Zarządzanie instrumentami pozadotacyjnymi UE – doświadczenia BGK

Łódź, 24 maja 2012

1

Zakres prezentacji

Bank Gospodarstwa Krajowego Instrumenty pozadotacyjne – wprowadzenie Doświadczenia grupy BGK w obsłudze instrumentów pozadotacyjnych:

– inicjatywa JEREMIE– projekt w ramach PO RPW– inicjatywa JESSICA– kredyt technologiczny – Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A.– pilotaż finansowania ekonomii społecznej

Projekt rozporządzenia „ogólnego” – wybrane elementy dotyczące instrumentów zwrotnych

Podsumowanie – wnioski

Zakres prezentacji

2

Bank Gospodarstwa Krajowego

Misja i zadania BGK

• Bank Gospodarstwa Krajowego, utworzony w 1924 r., jest jedynym polskim bankiem państwowym

• Misją BGK jest sprawna i efektywna realizacja działalności zleconej przez Państwo, uzupełniona przez rozwój atrakcyjnej oferty działalności własnej dla wybranych segmentów rynku

• BGK, jako państwowa instytucja finansowao dużej wiarygodności, specjalizuje się w obsłudze sektora finansów publicznych

• Bank wspiera państwowe programy społeczno-gospodarcze oraz samorządowe programy rozwoju regionalnego

• Kluczowe obszary działalności Banku:- wspieranie programów rządowych- obsługa jednostek budżetu centralnego- obsługa jednostek samorządu terytorialnego

3

Instrumenty pozadotacyjne - wprowadzenie

Podstawowe instrumenty inżynierii finansowej (IIF) – instrumenty zwrotne:

Pożyczka Poręczenie Wejście kapitałowe (equity)

Inne instrumenty pozadotacyjne: Umorzenie lub spłata części kapitału kredytu/pożyczki Umorzenie lub spłata części odsetek kredytu/pożyczki (tzw.

dofinansowanie odsetek od kredytów)

Instrumenty pozadotacyjne - wprowadzenie

Inicjatywa JEREMIE - celeJEREMIE (Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises

Wspólne europejskie zasoby dla MŚP)Cel główny:Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w dostępie do źródeł finansowania o charakterze pozadotacyjnym.

Cele szczegółowe:•Koncentracja na MŚP, znajdujących się we wczesnej fazie rozwoju i/lub z ograniczonym dostępem do finansowania zewnętrznego.•Dostarczenie kapitału na inwestycje podmiotom nieposiadającym odpowiednich zabezpieczeń by otrzymać kredyty bankowe.•Identyfikacja nowych instrumentów finansowych.•Rozwój i promocja zwrotnego (pozadotacyjnego) systemu wsparcia przedsiębiorstw.

W aktach prawnych UE nie pojawia się nazwa „Inicjatywa JEREMIE” – mowa jest o instrumentach inżynierii finansowej.

www.jeremie.com.pl 4

Instytucja Zarządzająca – Urząd Marszałkowski

Menedżer Funduszu Powierniczego JEREMIE – Bank Gospodarstwa Krajowego

Pośrednicy Finansowi* – fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, banki, inne instytucje finansowe

Mechanizm JEREMIE – przepływ środków

www.jeremie.com.pl

* W ramach wynagrodzenia Pośrednicy Finansowi mają możliwość skorzystania z systemu zachęt do osiągania lepszych wyników

5

Produkty oferowane Pośrednikom przez Menedżera Funduszu Powierniczego

Aktualnie na rynku: •Reporęczenie na rzecz funduszy poręczeniowych w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych poręczeń za zobowiązania mikro, małych i średnich przedsiębiorców z tytułu udzielonych przez banki pożyczek lub kredytów. Reporęczenia udzielane są na okres do 5 lat.

•Pożyczka globalna na rzecz funduszy pożyczkowych, banków i innych instytucji finansowych, w celu udzielania przez te podmioty pożyczek dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Pożyczka udzielana jest na okres do 5 lat.

