Autorzy: mgr Maria Pec mgr lwona Michniewicz mgr Barbara Steblik-Wlailak mgr Anna Sancewicz-Klis

Recenzenci: dr Wiodzimierz Banasik mgr Andrzej M u i

Opracowanie redakcyjne: mgr Anna Wojciechowska

Spis tresci

Plany nauczania Programy nauczania przedmiotow zawodowych

Podstawy turystyki

Obstuga ruchu turystycznego

Geografia turystyczna

Ekonomia i prawo w turystyce

Marketing ustug turystycznych

Obstuga informatyczna w turystyce

Jqzyk obcy zawodowy

Zajecia praktyczne

Praktyka zawodowa

I. PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA Technikum czteroletnie Zawod: technik obsiugi turystycznej 341[05] Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla rntodzieiy Liczba godzin

tygodniowo

Semestty I-VIII 1 Kiasy I-IV I Forma I Forma 1 LP.

I / Praktyka zawodowa: 12 tygodni 1

Dla doroslych

czteroletnim Przedmioty nauczania

okresie

*Program specjalizacji opracowuje szkota w porozumieniu z przedstawicielami pracodawcow oraz zgodnie z potrzebami rynku PracY

Liczba godzin

tygodniowo

Liczba godzin

w

PLAN NAUCZANIA Szkola policealna Zawod: technik obsiugi turystycznej 341[05] Podbudowa programowa: szkota dajqca wyksztatcenie Srednie

Dla mlodzieiyl Dla doroslych Liczba 1 Liczba 1 Liczba

LP.

*Program specjalizacji opracowuje szkota w porozumieniu z przedstawicielami pracodawcow oraz zgodnie z potrzebami rynku pracy

nauczania

Przedmioty nauczania

nauczania

godzin tygodniowo w dwuietnim

okresie nauczania

Kiasy 1-11 Semestry I-iV

Forma 1 Forma

godzin tygodniowo w dwuietnim

okresie

godzin w

dwuletnim okresie

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTOW ZAWODOWYCH

PODSTAWY TURYSTYKI

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczeti (siuchacz) powinien umieC: - wyjasnic podstawowe pojgcia z zakresu turystyki, - okresiie formy i kategorie turystyki, - sklasyfikowaC rodzaje turystyki wedtug roznych kryteriow, - okreslic motywy wyjazdow turystycznych, - schasakteryzowaC rodzaje turystyki, - scharakteryzowac turystykg kwaiifikowanq, - okreslic czynniki determinujqce rozwoj turystyki, - scharakteryzowae funltcje i dysfunkcje wspolczesnej turystyki, - scharakteryzowac mocne i slabe strony polskiej turystyki, - okresiic organizacjg i funkcjonowanie rynku turystycznego, - scharakteryzowac usiugi turystyczne, - dokonac analizy krajowego i migdzynarodowego ruchu turystycznego, - dokonac anaiizy wyjazdowego i przyjazdowego ruchu turystycznego

mieszkaricow Polski, - okreslit metody badati statystycznych stosowane w turystyce, - okreslic kierunki rozwoju turystyki w Polsce i na Swiecie, - okreSliC role turystyki w gospodarce kraju, - scharakteryzowac zadania organow zarzqdzajqcych turystykq

w Polsce, - okreslic politykg paristwa w zakresie turystyki, - okreslic rodzaje i cechy markowych produktow polskiej turystyki, - okreslic marki produktow turystycznych w roinych regionach, - scharakteryzowac zadania krajowych osganizacji turystycznych oraz

stowarzyszeh braniowych, - scharakteryzowac zadania migdzynarodowych organizacji

turystycznych.

Material nauczania

1. Podstawowe wiadomosci z zakresu turystyki Terminologia Swiatowej Organizacji Turystyki (UN WTO): turystyka, podroiny, turysta, odwiedzajqcy, odwiedzajqcy jednodniowy. Formy i kategorie turystyki. Kryteria podzialu turystyki. Popyt turystyczny: ruch turystyczny, motywy wyjazdbw turystycznych, wydatki uczestnikow ruchu turystycznego, przychody z turystyki. Przemysl i gospodarka turystyczna.

Cwiczenia: Rozroznianie form i kategorii turystyki. Kiasyfikowanie rodzajow turystyki wedlug roznych kryteriow. Analizowanie motywow wyjazdow turystycznych na podstawie danych instytutu Turystyki.

2. Rodzaje turystyki Turystyka krajoznawcza. Turystyka kwalifikowana: piesza, rowerowa, narciarska, wodna, jeidziecka, wspinaczka, tramping, trekking. Turystyka biznesowa. Turystyka kongresowa, Turystyka motywacyjna, Turystyka wiejska, agro- i ekoturystyka. Turystyka religijna, pielgrzymkowa. Turystyka etniczna, polonijna. Turystyka miejska, kulturalna. Turystyka edukacyjna. Turystyka morska. Turystyka osob trzeciego wieku.

Cwiczenia: Rozroznianie rodzajow turystyki ze wzgledu na specyficzne cechy uczestnika, obszar i termin uprawiania turystyki, niezbedny sprzet i infrastrukturq turystycznq, kadre obslugujqcq oraz charakterystyczne imprezy.

c Udzielanie informacji na temat rodzajow turystyki uprawianej w regionie oraz w okreslonej miejscowo~ci.

3. Czynniki rozwoju turystyki Czynniki determinujqce rozw6j turystyki. Funkcje i dysfunkcje wspotczesnej turystyki. Mocne i slabe strony polskiej turystyki.

Cwiczenia: Klasyfikowanie czynnikow determinujqcych rozwoj turystyki. Analizowanie mocnych i slabych stron turystyki w Polsce, w regionie oraz wybranej miejscowoSci turystycznej.

e Analizowanie funkcji i dysfunkcji turystyki w Polsce oraz w wybranym regionie.

e Okreslanie barier rozwoju turystyki na obszarach roinych krajow

4. Uslugi turystyczne Organizacja i funkcjonowanie rynku turystycznego: cechy, podmioty rynku. Klasyfikacja i charakterystyka ustug turystycznych: ustugi transportowe, nociegowe, gastronomiczne, informacyjne, organizacji i posrednictwa, usiugi przewodnickie, pilotaiu, ubezpieczeniowe, rekreacyjno - sportowe, kulturalno - rozrywkowe, handlowe, bankowe, ustugi w zakresie infrastruMury lokalnej.

Cwiczenia: . Analizowanie organizacji i funkcjonowania rynku turystycznego w Polsce. Charakteryzowanie usiug turystycznych w okreslonym regionie kraju.

5. Krajowy i migdzynarodowy ruch turystyczny Metody badah ruchu turystycznego. Krajowy ruch turystyczny: wielkoSC, struktura uczestnikow, motywy wyjazdow, struktura przestrzenna i czasowa, wydatki uczestnikow ruchu turystycznego. Wyjazdowy ruch turystyczny mieszkancow Polski: motywy podroiy, wielkosk, struktura uczestnikow, kierunki, sezonowoSc. Turystyka przyjazdowa: motywy przyjazdow, wielkosC ruchu przyjazdowego, struktura narodowosciowa, regiony koncentracji, sezonowoSC, wplywy z turystyki przyjazdowej. Miedzynarodowy ruch turystyczny na Swiecie: statystyka, struktura narodowosciowa, obszary recepcji, tendencje rozwoju. Rola turystyki w gospodarce Polski i Swiata.

Cwiczenia: a Analizowanie danych statystycznych dotyczqcych ruchu

turystycznego w kraju i na swiecie na podstawie informacji lnstytutu

. ~nalizowanie danych statystycznych dotyczqcych ruchu turystycznego w regionie oraz w okreslonej miejscowosci.

e ~o;~skiwaie informacji dotyczqcych ruchu turystycznego 0 Okreslanie roli turystyki w gospodarce kraju.

6. Organizacja i zarrqdzanie turystykq w Polsce Organizacja turystyki w Polsce. Zadania organow centralnych dotyczqce turystyki. Zadania organow samorzqdowych na szczeblu wojewodzkirn, powiatowym i gminnym, w zakresie turystyki. Polityka panstwa w zakresie turystyki. Strategia rozwoju turystyki polskiej.

Cwiczenia: Analizowanie polityki panstwa w zakresie turystyki. Pozyskiwanie informacji na temat strategii rozwoju turystyki w wybranej miejscowosci.

7. Polskie organizacje i stowarzyszenia turystyczne Polska Organizacja Turystyczna. Regionalne i Lokalne Organizacje Turystyczne. Polska Agencja Rozwoju Turystyki. Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze. Polskie Towarzystwo Schronisk Miodzieiowych. Polska Federacja Campingu i Caravaningu. Polski Zw~qzek or or ow^ Po,s<a lzba T~rystyk rgglonalne lzoy r'rysryczne Po sn e Zrzeszen e hole I Polska lzoa Hotelarska Stowarzyszen~a agroturystyczne.

Cwiczenia: Analizowanie zadah polskich organizacji turystycznych i stowarzyszen braniowych. Przygotowywanie prezentacji dotyczqcej dziatalnosci organizacji turystycznych i stowarzyszen braniowych na podstawie informacji pozyskiwanych w tych placowkach.

8. Miedzynarodowe organizacje Dziatania Organizacji Narodow Zjednoczonych (ONZ) w zakresie turystyki. Swiatowa Organizacja Turystyki (UN WTO - United Nations World Tourism Organisation). Swiatowa Rada Podroiy i Turystyki (WTTC). Swiatowa Federacja Stowarzyszen Biur Podroiy (FUAAV). Stowarzyszenie Miedzynarodowego Transportu Lotniczego (IATA). Miedzynarodowa Federacja Schronisk Mtodzleiowych (IYHF). ~igdzynarodowe ~rzeszenie Hoteli i Restauracji (IHRA). ~ur0'~ejski.e Zrzeszenie Hotelarzy i Restauratorow (HOTREC). Miedzynarodowa Federacja ~amochodowa (FIA)

Cwiczenia: Analizowanie zadari miedzynarodowych organizacji dzialajqcych w zakresie turystyki.

~rodki dydaktyczne Plansze, foliogramy, prezentacje multimedialne dotyczqce terminologii Swiatowej Organizacji turystyki, form, kategorii i rodzajow turystyki, ruchu turystycznego, produktow markowych, rynku turystycznego, aarzqdzania turystykq w kraju, zadah organizacji i stowarzyszen braniowych.

Materialy irodfowe: Ministerstwa Sportu i Turystyki, lnstytutu Turystyki, Polskiej Organizacji Turystycznej, organizacji i stowarzyszeli braniowych (statuty), urzgdow administracji palistwowej, samorzqdowej (strategie rozwoju) i innych instytucji oraz lnternetu. Filmy dotyczqce promocji Polski, regionu, miasta.

Uwagi o realizacji Program pnedmiotu Podstawy turystyki obejmuje tresci dotycza.ce rodzajow turystyki, czynnikow rozwoju ruchu turystycznego oraz organizacji i zarzqdzania turystyka. w Polsce.

Podczas realizacji programu naleiy odwotywad sig do wiedzy i dotychczasowych doswiadczen uczniow nabytych podczas korzystania z roinego rodzaju ustug turystycznych.

Ksztakowanie umiejqtnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztatcenia wymaga stosowania r6inych metod i form pracy z uczniami oraz doboru odpowiednich Srodkow dydaktycznych.

W procesie ksztatcenia wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wykladu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objasnieniem, metody projektow oraz cwiczeti.

Szczegolnie polecana jest dyskusja dydaktyczna, kt6rej tematyka moie dotyczyc anaiizy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego oraz kierunkow rozwoju turystyki.

Cwiczenia powinny by6 wykonywane indywiduainie lub w 2-3 osobowych zespofach. Zajqcia naieiy prowadzid w pracowni turystycznej, w grupach do 15 osob.

Podczas realizacji programu istotne jest ksztakowanie poczucia odpowiedzialnoSci uczniow za podejmowane decyzje, umiejetnosci samodzielnej i zespotowej pracy.

Cwiczenia podane w programie naieiy traktowad jako propozycje, nauczyciel moie zaprojektowac i reaiizowad wlasne dwiczenia.

W procesie nauczania-uczenia sig wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do roinych podmiotow gospodarczych Swiadczqcych ustugi turystyczne, stowarzyszen i organizacji turystycznych. Zaleca sig takze organizowanie spotkan z przedstawicielami wladz iokainych, w celu zapoznania mlodzieiy z aktualnymi dziataniami na rzecz turystyki w regionie.

Na realizacjg poszczegolnych dziatow tematycznych proponuje siq nastgpujqcy podzial godzin:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleznosci od potrzeb edukacyjnych szkoly.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie powinno odbywac sie przez caty okres realizacji programu na podstawie okreslonych kryteriow, zgodnie z obowiqzujqcq skalq ocen.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osianigc uczniow nauczyciel uzyskuje informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejqtnosci okreilonych w szczegolowych celach ksztatcenia.

Kontrola i ocena osiqgniec uczniow moie byc dokonywana na podstawie: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiagniee szkolnych, - obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania zadan

indywidualnych i grupowych, - prezentacji projektow. Podczas oceniania osiagniec uczniow naleiy zwracac uwage na: - poprawne stosowanie terminologii turystycznej, - charakteryzowanie rodzajow turystyki, - charakteryzowanie uslug turystycznych, - interpretowanie danych statystycznych dotyczqcych ruchu

turystycznego na swiecie, w kraju, regionie, miejscowosci, - pozyskiwanie informacji z roinych irodet, - okreslanie markowych produktow turystyki polskiej, - analizowanie kornpetencji organow pansWowych i samorzqdowych

w zakresie turystyki,

- okreslanie zadan organizacji i stowarzyszeh braniowych, - aktywnosc i zaangaiowanie uczniow podczas zajgC, - umiejgtnoSC pracy w grupie.

Po zakohczeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiwnigc uczniow, proponuje sig zastosowanie testu osislgnigt szkolnych.

W koncowej ocenie osiqgnigC uczniow naleiy uwzglgdnic wyniki sprawdzianow stosowanych przez nauczyciela.

Literatura Alejziak A,: Turystyka w obliczu wyzwah M I wieku. Wyd. Abbis, Krakow 1999 Bielczyk B., Cobotewicz T.: Podstawy turystyki. Wyisza Szkota Ekonomiczna, Warszawa 2001 Borne H., Dolinski A.: Organizacja turystyki. WSiP, Warszawa 2000 Borzykowski Jacek: Polityka turystyczna pahstwa. WKUP, Koszalin 2005 Davidson R.: Turystyka. PAPT, Warszawa 1996 Gaworecki W.: Turystyka. PWE, Warszawa 2007 Kompendium wiedzy o turystyce. Praca zbior. pod red. G. Gotembskiego. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005 Kompendium pilota wycieczek. Praca zbior. pod red. Z. Kruczka. Proksenia, Krakow 2006 Medlik S.: Leksykon podroiy, turystyki i hotelarstwa. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1995 Strategia rozwoju turystyki w latach 2007-2013. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2007 Terminologia turystyczna Swiatowej Organizacji Turystycznej. lnstytut Turystyki, Warszawa 1994 Czasopisma: Rynek Turystyczny, Wiadcmosci Turystyczne

Wykaz literafury naleiy aktualizowad w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

OBSLUGA RUCHU TURYSTYCZNEGO

Szczeg6towe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczen (stuchacz) powinien umiec: - okreslic sylwetke zawodowq pracownika turystyki, - okreslic kryteria doboru pracownikow obslugi turystycznej, - zastosowaC przepisy Turystycznego Kodeksu Etycznego, - zastosowac zasady komunikowania sie z klientem, - zastosowac zasady wspotpracy z zespotem, - zastosowac metody rozwiqzywania konfliktow, - zastosowac przepisy prawa w dziatalnosci zawodowej, - okreslit rodzaje biur podroiy, - okreslic zasady tworzenia reguiaminu biura podroiy, - zorganizowac prace biura podroiy, - zastosowac wymagania ergonomii podczas organlzacji stanowisk

pracy, - zastosowaC przepisy prawa dotyczqce obowiqzkow pracownika

i pracodawcy w zakresie bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej,

- zastosowac procedury udzielania piewszej pomocy, - okreslic rodzaje bazy noclegowej, - scharakteryzowac wymagania kategoryzacyjne dotyczqce obiektow

hotelarskich, - zastosowa6 formy wspotpracy biur podroiy z obiektami nociegowymi, - okreslic gestorow bazy noclegowej, - zastosowac formy wspoipracy z zaktadami gastronomicznymi, - zaplanowat jadlospisy zgodnie z zasadami racjonalnego iywienia, - rozroinic rodzaje gosci korzystajqcych z ustug tywieniowych, - wyjasnic zasady organizacji przyjec okolicznosciowych, - okreslic zasady obsiugi konsumenta, - scharakteryzowac systerny obslugi kelnerskiej, - zastosowac przepisy prawa dotyczqce transportu w turystyce, - scharakteryzowac przewoinikow obstugujqcych ruch turystyczny, - okreslic rodzaje srodkow transportu turystycznego oraz warunki

przewozu, - scharakteryzowac dokumenty przewozowe, - zastosowac zasady wsp6tpracy z przewoinikami turystycznymi, - scharakteryzowaC przepisy prawa dotyczqce przewodnictwa

turystycznego i piiotaiu wycieczek, - scharakteryzowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy zwiqzane

z przewodnictwem turystycznym i pilotaiem wycieczek,

- okreslit rodzaje i klasy przewodnikow turystycznych, - scharakteryzowac prawa i obowiqzki oraz zadania przewodnika

turystycznego, - zastosowac formy wspotpracy biura podroiy z przewodnikami

turystycznymi, - okreslic prawa i obowiqzki pilota wycieczki, - scharakteryzowac etapy pracy pilota wycieczki, - okreslic formy zatrudniania pilota wycieczki przez biuro podroiy, - scharakteryzowac zasady nabywania uprawnieti pilota wycieczki

i przewodnika turystycznego, - dokonac analizy przepisow prawa dotyczqcych ubezpieczen

turystycznych, - scharakteryzowac rodzaje towarzyshv ubezpieczeniowych, - scharakteryzowac rodzaje ubezpieczeti turystycznych oraz

dokumentow ubezpieczeniowych, - dokonaC wyboru najkorzystniejszych ofert ubezpieczeniowych, - scharakteryzowac rodzaje oraz sposoby zwierania umow

turystycznych, - scharakteryzowac prawa i obowiqzki stron umowy turystycznej, - okreslic zakres odpowiedzialnosci biura podrozy za niewykonanie lub

nienaleiyte wykonanie swiadczeh ustalonych w umowie, - scharakteryzowac strukturg oraz rodzaje produktow turystycznych, - dokonac analizy ofert uslug turystycznych, - opracowaC programy roinych imprez turystycznych, - dokonaC kalkulacji kosztow imprezy turystycznej oraz okreslic ceng, - zamowiC swiadczenia turystyczne, - zastosowah roine formy sprzedaiy produktow turystycznych, - zorganizowac imprezy turystyczne krajowe i zagraniczne, grupowe

i indywidualne, z wolnej akwizycji i na zyczenie klienta, - zorganizowae i obsluiyC kongresy, giddy turystyczne oraz imprezy

okolicznosciowe, - zorganizowac roine formy spgdzania czasu wolnego uczestnikom

ruchu turystycznego, - zastosowa6 przepisy dotyczqce bezpieczetishva uczestnikow ruchu

turystycznego, - wykonac czynnosci zwiqzane z nadzorem przebiegu imprezy

turystycznej, - rozliczyc koszty imprez turystycznych, - postuzyC sig rozktadami komunikacyjnymi w ruchu krajowym

i zagranicznym, - okreSliC rodzaje dokumentow toisamosci,

- scharakteryzowac rodzaje wiz, - zinterpretowac przepisy ceine, - zinterpretowae przepisy waiutowe, - scharakteryzowac wymagania dotyczqce przekraczania granicy

panstwowej w ramach Unii Europejskiej i poza ni% - scharakteryzowac dokumenty komunikacyjne, - scharakteryzowac dokumenty finansowe obowiqzujqce w turystyce, - okreslic zadania polskich placowek konsularno-dypiomatycznych, - scharakteryzowac obyczaje roinych narodow.

