստապահանջութիւնն ու բիրտ վերաբերմունքը ,մա-նաւանդ անոնց կեանքի վաղ տարիներուն, իր զա-նազան երեսներով՝ իբրեւ մշտայոյզ եւ ցաւալի դէպքեր կամ տխրառիթ պարագաներ անջնջելի կերպով փո-րագրուած կը մնան այդ մատղաշ արարածներու մտապատկերներուն ու յիշողութեանց մէջ, ինչպէս նաեւ իրենց սարսափազդու ուրուականներով յարա-տեւօրէն կը հետապնդեն այդ մանուկ ու տկար հոգի-ները, ժխտականօրէն անդրադառնալով անոնց վար-քին, վարմունքին, քայլերուն… մէկ խօսքով ամբողջ ապրելակերպին եւ կեանքի ուղղութեան։ Այսպէս՝ յիշեալ խստապահանջութիւնն ու բրտութիւնը կը դառնան գլխաւոր դրդապատճառները երեխաներու մօտ տկար անհատականութեանց կերտման եւ նկարագրային շեղումներու յառաջացման, տուն տալով անոնց ձա-խողութիւններուն՝ թէ՛ ուսումնակրթական եւ թէ՛ կեանքի այլ ասպարէզներէն ներս։ Արդարեւ, մեծ անխոհեմութիւն է յանուն կարգա–պահութեան տղաքը սարսափի տակ պահել։ Բնա-կանաբար այս մէկը կը վրիպեցնէ կարգապահութեան բուն նպատակը, որ կը ձգտի աշակերտներու հա-մար կանոնաւոր եւ արդիւնարար աշխատանք կազ-մակերպել, քան թէ՝ ուսուցչի քմայքին համաձայն գոր-ծել։ Հաստատ իրողութիւն է, որ բռնութիւնը բռնութիւն կը հրահրէ եւ հակառակութիւնը դիմադրութիւն կը յարուցանէ, իսկ կարգապահութիւնը իր նպատակները չէզոքացնելով ինքզինք պարտութեան կը մատնէ։ Մինչ դժբախտ թշնամութիւն մը կը ստեղծուի ուսուցիչին եւ աշակերտին միջեւ երբ աշակերտը կը զգայ, թէ արձակուած հրահանգը ուսուցիչի կամքին սոսկ կա-տարումն է։ Բռնութիւնը կրնայ զսպել աշակերտը եւ հակակշիռ ստեղծել անոր վրայ, բայց ոչ բարեկարգել դպրոցի կացութիւնը եւ կարգապահութիւն հաստատել այնտեղ։ Բռնացողը կրնայ տանիլ անմիջական յաղթանակը, սակայն չի կրնար ապահովել վերջնական ուղղութիւն տուողի հանգամանքն ու հեղինակութիւնը։ Որքան ալ որ հեշտ է բռնանալ երեխային, նոյնքան դժուար է հասկնալ զայն, հասկցուիլ անկէ եւ ուղղութիւն տալ անոր։ Այսուհանդերձ հարկ է բծախնդրօրէն գնահատել պարտադրութեան նիւթական եւ բարոյական հետե-ւանքները, քանի՝ տղեկ մը կրնայ այնպիսի պարագայի մէջ գտնուիլ, որ անոր վրայ բռնութեան կիրարկումը անզանցառելի անհրաժեշտութիւն կը դառնայ, նոյն-ինքն տղեկին բարիքին համար։ Մեր ընտանեկան յարկերէն եւ կրթական հաստա-