•Poręczenie portfelowe na rzecz banków i innych instytucji finansowych, w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych kredytów i pożyczek dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Udzielane są na okres do 5 lat.

www.jeremie.com.pl 6

JEREMIE w Polsce

Bank Gospodarstwa Krajowego wdraża inicjatywę JEREMIE na poziomie regionalnym w 5 województwach.

www.jeremie.com.pl

Środki dostępne w ramach regionalnych programów operacyjnych:

Dolnośląskie 405,73 mln zł

Łódzkie 188,63 mln zł

Pomorskie 287,39 mln zł

Wielkopolskie 501,30 mln zł

Zachodniopomorskie 280,00 mln zł

Łącznie 1 663,05 mln zł

7

Etapy wdrażania JEREMIE w Polsce

www.jeremie.com.pl

2008 2009 2010 2011

Negocjacje IZ RPO z EFI

Ogłoszenie konkursów przez UM na wybór Menedżera(III.09-V.09)

Podpisanie 5 umów o

dofinansowanie BGK z UM (VII.09-

IX.09)

Przygotowanie dokumentacji

konkursowej Pożyczka globalna i Reporęczenie

(X.09-III.10)

Ogłoszenie pierwszych konkursów

(IV.10)

Pierwsze umowy operacyjne z PF

(VII.10-IV.11)

Pierwsze wsparcie MŚP (24. VIII.10-Pożyczka; 9.IX.10-

Reporęczenie)

Ogłoszenie kolejnych

konkursów (V.11)

Przygotowanie dokumentacji konkursowej: Poręczenie Portfelowe

(IV.10-IV.11)

8

Skala środków zainwestowanych przez BGK* (MFP)

Wartość środków RPO wniesionych

do Funduszy Powierniczych w

BGK

Kwota przyznanych środków

Pośrednikom Finansowym

Wykorzystanie środków (%)

1.663 mln zł 968,5 mln zł 60 %

www.jeremie.com.pl

* stan na 10.05.2012 r.

9

11

L.p. województwo Fundusze pożyczkowe

Fundusze Poręczeniowe Banki

1 Dolnośląskie 8 3 2

2 Łódzkie 8 0 3

3 Pomorskie 4 1 2

4 Wielkopolskie 10 7 1

5 Zachodniopomorskie 8 4 3

SUMA 38 15 11

Stan na dzień 10.05.2012

10www.jeremie.com.pl

Skala wsparcia MŚP*

* Stan na 31.03.2012 r.

www.jeremie.com.pl 11

www.jeremie.com.pl

Jak przedsiębiorcy skorzystali na inicjatywie JEREMIE?

Udzielone wsparcie stan na dzień 31.03.2012 r.

w Polsce Start’upyLiczba wspartych przedsiębiorców (zawartych umów) 4 002 995

Liczba udzielonych Jednostkowych Pożyczek 1 795 642

Liczba udzielonych Jednostkowych Poręczeń 2 207 353

Wartość przekazanego wsparcia do przedsiębiorców 752 mln zł 135 mln zł

12

www.jeremie.com.pl

Udzielone wsparcie stan na dzień 31.03.2012 r.

13

Zalety instrumentów odnawialnych zarządzanych przez Menedżera (MHF)

•Możliwość wygenerowania większej skali wsparcia na każdej złotówce, dzięki wielokrotnemu wykorzystaniu środków (rolowanie środków, zastosowanie wskaźnika tzw. „CAP”).•Elastyczne zarządzanie środkami – przeznaczanie ich w różne instrumenty finansowe w zależności od aktualnego zapotrzebowania rynku.•Możliwość wypracowania rozwiązań systemowych w zakresie biznesowym i prawnym związanym z bieżącą obsługą kilku projektów.•Możliwość wykorzystania doświadczenia Menedżera we wdrażaniu projektów unijnych związanych z instrumentami zwrotnymi - efekt synergii.•Lepsza wymiana informacji dzięki równoległej realizacji projektów w kilku regionach – wspólna platforma wymiany informacji ze wszystkimi pośrednikami.•Mniejsze koszty zarządzania związane z obsługą projektu, dzięki obsłudze kilku projektów równolegle.•Wypracowana metodologia i stworzona baza procesów: monitoringu, sprawozdawczości projektu oraz analiz prawnych, ekonomicznych i rynkowych.•Unifikacja i rozwój „dobrych praktyk” pośredników finansowych.

www.jeremie.com.pl 14

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007 – 2013

Projekt „Reporęczenia i pożyczki szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MSP. Instrument wsparcia funduszy poręczeniowych i pożyczkowych w Polsce Wschodniej”

Cel projektu: - Wsparcie MŚP z obszaru Polski Wschodniej, poprzez zwiększenie

dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania Budżet Projektu: 98,3 mln zł

Schemat wdrażania projektu: - Instytucja Zarządzająca PO RPW (MRR) - Instytucja Pośrednicząca PO RPW (PARP)

