Umiejętności interpersonalne w kontaktach z rodzicami

Przygotował: Grzegorz Patałuch

Umiejętności interpersonalne, to umiejętności społeczne, które wykorzystujemy w relacjach z

innymi ludźmi w celu:

osiągnięcia oczekiwanej skuteczności (podejście związane z potrzebą władzy i statusu)

inicjowania i podtrzymania pozytywnych relacji z innymi ludźmi (podejście związane z potrzebą aprobaty i akceptacji)

Kluczowe umiejętności interpersonalne, to

umiejętności: zarządzania przekazem niewerbalnym i werbalnym, negocjacyjne, rozwiązywania konfliktów, pracy zespołowej, wywierania wpływu, delegowania uprawnień, adaptacji społecznej, nawiązywania kontaktu z innymi, komunikacyjne: umiejętności uważnego słuchania, nadawania,

przemawiania, zachowań asertywnych.

Aktywne słuchanie

Aktywne słuchanie sprawia, że rozmówca czuje, iż jego poglądy i uczucia są szanowane, rozumiane i akceptowane. Rozładowuje napięcie, przynosi ulgę, ułatwia zidentyfikowanie problemu. Powinnoopierać się na wzajemnym zrozumieniu, szacunku, empatii i zaufaniu. Winnym przypadku będzie zwykłą manipulacją.

Polega ono na:- nieprzerywalnie toku wypowiedzi partnera żadnymi radami czy uwagami

kierując rozmowę na nas samych, - okazywaniu empatii, czyli próbie postawienia się na miejscu rozmówcy

(chodzi o jego uczucia), - okazywanie uwagi i zrozumienia w sposób niewerbalny: postawa ciała,

spojrzenia, gesty, - parafrazowanie najważniejszych myśli

Techniki wykorzystywane podczas aktywnego słuchaniaParafraza - ujmujemy w słowa to, co ktoś powiedział, sprawdzając czy dobrze usłyszeliśmy:

- jeśli Cię dobrze zrozumiałam, to .... - z tego, co mówisz, wynika, że ... - czy chodzi Ci o to, że ... - chcesz powiedzieć, że ...Odzwierciedlanie uczuć - mówimy komuś, jakie, naszym zdaniem, są jego odczucia:- wydajesz się być zdenerwowanym, gdy mówisz o tym - zdaje się, że Cię rozzłościłem - wygląda, że jesteś zadowolony z tych planówDowartościowanie- dziękuję Ci za to, co powiedziałeś - doceniam to, co dla mnie zrobiłeś - cieszę się, że tak poważnie do tego podeszłaśDojaśnianie- kiedy i gdzie to się stało? - co dla Ciebie to oznacza? - Jak on wtedy wyglądał?Skupianie się na najważniejszym (ogniskowanie) – istnieje wiele problemów do omówienia,prosimy mówiącego o skoncentrowanie się na jednej sprawie najważniejszej, ogniskujemy jego

uwagępoprzez zadanie pytania :- wiem, że wszystko jest dla Ciebie ważne, ale czy jest jakaś konkretna rzecz, w której moglibyśmy- coś zrobić? - która z tych spraw jest dla Ciebie najważniejszaKlasyfikowanie – prośba i wyjaśnienie (poprzez przykład)Powtarzanie – dosłowne przytoczenie; przyszły przedmiot refleksji

Analiza transakcyjna(Eric Berne)

Zgodnie z teorią Erica Berne’a każdy człowiek dysponuje następującymi stanami:

stanem będącym próbą naśladownictwa wzorów rodzicielskich (stanem Rodzica),

stanem prowadzącym w kierunku obiektywnej oceny rzeczywistości (stanem Dorosłego)

stanem utrwalonym we wczesnym dzieciństwie (stanem Dziecka)

JA- RODZIC

Stan Ja – Rodzic może funkcjonować w dwóch różnych podsystemach jako:Rodzic Karzący – inaczej KrytycznyRodzic Naturalny, zwany też Chroniącym. Jednostka funkcjonująca w stanie Rodzica Krytycznego zarówno w stosunku do siebie jak i innych używa często takich słów jak: „musisz”, „powinieneś”, „zabraniam”. Dla zachowania jednostki w tym podsystemie charakterystyczna jest postawa moralizująca i autokratyczna. Z kolei podsystem Rodzic Chroniący jest źródłem bezpieczeństwa, ufności, szacunku i akceptacji. Charakterystyczną dla niego jest postawa opiekuńczości.

