Czy TURYSTYKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU

jest na czasie ?

Jolanta Kamieniecka Instytut na rzecz Ekorozwoju

Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Hel, 4 października 2011 r.

Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Najlepsza polska destynacja EDEN 2009

Rzeczpospolita Ptasia

m.in. na początku października, z okazji Europejskich Dni Ptaków, organizowane są w Słońsku wycieczki poświęcone obserwacji ptaków na obszarach Natura 2000

Najlepsza polska destynacja EDEN 2010

Dolina i bagna Biebrzy

Instytut na rzecz Ekorozwoju = wdrażanie zasad zrównoważonego

rozwoju do praktyki

To:

• budowanie procesu

EKOLOGIZACJI TURYSTYKI

• budowanie POZYTYWNYCH RELACJI

turystyki i ochrony środowiska

BUDOWANIE RELACJI = = BUDOWAIE POMOSTÓW

Co „ekolog” o biznesie turystycznym wiedzieć powinien ?

a Co organizator turystyki o sprzedawaniu przyrody wiedzieć musi

?

PORTAL „NATURA 2000 a TURYSTYKA” od 2005 r. turystyce oferuje:

Katalog Obszarów Natura 2000

Dobre przykłady „Jak skorzystać na Naturze 2000 ?”

E-szkolenie „Proekologiczny produkt turystyczny”

Materiały i publikacje >>>

KONKURS = edukacja dla turystyki „Obszar Natura 2000 skarbem regionu”

• Cel konkursu: promocja turystyczna wybranego obszaru Natura 2000 z punktu widzenia gimnazjalisty

• Prace konkursowe: ulotki, prezentacje, www

BADANIA SOCJOLOGICZNE „Młodzież a Natura 2000”

ŹRÓDŁA INFROMACJI NA TEMAT PRZYRODY , OCHRONY ŚRODOWISKA

PODRĘCZNIKI (29%)

INTERNET (55%)

PROGRAMY TV/FILMY (86%)

LEKCJE W SZKOLE (44%)

BADANIA SOCJOLOGICZNE

„Natura 2000 a zachowanie turystów”

Co zadecydowało o wyborze danej miejscowości ?

63% - piękna przyroda oraz walory przyrodnicze.

Ok. 50% kierowała się ciszą i spokojem okolicy. Badanie zostało przeprowadzone w dniach 7-22 lipca 20011 r. na próbie 500 respondentów w wieku 20-79 lat – turystów, 3 dni pobytu, w 7 miejscowościach •Woj.. dolnośląskie – 110 wywiadów (Milicz 60%, Żmigród 40%) •Woj. pomorskie – 220 wywiadów (Jastarnia 50%, Łeba 50%) •Woj. warmińsko-mazurskie – 170 wywiadów (Mikołajki 50%, Ruciane-Nida 50%) Zastosowaną metodą badawczą był bezpośredni wywiad ankieterski.

Preferencje wyboru miejsca na wypoczynek

27%

27%

27%

21%

14%

15%

11%

10%

35%

36%

41%

44%

54%

55%

57%

64%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

mieszkanie w obiekcie z certyfikatemekologicznym

jedzenie ekologicznej żywności

skorzystanie z przewodnika znającego się naprzyrodzie

jedzenie tradycyjnych potraw

aktywny wypoczynek

obecność ekotras, szlaków przyrodniczych wmiejscu spędzania urlopu

poznawanie lokalnej tradycji i kultury

wypoczynek w miejscach o szczególnychwalorach przyrodniczych

ma to duże znaczenie nie ma żadnego znaczenia

DROGA do ekologizacji turystyki

• A Practical Guide to the Development and Use of Indicators of Sustainable Tourism, WTO, 1996

• Globalny Etyczny Kodeks dla Turystyki, WTO, 1999

• Światowy Szczyt Ekoturystyki (World Ecotourism Summit), Quebec . 19-22 maja 2002 r. z udziałem 132 państw Świata. -http://www.world-tourism.org

/sustainable/IYE/quebec/anglais/index_a.html

• Zrównoważony Rozwój w Europie na rzecz lepszego świata: Strategia Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju, COM (2001) 264 z 15.05.2001.