- Beneficjent Projektu (BGK) - Pośrednicy Finansowi (fundusze poręczeniowe i pożyczkowe) - Ostateczni odbiorcy wsparcia (MŚP z Polski Wschodniej)

Produkty finansowe w projekcie: - Reporęczenie dla funduszy poręczeniowych na zabezpieczenie zobowiązań z tytułu udzielonych poręczeń - Pożyczka globalna dla Pośredników Finansowych przeznaczona na udzielanie pożyczek dla MŚP Stan realizacji: - Reporęczenie – 3 umowy na kwotę 39,9 mln PLN - Pożyczka globalna - ogłoszony pierwszy konkurs na kwotę 50 mln PLN. Nabór od 26 marca br., w ciągu 3 dni zgłoszono wnioski na kwotę ponad 100 mln PLN.

15

16

Doświadczenia BGK – inicjatywa JESSICA

Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas

(wspólne europejskie wsparcie dla zrównoważonych/trwałych inwestycji na obszarach miejskich)

Cel: wykorzystanie środków europejskich dla wsparcia zrównoważonego rozwoju miast, poprzez użycie zwrotnych instrumentów finansowych; inicjatywa realizowana w 5 województwach.

Schemat wdrażania: Instytucja Zarządzająca RPO – Fundusz Powierniczy (EBI) – Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich (BGK/inne banki) – projekty miejskie

Instrumenty: pożyczki (jedyna obecnie stosowana forma wsparcia) oraz potencjalnie gwarancje (brak zainteresowania Zarządów Województw) i wejścia kapitałowe (brak przepisów dotyczących pomocy publicznej)

Inicjatywa JESSICA

Inicjatywa JESSICA 17

Doświadczenia BGK – inicjatywa JESSICA

Rola BGK:

BGK pełni funkcję Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich w dwóch województwach: wielkopolskim (alokacja ok. 300 mln zł) i pomorskim (w miastach na prawach powiatu, alokacja ok. 160 mln zł), zarządzając kwotą ok. 460 mln zł

W woj. pomorskim BGK pełni funkcję FROM wspólnie z partnerem – Agencją Rozwoju Pomorza S.A. (spółka , której 100% akcjonariuszem jest Województwo Pomorskie)

18

Harmonogram wdrażania inicjatywy JESSICA w województwie wielkopolskim

Inicjatywa JESSICA

2008 2009 2010 2011

04.2009Podpisanie umowy o finansowanie Funduszu Powierniczego pomiędzy Zarządem Województwa Wielkopolskiego i EBI

03.2010Ogłoszenie przez EBI konkursu na wybór FROM

07.2010Ogłoszenie wyników przez EBI, rozpoczęcie negocjacji pomiędzy EBI i BGK

09.2010Podpisanie umowy operacyjnej pomiędzy EBI i BGK

10.2010Otwarcie przez BGK naboru wniosków o pożyczki

12.2010Wpływ pierwszych wniosków o pożyczki

05.2011Podpisanie pierwszej umowy inwestycyjnej (inwestor prywatny)

07.2011Podpisanie pierwszej umowy inwestycyjnej z podmiotem publicznym

10.2008Podpisanie listu intencyjnego pomiędzy Zarządem Województwa Wielkopolskiego i EBI

Kredyt Technologiczny 19

Doświadczenia BGK – Kredyt Technologiczny

Cel: wsparcie inwestycji w zakresie wdrażania nowych technologii poprzez udzielenie mikroprzedsiębiorcom, małym i średnim przedsiębiorcom kredytu technologicznego z możliwością jego częściowej spłaty ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego w formie premii technologicznej

Podstawa formalna: ustawa z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013 (działanie 4.3 Kredyt technologiczny); instrument funkcjonuje w formie państwowego funduszu celowego o nazwie Fundusz Kredytu Technologicznego

Schemat wdrażania: Instytucja Zarządzająca PO IG (MRR) – Instytucja Pośrednicząca (MG) – Instytucja Wdrażająca (BGK) – MŚP za pośrednictwem banków komercyjnych

Kredyt Technologiczny 20

Kredyt Technologiczny – opis instrumentu Beneficjenci: sektor MŚP

Kredyt technologiczny udzielany jest przez banki kredytujące współpracujące z BGK