JA- DZIECKO

Stan Ja – Dziecko może funkcjonować w trzech różnych podsystemach jako:

Dziecko Naturalne, Dziecko Przystosowane, Dziecko Zbuntowane.

Dziecko Naturalne jest tą częścią Dziecka, które odpowiada cechom małego dziecka. Jest to najbardziej pierwotny i zarazem naturalny podsystem w strukturze Ja jednostki. Dziecko Przystosowane to ta część stanu Dziecko, która powstaje w rezultacie oddziaływań rodzicielskich . Z kolei Dziecko Zbuntowane, charakterystyczne jest dla jednostek, które wkraczają w świat dorosłego życia. Jednostki takie bowiem w sposób mniej lub bardziej jawny okazują swój bunt wobec otaczającej ich rzeczywistości.

JA- DOROSŁY

Stan Dorosłego to stan Ja, w którym jednostka obiektywnie ocenia swe otoczenie i stara się na podstawie swoich doświadczeń zanalizować możliwości, jakie ono daje

Rodzaje interakcji

Interakcja, transakcja komplementarna (prosta)

Rodzaje interakcji

Interakcja, transakcja skrzyżowana

Komunikat typu „JA” i „TY”

TY

Komunikat typu „Ty”:Zawiera zgeneralizowaną ocenę partnera bez wskazania na konkretne zachowanie, które jest jej podstawą.

Jest to działanie agresywno-obronne. Utrudnia ono porozumienia. Maskuje ono intencje dostarczenia informacji zwrotnych

dostarczających wskazówek do zmiany zachowania partnera. Akcentuje natomiast intencję dokuczenia, poniżenia rozmówcy.

Jesteś (ty) nieodpowiedzialny, spóźniłeś się (ty) pół godziny!”

JA

Komunikat typu „Ja”:Uznawany jest za konstruktywny sposób wyrażania informacji negatywnych. Wymaga on zawarcia w przekazie trzech elementów, tj. zbudowanie komunikatu nazywanego w skrócie „XYZ”.

Pierwszy człon (X) wskazuje na konkretne zachowanie partnera, do którego odnosi się krytyczna wypowiedź.

Człon drugi (Y) polega na ujawnieniu reakcji emocjonalnej na krytykowane zachowanie.

Człon trzeci (Z) to zapowiedź zachowania, sankcji jakie osoba formułująca komunikat zamierza podjąć lub uważa za możliwe przy powtarzaniu się zachowania krytykowanego.

Nie lubię (ja) czekać na kogoś (X), zdenerwowałem się (ja) czekając na ciebie (Y), następnym razem nie przyjdę (ja) (Z).

ĆwiczenieProsisz swoje dziecko, aby w drodze powrotnej ze szkoły zrobiło drobne zakupy. Ono zapomina.

Komunikat typu “ty”……………………………………………………………. Komunikat typu “ja”……………………………………………………………

Zmęczony stoisz w kolejce przy barze, ktoś “wskakuje”i zostaje obsłużony przed Tobą.

Komunikat typu “ty”…………………………………………………………….. Komunikat typu “ja”…………………………………………………………..

Miesiąc temu pożyczyłaś/łeś koleżance pieniądze i do tej pory nie oddała, chociażobiecała zwrócić po dwóch tygodniach Komunikat typu “ty”……………………………………………………………… Komunikat typu “ja”………………………………………………………………