Współczesne koncepcje zapobiegania próchnicy

-Dieta i higiena

Agnieszka Kołcon

Dlaczego zapobiegamy próchnicy?

Utrata uzębienia prowadzi do zaburzeń ogólnoustrojowych, szczególnie w zakresie układu pokarmowego

Unikamy stresu związanego z bólem, pogorszeniem mowy i wyglądu

Unikamy nakładów finansowych związanych z leczeniem

Jak zapobiegamy próchnicy?

1. profilaktyka prenatalna

Edukacja kobiet w wieku rozrodczym w zakresie zdrowia jamy ustnej

Edukacja ciężarnych w zakresie zdrowia j.u. ich i dziecka, sanacja, obniżenie poziomu bakterii kariogennych

Jak zapobiegamy próchnicy?

2.profilaktyka natalna Edukacja w zakresie

dróg transmisji bakterii, kariostatycznego schematu odżywiania i higieny jamy ustnej dziecka

Obniżenie poziomu bakterii kariogennych

Pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym

Jak zapobiegamy próchnicy?

3. profilaktyka ponatalna Nawyki higieniczne Nawyki dietetyczne Fluor Uszczelnianie bruzd Płukanki jamy ustnej Okresowe wizyty kontrolne

Kierunki zapobiegania próchnicy

Zmiany szkodliwych nawyków żywieniowych

Zmiany środowiska jamy ustnej (redukcja tworzenia kwasów poniżej szkodliwego poziomu),

Zwiększenie odporności powierzchni szkliwa na rozpuszczanie

Dieta – wpływ na stan uzębienia

Zbilansowana dieta w ciąży stymuluje prawidłowy rozwój i mineralizację zawiązków u płodu

U niemowląt ważne odpowiednie ilości wapnia, fosforu, wit. A, E, D – zapewniają odporność zębów na próchnicę

Kariogenność produktów zależy od: zawartości cukrów, zawartości naturalnych buforów, ilości śliny stymulowanej, zawartości kwasów oraz szybkości z jaką opuszcza jamę ustną

Dieta – podstawa zdrowego uzębienia

Ograniczenie podaży słodyczy i słodkich napojów, Tzw. „model skandynawski” – słodycze raz w

tygodniu, „nie podjadanie” między posiłkami, Przewaga pokarmów twardych (jabłka, marchew

itp.), Zamienniki cukru nie ulegające fermentacji – ksylitol,

sorbitol

Oto kilka produktów żywnościowych mających znaczenie w profilaktyce próchnicy:

- twarde sery (np. camembert)- działają stymulująco na wydzielanie śliny, zwiększają stężenie wapnia w płytce, działają ochronnie na szkliwo, dzięki zawartej w nich kazeinie( podobnie jak mleko kobiece);

- kasze, rośliny strączkowe, orzechy, warzywa, owoce oraz napoje w tym: piwo, herbata, wino, soki owocowe- rola w kontroli procesu próchnicowego poprzez działanie hamujące na bakterie Streptococcus mutans ;

- guma do żucia, najlepiej zawierająca sorbitol, ksylitol lub fluorek w przeciągu 10-20 minut po spożyciu posiłku;

- niskokaloryczne słodziki - wykazują niską próchnicotwórczość, gdyż nie są rozkładane przez bakterie do kwasów.

Higiena jamy ustnej – po co?

Usunięcie płytki nazębnej – głównego winowajcy w procesie powstawania próchnicy

Co się składa na higienę jamy ustnej?

Szczotkowanie

Zawsze po każdym posiłku

Odpowiednią dla każdego pacjenta metodą

Za pomocą odpowiedniej szczotki i pasty do zębów

Brutalna prawda...

http://www.dentysta.eu/ogolne/3839-polacy-za-kilka-lat-przestana-myc-zeby

Zapraszam do lektury

Szczoteczki do zębów

CIEKAWOSTKA:

Szczoteczka do zębów została uznana przez amerykański Instytut Technologii w Massachusetts za najważniejszy wynalazek XX wieku, bez którego nie można się obejść. Pokonała miedzy innymi samochód, komputer osobisty oraz telefon komórkowy.

Szczoteczki do zębów

Ze względu na średnicę włosia szczoteczki istnieje następujący podział:

• szczoteczka twarda: 0,25-0,30mm,• szczoteczka średnio-twarda: 0,20-0,25mm,• szczoteczka miękka: 0,18-0,20mm,• szczoteczka do implantów: 0,08-0,012mm.

Szczoteczki do zębów

Jeszcze nie tak dawno osobom dorosłym ze zdrowym przyzębiem zalecało się używanie szczoteczek twardych. Jednak jak pokazały badania coraz częściej mamy do czynienia z tzw. „ciężkimi entuzjastami higieny”, którzy ze zbyt dużą siłą i energicznością czyszczą swoje zęby doprowadzając do powstawania recesji dziąseł i odsłonięcia szyjek zębowych. Dlatego też obecnie zalecane są szczoteczki średnio-twarde.

