Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Zarządzanie wiedzą w uczelni wyższeja scouting technologiczny

dr Paweł Głodekdr Magdalena Wiśniewska

XXV DOROCZNA KONFERENCJA SOOIPPRYNEK DLA INNOWACJI

Rzeszów, 22-24 maja 2014 r.

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Plan prezentacji

1. Pojęcie wiedzy i zarządzania wiedzą2. Uwarunkowania zarządzania wiedzą w uczelni wyższej3. Scouting technologiczny jako element procesu zarządzania wiedzą4. Studia przypadków

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Dane, informacje, wiedza

• Dane – fakty i figury [Skyrme, 1999]• Informacje – dane w kontekście [Skyrme, 1999]

• Wiedza:

Wiedza jest płynną mieszanką ukształtowanego doświadczenia, wartości, informacji osadzonej w pewnym kontekście, eksperckiego spojrzenie, który stanowi ramy dla ocenyi przyswojenia nowych doświadczeń i informacji.Powstaje i wykorzystana jest w umyśle posiadacza. W organizacji, bywa często osadzona w dokumentach, repozytoriach, organizacyjnych rutynach, procesach, praktykachi normach [Davenport, Prusak, 1998]

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Pojęcie wiedzy – różne perspektywy

1. Stan umysłuRozumienie i doświadczenie zdobyte podczas studiowania czegoś; suma lub zakres tego, co jest postrzegane, odkryte albo nauczone [Schubert, 1998]Rozumienie [McQueen, 1998]

2. ObiektRzecz kodyfikowana/opracowywana [Zack, 1998]

3. Proces Proces systematycznego poznawania i stosowania owego poznania [Zack, 1998]

4. Stan posiadania dostępu do informacjiWiedza rozumiana jako warunek dostępu do informacji [McQueen, 1999]

5. ZdolnośćWiedza jest potencjałem wpływu na działanie [Carlsson i in., 1998]

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Rozumienie pojęcia wiedzya zarządzanie wiedzą

Sposób rozumienia pojęcia „wiedza” implikuje sposób rozumienia pojęcia „zarządzania wiedzą” [Carlsson i in., 1998]

• Wiedza jako stan umysłu – zarządzanie wiedzą skupia się na kreowaniu sytuacji, w których mamy do czynienia z potencjalnie użytecznymi informacjami i ułatwianie przyswajania informacji;

• Wiedza jako obiekt – zarządzanie wiedzą koncentruje się na budowie zasobów wiedzy i zarządzania owymi zasobami;

• Wiedza jako proces – zarządzanie wiedzą koncentruje się na przepływach wiedzy i procesach jej tworzenia, dzielenia się nią oraz jej udostępniania;

• Wiedza jako zdolność – zarządzanie wiedzą skupia się na kreowaniu kluczowych kompetencji i zrozumienia strategicznej przewagi w postaci know-how , i kreowaniu kapitału intelektualnego.

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Zarządzanie wiedzą

• Zarządzanie wiedzą to proces identyfikacji, zdobywaniai pomnażania zbiorowej wiedzy w ramach organizacji w celu podniesienia jej konkurencyjności [von Krogh, 1998].

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Proces pozyskiwania i komercjalizacji wiedzy w organizacji

Poszukiwanie Ocena i selekcja Implementacja

Uczenie się

pozyskanie/wykonanie/wejście/podtrzymanie

Źródło: opracowanie własne na bazie Tidd, Bessant, Pavitt, 2005

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Zarządzanie wiedzą w uczelni wyższej – uwarunkowania w kontekście wykorzystania praktycznego [Niedzielski, Łobacz, 2012; Długoński, 2012; Olejniczak 2012]

• Duże rozproszenie informacji o wiedzy powstałej na uczelni. • Niewielki stopień otwartości środowiska naukowego na współpracę

i dzielenie się wiedzą.• Brak stałego aktywnego systemu pozyskiwania informacji - zwykle polega

on na zgłoszeniach ze strony kadry akademickiej (co stoi w sprzecznościz poprzednim punktem).

• Niska efektywność stosowanych baz danych o dostępnych rozwiązaniach technologicznych wypracowanych w ramach uczelni.

• Brak wystarczającego potencjału kadrowego w zakresie komercjalizacji wiedzy i transferu technologii - dotyczy to głównie liczby pracowników zaangażowanych bezpośrednio w proces komercjalizacji (nie licząc pracowników wykonujące inne funkcje).