տութիւններէն ներս առհասարակ տիրապետողը սաստն է, բռնութիւնը, խոժոռ նայուածքը եւ պա-խարակութիւնը՝ փոխարէն սիրոյ, բարութեան, ժը–պիտի եւ քաջալերանքի։ Երեւոյթներ, որոնք երե-խաներու մօտ կամրապնդեն ստրկամտութիւնը, կրաւորականութիւնը, համակերպութիւնն ու կամա–կատարութիւնը, զանոնք կերպարանափոխելով կաշ-կանդուած, կաղապարեալ, անհատականութենէ զուրկ զուրկ մտածող մեքենաներու՝ «դաստիարակուած» ա–րարածներու։ Առ այդ, ընկերաբաններ եւ հոգեբաններ կը զգու-շացնեն մանուկներու հանդէպ խստաբարոյ վար-մունքը եւ կարծր միջոցառումներու օգտագործումը, յատկապէս դպրոցական սկզբնական տարիներուն, որպէսզի ծնողներ եւ դաստիարակներ իրենց թերի եւ յոռի մօտեցումով անցանկալի արդիւնքներու չա-ռաջնորդեն երեխաները, ստուեր գցելով անոնց ա–պագային վրայ։ Այս առնչութեամբ, մասնագէտ-մանկավարժներու կարծիքով, աշակերտներու անընդունակութեան եւ ուսումնապէս անոնց յետամնացութեան դրդապատ–ճառները պէտք է փնտռել նախակրթական ուսումը կանխող հանգրուանին մէջ, ուր պաշտօնի կոչուած ուսուցիչներ եւ դաստիարակներ անտեղեակ ըլլա–լով ճշգրիտ, ուղիղ եւ առողջ ճամբով փոքրիկին կարելիութիւնները աճեցնելու եւ զարգացնելու կեր-պերուն եւ միջոցառումներուն, անգիտակցաբար կը ձեռնարկեն երեխաներու միտքերն ու ականջները ծանօթութիւններով եւ թուանշաններով թխելու (խըճո-ղելու) ապարդիւն աշխատանքին եւ անօգտակար վարժութիւններուն։ Բայց յիրաւի, այս մէկը սխալ, ոչ նպաստաւոր եւ նոյնիսկ վնասակար գործելակերպ

(մեթոտ) կը նկատուի, քանի որ ուսումնական այս հանգրուանին երեխայի դաստիարակութիւնը հիմ-նականօրէն պէտք է առաջադրէ անոր մտային կարողութիւնները հաճելի խաղերով, օգտակար վարժութիւններով, հետաքրքրաշարժ հնարքներով եւ դաստիարակչական նպատակասլաց յայտա-գիրներով մշակել եւ բեղմնաւորել։ Իսկ եթէ երեխան անյաջողութեամբ բոլորէ այս հանգրուանը, անոր անդրադարձն ու ազդեցութիւնը ճակատագրական կրնայ ըլլալ մանուկի ապագայ ուսանողական կեան-քին (ու մասնաւորաբար զգացական, ընկերային եւ հոգեկան ազդակներու առնչուած փոքրիկի ընկալման կարողութեան) վրայ, գահավիժող ընթացք տալով անոր։ Միւս կողմէ, առօրեայ բազմաթիւ դասապահերը, խճողուած ծրագիրները, դասանիւթերու չհամալրուած կացութիւնը, դպրոցէն դուրս ապառողջ եւ անյարմար միջավայրեր յաճախումը, զբօսանքի, զուարճութեան եւ վերափոխիչ մթնոլորտի պակասը եւ այլ բազում գործօններ առիթ կ’ընծայեն ոչ մտացի եւ անյաջողակ աշակերտութեան համեմատութեան մագլցումին։ Զարմանալի չէ ուրեմն՝ որ աշակերտին ուսումնական անյաջողութիւնը, բացի նոյնինքն փոքրիկէն իր ժըխ-տական, անբարենպաստ ցոլացումը գտնէ նաեւ անոր ընտանիքին ու հարազատներուն վրայ։ Եւ այս՝ ճամբայ կը հարթէ, որ երեխան մեկուսանայ ու դառնայ առանձնակեաց, կամ թշնամական դիրքորոշում եւ ընթացք որդեգրէ զինք շրջապատող մարդոց նկատմամբ։ Ան՝ անինքնավստահ, անհանգիստ եւ անապահով կը զգայ իր ապրած ընկերային մի-ջավայրին մէջ եւ այլազան պատրուակներով իր աննախանձելի կացութեան պատասխանատուն կը նկատէ ընտանիքը, ու կը խուսափի դպրոցէն պատ-ճառաբանելով, որ եթէ ձախողի ուսման մէջ բնական հետեւութեամբ պիտի ձախողի նաեւ կեանքին մէջ։ Անշուշտ այս անհարթ եւ ալեկոծ հոգեվիճակը աս-տիճանաբար կ’առաջնորդէ երեխան դէպի անդունդ, առիթ տալով անոր ինքնութեան կորուստին ու ջլա-տելով անոր ապագայի հեռանկարները։ Որովհետեւ, այդ մատղաշ արարածը օրըստօրէ անձնատուր կ’ըլլայ իր վատառողջ կացութեան եւ տակաւ ընկրկելով կը վերածուի երկչոտ ու անկայուն նկարագրի մը, որ կը շփոթէ իր դպրոցական ցանկութիւններուն եւ անհատական ներքին թաքնուած մղումներուն ու իղձերուն միջեւ։ Վերջապէս՝ վարանոտ ու տագ-նապահար այդ անմեղ ու թշուառ երեխան փակուղիի մէջ զգալով ինքզինք, իբրեւ յուսահատակն ելք՝ կը դիմէ թշնամական արարաքի ընդդէմ չարիքի աղբիւրին, ըլլայ դպրոցէն ներս թէ ընտանեկան յարկին տակ։