Turystyka w UE

Agenda dla zrównoważonej

i konkurencyjnej turystyki europejskiej.

2007. COM:2007;O621;FIN;PLHTMLNIE.

14

Turystyka a zrównoważony rozwój • Turystyka narzędziem rozwoju gospodarczego

• Zrównoważona turystyka dążyć ma do redukowania konfliktów i uznanie wzajemnej zależności społeczności, turystów i środowiska

15

Cele zrównoważonej turystyki europejskiej

I. Dobrobyt gospodarczy. a) Zagwarantowanie konkurencyjności przedsiębiorstw b) Zapewnienie atrakcyjnego rynku pracy II. Równość i spójność społeczna. a) Dla społeczności lokalnych b) Zapewnienie turystom bezpieczeństwa i dostępu do

turystyki. III. Ochrona środowiska i dziedzictwa kulturowego.

a) Minimalizowanie zanieczyszczeń i degradacji środowiska globalnego i lokalnego

b) Utrzymanie i wzmocnienie bogactwa kulturowego i bioróżnorodności

16

Kluczowe wyzwania zrównoważonego rozwoju turystyki w Europie.

• 1: Redukcja sezonowości popytu

• 2: Kwestia oddziaływania transportu turystycznego

• 3: Poprawa jakości zatrudnienia w turystyce

• 4: Utrzymanie i podniesienie dobrobytu społeczności oraz jakości życia w obliczu zmian

• 5: Minimalizowanie wykorzystania zasobów i produkcji odpadów

• 6: Ochrona i nadawanie wartości dziedzictwu naturalnemu i kulturowemu

• 7: Wakacje dostępne dla wszystkich

• 8: Wykorzystanie turystyki jako narzędzia w globalnym, zrównoważonym rozwoju

17

Mechanizmy realizacji

Zachęcanie do:

• Zrównoważonych destynacji –regionów turystycznych,

• Zrównoważonej działalności biznesowej

oraz

• Odpowiedzialności turystów.

A TRENDY ? Turystyka Europy charakteryzuje się

• silną koncentracją transportu w centrach turystycznych i na obszarach rozwojowych

oraz • rosnącym przenikaniem bazy i ruchu do oddalonych stref

(w tym: przyrodniczych)

WNIOSKI ZE SZKOLEŃ REGIONALNYCH 2010

„Uwarunkowania rozwoju turystyki

w Europejskiej sieci ekologicznej

Natura 2000”

Aktualne wyzwanie to:

TURYSTYKA a Natura 2000

– Zbigniew Witkowski:

• Obszary te są bardzo zróżnicowane pod względem statusu i obiektu ochrony

i dotychczasowych form ochrony,

• Ochrona różnych gatunków i siedlisk często wymaga diametralnie różnego podejścia do zagadnień turystyki i rekreacji,

POSTULATY nauki:

• Odrębnie należy potraktować obszary dotąd nie chronione.

• W każdym przypadku należy stworzyć plan ochrony z ujęciem zadań dla udostępnienia obszaru dla potrzeb turystyki, z ustalonymi kryteriami dla turystyki i wskaźnikami pozwalającymi sprawdzać, czy kryteria są stosowane.

Głos InE (1): ZAMIAST BARIER – SZANSE

• Nowe źródła finansowania turystyki proekolicznej jako aktywnie uczestniczącej w ochronie przyrody i zrównoważonym rozwoju

• Zwiększenie elastyczności dla produktów turystycznych = więcej możliwości rozwoju niż w tradycyjnych obiektach obszarowych form ochrony przyrody PK, PN

• Podnoszenie rangi i prestiżu

do skali europejskiej

PYTANIA PRAKTYKI

• Natura 2000 i ROZWÓJ ?????

TURYSTYKI …

• Natura 2000 nową EKOMARKĄ ???

Czy to jest możliwe???