• Występowanie zasad systemowych utrudniających proces komercjalizacji wiedzy – preferencja dla publikowania osiągnięć naukowych nad ich komercjalizację.

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Scouting technologiczny – pojęcie, zastosowanie

• Scoutingiem technologicznym określa się systematyczne podejście przedsiębiorstwa, w ramach którego asygnuje ono część swoich zasobów ludzkich lub też zatrudnia konsultantów zewnętrznych w celu zbierania informacji z zakresu nauki i technologii, i które to podejście ułatwia pozyskiwanie technologii lub prowadzi do pozyskania technologii [Rohrbeck, 2010].

• Cechy:– Ukierunkowany lub nieukierunkowany– Formalne i nieformalne powiązania

• „Scouting” oznacza tym samym niejako „wyjście w teren”, na zewnątrz organizacji, poza formalne kontakty w celu poszukiwania, rozwoju technologii i jej biznesowych zastosowań

• Od lat 90-tych XX w. adoptowany na potrzeby uczelni wyższych i jednostek naukowych

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Scouting technologii i wiedzyw uczelni wyższej

• Aktywne podejście do identyfikacji i monitoringu potencjału komercyjnego prac badawczych w uczelni wyższej

• Rozwiązanie stosowane na świecie (Politechnika w Turynie, Politechnika w Eindhoven, Biomedicum w Helsinkach, Uniwersytet w Kadyksie)

• Zakłada aktywną postawę kadr odpowiedzialnych za komercjalizację wiedzy

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Scouting w Politechnicew Turynie (Polito)

• W ramach Polito działa biuro ds. transferu technologii SARTT• Podmiotem zewnętrznym wobec Polito jest inkubator I3P• Obie powyższe instytucje działają na rzecz pozyskiwania wiedzy na temat

badań naukowych prowadzonych w Polito pod kątem ich potencjału komercyjnego drogą scoutingu technologicznego

• system scoutingu opiera się na działalności „porta a porta”(„pukanie do drzwi”)

– pracownicy biura ds. transferu technologii / inkubatora przeprowadzają wywiady z partnerami (w szczególności liderami zespołów badawczych), aby uzyskać szczegółowe informacje na temat bieżącej działalności lub osiągniętych rezultatów

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Polito

• Dwa główne sposoby realizacji działalności w ramach scoutingu technologicznego wspierające uczelniany elektroniczny system informacji o projektach

– „Porta a porta” – „anteny”

• „Porta a porta” („pukanie do drzwi”) – aktywny kontakt z zespołami badawczymi,– realizowany przez scoutów - etatowych pracowników inkubatora I3P, – spotkania z zespołami badawczymi średnio raz na 3-6 miesiąc,– Identyfikacja projektów dla inkubatora oraz dla centrum transferu technologii.

• „Antenas” („anteny”)– pośrednictwo współpracujących pracowników naukowych („anten”) ,

– uczestnicząc w procesie badawczym lub też mając dostęp do wyników prac innych zespołów na bieżąco oceniają rynkową przydatność opracowywanych rozwiązań i sygnalizują pojawienie się tematów o potencjale komercyjnym,

– umowa cywilno-prawna prawnej z uczelnianym inkubatorem technologicznym I3P,– scouci technologiczni z I3P weryfikują oceny potencjału komercyjnego,– problem relatywnie wąskiego zakresu pracy.

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

TU/e Innovation Lab – Politechnika w Eindhoven

• W TU/e Innovation Lab pracuje 27 osób• Zakres działalności:

– wsparcie organizacyjne i administracyjne dla projektów badawczych, – rozwój biznesów opartych na wynikach badań (spin-off), – obsługę funduszu inwestycyjnego oferującego środki dla startupów w wysokości 40 mln €,

• stworzony ze środków publicznych oraz prywatnych,• oferuje instrumenty finansowe w perspektywie inwestycyjnej do 6 lat.

– obsługę administracyjna dzierżawy pomieszczeń dla przedsiębiorstw na terenie campusu (źródło finansowania działalności głównej)

• obecnie (2012) na terenie campusu ulokowanych jest 108 przedsiębiorstw,– obsługę prawną kontraktów oraz procesu patentowania.