Materia% nauczania

1. Kultura obslugi i etyka zawodu Sylwetka zawodowa pracownika turystyki. Kuitura osobista. Kultura obslugi klienta. Kryteria doboru pracownikow do obslugi ruchu turystycznego. Typy osobowosci. Turystyczny Kodeks Etyczny. Zasady wspotpracy z zespolem. Metody rozwiqzywania konfiiktow. Zasady komunikowania sie z klientem.

Cwiczenia: . Okreslanie cech osobowosci oraz specyficznych umiejetnosci pracownikow braniy turystycznej. Okreslanie kryteriow doboru pracownikow do obsiugi ruchu turystycznego. Anaiizowanie przepisow Turystycznego Kodeksu Etycznego.

2. Dzialalnosc i organizacja biura podroiy Przepisy prawa dotyczqce dzialainosci turystycznej. Rodzaje dziaialnosci turystycznej. Rodzaje biur podroiy. Organizowanie biura podroiy. Struktura biura podrdiy. Stanowiska pracy w biurze podroiy. Odpowiedzialnosc biura podroiy za nie wywiqzanie si? z umow. Wspolpraca biura podroiy z uslugodawcami. Regulamin biura podroiy. Wyposaienie biura podroiy. Internetowe biura podroiy. Bezpieczeristwo i higiena pracy, ochrona przeciwpoiarowa oraz wymagania ergonomii. Procedury udzielania pierwszej pomocy.

Cwiczenia: Okreslanie form prawnych biur podroiy oraz kosztow zaioienia dziaiainosci. . Pianowanie daiaiah zwiqzanych z uruchomieniem biura podroiy.

r Planowanie organizacji biura podroiy na podstawie obowiqzujqcych przepisow.

Analizowanie zasad bezpieczehstwa i higieny pracy obowiqzujqcych w biurze podroiy.

e Analizowanie wybranych przepisow dotyczqcych ochrony przeciwpoiarowej majqcych zastosowanie w turystyce.

3. Baza noclegowa w turystyce Przepisy prawa dotyczqce Swiadczenia uslug noclegowych. Baza noclegowa w Polsce. Baza noclegowa na Swiecie. Podzial obiektow noclegowych. Klasyiikacja i kategoryzacja obiektow hotelarskich, wymagania kategoryzacyjne. Gestorzy bazy noclegowej. Uslugi hotelarskie, uslugi podstawowe i dodatkowe. Przepisy meldunkowe. Rodzaje rezerwacji. Stanowiska pracy. GoSC hotelowy. Uslugi noclegowe w obiektach ruchomych. Zakres swiadczonych uslug w obiektach hotelarskich. Specjalizacja w hotelarstwie. Systemy i lancuchy hotelowe. Wsp6lpraca biur podroiy z obiektami noclegowymi (charter, allotment, franchising). Obsluga turystow indywidualnych i grupowych. Sposoby rozliczania uslug.

Cwiczenia: . Okreslanie struktury organizacyjnej hotelu, stanowisk pracy oraz zakresu zadah pracownikow. . Porownywanie wyposaienia hoteli zgodnie z wymaganiami kategoryzacyjnymi. Porownywanie jakoSci Swiadczonych uslug noclegowych w obiektach stalych i ruchomych.

4. Baza gastronomiczna w turystyce Pojgcie i funkcje wspolczesnej gastronomii. Rodzaje zakladow gastronomicznych. Rodzaje gosci korzystajqcych z uslug iywieniowych. Zasady ukladania jadlospisow. Zwyczaje iywieniowe roinych narodow. Kuchnia narodowa i lokalna. Kuchnia migdzynarodowa. Rodzaje posilkow. Zasady obslugi konsumentow. Serwis kelnerski, Zvwienie uczestnikow grup wyc~eczkowych. Uslugi cateringowe. p;zyjgcia okolicznoSciowe. Wsp6lpraca biura Dodroiv z zakladami gastronomicznymi. ~ p o s o b y zamawiania ' i rozliczania kosztow zamowionych uslug iywieniowych.

Cwiczenia: Planowanie tygodniowego jadlospisu dla dzieci w wieku 7 - 11 lat, przebywajqcych na koloniach letnich. Planowanie jadlospisow dla osob przebywajqcych na wczasach dla odchudzajqcych sig.

OkreSlanie czynnikow majqcych negatywny wplyw na zywienie uczestnikow grup wycieczkowych.

5. Transport w turystyce Przepisy prawa dotyczqce transportu w turystyce. Klasyfikacja i podziat transportu. Srodki transportu, warunki przewozu. Przewoinicy drogowi. Rodzaje drog. Kategoryzacja autokarow turystycznych. Rodzaje przewozow autokarowych. Procedury, przepisy i dokumenty przewozowe. Kalkulacja transportu autokarowego. Rodzaje przewoinikow kolejowych. Kategorie pociqgow. Rodzaje wagonow. Przew6z os6b indywidualnych i grup turystycznych. Przewoinicy lotniczy. Podstawowe pojgcia dotyczqce ruchu lotniczego. Rodzaje samolot6w. Loty regularne i czarterowe. Przewoinicy morscy. Rodzaje srodkow transportu wodnego, standard i wyposaienie, ogolne warunki przewozu. Transport osobowy i towarowy. Wady i zalety poszczegolnych rodzajow transportu.

Cwiczenia: Opracowywanie trasy przejazdu autokaru. Obliczanie czasu przejazdu autokaru dla wybranej trasy wycieczki, z uwzglgdnieniem obowiqzkowych przerw oraz prgdkosci poruszania sig pojazdu na drogach. OkreSlanie rotnic w wyposaieniu wagonow sypialnych i kuszetkowych. Dobieranie srodka transportu dla klienta zamawiajqcego uslugi o wysokim standardzie. . Dobieranie Srodkow transportu dla uczestnikow imprezy mtodzieiowej.

6. Przewodnictwo turystyczne Przepisy prawa dotyczqce przewodnictwa turystycznego. Sylwetka zawodowa przewodnika turystycznego, cechy i umiejgtnosci przewodnika. Zadania przewodnika. Prawa i obowiqzki przewodnika turystycznego. System szkolenia przewodnikow turystycznych. Formy zatrudniania przewodnik6w. Odpowiedzialnosc prawna przewodnika turystycznego. Rodzaje i klasy przewodnik6w turystycznych. Metodyka pracy przewodnika turystycznego. Przepisy bezpieczefistwa i higieny pracy zwiqzane z przewodnictwem turystycznym.

Cwiczenia: Planowanie pracy przewodnika turystycznego wycieczki szkolnej, korzystajqcej ze Srodkow komunikacji miejskiej.

Okresianie uprawnien przewodnika turystycznego na podstawie przepisow ustawy o ustugach turystycznych. . Okreslanie odpowiedaialnosci przewodnika wybranej imprezy turystycznej.

7. Pilotai wycieczek Przepisy prawa dotyczqce piiotaiu wycieczek. Cechy osobowosci i umiejetnosci piiota wycieczek. Zasady nabywania uprawnieli pilota wycieczek, system szkolenia. Prawa i obowiqzki pilota wycieczek. Pilot - rezydent. Etapy pracy piiota wycieczek, techniki pracy. Metodyka oprowadzania wycieczek niiejskich, terenowych i autokarowych. Obstuga imprez specjaiistycznych przez pilota wycieczek. Sytuacje nadzwyczajne w pracy pilota wycieczek. Formy zatrudniania piiotow. OdpowiedziainoSc prawna piiota wycieczek. Praca z grupq turystycznq charakterystyka turystow.

Cwiczenia: Pianowanie pracy pilota wycieczki szkolnej, z uwzglednieniem poszczegtrinych odcinkbw trasy. OkreSianie zasad postepowanie piiota wycieczki w przypadku stwierdzenia kradzieiy paszportu uczestnikowi wyjazdu turystycznego. Opracowywanie sprawozdania merytorycznego i finansowego z przebiegu imprezy turystycznej.

8. Ubezpieczenia w turystyce Przepisy prawa dotyczqce ubezpieczeri zwiqzanych z turystykq. lnstytucje ubezpieczeniowe. Podziat ubezpieczeh: ubezpieczenie kosztow ieczenia, ubezpieczenie od nastepstw nieszczqsliwych wypadkow, ubezpieczenie kosztow rezygnacji z imprezy, ubezpieczenie assistance, ubezpieczenie od odpowiedziainoSci cywilnej, ubezpieczenia komunikacyjne. Zasady doubezpieczania klientow biur podroiy. Rodzaje ubezpieczeli turystycznych. Dokumenty ubezpieczeniowe, prawa i obowiqzki stron. Ogolne i szczeg~towe warunki ubezpieczeri. Biuro podroiy jako agent zaktadu ubezpieczeniowego.

Cwiczenia: Dobieranie najkorzystniejszego ubezpieczenia dla kiienta podr6iujqcego po kraju i za granicq. Okreslanie mocnych i stabych stron ubezpieczenia turystycznego oferowanego przez dwa roine towarzystwa ubezpieczeniowe. Porownywanie ofert ubezpieczeli turystycznych wybranych zaktadow i towarzystw ubezpieczeniowych.

9. Umowy turystyczne Urnowa - sposoby zawierania. Rodzaje urnow w turystyce: umowa o pojedyncze swiadczenie, umowa o irnprezg turystycznq Podziat urnow: umowy z klientarni, urnowy z kontrahentarni. Prawa i obowiqzki stron zawierajqcych urnowe. Rozwi~zanie urnowy. Anulowanie urnowy. OdpowiedzialnoSc organizatora turystyki, posrednika i agenta turystycznego. OdpowiedzialnoSc hoielarza. Odszkodowanie, przedawnienie roszczeri. Urnowy cywilnoprawne w obstudze ruchu turystycznego.

Cwiczenia: Opracowywanie projektow roinych urnow dotyczqcych turystyki na podstawie przepis6w prawa cywilnego. OkreSlanie zakresu odpowiedzialnosci organizatora turystyki, posrednika turystycznego oraz agenta turystycznego.

e Okreslanie wzajernnych praw i obowiqzkow stron urnowy o irnprezg turystycznq

10. Organizacja imprez turystycznych ProduM turystyczny - cechy i struktura. Kategorie produktow turystycznych. lmpreza turystyczna - metody i techniki prograrnowania imprez turystycznych krajowych i zagranicznych, przyjazdowych oraz wyjazdowych. Zasady o p r a c o y a n i a programow roinych irnprez. Zasady prograrnowania imprez specjalistycznych. Warunki prograrnowania imprez turystyki kwalifikowanej. Bezpieczenstwo uczestnikow irnprez turystycznych. Kalkulowanie kosztow irnprez: elernenty kalkulacji kosztow, koszty stale i zrnienne, zasady kalkulacji roinego rodzaju kosztow. Zarnawianie swiadczeri turystycznych, forrny zarnawiania uslug. Sprzedat produktow turystycznych. Warunki uczestnictwa w irnprezach turystycznych. Prornocja sprzedazy produktow turystycznych, budowa katalogu ofert, foldery i ulotki reklarnowe. Realizacja i obsluga irnprezy turystycznej. Rozliczanie koszt6w irnprez turystycznych. Dokurnenty akwizycyjne. Teczka irnprezy turystycznej: zlecenie obstugi, zarnowienie Swiadczeri, potwierdzenie przyjecia irnprezy do realizacji, zlecenie pracy pojazdu, zlecenie przewodnictwa i pilotaiu, polisa ubezpieczeniowa, dokurnenty finansowe-wptaty, przelewy, rachunki, faktury. Procedury zwiqzane z platnosciami za ustugi turystyczne.

Cwiczenia: Opracowywanie prograrnu autokarowej irnprezy turystycznej zgodnie z okreslonq trasq turystyczn$

r Obliczanie kosztow inlprezy turystycznej z uwzglqdnieniem miejsc wolnych (bezptatnych).

r Opracowywanie sprawozdania piiota z przebiegu okreslonej imprezy turystycznej. Rozliczanie kosztow imprezy, wystawianie faktury oraz okreslanie zysku z imprezy. Opracowywanie programu pobytu na zimowisku dzieci w wieku 13-15 lat.

e Przygotowywanie harmonogramu prac zwiqzanych z organizowaniem konferencji naukowej.

11. Obsluga podroinicza Przepisy paszportowe: rodzaje paszportow, wymagane dokumenty, optaty paszportowe. Przemieszczanie siq obywateli paiistw strefy Schengen. Przepisy wizowe: rodzaje wiz, optaty wizowe, wymagane dokumenty. Przepisy kodeksu celnego: dokumenty celne, wywoz i przywoz towardw, bagai osobisty podroinego. Przepisy dewizowe: dokumenty dewizowe, czynnosci obrotu dewizowego. Dokumenty komunikacyjne: bilety autokarowe, bilety kolejowe, bilety iotnicze, bilety promowe, taryfy przewozowe roinych przewoinikow, rozkiady komunikacyjne krajowe i zagraniczne. Dokumenty finansowe: karty ptatnicze, rodzaje kart ptatniczych, zasady funkcjonowania kart ptatniczych, miqdzynarodowe organizacje ptatnicze, krajowe organizacje ptatnicze, cechy kart piatniczych, czeki, rodzaje czekow, vouchery - cechy voucherow. Przejscia graniczne w ruchu pasaierskim: drogowe, powietrzne, morskie. Odprawa pasaierow. Obsluga pasaterow podczas podroiy. Postqpowanie w przypadku zagubienia bagaiu. lnfrastruktura dworcow autokarowych, kolejowych, lotniczych, promowych. Udzieianie informacji klientom. Dokumenty informacyjne - foldery, ulotki, katalogi. Polskie placowki konsularno - dyplomatyczne, struktura organizacyjna, zadania. Obyczaje roinych narodow: ubior, sposob bycia, mowa niewerbalna - gesty, zachowanie w miejscach kuitu religijnego, zachowania groiqce karq.

cwiczenia: * Wypetnianie wniosku paszportowego oraz okreslanie procedury

skiadania kwestionariusza w biurze paszportowym. Wypetnianie wnioskow wizowych do krajow, More nie zniosty obowiqzku wizowego dla obywateii poiskich.

e Przygotowywanie kompletu dokumentow zwiqzanych z wyjazdem za granicq autokarem turystycznym.

Przygotowywanie kompletu dokumentow zwiqzanych z wyjazdem za granicq samochodem wtasnym i pozyczonym. Postugiwanie siq rozktadami komunikacyjnymi roinych przewoinikow. w wersji ksiqikowej i internetowej.

~ r o d k i dydaktyczne Przepisy prawa dotyczqce dzialalnosci turystycznej i hotelarskiej. Przepisy prawa dotyczqce dziatalnosci gospodarczej. Przepisy prawa dotyczqce uzyskiwania niezbednych dokumentow do obstugi ruchu turystycznego i uprawiania turystyki. Informatory, foldery i katalogi turystyczne. Albumy i przewodniki turystyczne. Mapy turystyczne, geograficzne i atlasy samochodowe. Filmy dydaktyczne dotyczqce walorow turystycznych, sylwetki zawodowej pracownikow turystyki oraz obstugi ruchu turystycznego. Rozklady komunikacyjne roinych przewoinikow. Schematy, plansze i foliogramy dotyczqce programowania imprez turystycznych. Przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej. Programy komputerowe dotyczqce obstugi klienta biura podroiy. Wzory dokumentow.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Obsluga ruchu turystycznego obejmuje tresci

dotyczqce organizacji i obstugi ruchu turystycznego. Zajecia naleiy realizowac w korelacji z przedmiotami: Podstawy turystyki, Geografia turystyczna oraz Obsiuga informatyczna w turystyce.

Szczegolnq uwagq naleiy zwracat na ksztabowanie umiejqtnosci swiadczenia wysokiej jakosci ustug turystycznych oraz podejmowania odpowiedzialnych decyzji.

Nauczyciel powinien zapoznac ucznibw z przepisami bezpieczefistwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz procedurami udzielania pierwszej pomocy.

KsztaRowanie umiejqtnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztatcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wiasciwego doboru srodkow dydaktycznych.

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie nastqpujqcych metod nauczania: wyktadu informacyjnego, tekstu przewodniego, metody projektow, dyskusji dydaktycznej oraz cwiczen. Szczegolnie zalecana jest metoda projektow.

Zajgcia naleiy prowadzic w grupach do 15 osob, w pracowni turystycznej wyposaionej w odpowiednie Srodki dydaktyczne oraz w komputery. Zaleca sig takie prowadzenie zajge w terenie.

Tematykg Cwiczeri w poszczegolnych dziatach naleiy traktowac jako propozycjg, nauczyciel moie opracowac wtasne cwiczenia moiliwe do realizacji w swojej szkole.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do biur podrozy, punktow informacji turystycznej, na lotnisko, na dworzec kolejowy lub promowy, do banku oraz do reprezentacyjnych terenow miasta lub okolicy.

