Sieć Natura 2000 w powiecie kutnowskim

Jarosław Makowski

Kutnowski Dom Kultury

O co chodzi?

Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. (Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.

Dyrektywa siedliskowa i ptasia

• Dyrektywa Siedliskowa – potoczna nazwa Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, będącej elementem prawa Unii Europejskiej. Razem z Dyrektywą Ptasią stanowi podstawę europejskiego systemu ochrony przyrody Natura 2000. Dyrektywa wskazuje "ważne w skali europejskiej" gatunki roślin i zwierząt oraz typy siedlisk przyrodniczych dla których państwa członkowskie zobowiązane są powołać obszary ich ochrony (obszary Natura 2000); które państwa członkowskie zobowiązane są chronić przez ścisłą ochronę gatunkową,; które są przedmiotem zainteresowania Unii podlegając gospodarczemu użytkowaniu, które jednak może wymagać kontroli.

• Dyrektywa Ptasia – potoczna nazwa dyrektywy 2009/147/WE z 30 listopada 2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 o ochronie dziko żyjących ptaków.

Dyrektywa zobowiązuje do ochrony ptaków przez:• stworzenie obszarów specjalnej ochrony ptaków, stanowiących część sieci

Natura 2000; • utrzymanie i zagospodarowania siedlisk ptaków zgodnie z potrzebami

ekologicznymi, zarówno w ramach specjalnych obszarów ochrony jak i poza nimi;

• przywracania zniszczonych biotopów ptaków; • tworzenia biotopów dla ptaków; • zakazania umyślnego zabijania lub chwytania jakichkolwiek ptaków

jakimikolwiek metodami (z wyjątkiem w postaci polowań na gatunki ujęte w załączniku 2);

• zakazania umyślnego niszczenia lub uszkadzania gniazd i jaj ptaków lub usuwania ich gniazd;

• wybierania jaj ptaków dziko występujących oraz zatrzymania tych jaj, nawet gdy są puste;

• umyślnego płoszenia tych ptaków, szczególnie w okresie lęgowym i wychowu młodych, jeśli mogłoby to mieć znaczenie w odniesieniu do celów dyrektywy;

• przetrzymywania ptactwa należącego do gatunków, na które polowanie i których chwytanie jest zabronione.

Świetlista Dąbrowa w Pernie• Obszar ten charakteryzuje się występowaniem typowej postaci

świetlistej dąbrowy wraz z małymi płatami zbiorowiska okrajkowego. Ma bardzo wysokie walory fitocenotyczne, florystyczne, krajobrazowe i estetyczne. Swoistą cechą świetlistej dąbrowy jest wielogatunkowe runo,

• Ogółem na terenie rezerwatu wyróżniono 196 gatunków roślin naczyniowych oraz 13 gatunków mchów. Wśród roślin tych stwierdzono występowanie gatunków chronionych lub rzadkich, takich jak kruszczyk szerokolistny , lilia złotogłów, naparstnica zwyczajna, podkolan biały, wawrzynek wilczełyko, kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, pierwiosnek lekarski

• W 1998 r. stwierdzono występowanie gatunków roślin, które można uznać za rzadko występujące w regionie: dziurawiec skąpolistny, gorysz siny, jaskier wielokwiatowy, koniczyna pagórkowa, kozłek wąskolistny, marzanka barwierska, miodunka wąskolistna, oman szorstki, rutewka orlikolistna, turzyca pagórkowa, wiązówka bulwkowa.

Lilia złotogłów – gatunek chroniony

Naparstnica zwyczajna

Podkolan – storczyk

Gnieźnik leśny - storczyk

Wawrzynek wilczełyko

Przylaszczka pospolita

Goździk kartuzek

Masowy pojaw zawilca – aspekt wiosenny

Sarna

Raniuszek

Pradolina Warszawsko – Berlińska, część Dolina Bzury• Obszar obejmuję dolinę rzeki Bzury wraz z otaczającymi ją

podmokłymi, łąkami, terenami rolniczymi, kompleksami stawów rybnych, mniejszymi ciekami wodnymi, stanowiącymi dopływy Bzury, a także niewielkimi lasami. Dolina Bzury ma w tym rejonie szerokość ok. 2 km i jest silnie zatorfiona. Występuje tu gęsta sieć rowów odwadniających, zaś sama rzeka jest uregulowana. Dolinę porasta mozaika szuwarów turzycowych i roślinności łąkowej. Fragment obszaru, zwany doliną Neru, jest ostoją ptaków o randze europejskiej, natomiast stawy: Okręt, Rydwan, Psary oraz Dolina Bzury mają status ptasich ostoi o randze krajowej. Odnotowano tu występowanie 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Spośród nich 7 gatunków znajduje się w polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Do lęgów przystępuje tu przynajmniej 1% krajowej populacji: bąka, błotniaka stawowego, błotniaka łąkowego, kropiatki, podróżniczka, rybitwy białowąsej, rybitwy czarnej, cyranki, krwawodzioba, rybitwy białoskrzydłej, płaskonosa, rycyka i zausznika. Wysoką liczebność osiągają tu również inne gatunki, np. bocian biały, derkacz, czajka i śmieszka. Jest to również ważne miejsce postoju ptaków migrujących, szczególnie gęsi zbożowej, białoczelnej, bataliona i świstuna.

• Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):

• batalion      [ptak ]bączek     [ptak ]bąk     [ptak ]bielik     [ptak ]błotniak łąkowy     [ptak ]błotniak stawowy     [ptak ]bocian biały      [ptak ]bocian czarny      [ptak ]czapla biała      [ptak ]czapla purpurowa      [ptak ]derkacz     [ptak ]dzięcioł czarny     [ptak ]gąsiorek     [ptak ]jarzębatka     [ptak ]kropiatka     [ptak ]lerka     [ptak ]łabędź czarnodzioby (mały)     [ptak ]łabędź krzykliwy      [ptak ]ortolan     [ptak ]podróżniczek      [ptak ]rybitwa białowąsa     [ptak ]rybitwa czarna      [ptak ]rybitwa zwyczajna (rzeczna)     [ptak ]świergotek polny     [ptak ]zielonka     [ptak ]zimorodek     [ptak ]żuraw     [ptak ]

Młody bielik

Żurawie

Błotniak stawowy

Myszołów zwyczajny

Czajka

Zimorodek

Podróżniczek

Gąsiorek

Bekas kszyk

Sójka

Rycyk

Dziękuje za uwagę

Kontakt:

Jarosław Makowski

Kutnowski Dom Kultury

Tel.796 363 388

Email: jarekmakowski@op.pl