• Scouting technologiczny – Business Developers, 5 osób pełen etat• Identyfikacja nowych potencjalnych projektów

– regularne kontakty z naukowcami z zespołów badawczych– wstępna ocena potencjału komercyjnego– Inicjowanie i udział w procesie komercjalizacji

• Praca Business Developers– Business Developer przypada na ok. 300 pracowników badawczych– Ok. 20% czasu pracy w ramach procesu komercjalizacji – reszta to analizy specjalistyczne i praca pozostałego zespołu– Wyszukiwanie tzw. „przedsiębiorcy zastępczego”– Zaangażowanie studentów do ogólnych prac projektowych

• Główna ścieżka komercjalizacji – licencjonowanie– Ochronie patentowej uczelnia poddaje jedynie wynalazki o potencjale komercyjnym– Stąd też 95% patentów uczelni jest licencjonowanych

• W ostatnich 20 latach na uczelni powstały 42 firmy spin off

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Scouting technologicznyw Uniwersytecie ŁódzkimAdaptacja rozwiązania w ramach projektu:

SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorstw (scouting.uni.lodz.pl)

Projekt jest realizowany przez Wydział Zarządzania i Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego (CTT UŁ) w ramach Poddziałania 8.2.1. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki we współpracy z Uniwersytetem w Kadyksie (Hiszpania) oraz Politechniką w Turynie (Włochy).

• W UŁ działa sieć 10 scoutów technologicznych• Specjalizacja tematyczna – scouci działają w dedykowanych dyscyplinach /

obszarach wiedzy• Rozszerzenie potencjału CTT UŁ• Główne zadania:

– identyfikacja projektów o potencjale komercyjnym z określonych dziedzin wiedzy– szczegółowa ocena potencjału komercyjnego przy współudziale CTT– pilotowanie projektu do momentu zawarcia listu intencyjnego– upowszechnianie idei komercjalizacji

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Proces pozyskiwania i komercjalizacji wiedzy w organizacji

Poszukiwanie Ocena i selekcja Implementacja

Uczenie się

pozyskanie/wykonanie/wejście/podtrzymanie

Źródło: opracowanie własne na bazie Tidd, Bessant, Pavitt, 2005

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Udział scoutów technologicznych na poszczególnych etapach procesu komercjalizacji wiedzy w uczelni

Składnik procesu komercjalizacji Znaczenie działania scoutów

Poszukiwanie i identyfikacja rozwiązań Bardzo ważna

Ocena potencjału rozwiązańWażna

W szczególności w odniesieniu do prowadzenia oceny wstępnej

Proces transferu Pomocnicza

Źródło: Opracowanie własne.

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Literatura

• Carlsson, S.A., El Sawy, O.A., Eriksson, I., and Raven, A., Gaining Competitive Advantage Through Shared Knowledge Creation: In Search of a New Design Theory For Strategic Information Systems, 4th European Conference on Information Systems, Lisbon, 1996.

• Davenport T.H, Prusak L., Working Knowledge. How Organizations Manage What They Know, HBS Press Boston, Massachusetts 1998

• Długoński J., Bariery w procesie komercjalizacji wiedzy w ramach uczelni wyższej, ze szczególnym uwzględnieniem biotechnologii, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Łódź, 2012

• Głodek P., • McQueen, R., "Four views of Knowledge and Knowledge Management," Proceedings of the Americas Conference of AIS, August

1998• Niedzielski P., Łobacz K., Diagnoza i analiza problemów komercjalizacji wiedzy i transferu technologii na uczelni wyższej pod

kątem barier natury organizacyjnej, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Szczecin, 2012

• Olejniczak W., Bariery w procesie komercjalizacji wiedzy w ramach uczelni wyższej, ze szczególnym uwzględnieniem nanotechnologii, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Łódź, 2012

• Rohrbeck R., Harnessing a Network of Experts for Competitive Advantage: Technology Scouting In the ICT Industry, R&D Management 2010, Vol. 40, No.2

• Schubert, P., Lincke, D., and Schmid, B., A Global Knowledge Medium as a Virtual Community: The NetAcademy Concept, Proceedings of the Americas Conference of AIS, August 1998

• Skyrme D.J., Knowledge Networking. Creating the Collaborative Enterprise, Butterworth-Heinemann, Oxford 1999• Tidd, J., Bessant, J. and Pavitt, K., Managing Innovation: Integrating technological, market and organizational change, Third

edition, Wiley 2005.• Von Krough, G., Care in Knowledge Creation, California Management Review, 40(3), 1998• Zack, M., An Architecture for Managing Explicated Knowledge,Sloan Management Review, September 1998

Wydział Zarządzania UŁ tel. (42) 635 50 51ul. Matejki 22/26, 90-237 Łódź e-mail: rekrutacja@uni.lodz.pl

Dziękujemy za uwagę

glodek@uni.lodz.plmagdalena.wisniewska@uni.lodz.pl