Խաչիկ Շահինեան

ԽՍՏԱԲԱՐՈՅ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆԸ

ԽՕՍՔԵՐ` ՈՐՈՆՔ ԿԱՐԵԼԻ Է ԸՍԵԼ ԸՆԿՃԱԽՏԷ ՏԱՌԱՊՈՂ ՄԱՐԴՈՒՆ ՕԳՆԵԼՈՒ ՆՊԱՏԱԿԱՒ Ընկճախտը (depression) սարսափելի հիւանդութիւն է, որ ամբողջովին կրնայ քայքայել մարդը: Անիկա կը վնասէ մարդուն թէ՛ հոգեպէս, թէ՛ ֆիզիքապէս: Ամենասարսափելի զգացումը, որ կ՝ունենան ընկճախտով տառապող մարդիկ չհասկացուած ըլլալն է. անոնց կը թուի, թէ աշխարհի վրայ ոչ ոք կը հասկնայ զիրենք:Եթէ կը ճանչնաս մէկը, որ կը տառապի ընկճախտէ եւ դուն կը փափաքիս օգնել անոր, պէտք է նախ գիտակցիս, որ ընկճախտը հիւանդութիւն է: Մտաւոր առողջութեան մասնագէտները խորհուրդ կու տան՝ ընկճախտով տա–ռապող մարդոց օգնելու համար՝ գործածել հետեւեալ արտայայտութիւնները։ • «Միշտ կողքիդ եմ»- Երբեմն ամենափոքր ժեստը կրնայ չափազանց կարեւոր ըլլալ: Միայն ըսելը, որ ոեւէ մէկուն կողքին ես ու գործով ատիկա ցոյց տալը կրնայ այնքան շատ օգնել, որ չես կրնար պատկերացնել: • «Դուն մինակ չես»- ընկճախտը կրնայ քեզի այնպիսի զգացում փոխանցել, կարծես միայնակ ընթանաս մութ փապուղիի մէջէն: Կարեւոր է, որ սիրելի անձնա–ւորութեան ցոյց տաս, որ ան այդ ճանապարհը միայնակ չ՝անցնիր: Շատ կարեւոր է ցոյց տալ անոր, որ իր զգացածը ժամանակաւոր է, եւ ան աւելի լաւ պիտի զգայ, երբ իր կողքին ըլլաս եւ զգայ, որ կրնայ վստահիլ եւ յոյսը վրադ դնել: • «Ասիկա քու սխալդ չէ»- նախ դուն պէտք է գիտակցիս, որ ընկճախտը ընտրութիւն չէ եւ այնուհետեւ պէտք է ցոյց տաս ընկճախտով տառապող մարդուն, որ ան մեղք չունի իր այդ ապրումներուն համար: Այդպիսով դուն պիտի օգնես անոր յաղթահարել այն զգացումը, որ ունի, քանի որ յաճախ անոր կը թուի, որ ինքը այդպէս կը զգայ: Երբ օրինակ` հարբուխով հիւանդ ես, դժուար է յիշել այն զգացումը, երբ առողջ էիր. այդպէս է նաեւ ընկճախտի ժամանակ, իսկ երբ ուղեղդ է հիւանդութեան հիմնական թիրախը, աւելի բարդ կը դառնայ յաղթահարել խնդիրը ու քեզի կը թուի, թէ ամէն ինչ քու մեղքովդ է: Կրկին, չափազանց կարեւոր է գիտակցիլ, որ անոնք կը տառապին հիւանդութենէն այնպէս, ինչպէս՝ հարբուխէն: Մասնագէտները կը նշեն, որ շատ կարեւոր է գիտակցիլ, որ ընկճախտը մարդու ընտրութիւնը չէ, այնպէս, ինչպէս հարբուխով հիւանդանալը ընտրութիւն չէ: Եթէ դուն չհասկնաս ասիկա, ընկճախտով մարդը կրնայ աւելի շատ տառապանք հասցնէ ինքն իրեն:

• «Ի՞նչ կրնամ ընել քեզի համար»- ընկճախտով տառապող մարդուն օգնելու այլ միջոց է ցոյց տալը, որ ան կրնայ վստահիլ քեզի եւ որ դուն միշտ պատրաստ ես իր հետ ըլլալ, անկախ ամէն բանէ: Անոր առաջարկել որեւէ բան ընել: Կարեւորը ան պէտք է զգայ, որ դուն միշտ պատրաստ ես ամէն բան ընել իրեն համար։ Կարեւոր է, որ ան ինքզինք հանգիստ զգայ քեզի հետ։ • «Ի՞նչ կը մտածես»- մասնագէտները կը նշեն, որ շատ կարեւոր է խօսիլ անոնց հետ, որոնք կը տառապին ընկճախտէ ու թոյլ տալ անոնց արտայայտել այն, ինչ կը զգան ու կը մտածեն:Մի վախնար հարցնել անոր, թէ ինչ կը մտածէ: Ընկճախտը կրնայ մահացու հիւանութիւն ըլլալ: «Մի՛ հարցներ ու մի՛ պատմեր» մօտեցումը կրնայ ընկճախտով հիւանդ մարդոց մահացու վտանգի մէջ դնել: Հարցնելը երբեք մարդոց վատ դրութեան մէջ չի դներ, անիկա կրնայ չափազանց կարեւոր ըլլալ ընկճախտով տառապող մարդուն օգնելու համար: • «Ոչինչ մի ըսեր»- երբեմն միայն ներկայութիւնդ կրնայ արդէն իսկ չափացանց մեծ աջակցութիւն ըլլալ մէկուն համար, որ կը տառապի այս հիւանդութենէն։ Այն, ինչ կը կարծես, թէ աննշան բան մըն է իրականութեան մէջ մեծ ազդեցութիւն կրնայ ունենալ:Մարդոց օգնելու լաւագոյն միջոցը երբեմն պարզապէս անոնց կեանքին մէջ յայտնուիլն է: Ատիկա թոյլ կու տայ մարդուն տեսնել, որ դուն մինակ չես ձգեր զինք, որ անոր կողքին ես, ինչ ալ ըլլայ ու պատրաստ ես մինչեւ վերջ անոր կողքին ըլլալ:


«ՀՐԱՆԴ»...Շար. էջ 6-էն

Անդունդին գագաթը գտնուող բոյ–նին մէջ սնունդի սպասող ճուտերուն համար թեւածող արծիւի մը կը նմանէր ան իր սեւ փէշաւոր թիկնոցով եւ սուր աչքերով: Կը թռչէր կ’երթար հեռուները, լեցուն կը դառնար, ժողովուրդին կը բաժնէր: Մի առ մի կը կերակրէր ձագերը... Սիամէնթ Աղա եւ տղաքը միաս–նաբար սեղանին շուրջ հաւաքուած, Աստուծոյ տուած ճաշը կ’ուտէին: Փոք–րիկ Եղսաբէթը ելաւ եւ յանկարծ հե–ռուստատեսիլին կոճակը դարձուց: Լուրերու ժամն էր: Զուարթ սեղանին վրայ փոքրիկի մը պէս ինկան հեռա–տեսիլի ցաւալի տեսարանները, Հայ–