W szczególnych przypadkach zalecane są także szczoteczki miękkie np. :

-w przypadku zaostrzenia zapalenia przyzębia, szczególnie przebiegającego z bolesnością, krwawieniem, zwiększeniem ruchomości zębów,

-w zdiagnozowanym wrzodziejącym zapaleniu dziąseł lub przyzębia,

-stosowanie przez pacjenta jednej z metod szczotkowania- metody Bassa.

Szczoteczki do zębów – szczoteczki elektryczne

W porównaniu z manualnymi są łatwiejsze w użyciu, przez wzgląd na fakt, że używanie ich nie wymaga specjalnej techniki szczotkowania. Dodatkowo stosowanie tego rodzaju szczoteczki jest mniej traumatyzujące dla dziąseł poprzez to, że siła nacisku na nie jest równa 1/3 siły wywieranej przez szczoteczkę manualną. Główka takiej szczoteczki wykonuje 4.000-20.000 obrotów/minutę i łączy w sobie trzy rodzaje ruchów rotacyjne, pulsacyjne i oscylacyjne co pozwala na jeszcze dokładniejsze oczyszczenie zębów z płytki bakteryjnej.

Dodatkowymi atutami tych szczoteczek może być to, że posiadają często sygnał dźwiękowy pozwalający zachować właściwy czas szczotkowania.

Zalecane są one szczególnie osobom upośledzonym fizycznie lub umysłowo, którzy mają duży problem z umiejętnym posługiwaniem się szczoteczką manualną, ale także osobom zdrowym mającym z tym kłopot. Do osobnej grupy pacjentów należą ci posiadający stałe aparaty ortodontyczne, którym zalecane jest również korzystanie z tego rodzaju szczoteczek.

Jak prawidłowo szczotkować zęby?

Zęby należy szczotkować około 3 minut, przynajmniej dwa razy dziennie, po posiłkach rannym i wieczornym

Rączkę szczoteczki należy uchwycić całą dłonią tak, aby kciuk przytrzymywał rączkę i był wysunięty w kierunku włosia

Uchwyt powinien być dość mocny Szczotkowanie powierzchni zgryzowych powinno być

jednakowe we wszystkich metodach i polegać na szorowaniu tych powierzchni włosiem szczoteczki położonym prostopadle do powierzchni zgryzowych

Czyszczenie jednocześnie jednego łuku zębowego

NIEZALEŻNIE OD METODY:

POKAZUJMY NASZYM PACJENTOM, JAK MYĆ ZĘBY – DLA NAS TO OCZYWISTE, JEDNAK TAK NAPRAWDĘ NIEWIELU Z NICH ZNA PRAWIDŁOWĄ TECHNIKĘ!!!

POMOCNE W NAUCE EFEKTYWNEGO SZCZOTKOWANIA MOŻE BYĆ WYBARWIANIE PŁYKI NAZĘBNEJ

Metody mycia zębów

Obecnie zaleca się następujące metody szczotkowania zębów:

• wymiatania, inaczej obrotowa (ang. roli, rolling-stroke, press-role),

• wibracyjne: Stillmana, Chartersa, Bassa, Bassa zmodyfikowana,

• okrężno-szorująca (ang. circular-scrub, multitufted).

Metoda wymiatania

Metoda roll

Jest to metoda „dziąsło-zęby”. Szczoteczka ustawiona jest pod kątem 45˚ - w ten sposób przyszyjkowe części zębów są pomijane. Stosując metodę roll osoba wywijająca szczoteczką wykonuje ruchy obrotowo-wymiatające – główka szczoteczki przesuwana jest po dziąsłach i koronach zębów. Niestety, sposób ten nie należy do skutecznych, niemniej jednak jest małoinwazyjny w przypadku chorób przyzębia. Co zatem robić, aby metoda roll była skuteczna? Otóż zaleca się wykonywać 4-6 ruchów wymiatająco-obrotowych w jednym czyszczonym miejscu, a główka szczoteczki musi obejmować trzy sąsiednie zęby.