Wysokość kredytu technologicznego: nieograniczona

Brak minimalnej kwoty inwestycji, kwota maksymalna: 50 mln euro

Częściowa spłata kredytu w formie premii technologicznej, maksymalnie 4 mln zł

Wkład własny przedsiębiorcy: minimum 25% wydatków kwalifikowanych

Alokacja na lata 2007-2013: 336 mln euro

Przedmiotem inwestycji technologicznej musi być wdrożenie własnej lub nabytej nowej technologii, w postaci prawa własności przemysłowej, usługi badawczo-rozwojowej lub nieopatentowanej wiedzy technicznej, umożliwiającej wytwarzanie nowych bądź znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług, która nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat

Kredyt Technologiczny 21

Nowelizacja ustawy oniektórych formach wspierania działalności innowacyjnej

Kredyt Technologiczny – dynamika wpływu wniosków

Liczba wniosków

Wartość wniosków: ok. 1,6 mld zł

V C

− Pierwszy polski fundusz inwestujący w fundusze VC

− Misja: wspieranie rozwoju MŚP poprzez wypełnianie luki kapitałowej – inwestycje poniżej 1,5 mln euro

− Zorientowanie funduszy portfelowych na wczesny etap rozwoju (etap zalążkowy, start-up i wczesnego wzrostu)

− Wsparcie kapitałowe i know-how dla funduszy VC

− Kapitały ogółem 884 mln (kwota własna, dotacje rządowe, POIG, dot. rządu Szwajcarii)

www.kfk.org.pl 22

Krajowy Fundusz KapitałowyKrajowy Fundusz Kapitałowy

23

Finansowanie przedsiębiorstw ekonomii społecznej – pilotaż

Cele:

Zapewnienie podmiotom ekonomii społecznej (PES) dostępu do kapitału niezbędnego do rozwijania prowadzonej przez nie działalności

Przetestowanie zwrotnych mechanizmów finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Instrumenty: Preferencyjne pożyczki (na 60 miesięcy, do 6 miesięcy karencji,

oprocentowanie na poziomie połowy redyskonta weksli – obecnie 2,375%) Bezpłatne doradztwo świadczone na rzecz PES, którym udzielono

pożyczek

Rola BGK: Beneficjent Systemowy, który wybierze pięciu pośredników finansowych (regionalne i lokalne fundusze pożyczkowe, banki – w tym banki spółdzielcze) udzielających wsparcia na rzecz PES (pożyczki i doradztwo)

Przewidywany termin ogłoszenia przetargu na wybór PF: II kwartał br.

Kryteria wyboru PF: formalne (uprawnienia, sytuacja finansowa, doświadczenie, potencjał itp.) oraz jakościowe (w tym cenowe i pozacenowe)

Budżet projektu: 30 mln zł

Finansowanie przedsiębiorstw ekonomii społecznej – pilotaż

24

Projekt rozporządzenia „ogólnego” dotyczącego polityki spójności UE po 2013 r.

– wybrane elementy

Brak ograniczeń dotyczących zakresu wykorzystania instrumentów finansowych

Wdrażanie:– Na poziomie UE – zakładane przez Komisję Europejską

preferencje dotyczące m.in. współfinansowania– Standardowe warunki określone w akcie delegowanym KE– Istniejące instrumenty

Powierzenie zarządzania:– Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu– Instytucji finansowej (wybranej zgodnie z przepisami

krajowymi)– Podmiotowi publicznemu lub prywatnemu (wybranemu

zgodnie z przepisami krajowymi – akt delegowany KE)

Projekt rozporządzenia „ogólnego”

25

Podsumowanie – wnioski

Długi czas niezbędny dla uruchomienia instrumentów pozadotacyjnych

Konieczność wcześniejszego zweryfikowania popytu (luka finansowa)

Korzyści z wydzielenia w ramach programu operacyjnego priorytetu obejmującego instrumenty zwrotne

Ryzyko luk prawnych – poziom UE i krajowy

Potrzeba akcji informacyjnej dla beneficjentów / inwestorów

Korzyści umocowania instrumentów w prawie krajowymPodsumowanie - wnioski

26

Kontakt:

Marek Szczepański marek.szczepanski@bgk.com.pl

Departament Programów Europejskich dpe@bgk.com.pl (JESSICA, FKT, ekonomia społeczna)

Wojciech Marcinkiewicz wojciech.marcinkiewicz@bgk.com.pl

Departament Instrumentów Inżynierii Finansowej, diif@bgk.com.pl (JEREMIE, PO RPW)