Wskazane jest zapraszanie przez szkotg przedstawicieli biur, organizacji i stowarzyszeri turystycznych oraz wtadzregionalnych, celem zapoznania uczniow z dziaianiami na rzecz turystyki.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy wdraiat uczniow do samodzielnej pracy, zachgcac do studiowania literatury zawodowej, czasopism, katalog6w oraz korzystania z zasobow internetu.

Na reaiizacje poszczegolnych dziatow tematycznych proponuje sie nastgpujqcy podziai godzin:

I L D . 1 Dziatv tematvczne orient^ I,. ,

2.1 DziatalnoSc i organizacja biura podrozy 1 42 ?, / Baza nocleaowa w tuwstvce 33

~cyjna I I liczoa godzin

1. / Kultura obstugi i etyka zawodu

1 1 Razem 1 360

30

-. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

10. 11.

Podane w tabeli liczby godzin na realizacjg poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzic zmiany w zaleznosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

- , , Baza gastronomiczna w turystyce Transport w turystyce Przewodnictwo turystyczne Pilotai wycieczek Ubezpieczenia w turystyce Umowy turystyczne Organizacja imprez turystycznych Obstuga podroinicza

-.

22 26 30 30 19 22 66 40

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigc uczniow powinno dostarczac informacji o zakresie i poziomie opanowania umiejqtnosci okreslonych w szczegolowych celach ksztatcenia.

Proces oceniania powinien by6 prowadzony w trakcie realizacji programu zgodnie z przyjqtymi kryteriami.

O s i ~ n i q c i a uczniow naleiy oceniaC na podstawie: - sprawdzianow pisemnych i ustnych, - sprawdzianow praktycznych, - testow osiqgniqi: szkolnych, - prezentacji projektow, - obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania cwiczen.

Podczas sprawdzania i oceniania osiqgniqc uczniow naleiy zwracac uwage na: - stosowanie obowiqzujqcych przepisow prawa, - stosowanie przepisow bezpieczelistwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz udzielanie pierwszej pomocy, - udzielanie informacji klientom, - klasyfikowanie obiektow noclegowych, - sporzqdzanie i poslugiwanie sie dokumentacja - projektowanie imprez turystycznych, - obliczanie kosztow roinego rodzaju imprez turystycznych.

W ocenie koncowej osiqgnigt uczniow naleiy uwzglgdnie wyniki sprawdzianow ustnych i pisemnych, poziom wykonania cwiczeh oraz prac a takie zaangazowanie i aktywnosc na zajqciach.

Literatura Alejziak B.: Organizacja i technika pracy biurowej w turystyce. Aibis, Krakow 2002 Alejziak W.: Turystyka wobec wyzwari XXI w..Albis, Krakow 1999 Alejziak W., Marciniec T.: Migdzynarodowe organizacje turystyczne. Albis, Krakow 2003 Arkuszynski C.: Gastronomia hotelowa. Wybrane zagadnienia organizacyjne i podstawy obsiugi. Ministerstwo Gospodarki, PZH, Warszawa 2001 Bieniek G.: Komentarz do kodeksu cywilnego, ksera trzecia- zobowiqzania. Wydawnictwo Prawnicze Lewis Nexis, Warszawa 1999 Czownicki E., Kalihski D., Marciszewska E.: Transport lotniczy w gospodarce rynkowej. SGH, Warszawa 1992 Dunckel J.,Taylor B.: Profesjonalny system obstugi klienta. Strategie wiodqce do sukcesu. Wydawnictwo M&A Communication, Lublin 1996 Dziedzic T., Copaciriski K.: Rynek lotniczy 2005. Raport, lnstytut Turystyki, Warszawa 2005 Gawlik T.: OdpowiedzialnosC prawna przewodnikow turystycznych i pilotow wycieczek. Oddziat Stoteczny PTTK, Warszawa 2000 Gaworecki W.: Turystyka. PWE, Warszawa 2002 Gotembski G.: Przedsigbiorstwo turystyczne. PWE, Warszawa 2007 Gotembski G.: Przedsigbiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej. Akademia Ekonomiczna, Poznari 1998 Golembski G.: Vademecum pilota grup turystycznych. Akademia Ekonomiczna, Poznan 2007 Gospodarek J.: Prawo w turystyce. Difin, Warszawa 2006 Hamrol A,: Zarzqdzanie jakosciq z przyktadami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Januszewska M.: Znaczenie produktu uzdrowiskowego w rozwoju turystyki w Polsce, w: Markowe produkty turystyczne. Fundacja na rzecz rozwoju Uniwersytetu Szczecinskiego, Szczecin 2004 Jqdrzejczak I.: Nowoczesny biznes turystyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 Kachniewska M.: Jak odnaleiC sukces w turystyce. Kultura jakosci. Eurosystem, Warszawa 2002 Kaczmarek J., Stasiak A., Wiodarczyk B.: Produkt turystyczny. PWE, Warszawa 2005 Kempy D.: Logistyczna obstuga klienta. PWE, Warszawa 2001 Knowles T.: Zarzqdzanie hotelarstwem i gastronomiq. PWE, Warszawa 2001 Konieczna - Domanska A,: Biuro podrozy na rynku tutystycznym. PWN, Warszawa 1999 Kruczek Z.: Kompendium piiota wycieczek. Proksenia, Krakow 2007

Kruczek Z., Wajdzik M.: Metodyka i technika pracy piiota - rezydenta. Proksenia, Krakow 2006 Kruczek Z., Walas B.: Promocja i informacja turystyczna. Proksenia, Krakow 2004 Kruczek Z.: Obsluga ruchu turystycznego. Proksenia, Krakow 2006 Lewandowski H.J.: Gastronomia. Zarys wykladu. Wyisza Szkota Turystyki i Hotelarstwa w Sopocie, Gdansk 2000 Meyer B.: Wybrane aspekty obslugi ruchu turystycznego. Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecinskiego, Szczecin 2004 Meyer B.: Obsiuga ruchu turystycznego. Uniwersytet Szczecihski, Szczecin 2006 Miotke - Dziegiel J.: Turystyka morska. Uniwersytet Gdanski, Gdansk . . 2002 Nalazek M., Moskala J., Btaszczuk W., Lopacinski K., Sikora K.: Internet w turystyce i hotelarstwie. lnformatyka w hotelarstwie. Ministerstwo Gospodarki, PZH. Warszawa 2003 Panasiuk A,: Ekonomika turystyki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Plqder D.: Organizacja pracy w hotelarstwie. Krakowska Szkola Hotelarska, Krakow 2001 Przeclawski K.: Etyczne podstawy turystyki. Albis, Krakow 1997 Radwanski Z.: Zobowiqzania - czqSC ogolna. Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2000 Romanowski K.: Ubezpieczenia turystyczne. Druktur, Warszawa 1999 Tulibacki T.: Migdzynarodowe systemy hotelowe. PZH, Warszawa 1999 Tauber R.D.: Rodzaje i organizacja sprzedaiy w zakladach gastronomicznych. Wyisza Szkola Hoteiarstwa i Gastronomii, Poznan 2003 Turkiewicz E.: Organizacja imprez turystycznych. Krakowska Szkola Hotelarska, Krakow 1998 Zawistowska H.: Podstawy prawa w turystyce. SGH, Warszawa - Lod i 1999 Yale P.: DziatainosC touroperatorska. Wydawnictwo Wiedza i Zycie, Warszawa 2001

Wykaz literatury nalezy aktualizowac w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

GEOGRAFIA TURYSTYCZNA

Szczegotowe cele ksztalcenia - W wyniku procesu ksztatcenia uczeh (stuchacz) powinien umiel.: - wyjasnic podstawowe pojgcia z zakresu geografii turystycznej, - rozroinic irodta kartograficzne, - odczytac znaki kartograficzne na mapie, - scharakteryzowae atrakcyjnoSC turystycznq regionu na podstawie

zrodel kartograficznych, - postuiyt sig roinymi rodzajami map, - skorzystae z literatury, informatorow i czasopism tematycznych

podczas programowania imprez turystycznych, - scharakteryzowal regiony geograficzne Polski, - dokonaC klasyfikacji waiorow turystycznych, - okreSliC walory Srodowiska przyrodniczego Polski oraz osobliwosci

przyrody ozywionej i nieoiywionej, - okresliC zaleinoSC migdzy walorami przyrodniczymi a r6tnymi

formami turystyki, - okreslic rodzaje walorow kulturowych, - rozroznit style w sztuce i architekturze, - scharakteryzowad atrakcyjne obiekty architektury i budownictwa

w Polsce, - scharakteryzowae regiony turystyczne Polski pod kqtem naturalnych

i antropogenicznych walorow turystycznych, - okreSliC regiony etnograficzne w Polsce oraz zwyczaje i tradycje ich

mieszkahcow, - udzielit informacji o walorach przyrodniczych i kulturowych regionow

Poiski, - udzielic informacji na temat polskich uzdrowisk, - dokonac analizy zagospodarowania turystycznego kraju, - scharakteryzowae sziaki turystyczne reprezentatywne dia dziedzictwa

kulturowego i przyrodniczego bogactwa Polski, - sklasyfikowac formy ochrony przyrody, - okreslit wptyw turystyki na Srodowisko przyrodnicze, - zorganizowaC rozne formy ruchu turystycznego z uwzglgdnieniem

przepisow ochrony Srodowiska, - scharakteryzowac poiskie obiekty, o szczegolnych walorach

turystycznych, wpisane na Swiatowq Listg UNESCO Dziedzictwa Kuitury i Natury oraz na Listg Rezewatow Biosfery,

- okreSliC walory turystyczne polskich parkow narodowych oraz innych form ochrony przyrody,

- dokonac analizy walorow turystycznych centrow i regionow Europy,

- scharakteryzowac najbardziej atrakcyjne obiekty architektury i budownictwa w Europie,

- scharakteryzowac walory przyrodnicze i antropogeniczne Azji, Afryki, Ameryki Potnocnej i Potudniowej oraz Austraiii,

- scharakteryzowac szczegolne walory turystyczne parkow narodowych na swiecie,

- wykorzystac wiedze na temat walorow przyrodniczych i kuiturowych w Polsce i na swiecie, do programowania imprez turystycznych,

- dokonat analizy atrakcyjnosci tras turystycznych.

Material nauczania

1. Podstawowe zagadnienia z geografii turystycznej Podstawowe pojecia z zakresu geografii turystycznej: atrakcyjnosc turystyczna, walory turystyczne, zagospodarowanie turystyczne, dostepnosc komunikacyjna, region i rejon turystyczny, miejscowosc turystyczna. Kartograficzne irodia informacji geograficznej i turystycznej. Rodzaje map, mapy turystyczne i panoramy regionow gorskich. Zasady postugiwania sig mapami i planami. Orientacja mapy w terenie.

Cwiczenia: Analizowanie atrakcyjnosci turystycznej wybranego regionu. Obliczanie rzeczywistych odlegtosci na podstawie map o roinej skaii.

* Analizowanie legendy map i pianow. Obliczanie wysokosci wzglgdnej na podstawie mapy.

* Sporzqdzanie profilu hipsometrycznego terenu. Analizowanie przebiegu szlaku turystycznego na podstawie mapy. . Orientowanie mapy w terenie podczas wycieczki. Porownywanie map turystycznych z mapami panoramicznymi.

2. Walory turystyczne srodowiska przyrodniczego Polski Regiony fizyczno - geograficzne Polski. Cechy klimatu Polski. Typy pogody. Formy uksztattowania powierzchni kraju i ich walory turystyczne: skatki i grupy skaine, wqwozy, moreny czotowe, gtazy narzutowe, zapadliska tektoniczne, odkrywki geologiczne. Walory specjalistyczne obszarow o zroinicowanej rzeibie terenu. Wykorzystanie rzek i akwen6w wodnych w turystyce. Osobiiwosci flory i fauny oraz kompleksow lesnych w Poisce. Parki narodowe. Parki krajobrazowe. Rezerwaty przyrody. Formy krasu powierzchniowego i podziemnego. Uzdrowiska polskie.

Cwiczenia: . Analizowanie mapy synoptycznej. e Projektowanie trasy wycieczki gorskiej na podstawie zebranych

informacji. e Okreslanie form uksztaltowania powierzchni terenu i przyrodniczych

walorow turystycznych na podstawie mapy krajobrazowej. . Opracowywanie prezentacji na temat wykorzystania rzek i jezior w turystyce i rekreacji, w wybranym regionie.

0 Przygotowywanie prezentacji na temat osobliwosci flory i fauny wystqpujqcych w najbliiszym otoczeniu.

e Okreslanie rozmieszczenia wielkich kompleksow lesnych na podstawie mapy Polski.

e Zaznaczanie parkow narodowych na konturowej mapie Polski. Okreslanie walorow leczniczych uzdrowisk polskich dla potrzeb turystyki zdrowotnej. . Prezentowanie przyrodniczych walorow turystycznych wybranego regionu.

3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski Style w architekturze i sztuce. Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Muzea i obiekty unikatowe. Muzea etnograficzne, skanseny oraz osrodki tworczosci ludowej. Miejsca kultu religijnego. Zabytki dzialalnosci gospodarczej i techniki. Miejsca i muzea martyrologii na ziemiach polskich. Polskie imprezy kulturalne. Turystyczne osrodki Polski.

Cwiczenia: o Sporzqdzanie mapy walorow kulturowych regionu metodqobrazkowq.

Opracowywanie prezentacji na temat unikatowych obiektow turystycznych w Poisce.

e Okreslanie rozmieszczenia skansenow budownictwa ludowego na mapie Polski.

e Pozyskiwanie informacji o wybranych religiach i polskich miejscach kultu religijnego, w celu opracowania programow wycieczek.

o Ocenianie stopnia atrakcyjnosci turystycznej okreslonych zabytkow techniki oraz zabytkow dziatalnosci gospodarczej. Przygotowywanie kalendarza imprez kulturalnych w miescie lub regionie.

4. Regiony turystyczne Polski Region zachodnio-pomorski. Region pomorski. Region kujawsko- pomorski. Region wielkopolski. Region lubuski. Region doinosiqski.

Region opolski. Region Slqski. Region warminsko-mazurski. Region podlaski. Region mazowiecki. Region iodzki. Region Swietokrzyski. Region lubelski. Region mai.opolski. Region podkarpacki. Miasta - oSrodki turystyczne Polski. Regiony etnograficzne Polski. Urzqdzenia turystyczne i paraturystyczne. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce. Zagospodarowanie turystyczne polskich uzdrowisk. Szlaki turystyczne Polski: Piastowski, Orlich Gniazd, Cystersow, Zamkow Krzyiackich, Szlak Papieski, Tatarski na Podlasiu oraz Wielkich Jezior Mazurskich.

~wiczenia: e Opracowywanie prezentacji na temat atrakcji turystycznych regionow

Poiski na podstawie informacji pozyskanych z roinych irodet. e Udzielanie klientom biura podroiy informacji na temat folkloru

wybranego regionu. e Opracowywanie programu imprezy turystycznej w wybranym regionie

Polski. e Porownywanie walorow turystycznych regionow o zroinicowanym

krajobrazie na przyktadzie Pojezierza Mazurskiego i Lubuskiego lub Sudetow i Tatr. Opracowywanie prcgramu splywu kajakowego w wybranym regionie Polski. Projektowanie wycieczki miejskiej. Sporzqdzanie mapy Polski, przedstawiajqcej zagospodarowanie turystyczne kraju w formie blokdiagramu.

o Opracowywanie hipsometrycznego profilu terenu na wybranym szlaku gorskim.

r Analizowanie przebiegu szlakow turystycznych na podstawie map i przewodnikow. . Planowanie przebiegu nowej trasy rowerowej w miescie, regionie. . Opracowywanie programu rajdu turystycznego na wybranym szlaku.

5. Turystyka a ochrona Srodowiska Polityka panstwa i uregulowania prawne dotyczqce ochrony Srodowiska. Formy ochrony przyrody w Polsce. Zagroienia i degradacja walorow Srodowiska. Obszary ekologicznego zagroienia w Polsce. Formy ruchu turystycznego, a przepisy ochrony Srodowiska. Polskie i miedzynarodowe organizacje ochrony przyrody. Formy wyroinienia i ochrony walorow turystycznych: ~wia towa Lista UNESCO Dziedzictwa Kultury i Natury, Swiatowa Lista Rezerwatow Biosfery - MAB, Konwencja Ramsar, Dyplom Europy, Natura 2000, Lista Pomnikow Historii.

Cwiczenia: Analizowanie przepisow prawa dotyczqcych ochrony srodowiska. . Klasyfikowanie form ochrony przyrody w Polsce. Analizowanie pozytywnego i negatywnego wptywu turystyki na srodowisko przyrodnicze. . Analizowanie regulaminow dotyczqcych turystyki na obszarach prawnie chronionych. . Opracowywanie prezentacji na temat obiektow turystycznych w Polsce wpisanych na Listg UNESCO Swiatowego Dziedzictwa Kultury i Natury.

0 Udzielanie informacji na temat walorow przyrodniczych objetych roinymi formami wyroinienia i ochrony.

6. Regiony turystyczne Europy Paristwa Europy. Uwarunkowania przyrodniczo - kulturowe rozwoju turystyki w Europie. Region Srodkowoeuropejski. Region wschodnioeuropejski. Region battycki. Region czarnomorski. Region adriatycki. Region srodziemnomorski. Region alpejski. Region zachodnioeuropejski. Region pirenejski. Region Wysp Brytyjskich. Region polnocnoeuropejski. Miasta - centra turystyczne Europy.

Cwiczenia: Zaznaczanie najwainiejszych regionow turystycznych na mapach konturowych Europy. . Opracowywanie programow wycieczek ,,szlakiem polonikow" na terenie panstw sqsiadujqcych z Polskq. Projektowanie trasy wycieczki na podstawie planu wybranego miasta europejskiego. Opracowywanie programow wycieczek do wybranych miast europejskich.

7. Regiony turystyczne swiata Uwarunkowania przyrodnicze i spoteczno-gospodarcze rozwoju turystyki w swiecie. Regiony i osrodki turystyczne krajow azjatyckich. Regiony turystyczne Afryki. Regiony i osrodki turystyczne kontynentow amerykanskich. Regiony turystyczne Australii i Oceanii.

Cwiczenia: . Opracowywanie prezentacji na temat walorow turystycznych wybranych krajow. . Porownywanie walorow turystycznych krajow Maghrebu i krajow Afryki Srodkowej. Projektowanie trasy trampingowej przez kontynent australijski.