աստանի մէջ երկրաշարժ եղած էր: Սարսափելի փորձանք մը: Մեռնողներ, վիրաւորներ, մէջտեղուանքը պտտող որբացած մանուկներ, փլած շէնքեր, աւերակներ: «Ճաշի վրայ եկող ցաւալի լուրը հացը քարի, ջուրը սառի կը վերածէ» կ’ըսէ Անատոլուի առակը: Ճիշդ ալ այդպէս եղաւ: Հացը քարացաւ, ջուրը սառեցաւ: Սիամէնթի կոկորդէն ոչ շերտ մը հաց, ոչ ալ ումպ մը ջուր իջաւ: Վերարկուն առաւ Սիամէնթ եւ հազիւ թէ ինքզինք նետեց Պրիւքսէլի հայրենակիցներուն Հայ Տուն-ը: Ժո–ղովուրդը հետզհետէ կու գար արդէն: Ոմանք մէջերնին դրամ հաւաքելէ, ոմանք անմիջապէս խումբ մը կազ–մելով օգնութեան երթալէ, ոմանք դը–րամի տեղ հագուստ, ուտելիք եւ դեղի

նման հարկաւոր նիւթերը օդանաւով աղէտի վայրը հասցնելէ կը խօսէին: Սիամէնթ անկիւն մը քաշուած, ան–խօս, պարապ աչքերով կը նայէր: Աւելի չկրցաւ համբերել: Աթոռի մը վրայ տնկուեցաւ: Սկսաւ քրտերէն պոռալ: Եւ ամէնքը լռեցին: Վասնզի այլեւս Սիա–մէնթ Աղա կը խօսէր: «Անպատիւներ, ի՞նչ է հոս հաւաք–ւեր, հաւնոցի հաւերուն նման կը կըտ–կըտաք կը կենաք: Երկու ժամ է սա ընենք, նա ընենք կ’ըսէք ու ժամանակ կը կորսնցնէք: Բոլոր ասոնք ընելու կարողութիւն ունի՞ք: Ժամանակ ունի՞ք: Դրամ ունի՞ք: Եթէ ունիք բոլորն ալ ըրէ’ք: Սակայն իմ գիտցած մէկ բանս կայ որ, բանի մը կարող էք որ անոր մասին բնաւ չէք խօսիր: Հիմա բոլորդ ալ տուն դարձէ’ք: Կանչեցէք ձեր կիները,

ան որ կու գայ ի’ր կամքով, չեկողը բռնի նետեցէ’ք անկողին: Քաշեցէք «Yo Ghode» (եալլահ): Այս գիշեր այն գիշերն է: Հոն փլատակին մէջ մնացած ամէն տղայ, այսօր ձեր տան մէջ պէտք է կրկին ծնի: Ահա ձեր առաջին պարտականութիւնը: Օն’, գացէք ձեր տուները: Գործի անցէք»: Այդ տարին, Պելճիքայի մէջ, գաղ–թականներու արուարձաններուն մէջ տը–ղոց թիւը աւելցաւ ու աւելցաւ: Գրեթէ ամէն տուն տղայ մը ծներ էր, Սիա–մէնթին ալ: Այլեւս վերջին զաւակն էր այս: Անունն ալ հօրը անունը տուած էր, Վարդան: Վարթօ ցեղախումբին ապա–գայի շարունակութիւնն էր եկողը...

(Շարունակելի)

«ԵՒՐՈՏԵՍԻԼ 2018». ՍԵՒԱԿ ԽԱՆԱՂԵԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑ ԻՐ

«ՔԱՄԻ» ԵՐԳԻՆ ՏԵՍԱՀՈԼՈՎԱԿԸ

Մարտ 21-ին, «Եւրոտեսիլ» մրցոյթի պաշ–տօնական youtube-ի կայքին մէջ հրապա–րակուած է Հայաստանի ներկայացուցիչ Սեւակ Խանաղեանի «Քամի» երգին տե-սահոլովակը: Նշենք, որ տեսահոլովակի բեմադրիչը Արթուր Մանուկեանն է: «Երբ առաջին անգամ լսեցի երգը հաս–կըցայ, որ պէտք է տեսահոլովակին մէջ ցոյց տալ Սեւակին հոգեվիճակն ու ապ-րումները: Տեսահոլովակին մէջ որեւէ աւելորդ տարր չկայ` չեմ ցանկացած պատկերը ծանրաբեռնել տեսարաննե-րով, քանի որ փորձած եմ չշեղել հան-դիսատեսի ուշադրութիւնը երգէն եւ Սեւակէն: Հաշուի առնելով այսօրուան միտումները` շեշտադրումը դրած եմ լու–սային ձեւաւորման եւ մոնթաժային հը-նարքներու վրայ: Յոյսով եմ, տեսահոլո-վակը կ’օգնէ փոխանցելու Սեւակին հոգեվիճակն ու երգի ըսելիքը հայ եւ եւրո-պացի հանդիսատեսին»,– ըսած է տեսա-հոլովակին բեմադրիչը: «Այս տեսահոլովակը իմ եւ Հանրային հեռուստաընկերութեան առաջին համա-գործակցութիւնն է եւ պէտք է ըսեմ, որ նկարահանումները շատ լաւ ընթացան: Նկարահանման ընթացքին մեծ եւ ար-հեստավարժ խումբ աշխատեցաւ`ի դէմս բեմադրիչ Արթուր Մանուկեանի, որ շատ լաւ գիտէ, թէ ինչպէս պէտք է պատկերի միջոցով փոխանցել երգի եւ երգիչի զգա-ցումները: Տեսահոլովակին մէջ, ինչպէս բեմի վրայ, շատ անկեղծ եմ: Յոյսով եմ հանդիսատեսը կը սիրէ մեր կատարած աշխատանքը», – ըսած է Սեւակ Խանաղ-եան: Յիշեցնենք` «Եւրոտեսիլ 2018»-ը տեղի պիտի ունենայ Լիզպոնի մէջ` Մայիս 8-ին, 10-ին եւ 12-ին: Հայաստանի ներկա-յացուցիչը ելոյթ պիտի ունենայ առաջին կիսաեզրափակիչին, որ նախանշուած է Մայիս 8-ին:


ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԵՒ ՌԱԶՄԱԳԻՏԱԿԱՆ...Շար. էջ 2-էն

Ատրպէյճանի այդ «շնորհին»: Ու եթէ մերժէ այդ «շնորհը» ատիկա պիտի նկատուի ազդանշան պատերազմի: Ու պատերազմի պարագային ալ՝ Զօր Սիտորով պիտի յայտարարէ թէ իրենք պատասխանատուութիւն չունին պաշտպանելու Արցախի հայութիւնը: Մոսկուայի այս դիրքափոխումը, արդիւնք է այն բանին որ Հայաստանը արդէն իր գրպանին մէջ կը նկատէ եւ կ’ուզէ սիրաշահիլ Ատրպէյճանը իբրեւ Եւրասիական Շուկայի անդամ: Հայաստանի իշխանութիւնները պէտք է իմաստուն ռազմավարութիւն մշակեն՝ դիմակալելու համար բոլոր այս վտանգները: Եւ այս՝ տնտեսական բարելաւման, հայաթափման կասեցման եւ այլ մարտահրաւէրներու ընդհանուր համադրութեան մէջ:

ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՀԱՒԱՔԻՆ ՀՐԱՒԻՐՈՂ ԿՈՉ

ԱՐԱՐԱՏԻ ԳԱԳԱԹԸ ԾԱԾԿԱԾ «ԱՄՊԱՅԻՆ ԳԼԽԱՐԿ»Ը ԶԱՐՄԱՑՈՒՑԱԾ Է ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ

ՀԵՆՐԻԽ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ ՍՏԱՑԱՒ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԼԱՒԱԳՈՅՆ ՖՈՒԹՊՈԼԻՍՏԻ ՄՐՑԱՆԱԿԸ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ՝ ՏԱՐՈՒԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ԵՐԿՈՒ ԱՄԻՍՆԵՐՈՒՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԱՇԽՈՒԺՈՒԹԻՒՆ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԱԾ Է