Metoda Bass

Metoda ta skutecznie usuwa płytkę bakteryjną z kieszonek dziąsłowych. Wystarczy ustawić włosie szczoteczki (wyłącznie miękkiej) pod kątem 45˚ w okolice szyjek zębów – muszą być one skierowane do wierzchołków korzeni zębów. Polega ona na wykonywaniu niewielkich poziomych ruchów drgająco-wibrujących – w ten właśnie sposób końce włosia szczoteczki wnikają do kieszonki dziąsłowej i skutecznie oczyszczą okolice przydziąsłową. Wykonuje się ok. 5 powtórzeń – każde składające się z mniej więcej 30 ruchów. Uwaga! W tym przypadku nie wolno szorować zębów, bowiem może to spowodować uszkodzenie szkliwa i obnażenie korzen

Metoda Stilmann

Szczoteczkę układa się poziomo pod kątem 45˚ skierowaną włosiem do wierzchołka korzenia aczkolwiek należy mieć na uwadze, że włosie musi częściowo znajdować się na dziąśle, a częściowo na koronie zęba. Przyciśniętą do dziąsła szczoteczkę „wywija się” w kierunku powierzchni żujących z jednoczesnym ruchem poprzecznie-wibrującym o niewielkich drganiach. Metoda ta uważana jest za masująco-oczyszczającą i polecana jest m.in. przy recesji dziąseł.

Metoda Charters

Tak jak w przypadku metod Stillmanna i Bassa, tak i metoda Chartersa polega na ułożeniu szczoteczki poziomo pod kątem 45˚ lecz w tym wypadku w kierunku płaszczyzny zgryzowej (włosie szczoteczki winno znajdować się częściowo na dziąśle i częściowo na koronie zęba i być skierowane do powierzchni żującej/brzegu siecznego). Szczoteczką wykonujemy ruchy obrotowe przy jednoczesnym i równomiernym ucisku na dziąsła. Metoda ta nie jest łatwa do opanowania, a wykonywana w sposób niewłaściwy może spowodować szkodliwe działanie na dziąsła. Polecana jest szczególnie pacjentom z chorobami przyzębia (ze stwierdzoną recesją dziąseł i/lub utratą ich konturu).

Metoda okrężna (Fones)

Technika ze względu na swoją łatwość zalecana jest dzieciom oraz osobom upośledzonym, polegająca na ułożeniu szczoteczki pod kątem prostym do dziąsła i wykonywaniu okrężnych ruchów obrotowych. Dzięki tej metodzie zostaje usunięta płytka nazębna z powierzchni gładkich, niemniej płytka zalegająca na powierzchniach stycznych nie zostaje usunięta.

Metoda pionowa

Polega na ułożeniu włosia szczoteczki pionowo do powierzchni językowych zębów przednich (wzdłuż ich osi) poczym „wymiatamy” zalegające resztki pokarmowe

Metoda pozioma

Polega na ułożeniu włosia szczoteczki wzdłuż długiej osi zębów (powierzchnie żujące zębów bocznych). Szczotkowanie polega na wykonywaniu ruchów „tył-przód”. Dozwolone jest również wykonywanie delikatnych ruchów obrotowych.

…oraz zabiegi dodatkowe:

Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych

Używanie nici dentystycznych

Nici dentystyczne

Rodzaje: okrągłe w przekroju, płaskie, woskowane, fluorowane, wybielające, smakowe itd.

Codzienne używanie zmniejsza ilość bakterii na pow. stycznych o 50%

Jak używać?

DLA OPORNYCH MANUALNIE :)

Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych

Używanie wykałaczek

Stosowane raczej u dorosłych

Zwłaszcza w przypadku występowania diastem/trem, lub przy zaniku brodawek dziąsłowych

Dostępne wykałaczki drewniane, lub z tworzywa sztucznego

Czyszczenie powierzchni międzyzębowych

Szczoteczki międzyzębowe

Płukanie jamy ustnej

Płukanie –zmniejsza ilość flory bakteryjnej, zobojętnia kwaśne środowisko

Usuwa niemal połowę resztek pokarmowych, rozpuszcza cukry zalegające w jamie ustnej

Nie jest to wystarczająca metoda, zalecana jako wyłączna w przypadku ostrego zapalenia dziąseł.

Płukanie jamy ustnej

Proste, wodą po posiłku – wypłukiwanie resztek pokarmowych

Irygacje wodne – za pomocą specjalnych urządzeń, tzw. irygatorów

Używanie płukanek ze składnikami aktywnymi.

Irygatory

Płukanki do jamy ustnej

Zawierają środki antyseptyczne, takie jak:

=> chlorheksydyna=> triclosan=> sangwinaryna=> inne, jak sole metali,

cetylopirydyna, heksetydyna, enzymy

Żucie gumy

Żucie gumy 10-20 min po posiłku Ksylitol i sorbitol działają

antybakteryjnie, nie są fermentowane przez bakterie – obniżenie stężenia kwasu mlekowego w płytce nazębnej i ślinie

Stymulowana ślina zawiera duże ilości jonu buforującego HCO3-, więcej laktoperoksydazy – czynnika obronnego i wyższe stężenie Ca2+ niezbędnych do remineralizacji

Zainteresowanych odsyłam do:

„Zarys kariologii” Danuta Piątowska

www.dentysta.eu

„Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny” Z. Jańczuk