. Udzielanie informacji klientom biura podroiy na temat parkow narodowych poszczegoinych kontynentow.

~ r o d k i dydaktyczne Mapy fizyczne (scienne): Polska, Europa, Polkula Wschodnia, Potkula Zachodnia, Afryka. Mapy polityczne swiata, Europy, Polski. Mapy turystyczne krajow europejskich i wybranych ze swiata. Plany miast i mapy regionow - giownych europejskich centrow turystycznych. Plany polskich miast - centrow turystycznych. Mapy turystyczne regionow turystycznych Polski. Atlas krajoznawczy Polski. Mapy samochodowe Polski, Europy, wybranych krajow swiata. Mapy: fizyczna, krajoznawcza, topograficzna, krajobrazowa, synoptyczna, turystyczna swojego regionu, panoramy gor. Mapy konturowe Europy, Polski, regionu. Kompas. Filmy dydaktyczne prezentujqce walory turystyczne i zagospodarowanie Polski i innych krajow. Plansze, foliogramy, prezentacje multimedialne dotyczqce: stylow architektonicznych, osobliwosci flory i fauny, wyroinionych i chronionych walorow turystycznych. Przewodniki turystyczne. Programy komputerowe, np. AutoRoute. Przepisy dotyczqce ochrony przyrody.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Geografia tuiystyczna obejmuje tresci dotyczqce

walorow turystycznych i antropogenicznych Polski, Europy i swiata, infrastruktury turystycznej oraz ochrony srodowiska.

Podczas reaiizacji programu naleiy odwotywac sig do wiedzy uczniow dotyczqcej walorow turystycznych, obiektow architektury oraz ochrony krajobrazu w Polsce i na swiecie.

Ksztattowanie umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegoiowych celow ksztatcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz doboru odpowiednich srodkow dydaktycznych

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wyktadu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objasnieniem, metody projektow oraz cwiczen. Szczegolnie zalecana jest metoda projektow.

Podczas realizacji programu naleiy zwracac uwage na wpiyw turystyki na srodowisko oraz formy ochrony walorow turystycznych,

a takze na ksztattowanie poczucia odpowiedzialnosci za podejmowane decyzje. Nalezy zapoznac uczniow z przepisami obowiqzujqcymi turystow, dotyczqcymi przebywania na obszarach prawnie chronionych.

Zaproponowane w programie cwiczenia nauczyciel moze zmienic dostosowujqc ich tresc i zakres do organizacyjnych i technicznych moiliwosci szkoty.

Zajecia naleiy prowadzit w pracowni geograficznej wyposazonej w odpowiednie srodki dydaktyczne oraz w terenie, w grupach do 15 osob.

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych do muzeow, parkow narodowych, skansenow oraz udziat w roinych imprezach kulturalnych.

Realizujqc program nauczania szczegolnq uwage nalezy zwracac na motywowanie uczniow do samodzielnej pracy, korzystanie z najnowszej literatury zawodowej oraz roinych irodet informacji, a takie zasobow lnternetu.

Na realizacje poszczegolnych dziaiow tematycznych proponuje sie nastepujqcy podziai godzin:

LP. Dziaty tematyczne Orientacyjna liczba godzin

1. / Podstawowe zagadnienia z geografii t~rystycznej - 2 , i Walorv turvstvczne srodowiska orzvrodniczeao

1 Razem I 240 1

4. 5. 6. 7.

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych szkoty.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigC: uczniow powinno dostarczac informacji o zakresie i poziomie opanowania umiejetnosci okreslonych w szczegotowych celach ksztaicenia.

Proces oceniania powinien by6 prowadzony w trakcie realizacji programu zgodnie z przyjetymi kryteriami.

Regiony turystyczne Poiski Turystyka a ochrona Srodowiska Regiony turystyczne Europy Regiony turystyczne Swiata

70 1 20 56 26

Osiqnigcia uczniow naieiy oceniac na podstawie: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - obsenvacji pracy ucznia podczas wykonywania cwiczeti, - prezentacji opracowanych projektow, - testow osiwnigc szkolnych.

Podczas sprawdzania i oceniania osiqnigc uczniow szczegoinq uwaoe naleiv zwracac na: -. - korzystanie z roinych irodei informacji turystycznej, - interpretacje informacji znajdujqcych sie w zrodiach kariograficznych,

~ ~~

danych statystycznych iub promocyjnych, - udzieianie informacji o walorach Srodowiska geograficznego

zwtaszcza naturalnego i antropogenicznego, - projektowanie tras i programow imprez turystycznych, - aktywnosc i zaangazowanie uczniow podczas zajec, - umiejgtnosk pracy w grupie.

W ocenie koiicowej osiqnigC uczniow nalezy uwzglgdnic wyniki sprawdzianow, prezentowane projekty oraz poziom wykonania cwiczeri.

Literatura Charytonow E.: Zarys historii architektury. WSP, Olsztyn 1988 Estreicher K.: Historia sztuki w zarysie. PWN, Warszawa 1990 Kowalik T.: Skarby przyrody na turystycznym szlaku. COIT, Warszawa 1991 Kowalik T.: Kultura ludowa w Polsce. Kraj, Warszawa 1979 Kruczek Z.,red.: Kraje pozaeuropejskie. Zarys geografii turystycznej. Proksenia, Krakow 2002 Kruczek 2.: Polska. Geografia atrakcji turystycznych. Proksenia, Krakow 2007 Kruczek Z., Sacha S.: Europa. Geografia turystyczna. Proksenia, Krakow 2003 Kruczek Z., red.: Kompendium pilota wycieczek. Proksenia, Krakow 2006 Lijewski T., Mikulowski B., Wyrzykowski J.: Geografia turystyki Polski. PWE, Warszawa 2002 Olchowik - Adamowska L., Stettner - Stefariska B., Cawecki T.: Podroi po krajach Unii Europejskiej. ~ w i a t Ksiqzki, Warszawa 2004 Orzechowska - Kowalska K.: Dzieje architektury inaczej. Drukarnia GS sp. z o.o., Krakow 2003 Warszynska J.,red.: Geografia turystyczna Swiata. Wydawnictwo Naukowe PWN, cz.1 i 2, Warszawa 2001 Zawada J.H.: Zabytki UNESCO. Polska. Wydawnictwo Kluszczynski, Krakow 2004 Atlas polskich uzdrowisk. Praca zbiorowa. PTTK, Warszawa 1990 Turystyczny atlas Polski. Carta Blanca, Gdatisk - Warszawa 2005 Stownik geograficzno - krajoznawczy Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 Czasopisma specjaiistyczne.

Wykaz literafury naleiy aktualizowad w miare ukazywania sip nowych pozycji wydawniczych.

EKONOMIA I PRAWO W TURYSTYCE

Szczegolowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczei, (stuchacz) powinien umiec: - scharakteryzowac podstawowe kategorie ekonomiczne, - wyjasnic mechanizm gospodarki rynkowej, - okresiic czynniki wptywajqce na popyt i podai ustug turystycznych, - okreslic mierniki wzrostu gospodarczego, - scharakteryzowac zjawisko inflacji, - scharakteryzowac zjawisko bezrobocia, - wyjasnit pojqcia: osoba fizyczna i osoba prawna, zdoinosc prawna

i zdolnosc do czynnosci prawnych, - rozroinic rodzaje odpowiedziainosci cywilnej w turystyce, - sporzqdzic dokumenty zwiqzane z zaioieniem przedsiqbiorstwa, - sklasyfikowac rodzaje przedsiqbiorstw, - scharakteryzowac zasady podejmowania dzialalnosci gospodarczej

w braniy turystycznej, - zastosowac przepisy prawa regulujqce podejmowanie i prowadzenie

dziaialnosci gospodarczej, - ZastosowaC przepisy prawa regulujqce swiadczenie usiug

turystycznych, - zastosowac migdzynarodowe przepisy dotyczqce dziaialnosci

turystycznej, - okreslik formy organizacyjno-prawne prowadzenia dziaialnosci

gospodarczej w turystyce, - okreslic podmioty swiadczqce uslugi turystyczne, - scharakteryzowac zadania i zakres odpowiedzialnosci organizatora

turystyki, posrednika turystycznego i agenta turystycznego, - rozroinic skiadniki majqtku i kapitaiow, - okreslic sposoby pozyskiwania kapitatow, - okreslit zasady pozyskiwania Srodkow finansowych z funduszy

unijnych, - okreslic bilans majqtkowy przedsigbiorstwa, - zastosowak formy ewidencji w biurze podroiy, - wyjasnic zasady opodatkowania w formie karty podatkowej, - wyjasnic zasady opodatkowania w formie ryczaitu

ewidencjonowanego, - okreslic zasady prowadzenia podatkowej ksiggi przychodow

i rozchodow, - sporzqdzic podstawowe dokumenty ksiggowe,

- scharakteryzowac zasady rozliczania sig z dostawcami i cdbiorcami ustug turystycznych,

- scharakteryzowac zasady wspotpracy biur podroiy z biurem rachunkowym,

- scharakteryzowac zasady wspotpracy biur podroiy z bankiem, - okreslic zastosowanie programow komputerowych w rachunkowosci. - scharakteryzowac umowy cywilnoprawne stosowane w turystyce, - okreslic irodta informacji o pracy, - zastosowac przepisy kodeksu pracy, - sporzqdzic dokumenty aplikacyjne, - zastosowac metody poszukiwania pracy, - rozroini6 rodzaje odpowiedziainosci pracowniczej, - scharakteryzowac urlopy pracownicze, - scharakteryzowac podstawowe przepisy i zasady bezpieczenstwa

i higieny pracy obowiqzujqce w biurze podroiy.

Material nauczania

1. Podstawowe kategorie i prawa ekonomiczne Podstawowe pojecia ekonomiczne. Potrzeby ludzkie i sposoby ich zaspokajania. Czynniki wytworcze. Podstawowe systemy gospodarki narodowej. Rynek, jego rodzaje i funkcje. Popyt, podai, cena. Czynniki wplywajqce na popyt i podaz. Rownowaga rynkowa. Obieg produktu i dochodu w gospodarce. Mierniki wzrostu gospodarczego: Produkt Krajowy Brutto (PKB), Produkt Narodowy Brutto (PNB), Dochod Narodowy. Infiacja, jej rodzaje, stopa inflacji. Bezrobocie, jego rodzaje, stopa bezrobocia. Europejska Klasyfikacja Dziatalnosci.

Cwiczenia: e Charakteryzowanie podstawowych kategorii ekonomicznych.

Okreslanie potrzeb ludzkich i sposobow ich zaspokajania. e Analizowanie mechanizmu funkcjonowania gospodarki rynkowej. 0 Charakteryzowanie zjawiska rownowagi rynkowej.

Analizowanie czynnikow wpiywajqcych na popyt turystyczny. . Analizowanie czynnikow wptywajqcych na podaz ustug turystycznych.

2. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego Pojecie osob fizycznych i prawnych. Zdolnosc prawna i zdoinosc do czynnosci prawnych. Przedstawicielstwo. Przedawnienie roszczen. Wtasnosc w pojeciu prawa cywilnego. WspotwtasnosC. Prawa wtasnosci. OdpowiedzialnoSC cywilna.

Cwiczenia: . Sporzqdzanie wzorow petnomocnictw (ogolnego i szczegolnego). Analizowanie zasad dotyczqcych odpowiedzialnosci kontraktowej i deliktowej.

3. Przepisy prawa dotyczqce dzialalnosci gospodarczej Przepisy prawa regulujqce podejmowanie i prowadzenie dziatalnosci gospodarczej. Przepisy prawa regulujqce Swiadczenie ustug turystycznych. Przepisy miedzynarodowe dotyczqce dzialalnosci turystycznej - dyrektywy i umowy miedzynarodowe.

Cwiczenia: Analizowanie przepisow prawa dotyczqcych zasad podejmowania dziatalnosci gospodarczej przez biura podroty. Okreslanie ~dpowiedzi~lnosci karnej i cywilnej w pracy pilota i przewodnika turystycznego. Analizowanie dyrektyw i umow miedzynarodowych dotyczqcych turystycznej dziatalnosci gospodarczej.

4. Turystyczna dzialalnosc gospodarcza Formy organizacyjno - prawne prowadzenia dzialalnosci gospodarczej w turystyce. Zasady podejmowania dziatalnosci gospodarczej w turystyce. Dokumentacja zwiqzana z zakiadaniem biura podroiy. DzialalnosC regulowana. Podmioty rynku turystycznego: biura podroty, obiekty noclegowe, przedsigbiorstwa przewozowe, obiekty gastronomiczne, przedsiebiorstwa uzdrowiskowe, przedsigbiorstwa usiug sportowo - rekreacyjnych, przedsiebiorstwa swiadczqce ustugi przewodnickie i pilotaiowe. Uprawnienia do swiadczenia ustug turystycznych dotyczqce transportu, pilotaiu, przewodnictwa turystycznego, dziatalnosci uzdrowiskowej, ustug sportowo - rekreacyjnych.

Cwiczenia: Rozroinianie form organizacyjno - prawnych prowadzenia dzialalnosci gospodarczej w turystyce. Sporzqdzanie dokumentow zwiqzanych z zakiadaniem biura podroiy. Rozroinianie podmiotow swiadczqcych usiugi turystyczne. Charakteryzowanie dziatalnosci roznych rodzajow biur podroty. Sporzqdzanie umowy spotki cywilnej.

5. Finanse przedsigbiorstwa turystycznego Pojgcie i funkcje finansow przedsiebiorstwa turystycznego. Majqtek przedsiebiorstwa turystycznego: trwaty i obrotowy. Kapitai obcy i wiasny. Pozyskiwanie kapitalow. Pozyskiwanie Srodkow finansowych z funduszy unijnych przez przedsiebiorstwo turystyczne. Biians.

Cwiczenia: . Okreslanie trwaiego i obrotowego majqtku przedsiqbiorshva turystycznego. . Rozroznianie wiasnych i obcych kapitalow przedsigbiorstwa turystycznego. Obliczanie struktury majqtku biura podroiy.

e Ustalanie potrzeb kredytowych na prowadzenie turystycznej dziaialnosci gospodarczej. Okreslanie moiliwosci pozyskiwania Srodkow finansowych z funduszy unijnych przez przedsigbiorstwo turystyczne.

6. Operacje gospodarcze Formy ewidencji w biurach podrozy: karta podatkowa, ryczait od przychodow ewidencjonowanych, podatkowa k s i ~ g a przychodow i rozchodow, pelna ksiggowoSC. lstota i rodzaje operacji gospodarczych. Dokumentacja ksiegowa operacji gospodarczych. Obrot pienieiny. Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami. Wspoipraca biura podroiy z biurem rachunkowym. Wspoipraca biura podroiy z bankiem: przelewy krajowe i zagraniczne, kursy walut. Programy komputerowe prowadzenia rachunkowosci.

Cwiczenia: e Charakteryzowanie uproszczonych form ewidencji w biurach podroiy.

Okreslanie operacji gospodarczych. . Sporzqdzanie wybranych dowodow ksiggowych. . Sprawdzanie dowodow ksi~gowych pod wzglgdem formalnym i merytorycznym. Postugiwanie sig tabelami kursow walut Narodowego Banku Polskiego.

7. Umowy cywilnoprawne w turystyce Pojecie i rodzaje umow. Przedmiot umowy. Zawarcie i rozwiqzanie um0w. Umowa o Bwiadczenie usiug turystycznych. Umowa o dzieto. Umowa zlecenie. Umowa sprzedazy. Umowa agencyjna. Umowa ubezpieczenia. Umowa przewozu. Umowa najmu. Umowa przechowania.

Cwiczenia: Sporzqdzanie wzorow okreslonych umow. Anaiiza warunkow zawierania i rozwiqzywania umow . Ustaianie praw i obowiqzktow stron umow. . Sporzqdzanie umowy o dzieto. Sporzqdzanie umowy zlecenia dla pilota wycieczki.

e Sporzqdzanie umowy biuro podroiy - kiient.

8. Pracownicy przedsigbiorstwa turystycznego Potrzeby i moiliwoSci pracownika przedsigbiorstwa turystycznego. Zrodia informacji o pracy: ogtoszenia prasowe, kontakty osobiste, Internet, agencje doradztwa personalnego. Dokumenty aplikacyjne: Curriculum Vitae, iist motywacyjny. Metody poszukiwania pracy. Efektywne uczestnictwo w rozmowie kwalifikacyjnej. Prawne aspekty zatrudnienia. Umowy o prace: rodzaje umow o prace, nawiqzywanie i rozwiqzywanie umow o pracg. Prawa i obowiqzki stron. Rodzaje odpowiedzialnoSci pracowniczej: tajemnica siuibowa, ochrona danych osobowych kiientow biura podroiy, odpowiedziainosC materialna, umowy o zakazie konkurencji w czasie twania stosunku pracy oraz po ustaniu stosunku pracy, odpowiedzialnosc za mienie powierzone pracownikowi, odpowiedzialnosC porzqdkowa. Wynagrodzenie za pracg, skiadki wynagrodzenia. Czas pracy. Urlopy pracownicze. Bezpieczenstwo i higiena pracy.

Cwiczenia: e Okresianie zrodet informacji o pracy. e Sporzqdzanie iyciorysu (Curricuium Vitae). e Sporzqdzanie listu motywacyjnego.

Analizowanie metod poszukiwania pracy. 0 Prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej z kandydatem do pracy

(inscenizacja). 0 Okreslanie wynagrodzenia za pracg. r Sporzqdzanie umowy o pracg. e Sporzqdzanie wypowiedzenia umowy o pracg.

Sporzqdzanie kwestionariusza osobowego. e Sporzqdzanie Swiadectwa pracy. e Charakteryzowanie odpowiedziainosci pracowniczej. r Roziiczanie czasu pracy.

Obliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego. Udzielanie informacji na temat podstawowych przepisow i zasad bezpieczenstwa i higieny pracy obowiqzujqcych w biurze podroiy.

e Okreslanie konsekwencji nieprzestrzegania przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy. Sporzqdzanie wykazu obowiqzkow pracownika i pracodawcy dotyczqcych wypadku przy pracy.