ԹՐՔԵՐԷՆԸ ԱՅԼԵՒՍ ԵԽԽՎ-Ի ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ԼԵԶՈՒ ՉԷ

Հայաստանի անկախութեան 100-ամեակին եւ Երեւանի 2800-ամեակի առիթով կազմակերպուած համահայկական երիտասարդական հաւաքին մասնակցելու կապակցութեամբ Սփիւռքի նախարարութենէն ստացած ենք հետեւեալ կոչը. «ՀՀ սփիւռքի նախարարութիւնը եւ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը պետական այլ կառոյցներու հետ համատեղ Յուլիս 6-8 կը նախատեսեն իրականացնել Հա–յաստանի առաջին Հանրապետութեան հռչակման 100 եւ Երեւանի հիմնադրման 2800 ամեակներուն նուիրուած համահայկական երիտասարդական հաւաք: Համաժողովը պիտի ունենայ առաւելապէս գործնական բնոյթ: Պիտի կազմա–կերպուին հանդիպումներ եւ քննարկումներ պետական, հասարակական եւ մշա–կութային յայտնի գործիչներու եւ հոգեւորականներու հետ: Համաժողովին կրնան մասնակցիլ Հայաստանի, Արցախի եւ Սփիւռքի այն երի-տասարդները, որոնք ուսանողներ են, երիտասարդական կազմակերպութիւն-ներու ղեկավարներ, ներկայացուցիչներ, հասարակական գործիչներ: Հայաստանի մէջ մասնակիցներուն կեցութեան, սնունդի եւ տեղափոխման ծախ–սերը կ՛իրականացնեն կազմակերպիչները: Դարձէ՛ք համահայկական այս նախաձեռնութեան մասնակիցը, եկէ՛ք հայրենիք յոբելեանական այս փառահեղ տարուան մէջ: Լրացուցիչ տեղեկութիւններու համար կրնաք զանգահարել 060500830 հեռա-խօսահամարով կամ ուղարկել ձեր հարցումը[email protected] հասցէին»։

Լրագրող Սեդա Հերգնեան Ազգային վիճակագրական ծառայութեան (ԱԻԾ) տուեալները վկայակոչելով՝ կը հաղորդէ, որ այս տարուան Յունուար եւ Փետրուար ամիսներուն Հայաստանի տնտեսական աշխուժութեան ցուցանիշը 2017-ի նոյն ժամանակահատուածին հետ համեմատած՝ 8.6 տոկոսով աճած է: Արդիւնաբերական արտադրանքի ծաւալը այս տարուան առաջին երկու ամիս–ներուն կազմած է 254.7 միլիառ դրամ, որ ըստ ԱՎԾի՝ 8.3 տոկոսով կը գերազանցէ 2017-ի նոյն ամիսներու ցուցանիշը: Գիւղատնտեսական համախառն արտադրանքի ծաւալը կազմած է 45.3 միլիառ դրամ՝ նուազելով 0.1 տոկոսով: Շինարարութեան ծաւալը հանրապետութեան մէջ Յունուար եւ Փետրուար ամիս–ներուն կազմած է 21.6 միլիառ դրամ, աճը՝ 22.7 տոկոս: Առեւտուրի շրջանառութիւնը երկրէն ներս կազմած է 359 միլառ դրամ, որ 2017-ի Յունուար եւ Փետրուար ամիսներուն հետ համեմատած՝ աճած է 17.4 տոկոսով: Ծառայութիւններու ծաւալը եղած է 225.7 միլիառ դրամ, աճը՝ 15.1 տոկոս:

Եւրոխորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը աշխատանքային լեզու–ներու ցանկէն թրքերէնը բացառելու որոշում կայացուցած է: ԵԽԽՎ-ի հաղորդագրութեան մէջ կ՛ըսուի, որ այդ որոշումը առնուած է տնտեսելու նպատակով: Կոմիտէներու եւ լիագումար նիստերը թրքերէն պիտի չթարգմանուին: Սակայն ցանկութեան պարագային Թուրքիոյ խոր-հրդարանը կրնայ իր վրայ վերցնել թարգմանութեան ծախսերը: Ֆինանսական բարդութիւններու պատճառով ԵԽԽՎ-ն տնտեսող կարգի կ՛անցնի։ Այդ բարդութիւնները մասնաւորապէս ծագած են Թուրքիոյ` վճա-րումները կրճատելու որոշման հետեւանքով:

Արարատի գագաթին նկատուած ուշագրաւ բնական երեւոյթը քննարկումներու առիթ դարձած է թուրք օգտատէրերու մէջ: «Թուրքիոյ ամենաբարձր կէտին վրայ բացառիկ բնական երեւոյթ նկատուած է: Լեռը, կարծես, ամպերէն հիւսուած գլխարկ դրած էր»,-«Թերթի փոխանցմամբ՝ մեկ-նաբանած է դիտարժան նկարը հրապարակած Rusturkey.com կայքը: Նշենք, որ Հայաստանի խորհրդանիշներէն մէկը համարուող Արարատ լեռը կը գտնուի այժմեան Թուրքիոյ տարածքին` հայկական սահմանէն 28.5 քմ հեռա–ւորութեան վրայ: Անիկա Հայկական լեռնաշխարհի ամենաբարձր կէտն է:

Լոնտոնի «Արսենալ»-ի կիսապաշտպան Հենրիխ Մխիթարեան Մարտ 22-ին ստացաւ Հայաստանի 2017 թուականի լաւագոյն ֆութպոլիստի մրցանակը: Արա–րողութիւնը տեղի ունեցաւ Աւանի ֆութպոլային ակադեմիայի մէջ, ուր Հայաստանի ազգային հաւաքականը հաւաք ունի այս օրերուն, կը փոխանցէ NEWS.am Sport-ի թղթակիցը: Դեկտեմբերին Մխիթարեան 8-րդ անգամ եւ 7-րդ տարին անընդմէջ ճանչցուած էր Հայաստանի լաւագոյն ֆութպոլիստ: Երկրորդ տեղը գրաւած էր մակեդոնական «Վարդար»-ի յարձակող Տիգրան Բարսեղեան, իսկ ռուսական «Ուրալ»-ի պաշտպան Վարազդատ Հարոյեան եզրափակած էր եռեակը: Բարսեղեան եւ Հարոյեան եւս ստացան իրենց մրցանակները:


ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ

ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ

ԹԷՔԷԵԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹԵԱՆ «BRIDGE»ի ՅԱՆՁՆԱԽՈՒՄԲ

Նկատի ունենալով որ հետաքրքրող անձեր կան որոնք կ’ուզեն «BRIDGE»ի դասընթացքներու հետեւիլ Թ.Մ.Մ. վարչութիւնը ընդառաջելով այդ փա–փաքին պիտի կազմակերպէ երկրորդ դասընթացքներու շարք մը ունենա–լով պատասխանատու դասատու Մարօ Ճանճանեանը եւ օգնական Հրայր Տէր Գէորգեանը: Հետաքրքրող անձերէն կը խնդրուի հեռաձայնել Թ.Մ.Մ. Կեդրոնի գրա–սենեակի քարտուղարուհի Սալբի Մարկոսեանի: 514-747-6680

Տէր եւ Տիկին Աւետիս Ճիհանեան-ի,Տէր եւ Տիկին Միհրան Ճիհանեան-ի,

Տէր եւ Տիկին Հրայր Ճիհանեան-իեւ Օր. Մատլէն Ճիհանեան-ի խնդրանքով՝

հոգեհանգստեան պաշտօն պիտի կատարուիիրենց ծնողաց եւ եղբօր՝

Անդրանիկ Ճիհանեանի մահուան 10-րդ տարելիցինեւ

Վերօն Ճիհանեանի մահուան 6-րդ տարելիցին

առիթով, որ տեղի պիտի ունենայ,Կիրակի՝ 8 Ապրիլ 2018-ին, Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ

Առաջ. Եկեղեցւոյ մէջ:

Սուրճի սպասարկութիւն՝ հոգեհանգստեան արարողութենէն ետք:

ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻ ՏՕՆԸ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ ՍՈՒՐԲ ... - Abaka...

Documents

Transcript of ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻ ՏՕՆԸ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ ՍՈՒՐԲ ... - Abaka...