~ r o d k i dydaktyczne Plansze, foliogramy dotyczqce terminologii ekonomicznej i prawnej. Kodeks cywilny, Kodeks spotek handlowych, Kodeks pracy. Ustawa o uslugach turystycznych wraz z aktami wykonawczymi. Ustawa o swobodzie dziatalnosci gospodarczej wraz z aktami wykonawczymi. Przepisy prawa dotyczqce regulacji swiadczenia uslug turystycznych Wzory dokumentow zwiqzanych z uruchomieniem i prowadzeniem dziatalnosci gospodarczej, wzory dokumentow ksiggowych. Podatkowa ksiega przychodow i rozchodow. Aktualne przepisy prawa dotyczqce rachunkowosci i finansow. Stowniki ekonomiczne.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Ekonomia i prawo w furystyce obejmuje zintegrowane tresci z zakresu ekonomii, finansow i prawa.

Przed przyst.z$ieniem do realizacji zajec, naiezy zdiagnozowac poziom opanowania przez uczniow wiadomosci i umiejetnosci z zakresu przedsigbiorczosci. Wskazane jest systematyczne wyrownywanie poziomu wiedzy uczniow.

Podczas realizacji programu proponuje sie stosowac nastepujqce metody nauczania: wyktad informacyjny, pokaz z objasnieniem oraz cwiczenia.

Zajgcia naleiy prowadzic w grupach do 15 osob, w pracowni turystycznej oraz komputerowej.

Zaleca sig, aby czgsc zajgc prowadzona byta z wykorzystaniem specjalistycznych programow komputerowych, szczegolnie z zakresu rachunkowosci.

Podczas realizacji programu naleiy zwracac uwage na ksztaftowanie poczucia odpowiedzialnosci uczniow za podejmowane decyzje oraz przestrzeganie przepisow prawa dotyczqcych zaktadania i prowadzenia dzialalnosci gospodarczej. Naleiy umozliwic uczniom korzystanie z aktualnych przepisow prawa oraz wzorow dokumentow,

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych i zapraszanie przez szkotg pracownikow przedsiebiorstw turystycznych, urzedu skarbowego, urzedu statystycznego, urzgdu gminy, celem poznania specyfiki pracy wymienionych instytucji.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy wdraiac uczniow do samodzielnej pracy, zachgcac do studiowania literatury zawodowej i czasopism oraz korzystania z zasobow lnternetu.

Na realizacje poszczegolnych dziaiow tematycznych proponuje sie nastgpujqcy podziai godzin:

7 . / Umowy cywilnoprawne w turystyce 1 12 8. / Pracownicy przedsigbiorstwa turystycznego 30

Razem / 150

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dziakow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych szkoiy.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgni$v5 edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqnigc uczniow powinno odbywac sie przez caly okres realizacji programu na podstawie okreslonych kryteriow, zgodnie z obowiqzujqcq skalqocen.

W wyniku procesu ewaluacji osiqnigc uczniow uzyskuje sig informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejgtnosci okreslonych w szczegoiowych celach ksztaicenia.

Kontrola i ocena osiqnigc uczniow moie bye dokonywana na podstawie: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiqnigc szkolnych, - obsetwacji pracy uczniow podczas wykonywania zadan. W procesie oceniania szczegolnq uwage naleiy zwracac na: - stosowanie poprawnej terminologii z zakresu ekonomii i prawa, - posiugiwanie sie przepisami prawa regulujqcymi swiadczenie usiug

turystycznych, - sporzqdzanie dokumentow aplikacyjnych, - stosowanie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, - pozyskiwanie niezbgdnych informacji z odpowiednich zrodei,

- aktywnosc i zaangaiowanie ucznia podczas zajec, - umiejetnosc pracy w zespole.

Dokonujqc oceny naleiy zwrocic uwage na aktywnosc ucznia, samodzielne wykonywanie cwiczen, umiejetnosc pracy w grupie. W kohcowej ocenie osiagniec ucznia naleiy uwzglednic wyniki metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

Literatura Debski S.: Ekonomika i organizacja przedsiebiorstw. Cz.1. WSiP, Warszawa 2004 Dgbski S., Debski D.: Ekonomika i organizacja przedsiebiorstw. Cz.2. WSiP, Warszawa 2004 Guzera K., Mierzejewska - Majcherek J.: Ekonomika przedsigbiorstw. Cz. 1. Difin, Warszawa 2006 Kuczynska - Cesarz A, Cesarz T.: Elementy rachunkowosci. Edukacja Difin, Warszawa 2005 Musiatkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik, Warszawa 2006 Nestorowicz M.: Prawo turystyczne. Wolters Kluwer Polska - Oficyna, Krakow 2006 Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa 2004 Padurek B.: Zasady rachunkowosci. Cz.1 i cz.2. Wyd. Boiena Padurek, Wrociaw 2007 Padurek B.: Rachunkowosc przedsigbiorstw. Cz.1 Wyd. Boiena Padurek, Wrociaw 2007 Padurek 6.: Uproszczone formy rachunkowoSci. Wyd. Boiena Padurek, Wroctaw 2007 Padurek 8.: Technologic informatyczne w uproszczonych formach rachunkowosci. Wyd. Boiena Padurek, Wroctaw 2007 Padurek B.: Ryczait. Karta podatkowa. Podatkowa ksiega przychodow i rozchodow. Wyd. Boiena Padurek, Wroctaw 2007 Panasiuk A,: Ekonomika turystyki. PWN, Warszawa 2006

Wykaz literafury nalezy aktualizowac w miare ukazywania siq nowych pozycji wydawniczych.

MARKETINGUSLUGTURYSTYCZNYCH

Szczegolowe cele ksztakcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczen (sluchacz) powinien umiec: - okreslic istote marketingu, - wyjasnic podstawowe pojecia marketingu, - scharakteryzowac koncepcje marketingowe, - okreslii: instrumenty marketingu mix, - dobra6 narzedzia marketingu mix do strategii rozwoju

przedsiebiorstwa turystycznego, - sklasyfikowaC produkty w turystyce, - scharakteryzowac cykl iycia produktu, - okresiic warunki wejscia przedsiebiorstwa na rynek turystyczny, - okresiie funkcje cen, - scharakteryzowac metody ksztaltowania cen w przedsiebiorstwie

turystycznym, - scharakteryzowac strategie cenowe, - scharakteryzowac rodzaje i strukturq kanatow dystrybucji w turystyce, - rozroinie uczestnikow kanalow dystrybucji na rynku uslug

turystycznych. - okreslic czynniki wplywajqce na wybor kanaiu dystrybucji, - scharakteryzowai: instrumenty promocji, - okreSliC funkcje promocji w dziaialnosci przedsiebiorstwa

turystycznego, - opracowac program promocji uslug przedsiebiorstwa turystycznego, - okresiie program lojalnosciowy przedsiebiorstwa turystycznego, - okresliC role personelu w dziaialnosci przedsiebiorstwa turystycznego, - zdefiniowat pojacie segmentacji rynku, - okreslic kryteria segmentacji rynku uslug turystycznych, - wyjasnic pojecie niszy rynkowej w turystyce, - okreslie istotg badari marketingowych, - sklasyfikowac badania marketingowe, - scharakteryzowac zasady zarzqdzania marketingowego, - scharakteryzowac rodzaje strategii marketingowych, - okreslic misje przedsiebiorstwa turystycznego, - wykonac analize SWOT przedsiebiorstwa turystycznego, - okreslic elementy otoczenia rynkowego przedsiebiorstwa, - okreSiiC: strukturq planu marketingowego, - okreslic narzedzia planow rnarketingowych.

Material nauczania

1. Podstawowe wiadomosci o marketingu Pojecie marketingu. Geneza marketingu. Powstanie i rozwoj marketingu usiug. Orientacje marketingowe. Marketing zewngtrzny. Marketing interakcyjny. Marketing wewngtrzny. Marketing spoieczny. Marketing w strukturze organizacyjnej przedsigbiorstwa turystycznego.

Cwiczenia r Okreslanie zasad stosowania marketingu w turystyce.

Analizowanie wplywu transformacji ustrojowej na rozwoj marketingu w turystyce. . Charakteryzowanie specyfiki marketingu uslug turystycznych na podstawie wybranego przedsiebiorstwa.

2. Marketing mix Pojecie marketingu mix. Podstawowe narzedzia marketingu mix. Produkt turystyczny jako narzgdzie marketingu mix. Cykl iycia produktu turystycznego. Marka produktu w marketingu turystycznym. Cena jako element mieszanki marketingowej. Metody ksztattowania cen w turystyce. Dystrybucja ustug turystycznych jako instrument marketingu mix. Promocja jako narzgdzie komunikacji przedsigbiorstwa turystycznego z rynkiem. Elementy promocji. Srodki reklamy. Sponsoring. Personel w przedsigbiorstwie turystycznym, zespot, zwierzchnik. Motywowanie pracownikow,

~wiczenia Przygotowywanie narzgdzi marketingu mix do realizacji strategii rozwoju przedsigbiorstwa turystycznego. Ocenianie wpiywu dzialah personelu na funkcjonowanie biura podroiy. Ocenianie produktow biura podrozy oraz produktow przedsigbiorstw konkurencyjnych, na podstawie katalogow ofert. . Ocenianie dziaian promocyjnych wybranych przedsigbiorstw turystycznych na podstawie reklamy prasowej. Ocenianie korzysci ze sprzedazy produktow markowych na podstawie danych Instytutu Turystyki. Porownywanie rodzaju rabatow i obniiek stosowanych przy wyborze oferty turystycznej w roinych okresach czasowych.

e Okreslanie wplywu cyklu iycia produktu na roinicowanie cen uslug turystycznych zamieszczonych w katalogach. . Rozroinianie instrumentow promocji usiug turystycznych.

3,Segmentacja rynku Pojecie segmentacji rynku. Kryteria segmentacji. Wybor rynku doceiowego. Nisze rynkowe w turystyce. Dziaiania marketingowe oparte na segmentacji rynku.

Cwiczenia: Opracowywanie kryteriow przeprowadzania segmentacji rynku usiug turystycznych. Prezentowanie wybranych przedsiqbiorstw turystycznych dzialajqcych na rynku uslug.

e Opracowywanie koncepcji dziaiania biura podrozy z zastosowaniem narzedzi marketingowych.

4. Badania marketingowe lnformacja marketingowa w przedsiqbiorstwie turystycznym: dane pierwotne, dane wtorne. Zrodla danych. Pojecie i istota badan marketingowych, Klasyfikacja badan rnarketingowych. Badania ilosciowe. Badania jakosciowe. Rodzaje i metody badan marketingowych. Dobor proby do badan marketingowych. Etapy realizacji badan rnarketingowych. Wykorzystywanie wynikow badan marketingowych w procesie planowania i podejmowania decyzji rynkowych przedsiebiorstwa turystycznego.

~wiczenia: Analizowanie irodel informacji rynkowych wykorzystywanych w przedsigbiorstwie turystycznym.

e Planowanie uslug turystycznych z wykorzystaniem wynikow badan marketingowych.

0 Przeprowadzanie wywiadu grupowego wsrod uczniow na temat czestotliwoSci i preferencji wyjazdow turystycznych

5. Zarzqdzanie marketingowe Pojecie zarzqdzania marketingowego. Etapy zarzqdzania marketingowego. Misja przedsigbiorstwa turystycznego. Strategie marketingowe: produktowo - rynkowa, konkurencyjna. Analiza marketingowa: rola i pojecie analizy, analiza SWOT, pozycja strategiczna przedsiebiorstwa, cele dzialalnosci przedsiebiorstwa. Planowanie marketingowe: plany taktyczne, plany strategiczne, biznespian. Analiza otoczenia rynkowego przedsigbiorstwa.

Cwiczenia: e Opracowywanie misji przedsiebiorstwa turystycznego. 0 Przeprowadzanie analizy marketingowej SWOT biura podroiy

Opracowywanie uproszczonego biznesplanu biura podroiy.

~ r o d k i dydaktyczne Przepisy prawa dotyczqce ochrony konsumenta. Filmy dydaktyczne z zakresu marketingu i obstugi kiienta. Plansze, foliogramy, makiety dotyczqce dzialalnosci marketingowej. Schematy organizacyjne biur podroiy. Plany marketingowe, biznes plany przyktadowych biur podroiy. Materialy promocyjne biur turystycznych, organizacji i stowarzyszen braniowych. Cenniki ustug turystycznych. Prezentacje multimedialne i audiowizualne.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu przedmiotu Markeiing uslug iurysiycznych

jest ksztaltowanie umiejetnosci wykonywania badan marketingowych oraz zarzqdzania marketingiem w przedsigbiorstwie turystycznym.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy zwracac uwage na ksztaltowanie umiejqtnosci prowadzenia dziaian marketingowych zgodnie z obowiqzujqcymi regutami. Szczeg6lnq uwagg naleiy zwrociC na mix marketingowy: personel, zarzqdzanie marketingowe, anaiizg marketingowq,

Zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wyktadu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, metody projektow, gier dydaktycznych, pokazu z objasnieniem, tekstu przewodniego oraz cwiczeri.

Zamieszczone w programie cwiczenia stanowiq propozycje, nauczyciel moie opracowac inne cwiczenia moiliwe do wykonania w warunkach szkoly. Wykonywanie Cwiczeri ma na celu utrwalanie umiejetnosci praktycznych oraz ksztaltowanie umiejgtnosci samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie wykonywanych zadan zawodowych, radzenia sobie w sytuacjach problemowych, skutecznego komunikowania sig z innymi uczestnikami procesu pracy, efektywnego wspotdziatania w zespole, a takie umiejetnoSci organizowania i oceniania wtasnej pracy.

Program przedmiotu naleiy realizowak w grupach do 15 osob, w pracowni komputerowej oraz turystycznej wyposazonej w odpowiednie Srodki dydaktyczne.

Na realizacjg poszczegolnych dziaiow tematycznych proponuje sig nastgpujqcy podzial godzin:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacjg poszczegolnych dziaiow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moze dokonywac zmian w zaleznosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnieC edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigc uczniow nalezy prowadzie systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqgnief, uczniow nauczyciel uzyskuje informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejgtnosci okreslonych w szczegoiowych celach ksztaicenia.

Osiqgnigcia uczniow proponuje sig oceniaC na podstawie: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiqgnige szkolnych, - prezentacji opracowanych projektow, - obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania Cwiczen. W procesie oceniania naleiy zwracac uwagg na: - planowanie dziaian marketingowych, - promocjg produktu, usiug, przedsigbiorstwa, - opracowywanie strategii przedsigbiorstwa, - wyszukiwanie i selekcje informacji, - aktywnose i samodzielnost: ucznia.

W ocenie koncowej osiqgniec uczniow nalezy uwzglgdniaC zakres i poziom opanowania umiejetnosci okreslonych w programie przedmiotu, posiugiwanie sie terminologiq z zakresu marketingu oraz zastosowanie wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych.

Orientacyjna I liczba godzin '

10 35 10 30 35 I 7n

LP.

1. 2. 3. 4. 5.

Dzialy tematyczne

Podstawowe wiadomosci o marketingu Marketing mix Segmentacja rynku -owe Zarzqdzanie marketingowe

Rs7ern

Literatura Aitkorn J.: Strategia marki. PWE, Warszawa 1999 Aitkorn J.: Marketing w turystyce. PWE, Warszawa 1994 Altkorn J.: Podstawy marketingu. lnstytut Marketingu, Krakow 1995 Blythe J.: Komunikacja marketingowa. PWE, Warszawa 2002 Borosiak 6.: Marchandising. Akademia Ekonomiczna, Poznan 2005 Bosiacki S., Sikora J.: Podstawy marketingu w turystyce i rekreacji. AWF, Poznan 1999 Cenker E.M.: Public relations. Wyzsza Szkola Bankowa, Poznan 2000 Cianciara J., USciska 6.: Komunikacja spoleczna. Komunikowanie sig z mediami w praktyce. Wydawnictwo Astrum, Wrociaw 1999 Datko M.: Sponsoring. Wyzsza Szkota Komunikacji i Zarzqdzania, Poznan2003 Gierszewska G., Romanowska M.: Analiza strategiczna przedsiebiorstwa. PWE, Warszawa 2002 Gordon I.H.: Relacje z klientami. Marketing partnerski. PWE, Warszawa 2001 Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe - metody i techniki. PWE, Warszawa 2002 Kail J.: Reklama. PWE, Warszawa 2000 Kall J.: Siina marka. lstota i kreowanie. PWE, Warszawa 2001 Mazur J.: Decyzje marketingowe w przedsigbiorstwie. Difin, Warszawa 2002 Mazurkiewicz L.: Planowanie marketingowe w przedsigbiorstwie turystycznym. PWE, Warszawa 2002 Middleton V.T.C.: Marketing w turystyce. PAPT, Warszawa 1996 Motyka P.: Marketing w biurze podroiy, Agencja Wydawniczo - Reklamowa Kanon, Warszawa 1997 Mruk H., Pilarczyk B., Szulce H.: Marketing. Uwarunkowania i instrumenty. Akademia Ekonomiczna, Poznan 2005 Mruk H., Rutkowski I.P.: Strategia produktu. ?WE, Warszawa 2001 Nessim H., Dodge M.R.: Ksztaitowanie cen. Strategie i procedury. PWE, Warszawa 1997 Nikodemska-Wolowik A.M.: Jakosciowe badania marketingowe. PWE, Warszawa 1999 Nowacka A,, Nowacki R.: Podstawy marketingu. Difin, Warszawa 2004 Nowotny I.: Plan marketingowy. Poltext, Warszawa 1993 ? Payne A.: Marketing usiug. PWE, Warszawa 1997 Pomykalski A,: Nowoczesne strategie marketingowe. Indor, Warszawa 2003 Rozwadowska 6.: Public relations. Teoria, praktyka, perspektywy. Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2002 Rudawska E.: LojalnosC klientow. PWE, Warszawa 2005

Rudnicki L.: Zachowania rynkowe nabywcow. Mechanizmy i uwarunkowania. Akademia Ekonomiczna, Krakow 2004 Storbacka K., Lehtinen J.R.: Sztuka budowania trwalych zwiqzkdw z klientami. Dom Wydawniczy ABC, Krakow 2001 Sztucki T.: Promocja, reklama, akwizycja sprzedaiy. Placet, Warszawa 1995 Unold J.: Svstemy informacyjne marketingu. Akademia Ekonomiczna, . . Wroclaw 2001 Urbanowska-Sojkin E.: Zarzqdzanie przedsigbiorstwem. Od kryzysu do sukcesu. Akademia Ekonomiczna, Poznari 1998 Vollmuth H.J.: Controlling : planowanie, kontrola, kierowanie. Placet, Warszawa, 2003 Westwood J.: Marketing plan. Businessman Book, Gdansk 1993 Wiktor J., W.: Promocja. System komunikacji przedsiebiorstwa z rynkiem. PWE, Warszawa 2001

Wykaz literafury nalezy aktualizowaC w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

OBSLUGA INFORMATYCZNA W TURYSTYCE

Szczegolowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczen (siuchacz) powinien umiec: - zorganizowac stanowisko pracy biurowej zgodnie z wymaganiami

ergonomii, przepisami bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpozarowej,

- wyjasnit podstawowe pojecia z zakresu obsiugi informatycznej w przedsigbiorstwie turystycznym,

- zastosowac techniki komputerowe, - wykorzystac programy graficzne do tworzenia materiaiow

reklamowych biura podroiy, - zastosowac techniki bieglego pisania na klawiaturze komputera, - wyjasnic podstawowe hasia i pojecia wystepujqce w sieci Internet, - skorzystac z poczty elektronicznej i innych nosnikow informacji, - posiuzyC sig wyszukiwarkq internetowq, - pozyskac informacje zawarte w portalach internetowych, - zaplanowat zadania zawodowe przy uiyciu kalendarza

elektronicznego, - okreslic rodzaje dokumentow biurowych, - zastosowac zasady redagowania pism z uwzglgdnieniem w#asciwych

form i zwrotow, - sporzqdzic pisma zwiqzane z funkcjonowaniem przedsigbiorstw

turystycznych, - zastosowac metody archiwizowania dokumentacji biurowej, - posiuiyC sie sprzetem i urzqdzeniami biurowymi, - posiuzyc siq specjalistycznymi programami uzytkowymi stosowanymi

w turystyce, - skorzystat z komputerowych systemow rezerwacyjnych podczas

obslugi ruchu turystycznego.

Material nauczania

1. Technika komputerowa w turystyce Organizacja stanowiska pracy. Podstawowe pojecia z zakresu obsiugi informatycznej w przedsigbiorstwie turystycznym. Budowa sprzetu komputerowego: jednostka centralna, urzqdzenia peryferyjne, nosniki danych. Oprogramowanie komputerowe: system operacyjny Windows, programy aplikacyjne: Edytor tekstu Word. Arkusz kalkulacyjny Excel. Baza danych Access, programy graficzne. Techniki biegiego pisania na

klawiaturze komputera. Poczta elektroniczna i siec Internet. Uslugi informacyjne na bazie W W . Menedzer informacji osobistej (organizer).

Cwiczenia: . Projektowanie stanowiska pracy biurowej zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej

r Drukowanie kopert i etykiet adresowych. Sporzqdzanie korespondencji seryjnej dostosowanej do potrzeb biura podrozy.

e Opracowywanie materialow reklamowych biura podrozy: wizytbwek, ulotek, ofert programowych, folderow.

e Obliczanie kosztow imprezy turystycznej z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego.

e Pozyskiwanie z lnternetu informacji niezbgdnych do organizacji imprez turystycznych. Korzystanie z roznych przeglqdarek internetowych. Opracowywanie internetowej reklamy bilrra podrozy.

e Rezerwowanie usiug turystycznych przez lnternet (symulacja). Zarzqdzanie informacjami i przydzielanie im priorytetow.

r Planowanie prac przy pomocy organizera.

2. Praca biurowa Rodzaje dokumentow biurowych. CzgSci sktadowe pisma urzgdowego. Zasady redagowania pism. Forma i uktad pism. Adresowanie kopert. Przygotowanie korespondencji do wysytki. Obieg i przechowywanie dokumentow. lnstrukcje kancelaryjne. Rzeczowy wykaz akt. Obstuga sprzgtu biurowego: faksu, kserokopiarki, telefonu z automatycznq sekretarkq, skanera, niszczarki. Obsiuga odtwarzacza CD i DVD. Zasady postugiwania si$ aparatem i kamerq cyfrowq

Cwiczenia Sporzqdzanie roinego rodzaju pism.

e Drukowanie pism oraz ich kopiowanie. * Przepisywanie tekstow w celu opanowania technik biegiego

postugiwania sig klawiaturq komputerowq. . Adresowanie kopert z wykorzystaniem komputera. r Sporzqdzanie protokolu, notatki, sprawozdania. e Przygotowywanie CV i listu motywacyjnego. e Planowanie sposobu obiegu i przechowywania dokrrmenMw. . Posiugiwanie sig instrukcjami obstugi sprzatu i urzqdzen biurowych. r Wysylanie i odbieranie faksow.

. Odbieranie telefonu siuzbowego oraz nagrywanie sie na automatycznq sekretarkg.

3. Uiytkowe prograrny specjalistyczne Specjalistyczne programy komputerowe: charakterystyka program6w, budowa programow, zastosowanie programow. Globalne systemy rezerwacyjne (GDS): funkcje systemu. Systemy informacji turystycznej.

cwiczenia: r Stosowanie specjalistycznych programow do obslugi biura podroiy. e Dokonywanie sprzedaty uslug turystycznych za posrednictwem

lnternetu (symulacja). Rozliczanie kosztow swiadczeti z wykorzystaniem okreslonego prograrnu komputerowego.

~rodki dydaktyczne Komputery polqczone w siec. Licencjonowane oprogramowanie systemowe. Komputer i panel do prezentacji. Profesjonalne programy komputerowe do obslugi biura turystycznego Techniczny sprzet biurowy. Telefon z automatycznq sekretarkq. Drukarki, skanery, kamery, niszczarki. lnstrukcje obslugi poszczegolnych urzqdzen. Plansze i foliogramy zwiqzane z systemami operacyjnymi. Wzory pism i dokumentow. Schematy do nauki biegtego pisania na klawiaturze komputera. Przeglqdarki stron WWW. Rzutnik rnultimedialny. Programy do obslugi poczty elektronicznej. Menedier informacji osobistej (organizer).

Uwagi o realizacji Celern realizacji programu przedmiotu Obduga informatyczna

w turystyce jest ksztaltowanie umiejetnosci obsfugi sprzgtu i urzqdzen biurowych, stosowania technik komputerowych, w tym programow uiytkowych, sporzqdzania roznsgo rodzaju pism oraz ich przechowywania.

Przed przystqpieniem do realizacji zajeC, naleiy zdiagnozowat ooziom oraz zakres ooanowania przez uczniow wiadomosci i umiejetnosci dotyczqcych systemow operacyjnych i sieci komputerowych. Wskazane jest systematyczne wyrownywanie pozlomu

wiedzy uczniow, eliminowanie nieprawidtowych nawykow oraz utrwalanie zasad bezpiecznej pracy z komputerem i innymi urzqdzeniarni elektronicznymi.

Podczas realizacji programu naleiy odwoiywac sig do wiedzy uczniow dotyczqcej budowy komputera i jego podstawowych funkcji, a takze do umiejgtnosci nabytych podczas realizacji innych przedmiotow zawodowych.

Zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: pokazu z objasnieniem, pokazu z instruktazem, wykiadu informacyjnego, metody projektow oraz ewiczen praktycznych.

Zamieszczone w programie cwiczenia stanowiq propozycjg, nauczyciel moze opracowat: inne cwiczenia moiliwe do wykonania w warunkach szkoly.

W trakcie realizacji programu nauczania, naleiy zwracae szczegolnq uwage na korzystanie z miqdzynarodowych zasobow informacji. Wazne jest ksztaltowanie umiejgtnosci korzystania z poczty elektronicznej, wyszukiwania i selekcjonowania informacji oraz planowania zadari za pomocq organizera. Uczniowie powinni postugiwac sie takimi urzqdzeniami, jak: fax, skaner, kamera, niszczarka.

Opanowanie umiejetnosci postugiwania sig komputerowymi systemami rezerwacyjnymi, czesto sprawia uczniom trudnosci, naleiy dqiyc do tego, aby kazda szkota posiadata programy specjalistyczne do obstugi ruchu turystycznego, pomimo znacznych kosztow, More naleiy przeznaczye na ich zakup.

Program przedmiotu nalezy realizowat w grupach do 15 osob w pracowni komputerowej wyposaionej w odpowiednie srodki dydaktyczne.

Na realizacje poszczegolnych dziaiow tematycznych proponuje sig nastepujqcy podziat godzin:

I L l LP.

Podane w tabeli liczby godzin na realizacjg poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzic pewne zmiany, w zaleinosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigc uczniow naleiy prowadzic systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow.

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniqc uczniow powinno dostarczac informacji o zakresie i poziomie opanowania umiejgtnosci okresionych w szczegblowych celach ksztatcenia.

Osiqgniqcia uczniow nalezy oceniae na podstawie: - sprawdzianow pisemnych, - obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania cwiczen, - sprawdzianow praktycznych wykonywanych na stanowisku

komputerowym. Podczas oceniania osiagniec uczniow naleiy zwracac uwagg na: - obstuge sprzgtu i urzqdzeti biurowych, - przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej podczas korzystania z urzqdzeh i sprzqtu biurowego,

- koiejnosc i czas wykonania okreslonych czynnosci, - korzystanie z roznych irodet informacji.

Kazde wykonane przez ucznia zadanie powinno byc ocenione. Kontroig poprawnosci wykonania zadan nalezy przeprowadza6 w trakcie i po jego wykonaniu.

W ocenie kohcowej osiqgnigc uczniow naleiy uwzglqdnic wyniki wszystkich sprawdzianow stosowanych przez nauczyciela.

Literatura Ball B.: Linux. Helion, Gliwice 1998 Chrusciel W.: Podrgcznik do obstugi systemu ProHOTT 2000, HS Partner Pro-Test SA, Warszawa 2001 Hallberg B.: Sieci komputerowe - kurs podstawowy. Editio, Krakow 200012002 Gierz W.: ABC sekretarki. ODiDK, Gdansk 1994 Groszek Maciej.: ABC 2007 Excela. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007 Kinel K., Mikolajewska G.: Piszg na maszynie. cwiczenia. Ethos, Warszawa 1996 Kopertowska M.: cwiczenia z Microsofl Power Point. Mikom, Warszawa 1997 Kucinski K.: abc ... Excela 2002. Editio, Krakow 200012002 Lipinski I.: Fidelio Front Office Management. Hugin Sweda Polska Sp. z o.o., Warszawa 2000 Madeja L.: cwiczenia z systemu Linux, podstawy obstugi systemu. Mikom, Warszawa 1999 Michalowska A,, Michatowski S.: Sieci komputerowe od A do Z. Mikom, Warszawa 2000 Nalazek M., Moskata J., Btaszczuk W., topacinski K., Sikora K.: lnternet w turystyce i hotelarstwie. lnformatyka w hotelarstwie. PZH, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2002 Ruszczyk Z.: lnternet w biznesie. OSrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr. Warszawa 1997 ~ ~ ~~

sok i t M.: E-mail - poczta elektroniczna dla kaidego. Helion, Gliwice 1999 Strebe M.: NT SERVER 4. Mikom, Warszawa 2000 Tomaszewska-Adamarek Aleksandra.: ABC Word 2007 PL. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007 Zimek Roland.: Powerpoint 2007 PL bwiczenia. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007 Zasoby sieci lnternet

Wykaz literafury naleiy al(tua1izowad w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

JEZYK OBCY ZAWODOWY

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeri (siuchacz) powinien umiec: - posiuiyc sic siownictwem zawodowym w jqzyku obcym, - odczytac ze zrozurnieniem ostrzeienia, informacje i ogtoszenia

w jqzyku obcym, - pozyskac w obcojezycznych portalach internetowych informacje

niezbedne do organizacji irnprez turystycznych, - opracowac i zaprezentowac inforrnacje o usiugach biura podrozy, - sformutowac pisernne i ustne wypowiedzi w jezyku obcym zwiqzane

z realizacjqzadan zawodowych, - scharakteryzowac w jezyku obcym wybrane regiony turystyczne

Polski i swiata, - zarekomendowac zagranicznemu turyscie walory i atrakcje

turystyczne Polski, - zarezenvowac zagranicznq ustug? turystyczna - udzielic inforrnacji turystycznej w jezyku obcym, - udzielic informacji w jezyku obcym na podstawie polskojezycznych

zrodet informacji, - udzielit obcojezycznym klientom informacji na temat danych

liczbowych dotyczqcych rachunkow, cen, godzin, terrninow i dat, - wykorzystac znajornosc jezyka obcego podczas obsiugi klientow biura

podrMy, - przeprowadzit rozrnowe telefonicznq w jezyku obcym, - opracowac rnateriaiy inforrnacyjne w jezyku obcyrn, dotyczqce uslug

turystycznych, - sponqdzic dokumenty w jezyku obcym, zwiqzane z organizacjq

imprez turystycznych, - sporzqdzit korespondencje biurowqw jezyku obcym, - sporzqdzit dokumenty w jezyku obcym, zwizlzane z zatrudnieniern, - skorzystac z obcojezycznych irodel informacji, dokumentacji

technicznej, katalogow oraz specjalistycznego oprograrnowania do wykonywania zadari zawodowych z zakresu turystyki.

Material nauczania

1. lnformacje uiytkowe Plan miasta i okolicy. Lokalizacja roinych obiektow uiytecznosci publicznej. Dni i godziny urzedowania. Religie: koscioty, naboieristwa. Uslugi: handlowe, medyczne, dentystyczne, pocztowe, transportowe

i inne. Listy: zwykte, polecone, priorytetowe. Waluta: kursy walut, formy ptatnosci, bankomaty. Parkowanie pojazdu w miescie: ptatne, bezptatne, strzeione, niestrzeione. Komunikacja miejska: autobus, tramwaj, metro, kolej dojazdowa, linie pospieszne, podmiejskie, nocne. Bilety: normalne i ulgowe, jednorazowe, jednodniowe, tygodniowe, okresowe. Karta miejska. Taksowki: taryfy, zamawianie, lmprezy kulturalne: muzyczne, teatralne, plastyczne. Uroczystosci i swigta w Polsce. Ustugi telefoniczne, telefony alarmowe.

~wiczenia: Odczytywanie ze zrozumieniem informacji, ostrzeien i ogloszeh. Ttumaczenie na jqzyk polski pytan, informacji i komunikatow wystuchanych wjezyku obcym. lnformowanie klientdw o imprezie kulturalnej oraz o cenach biletow.

e Udzielanie informacji w jezyku obcym o repertuarze kin na podstawie polskojqzycznej gazety. Udzielanie odpowiedzi na pytanie o droga w budynku, w mieScie.

e Udzielanie informacji na temat dojazdu do roinych obiektow w miescie. Formutowanie pytari o godziny pracy roznych sklepow oraz udzielanie odpowiedzi. . Sporzqdzanie pisemnych informacji i ogtoszen wjezyku obcym.

r Sporzqdzanie tekstu zaproszenia na imprezq zawierajqcego informacje o dojeidzie.

2. Promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie Potozenie geograficzne Polski. Uksztaitowanie terenu. Krajobrazy Polski: morze, rzeki, jeziora, lasy, gory. Parki narodowe. Osobliwosci polskiej flory i fauny. Regiony turystyczne i miasta Polski. Zabytki historyczne: zamki, patace, parki, obiekty sakralne, najstarsze obszary miast (stare miasto). Elementy architektury: fasada, wngtrze, komnata, wieia, dzwonnica, witrat, sklepienie, krypta, grobowiec, kolumna. Folklor: rzemiosto artystyczne, muzyka. Klimat. AtrakcyjnoSC turystyczna Polski w roinych porach roku. Turystyka aktywna: sporty wodne, zimowe, jeidziectwo, polowania, wspinaczka i wedrowki gorskie, turystyka rowerowa. Imprezy: kulturalne, religijne, sportowe, handlowe. Promocja lokalnych walorow i atrakcji turystycznych.

Cwiczenia: Odczytywanie ze zrozumieniem obcojezycznych informacji turystycznych o Polsce.

Pozyskiwanie informacji na temat walorow turystycznych Polski ze zrodei wizualnych i audialnych w jezyku obcym.

e Prezentowanie atrakcyjnosci turystycznej miejscowosci lub regionu z wykorzystaniem map, przezroczy, fotografii. . Udzielanie informacji w jezyku obcym gosciom szkoty podczas oprowadzania ich po najciekawszych miejscach miasta albo okolicy. . Zadawanie pytafi i udzielanie informacji na temat aktualnej oferty turystycznej, rekreacyjnej, kulturalnej (inscenizacja).

e Doradzanie wyboru rniejsca spedzania urlopu w Polsce, w zaleznosci od pory roku i zainteresowati zagranicznego turysty. . Przeprowadzanie wywiadbw z cudzoziemcami na temat ich wrazeri z pobytu w Polsce.

r Opracowywanie tekstow materiatow reklarnowych zachqcajqcych zagranicznych turystow do odwiedzania Polski iatem i zirnq.

e Sporzqdzanie gazetek, plakatow, stron internetowych promujqcych atrakcyjnoSc turystycznq Polski.

3. Wybrane kierunki turystyczne w Europie i na Swiecie Zagraniczne kierunki turystyczne. Miejsca najczgkciej odwiedzane przez Polakow w okreslonych porach roku. Miasta. Atrakcje turystyczne: zabytki, przyroda, parki rozrywki. Swiatowe organizacje turystyczne. Panstwa czionkowskie Unii Europejskiej. Pahstwa graniczqce z Polskq.

Cwiczenia: Wyszukiwanie okreslonych informacji w obcojezycznym przewodniku turystycznym, folderze lub ulotce reklamowej. Pozyskiwanie informacji na temat wybranych kierunkow turystycznych, na podstawie filmow krajoznawczych w jezyku obcym.

e ldentyfikowanie popularnej atrakcji turystycznej na podstawie jej opisu odczytanego glosno przez nauczyciela lub koiege z klasy. ~okaiizowinie na mapie krajow i ich stolic, kt6rych nazwy zostaty podane w jezyku obcym. . Przygotowywanie i przedstawianie prezentacji na temat zagranicznych kierunkow turystycznych. . Przeprowadzanie wywiadow z osobami powracajqcymi z zagranicznych wycieczek. Pisanie relacji z podroiy oraz pocztowki z wycieczki zagranicznej.

4. DziatalnoSc biura podroiy Turystyka: przyjazdowa, wyjazdowa, grupowa, indywidualna, krajowa, zagraniczna. Cel podroiy: wypoczynek, edukacja, biznes, leczenie, religia, odwiedzanie krewnych i znajomych. Rodzaje imprez

turystycznych, wycieczki: autokarowe, samochodowe, rowerowe, piesze. Szlaki turystyczne. Rejsy. Zwiedzanie miast i atrakcji turystycznych z przewodnikiem. Rola przewodnika i pilota wycieczki. Oferty biur podroiy. Oferty ,,Last minute" i ,,First minute". Programy wycieczek. lmprezy pobytowe. Organizacja kongresow. Turystyka motywacyjna. Ubezpieczenia: skladka, polisa, wniosek o wyptatg odszkodowania. Bezpieczeristwo. Wzywanie pomocy w jgzyku obcym. Pomoc w naglych wypadkach.

Cwiczenia: Pozyskiwanie informacji o programach wycieczek na podstawie obcojezycznych katalogow. Analizowanie obcojgzycznej dokumentacji imprezy, formularzy ubezpieczeniowych, programu wycieczki. Sporzqdzanie notatek lub wypdnianie formularza na podstawie nagranej lub odczytanej glosno informacji o organizacji imprezy turystycznej. lnformowanie zagranicznych klientow o ofertach biura podroiy. Omawianie programu wycieczki w jezyku obcym na podstawie polskojezycznego programu. Doradzanie klientom w wyborze wycieczki lub miejsca spgdzania urlopu. Uzgadnianie z turystami zagranicznymi miejsca, terminow i cen zakwaterowania. Udzielanie turystom informacji o ubezpieczeniach. Przestrzeganie zagranicznych turystow przed zagrozeniami lokalnymi, takimi jak kradzieie, choroby. Przypominanie turystom o przestrzeganiu norm zachowania obowiqzujqcych w kraju recepcyjnym. Opracowywanie na pismie programow jedno- i kilkudniowych wycieczek po Polsce. Opracowywanie materialow reklamowych, promocyjnych, ofert specjalnych.

5. Obstuga podrotnicza Komunikacja krajowa i migdzynarodowa: kolejowa, autobusowa, lotnicza. Rozktady jazdy i lotow: przyjazd, przylot, odjazd, odlot. Pociqgi: polqczenia lokalne i dalekobiezne, bezposrednie i z przesiadkami, pociqgi osobowe, pospieszne, ekspresowe. Wagony: 1 i 2 klasy, restauracyjne, sypialne, kuszetki. Dworzec kolejowy: poczekalnia, kasy biletowe, przechowalnia bagaiu, peron, tor. Opoinienia pociqgow. Autobusy dalekobieine: fotele lotnicze; przyciemniane szyby; toaleta,

klimatyzacja, barek, video. Podroiowanie samochodem. Podroie lotnicze: rejsowe, czarterowe; tanie linie lotnicze. Klasa ekonomiczna, biznesowa, pierwsza. Rezerwacja i sprzedai biletow. Bilet: w jednq strong, powrotny. Oplaty lotniskowe. Dokumenty podroiy. Odprawa pasaterow na lotnisku: bagaiowa, paszportowa, celna. Obsluga pasaierow w czasie lotu. Odbior bagaiu. Postgpowanie w przypadku zagubienia bagaiu.

Cwiczenia: Wyszukiwanie w obcojgzycznych przewodnikach inforrnacji na ternat korzystania z roinych srodkow transportu. Udzielanie informacji rowerzystom lub turystom zmotoryzowanym na ternat trasy dojazdu. Sporzqdzanie notatki o potqczeniach: kolejowych, autobusowych, lotniczych po wystuchaniu nagranych lub odczytanych informacji w jgzyku obcym. Przygotowywanie i przekazywanie informacji o rodzaju drog w Polsce, przepisach ruchu drogowego, zagroieniach na drogach, stacjach benzynowych. Opracowywanie i przedstawianie prezentacji na ternat podroiowania samolotem. Redagowanie tekstu materialu promocyjnego zachgcajqcego do podroiowania tanimi liniami lotniczymi. Prowadzenie rozmowy z klientem na ternat rezerwacji biletow, zalet podr6iowania oraz niezbednych dokurnentow zwiqzanych z wyjazdern do krajow UE oraz USA (inscenizacja). Prowadzenie rozmowy dotycnqcej zaginionego bagaiu (inscenizacja).

6. Obsiuga turystow w obiektach noclegowych Rodzaje obiektow noclegowych. Kategorie hoteli, typy pokoi i ich wyposaienie. Glowne dzialy hotelu. Personel hotelu. Uslugi podstawowe i dodatkowe. Gastronomia hotelowa. Basen, sauna, fitness, salon fryzjersko-kosrnetyczny. Obsluga turystow indywidualnych i grupowych. Obsluga seminariow, kongresow i konferencji. Goscie hotelu: gosc bez rezerwacji, z rezerwacja trudny lub kiopotliwy goSC, staly gosc, VIP. Rezetwacja, meldowanie, pobyt, regulowanie naleinokci za pobyt. Taryfy: pelna, dla firm, dla stalych gosci, z rabatern.

Cwiczenia: Pozyskiwanie okreslonych informacji z obcojezycznych opisow hoteli. . Zapisywanie informacji o uslugach hotelu po wysluchaniu nagranej lekcji z podrecznika lub glosno odczytanego tekstu. . Prezentowanie hotelu poznanego na wycieczce dydaktycznej, praktyce zawodowej lub na podstawie materialow reklamowych.

e Rekomendowanie tanich noclegow: w schroniskach mlodzieiowych, domach wycieczkowych, kwaterach prywatnych, campingach, polach namiotowych. Rezerwowanie telefoniczne noclegow (symulacja).

e Przyjmowanie goscia w hotelu, udzielanie informacji zwiqzanych z pobytem w hotelu (inscenizacja). Uzgadnianie terminow i cen wynajmu oraz wyposaienia sal konferencyjnych lub bankietowych (inscenizacja). Przyjmowanie skarg gosci dotyczqcych wyposaienia pokoju, uslug, Medow w rachunku, wyjasnianie pozycji rachunku, przepraszanie (inscenizacja). Prowadzenie rozmowy z gosciem podczas wymeldowywania z hotelu - zadawanie pytah dotyczqcych korzystania z mini-baru, hotelowego telefonu oraz formy platnosci rachunku: gotbwkq, kartq kredytowq, przelewem, poiegnanie goscia (inscenizacja). Sporzqdzanie pism do roznych hoteli, dotyczqcych: informacji o ich ofertach, rezerwacji, potwierdzen oraz zmian rezerwacji.

0 Opracowywanie tekstu informacji o hotelu, do zagranicznego katalogu.

7. Ustugi iywieniowe Rodzaje zakladow gastronomicznych i oferowane uslugi: restauracje, kawiarnie, kafeterie, bary, puby. Posilki. Napoje: alkoholowe, bezalkoholowe. Potrawy, skiadniki, przyprawy, smaki. SpecjalnoSC zakladu. Sposob przyrzqdzenia i podania potraw. Zastawa stolowa. Kuchnia narodowa, lokalna, wegetariahska. Tradycyjne potrawy kuchni polskiej, menu na Boie Narodzenie, Wielkanoc. Degustacje. Uslugi iywieniowe dla turystow: pelne wyiywienie, sniadanie z obiadokolacj$ nocieg ze sniadaniem, wyzywienie we wiasnym zakresie. Przestrzeganie diet i restrykcji religijnych. Suchy prowiant na wycieczke. Organizacja bankietow. Bufet. Zamawianie potraw. Karty menu. Dania z karty oraz dania w zestawach. Doradzanie w kwestii wyboru potraw i napojow. Przyjmowanie naleinosci z zastosowaniem roinych form ptatnosci, wyjasnianie poszczeg6lnych pozycji w rachunku.

Cwiczenia: * Odczytywanie obcojezycznych kart menu.

Tiumaczenie wypowiedzi w jezyku obcym: pytan i tyczen uczestnikow wycieczki dotyczqcych zarnowien dah i napojow. Udzielanie informacji na temat tradycyjnych dan kuchni polskiej dotyczqcych: smaku, wyglqdu, sktadnikow potraw, sposobu przyrzqdzania i podania. Opisywanie potraw z roinych krajow Europy i Bwiata. lnformowanie o godzinach serwowania positkow. Przygotowywanie prezentacji na ternat zwyczajow kulinarnych w Polsce oraz w innych krajach. Rezerwowanie miejsc w restauracji (symulacja). Zamawianie zestawow suchego prowiantu na wycieczke dla grupy turystow (syrnulacja). Zamawianie potraw w restauracji (inscenizacja). Tiumaczenie obcokrajowcowi oferty dah obiadowych znajdujqcych sig w polskojezycznej karcie (inscenizacja). Przyjrnowanie reklarnacji dotyczqcych potraw i obstugi konsumenta (inscenizacja). Ukiadanie jadiospisu na jedno- lub kilkudniowy pobyt turystow. Zapisywanie przepisu na potrawe lub napoj. Opracowywanie informacji do lnternetu na temat atrakcji kulinarnych Polski. Opracowywanie w jezyku obcyrn projektu karty menu na przyjecie okolicznoSciowe.

8. Praca w biutze obslugi turystycznej Zasady telefonowania: przedstawianie siq, podawanie przedmiotu rozmowy, prowadzenie rozmowy, udzielanie informacji. Zasady odbierania telefonu, notatki z rozmowy telefonicznej, prosba o przeliterowanie, powtorzenie, zaczekanie przy telefonie. Urnawianie, potwierdzanie, odwolywanie spotkania. Korespondencja zawodowa: list - uktad graficzny pisma, faks, e-mail, notatka wewngtrzna. Zwroty grzecznosciowe i korespondencyjne przyjete w danym jqzyku. Korespondencja biura podroty z instytucjarni wspotpracujqcymi, takirni jak hotel, przewoinik, organizator imprezy, firrna cateringowa oraz z klientami indywidualnymi. Wypdnianie kwestionariuszy i formularzy. Odczytywanie ogioszeh oraz prowadzenie rozmow w jezyku obcym dotyczqcych wolnych stanowisk pracy w przedsiebiorstwach branty turystycznej, umawianie sie na rozmowg kwalifikacyjnq. Zasady sporzqdzania w jezyku obcym CV i listu motywacyjnego. Rozmowa

kwaiifikacyjna dotyczqca: wyksztatcenia, umiejetnosci, zainteresowan, planow na przysztost.

Cwiczenia: r Odczytywanie obcojezycznych listow i pism urzgdowych oraz

porzqdkowanie ich wedtug tematyki oraz wagi spraw. e Zapisywanie podawanych ustnie informacji dotyczqcych terminow,

godzin, dat, adresow. e Pozyskiwanie informacji z nagranych wiadomosci teiefonicznych.

Przedstawianie najnowszej oferty wakacyjnej biura podroiy w ramach uslug telemarketingowych (symulacja). Prowadzenie rozmow telefonicznych w biurze podroiy, udzieianie informacji dotyczqcych ustug turystycznych (inscsenizacja).

e Sporzqdzanie odpowiedzi na korespondencje prowadzonq z biurem podroiy. Sporzqdzanie roinych pism zwiqzanych z funkcjonowaniem przedsiebiorstwa turystycznego. Adresowanie kopert do instytucji i odbiorcow indywidualnych.

r Sporzqdzanie notatki z rozmowy telefonicznej. Okreslanie wymagan, ktore powinni speiniac przyszli pracownicy, na podstawie lektury obcojezycznych ogtoszen o wolnych stanowiskach pracy. Odpowiadanie na pytania dotyczqce wyksztatcenia, umiejetnosci. zainteresowan (inscsenizacja). Sporzqdzanie wtasnego iyciorysu (CV) wjezyku obcym. Przygotowywanie listu motywacyjnego w odpowiedzi na ogtoszenie o pracy w przedsiebiorstwie turystycznym.

Wypetnianie kwestionariusza aplikacyjnego dla osob ubiegajqcych sig o prace iub praktykg zagranicznqw braniy turystycznej. Wypelnianie w jezyku obcym kwestionariusza o stanie zdrowia dla kandydatow do pracy.

~ r o d k i dydaktyczne Filmy dydaktyczne w jezyku obcym dotyczqce obslugi turystycznej. Filmy obcojezyczne promujqce walory turystyczne Polski oraz walory zagranicznych kierunkow turystycznych. Publikacje obcojezyczne Polskiej Organizacji Turystycznej. Wzory formularzy w jezykach obcych (dwujezyczne). Wzory pism i dokumentow w jezykach obcych (dwujezyczne). Mapy. Plany miast. Mapki obiektow. Ogloszenia i informacje z bieiqcej prasy polskiej dotyczqce imprez turystycznych, wypoczynkowych i ofert przewozow pasaierskich.

Dodatki turystyczne do polsko- i obcojezycznych czasopism Przewodniki i foldeiy w jezyku obcym i polskim. Programy wycieczek i innych imprez turystycznych. Karty menu. Rozklady jazdy kolei i autobusow. Rozkiady lotow. Wzory biletow lotniczych. Wzory rachunkow.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu przedmiotu jest ksztaltowanie wyjqtkowo

wainych w braniy turystycznej umiejetnosci poslugiwania sie jezykiem obcym.

W procesie ksztalcenia uczen powinien opanowac jezyk zawodowy w zakresie takich kompetencji, jak: rozumienie tekstow pisanych, rozumienie ze sluchu, prowadzenie rozmow zwiqzanych z realizacjq zadah zawodowych oraz pisanie tekstow obcojezycznych.

Skuteczne komunikowanie sie zaleiy od stopnia opanowania podstawowych struktur jezykowych, a takie od wiedzy uczniow i umiejetnosci nabytych podczas realizacji programow innych przedmiotow zawodowych.

Ze wzgl~du na zroinicowany poziom jqzykowych kompetencji uczniow rozpoczynajqcych naukg, wskazane jest powtarzanie materiaiu gramatycznego oraz stopniowe wprowadzanie slownictwa zawodowego. Naleiy systematycznie wprowadzaC nowe tresci z zakresu gramatyki. Niewskazane jest prowadzenie zajec poswieconych wytqcznie gramatyce.

Nalezy powtarzac i stopniowo wprowadzaC nowe tresci obejmujqce: - rzeczowniki, rodzajniki, przedimki, liczbq mnoga, deklinacje, - liczebniki gi6wne i porzqdkowe, daty i godziny, - czasowniki regularne i nieregularne, czasy, - tryb rozkazujqcy czasownikow, - strone biernqczasownikow, tryb warunkowy, - formy grzecznosciowe, - zaimki osobowe, dzieriawcze, zwrotne, wskazujqce, wzglgdne, - przyimki, przysiowki, - strukture zdan pojedynczych, twierdzqcych, pytajqcych, przeczqcych, - strukturg zdan zlotonych, roine typy zdan zloionych, spojniki, - konstrukcjq zdah z imieslowami, z bezokolicznikiem, - mow? zaleinq.

Wprowadzajqc stopniowo elementy jezyka zawodowego nalety zwracaC uwage na wiasciwq wymowg, akcent, intonacje zdah i prawidiowq pisownie wyrazow.

Podczas realizacji programu naleiy zwracac szczegolnq uwage na prawidtowe komunikowanie sie w jezyku obcym, poniewai pracownicy braniy turystycznej majq staty kontakt nie tylko z klientami i kontrahentami biura podroiy, ale takie postugujq sie dokumentami, ktorych treSC powinni rozumieC oraz umieC je sporzqdzaC. Wainqformq kontaktu jest rozmowa telefoniczna.

Zaleca sie stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: metody sytuacyjnej, inscenizacji, gier dydaktycznych, dyskusji dydaktycznej, metody projektow oraz Cwiczen.

UmiejqtnosC rozumienia ze stuchu naleiy CwiczyC poprzez rozmowe w jqzyku obcym nauczyciela z uczniami, stuchanie nagranych tekstow i dialogow z podrecznika, korzystanie z materiatow filmowych w wersji obcojezycznej. Zaproponowane w programie cwiczenia nauczyciel moie modyfikowat: dostosowujqc ich trest: i zakres do moiliwosci organizacyjnych i technicznych szkoty oraz poziomu opanowania jezyka obcego przez uczniow w poszczegolnych klasach i grupach.

WigkszosC nowoczesnych, dostepnych na rynku podrqcznikow do nauki jqzykow obcych dla potrzeb turystyki, zawiera aktualne tresci oraz dobrze przygotowane merytorycznie zadania, a takie materiaiy diwiekowe na piytach CD. Naleiy rowniei korzystac z bezplatnych materiatow informacyjnych, dodatkow turystycznych do prasy codziennej lub innych dostepnych publikacji. Wskazane jest korzystanie z lnternetu.

Naleiy zadbac rowniei o wystroj i wyposaienie pomieszczen dydaktycznych w mapy, sprzet audio i video, foldery, katalogi wycieczek i informatory, a t a k e stowniki tematyczne.

Podczas zajet: z jezyka obcego zawodowego zaleca sig korzystanie z pracowni komputerowej. Zajecia powinny odbywaC sig w grupach do 15 osob.

Na realizacje poszczegolnych dziatow tematycznych proponuje siq nastepujqcy podziat godzin:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczeg6lnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie dokonywac zmian w zaletnosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje rnetod sprawdzania i oceny osiqgnit$ edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie poziomu i zakresu opanowania umiejetnosci okreslonych w szczegotowych celach ksztatcenia naleiy prowadzie systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, zgodnie z obowiqzujqcq skalq ocen. Kryteria oceniania naleiy przedstawic uczniom na poczqtkowych zajeciach.

W procesle oceniania naleiy stosowac: - sprawdziany pisemne: uzupetnianie tekstu z lukami, redagowanie

pism, wypeinianie formularza na podstawie przeczytanych lub wystuchanych informacji, rozwiqzywanie zadan wielokrotnego wyboru, dobor kolokacji,

- sprawdziany ustne: dialog kierowany, w ktorym nauczyciel jest rozmowcq, prezentacja na zadany temat, scenki sytuacyjne, odtwarzanie z pamigci krotkich dialogow sytuacyjnych, pclecen, ogtaszanie komunikatow,

- obserwacje pracy uczniow podczas wykonywania zadari. Nalezy tak projektowac sprawdziany by uczen mogl czerpaC:

satysfakcje z pracy nad doskonaleniem swoich kompetencji jezykowych i byt zainteresowany samodzielnym wykonywanlem zadan.

Oceniajqc umiejetnosci uczniow okreslone w szczeg6lowych celach ksztalcenia naleiy brat pod uwage nastgpujqce kryteria: - umiejetnosC komunikowania sie w jezyku obcym, w celu pozyskania

i udzielenia informacji,

- prawidtowq komunikacje werbalnq i niewerbalnq, w typowej sytuacji zwiqzanej z obstugq turystycznq,

- rozumienie ze stuchu, biegtosc mowienia i prowadzenia rozmowy, - poprawnost fonetycznq i gramatycznq, - ttumaczenie i sporzqdzanie tekstu pisanego.

Naleiy uwzglgdniat rowniei aktywnost i zaangazowanie ucznia podczas zajec.

W ocenie koncowej osiqgnigt uczniow naleiy uwzglgdnit wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania osiqgnigt uczniow.

Literatura Dziedzic E., Sancewicz-Klis A.: Stownik turystyki i hotelarstwa. Polsko- angielski, angielsko-polski. Poltext, Warszawa 1998 Europejski system opisu ksztatcenia jezykowego. CODN, Warszawa 2003 -...

Europejskie portfolio jezykowe dla dorostych. CODN, Warszawa 2005 Jedlihska M., Obodyhski D.: Stownik turystyki i hotelarstwa. Polsko- niemiecki, niemiecko-polski. Poltext, Warszawa 2000 Komorowska H.: Metodyka nauczania jezykow obcych. Wydawnictwo Fraszka, Warszawa 2002 Kozierkiewicz R.: Stownik terminow hotelowo-turystycznych. Angielsko- polski, polsko-angielski. Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2007 Smogorzewska A,: Francuski stownik tematyczny. Wyd. Rea, Warszawa 2006

Wykaz literafury nalety akfualizowad w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

ZAJECIA PRAKTYCZNE

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umieC: - zorganizowac stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, - posluiyc sig sprzetem i urzqdzeniami biurowymi, - zastosowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpotarowej oraz ochrony srodowiska, zwiqzane z obstugq turystyczn%

- posiuiyc sig sprzetem przeciwpoiarowym, - udzielic pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, - okreslic strukturg i zakres dziatania roinych przedsigbiorstw

turystycznych, - scharakteryzowac systemy sprzedaiy ustug turystycznych, - zaplanowac czynnosci handlowe, - zastosowaC roine techniki sprzedaiy ustug turystycznych, - doradzic klientowi w podjgciu decyzji, - zastosowac werbalne i niewerbalne techniki komunikowania sig, - zastosowac metody prowadzenia negocjacji, - okreSlic typ osobowosci klienta, - zastosowaC zasady asertynosci w kontaktach z klientami, - zastosowac sposoby radzenia sobie ze stresem, - zastosowac sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach

zawodowych, - zastosowac zasady prowadzenia rozmowy telefonicznej, - przygotowac oferty biura podroiy dla roinych klientow, - opracowac programy rotnych rodzajow imprez turystycznych, - dokonat kalkulacji kosztow imprez turystycznych, - okreslic zadania osdb zwiqzanych z bezposredniq obstugq imprez

turystycznych, - zamowic uslugi turystyczne, - rozliczyt koszty imprez turystycznych, - wystawic fakturg VAT za uslugi turystyczne, - sporzqdzic dokumentacje zwiqzanq z przebiegiem imprezy

turystycznej, - pozyskaC informacje turystyczne z roinych zrodd, - udzielic informacji zwiqzanych z obstugq podrozniczq, - zastosowac roine formy ptatnosci za ustugi turystyczne, - posluiyc sie tradycyjnymi i internetowymi rozktadami

komunikacyjnymi, - sporzqdzid umowy z klientami biura podroiy,

- sporzqdzic umowy z usiugodawcami, - opracowak materiaiy rekiamowe biura podroiy, - rozroinic rodzaje dokumentow zwiqzanych z pobytem w roinych

krajach.

Material nauczania

1. Turystyczna dziataInoS6 gospodarcza Zaktadanie przedsigbiorstw turystycznych: biur podroiy, punktow informacji turystycznej, obiektow nociegowych, okreslanie ich struktury i zakresu dziatania. Organizowanie stanowisk pracy. Stosowanie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska. Postugiwanie sig sprzgtem przeciwpoiarowym. Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Postugiwanie sig sprzetem i urzqdzeniami biurowymi. Opracowywanie materiaiow promocyjnych. Sporzqdzanie kataiogow ofeft w wersji tradycyjnej I eiektronicznej.

2. Nowoczesne systemy sprzedaiy i obstugi klienta Stosowanie technik sprzedaiy ustug turystycznych. Planowanie czynnosci handiowych. Nawiqzywanie i utrwalanie kontaktow z klientami i usiugodawcami. Stosowanie technik komunikacji werbalnej i niewerbainej. Prowadzenie negocjacji z zastosowaniem roinych stylow i technik. Prezentacja ofert. Finalizowanie umow handiowych. Prowadzenie telemarketingu. Zasady prowadzenia rozmowy telefonicznej. Rczpoznawanie potrzeb i oczekiwafi klienta. Okreslanie typow osobowosci klientow. Stosowanie zachowali asertywnych podczas obsiugi klienta. Radzenie sobie ze stresem. Radzenie sobie w trudnych sytuacjach zawodowych. Prowadzenie sprzedaiy z wykorzystaniem internetu.

3. Przygotowanie i rozliczanie imprez turystycznych Organizowanie imprezy turystycznej: programowanie, kalkuiowanie, zamawianie swiadczeri. Sprzedai imprezy turystycznej: dob6r metod sprzedaiy, opracowanie strategii promocji, przygotowywanie informacji dia referentow i agentow turystycznych, prowadzenie sprzedaiy, udzielanie klientom informacji dotyczqcych warunkow uczestnictwa w imprezach turystycznych. Reaiizacja imprez turystycznych: zawieranie umow z klientami i ustugodawcami, odprawa pilota w biurze podroiy, realizacja Swiadczeti turystycznych. Wykonywanie czynnosci zwiqzanych z zakoficzeniem imprezy turystycznej. Ocenianie jakosci Swiadczonych usiug oraz przebiegu imprezy turystycznej. Rozliczanie kosztow imprez

turystycznych. Wystawianie dokumentow finansowych: rachunkow, faktur.

4. Obsluga podroinicza Pozyskiwanie, gromadzenie oraz udzielanie informacji turystycznych. Opracowywanie materiatow informacyjnych biura podroiy: ulotek, informatorow, plakatow. Postugiwanie sig rozktadami komunikacyjnymi roinych przewoinikow. Rodzaje taryf przewozowych. Dokonywanie rezerwacji biletow i innych swiadczeri turystycznych. Dobieranie potqczeri komunikacyjnych. Przyjmowanie naletnosci z zastosowaniem roinych form ptatnosci: gotowkq, kartq ptatniczq, czekiem, przelewem bankowym. Rozroinianie rodzajow paszportow i wiz. Wypetnienie kwestionariuszy paszportowych i podari wizowych. Wypetnianie deklaracji celnych i dewizowych. Stosowanie komputerowych systemow rezerwacyjnych.

Uwagi o realizacji Realizacja programu nauczania ZajeC praktycznych ma na celu

ksztaltowanie umiejgtnosci niezbgdnych do wykonywania zadan zawodowych.

Zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: pokazu z objasnieniem, pokazu z instruktaiem, metody przypadkow oraz Cwiczen praktycznych.

Szczegolnq uwagg naleiy zwrocic na realizacjg zajgc dotyczqcych udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, ktore powinny by6 prowadzone przez nauczyciela posiadajqcego odpowiednie kwalifikacje. W trakcie zajgc kaidy uczeri powinien samodzielnie wykonaC na fantomie Cwiczenie dotyczqce udzielania pierwszej pomocy.

Nauczyciel powinien zwracaC uwage na prawidtowe wykonywanie zadari oraz przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska. Wszystkie wykonane na zajgciach prace powinny by6 zgromadzone w indywidualnych lub zespotowych segregatorach.

Zajecia praktyczne mogq odbywac sig w szkolnej pracowni turystycznej lub biurze podrbiy, w grupach do 15 osob, uczniowie powinni pracowaC indywidualnie lub w 2-3 osobowych zespotach.

Na realizacje poszczegolnych dziatow tematycznych proponuje sig nastgpujqcy podziat godzin:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dzialow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzie zmiany w zaleznosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqe edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postepow uczniow powinno odbywac sie systematycznie wedtug okreslonych kryteriow.

Osiqgniecia uczniow mozna sprawdzac na podstawie: - obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadan, - sprawdzianow ustnych. - wykonanych prac.

Wnikliwa analiza wynikow pracy uczni6w pozwoli na potwierdzenie poprawnosci wykonania zadari oraz na dokonanie korekty popetnionych bledow.

Dokonujqc oceny pracy uczniow naleiy zwracac uwage na: - organizacje stanowiska pracy, - opanowanie poziomu umiejetnosci praktycznych umozliwiajqcych

wykonywanie okreslonych zadan na stanowiskach pracy, - kolejnosc i czas wykonywania okreslonych czynnosci, - zaangazowanie i samodzielnoSc podczas wykonywania powierzonych

zadari, - zachowanie wtasciwej postawy podczas pracy - przestrzeganie

dyscypliny, poczucie odpowiedzialnosci za powierzone mienie, okazywanie szacunku oraz umiejetnost wspolpracy z innymi pracownikami,

- wykorzystywanie umiej$tnosci zawodowych podczas wykonywania zadari na roinych stanowiskach pracy. Kaide wykonane przez ucznia zadanie powinno by6 ocenione.

Kontrole poprawnosci wykonania zadah naleiy przeprowadzac w trakcie i po jego wykonaniu.

Ocena osiagnigc ucznia po zakohczeniu realizacji programu zaj@ praktycznych powinna uwzglgdniak wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela sposobow sprawdzania osiagniee ucznia.

Orientacyjna liczba godzin

12 24 34 14 - 84

LP.

1. 2. 3. 4. -

Dzialy tematyczne

Turystyczna dzialalnost gospodarcza Nowoczesne systemy sprzedaiy i obstugi klienta Przygotowanie i rozliczanie imprez turystycznych Obstuga podroinicza P

PRAKTYKA ZAWODOWA

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczen (sluchacz) powinien umiec: - okreslic zakres dzialania przedsigbiorstwa turystycznego, - scharakteryzowac strukturg organizacyjnq przedsigbiorstwa

turystycznego, - okreslic rodzaj usiug swiadczonych przez przedsigbiorstwo

turystyczne, - scharakteryzowac produkt turystyczny przedsiqbiorstwa, - okreslic zakres czynnosci i kompetencji pracownikow

przedsigbiorstwa turystycznego, - okreslic obowiqzki i prawa pracownikow, - zastosowaC przepisy regulaminu pracy obowiqzuj~cego

w przedsiebiorstwie turystycznym, - okreslic zagroienia spowodowane nieprzestrzeganiem przepisow

bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpotarowej, - zastosowac przepisy Turystycznego Kodeksu Etycznego, - zorganizowad stanowisko pracy zgodnie w wymaganiami ergonomii, - zaplanowac i zorganizowak podstawowe prace zwiqzane

z funkcjonowaniem przedsigbiorstwa turystycznego, - obsluiyd urzqdzenia i sprzgt biurowy, - posluiyc sig jgzykiem obcym podczas wykonywania zadan

zawodowych, - wykonac czynnosci zwiqzane z obsiugq turysty, - udzielic informacji turystycznych bezposrednio, przez telefon, Internet, - przedstawit klientom oferte biura podrozy, - zastosowac program komputerowy do wykonywania zadan

zawodowych, - opracowac materiaiy informacyjne dotyczqce uslug przedsigbiorstwa

turystycznego, - zaplanowat marketingowe dzialania przedsigbiorstwa turystycznego, - okreslic sposoby realizacji usiug turystycznych, - zastosowad zasady wspolpracy z klientami biur podroiy krajowymi

i zagranicznymi, - sporzqdzic dokumenty zwiqzane ze sprzedaiq imprezy turystycznej, - przyjqc i zrealizowac zamowienie klienta przedsigbiorstwa

turystycznego, - wykonac czynnosci zwiqzane z organizacjq imprezy turystycznej, - zamowic uslugi niezbedne do realizacji imprezy turystycznej, - opracowac programy roinych imprez turystycznych,

- zaplanowac konferencjg, szkolenie, spotkanie firmowe, zjazd, - posluiyc sig rozkladami komunikacyjnym roinych przewoinikow, - wystawic biiety komunikacyjne, - dokonac analizy ofert towarzystw ubezpieczeniowych oraz wypelnic

polisy ubezpieczeniowe, - rozliczyc koszty realizacji imprez turystycznych, - okreslit formy platnosci za uslugi turystyczne, - wystawic fakturg za sprzedai uslugi, - sporzqdzic dokumenty zwiqzane z turystykq wyjazdowq

i przyjazdowq.

Material nauczania

1. Organizacja pracy przedsi~biorstwa turystycznego Poznanie struktury i organizacji przedsigbiorstwa turystycznego oraz prawnych podstaw dziaialnosci przedsiebiorstwa. Przestrzeganie przepisdw bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, regulaminu pracy przedsigbiorstwa turystycznego oraz Turystycznego Kodeksu Etycznego. OkreSianie rodzaju usiug Swiadczonych przez przedsigbiorstwo turystyczne. Okreslanie zakresu czynnosci i kompetencji pracownikow przedsiebiorstwa turystycznego oraz ich obowiqzkow i praw. Organizowanie stanowiska pracy. Stosowanie zasad wspolpracy w zespole. Obstugiwanie urzqdzen i sprzgtu znajdujqcego sig w przedsigbiorstwie turystycznym. Analizowanie zakresu i charakteru dzialalnosci przedsigbiorstwa. OkreSlanie obiegu dokumentow w przedsigbiorstwie. Okreslanie produktow turystycznych przedsiebiorstwa. Analizowanie dzialalnosci marketingowej. Gromadzenie informacji turystycznych. Analizowanie materiaiow informacyjnych dotyczqcych uslug przedsiebiorstwa turystycznego. Stosowanie zasad wspoipracy z kontrahentami. Zawieranie umow z klientami biur podr6iy. Oferowanie klientom uslug turystycznych. Tworzenie wizerunku przedsigbiorstwa.

2. Organizacja imprez turystycznych Przyjmowanie zamowien od klient6w indywidualnych i grupowych. Programowanie imprez turystycznych z uwzglgdnieniem potrzeb, zainteresowari, wieku, rodzaju grup klientow. Planowanie imprez wiasnych oraz imprez zleconych w biurze podr6iy. Sporzqdzanie ofert dla zagranicznego biura podroiy. Zamawianie uslug niezbgdnych do realizacji irnprezy turystycznej. Wspoipraca 2 kontrahentami krajowyrni i zagranicznymi. Stosowanie zasad sporzqdzania umow w turystyce. Kalkulowania koszt6w imprez turystycznych. Dokumentowanie imprezy -

teczka imprezy. Przyjmowanie naleinosci za uslugi turystyczne z zastosowaniem roinych form platnosci. Stosowanie zasad rozliczania kosztow realizacji imprezy turystycznej. Komunikowanie sig w jezyku obcym z klientami i kontrahentami przedsiebiorstwa turystycznego.

3. Obsluga klientow przedsigbiorstw turystycznych Stosowanie zasad kultury obslugi klienta. Udzielanie informacji klientom biura podrMy na temat dokumentow zwiqzanych z zagranicznqturystykq wyjazdowq- granicznych, finansowych, przepisow celnych, dewizowych, wizowych i paszportowych. Realizacja potrzeb i oczekiwan turysty. Rezerwacja uslug turystycznych. Korzystanie z systemow rezerwacji uslug turystycznych. Poslugiwanie sie rozkiadami komunikacyjnymi PKP, PKS, lotniczymi i promowymi. Stosowanie zasad sprzedaiy biletow komunikacyjnych krajowych i zagranicznych. Sporzqdzanie zestawien sprzedanych biletow komunikacyjnych. Analizowanie ofert towarzystw ubezpieczeniowych. Wypeinianie polis ubezpieczeniowych.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu Praktyki zawodowej jest doskonalenie

umiejetnosci praktycznych w rzeczywistych warunkach pracy. Praktyka zawodowa powinna bye organizowana przede wszystkim

w biurach podroiy, moie rowniei odbywaC sie w osrodkach informacji turystycznej oraz fundacjach, stowarzyszenlach i organizacjach turystycznych, w ktorych moiliwe jest ksztaltowanie umiejetnosci zalotonych w celach ksztalcenia. Przy wyborze przedsigbiorstwa, w ktbrym uczniowie bgdq odbywac praktykg zawodowq, naleiy brac pod uwage organizacje pracy, wyposaienie oraz poziom uslug.

Przed rozpoczeciem praktyki kierownik szkolenia praktycznego oraz osoba odpowiedzialna za realizacje programu w przedsiebiorstwie turystycznym powinni wspolnie opracowac harmonogram praktyki dostosowany do struktury i zakresu dzialania przedsiebiorstwa.

Przed przystqpieniem do pracy naleiy zapozna6 uczniow z obowiqzujqcymi przepisami bezpieczenstwa i higieny pracy craz przepisami ochrony przeciwpoiarowej.

Kaide zadanie praktyczne powierzone uczniowi do wykonania powinno byc poprzedzone pokazem lub instruktaiem. PraMykg uczniowie mogq odbywac zarowno w kraju jak i poza jego granicanli, za posrednictwa szkoly i jej organu prowadzqcego.

Podczas praktyki zawodowej naleiy ksztattowab umiejetnosci pracy w zespole oraz poczucie odpowiedzialnosci za jakosc i organizacje wykonywanej pracy.

Uczniowie zobowiqzani s q do prowadzenia dziennika praktyki, w ktorym powinni dokonywac zapisow dotyczqcych stanowiska pracy.

zakresu wykonywanych czynnosci, godzin pracy. Zapisy powinny byc sprawdzane i potwierdzane, co najmniej raz w tygodniu przez osobg odpowiedzialnq za realizacjg programu praktyki.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgni~t edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigc edukacyjnych uczniow powinno odbywac sig przez cab okres realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie kryteriow okresionych na poczqtku praktyki.

Kryteria oceniania powinny dotyczyc zakresu i stopnia opanowania przez uczniow umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegotowych ceiow ksztaicenia. Podstawg oceny powinna stanowic obserwacja pracy ucznia.

W procesie oceniania nalezy zwracac uwagg na: - przestrzeganie dyscypliny pracy, - przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpoiarowej, - organizacjg stanowiska pracy, - samodzielnosC podczas wykonywania pracy, - zaangazowanie w realizacjg zadari, - jakoSC wykonywanej pracy, - kulturg obsiugi klienta przedsiebiorstwa turystycznego. Po zakonczeniu praktyki zawodowej opiekun praktyki zobowiqzany jest do napisania w dzienniku praktyki opinii na temat pracy ucznia oraz wystawienia oceny koncowej. Oceny dokonuje sig zgodnie z obowi;izuj;icq skalq ocen.