NALEŻY POSZUKIWAĆ PRZYKŁADÓW JAK SKORZYSTAĆ NA NATURZE 2000?

BO

Od pojawienia się Natury 2000 turystyka się nigdzie nie zawaliła

Turystyka może promować swe oferty wzmocnione poprzez Naturę 2000

PRZEDSIEBIORSTWO

Międzyrzecki Rejon Umocniony - podziemna trasa turystyczna

= rezerwat nietoperzy,

Richard Zapletal uważa, że bezpośrednie sąsiedztwo obszaru Natura 2000 jest ATUTEM dla działalności tego typu. Gwarantuje ono zachowanie naturalnych walorów przyrodniczych, zapewnia warunki do wypoczynku w czystym środowisku.

KARCZMA - CZESKIE MORAWY

Nadbużańska Lokalna Organizacja Turystyczna - poleca po pierwsze z powodu jego dobrej dostępności z Warszawy - dotarcie do obszarów Doliny Dolnego Bugu nie nastręcza żadnych trudności.

SZLAK POLECANY PRZEZ LOT

Z NURTEM DZIKIEJ RZEKI

1.

Artyści = tradycja i żywy folklor. Brak Internetu, ale właściciele dołączyli do organizacji pozarządowych tj. 1. „Stara Planina” (bułgarskiego stowarzyszenia turystyki alternatywnej) 2. PAN Parks (otrzymali certyfikat)

PENSJONAT ECO ART, BUŁGARIA CENTRALNA

FIRMA TURYSTYCZNA ECOTUR, HISZPANIA - ASTURIA Schronisko Vega de Hórreo = edukacja ekologiczna, bogaty program specjalistyczny Napotykano na liczne problemy:

1.Brak wiary ludności lokalnej w potencjał turystyczny obszaru. 2.Małe zainteresowanie administracji promocją pięknych. ale zapomnianych terenów. 3. Sprzeciw niewielkiej grupy osób względem uznania okolicy za obszar chroniony. 4. Współzawodnictwo z sąsiednimi obszarami chronionymi w staraniach o turystów.

TURYSTYKA ZGŁASZA PROBLEMY jej rozwoju w Obszarach Natura 2000 w POLSCE

• Więcej biurokracji, która spowalnia i utrudnia działania

• Zaostrzenie konfliktów przyroda – rozwój, nie tylko turystyki

• Natura 2000 to szyld ! dla: „turystyka przyjazna środowisku”, bo … brak kryteriów ze strony ochrony przyrody, by stwierdzać kiedy ta turystyka przestaje być przyjazna

Głos InE (2) : KORZYŚCI

• Poszerzona - bezpłatna dla turystyki promocja oferty

• Podstawa do pozyskania dodatkowych funduszy na turystykę zrównoważoną

• Wzmocnienie konkurencyjności poprzez tworzenie innowacyjnych NATUROWYCH produktów,

• Wprowadzanie form organizacji i obsługi adekwatnych dla ekoturystyki

• Motor rozwoju proekologicznej infrastruktury regionu

• Turystyka zielonym rynkiem pracy a bezrobocie lokalne

• Integracja lokalna poprzez podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców

Głos InE (3): PROPOZYCJE DZIAŁAŃ:

Wsparcie wiedzy i ekspertów: • Potrzebna jest specjalistyczna informacja o przyrodzie dla branży i turystów, by wzmocnić wiedzę o tym co i jak można z “nią” zrobić.

W kraju i w regionach: • Potrzebna jest integracja polityk turystycznej i ochrony środowiska

w odniesieniu do regionów z obszarami chronionymi (i Natury 2000)

• Potrzebna jest harmonizacja prawa ochrony środowiska z turystycznym, by nie pozostawiać niejasnych sytuacji dla turystyki przyjaznej środowisku

W branży: • Potrzeba więcej dobrej woli faktycznego wdrażania zasad rozwoju

zrównoważonego poprzez turystykę = budowania ekoturystyki

W społeczeństwie: • Potrzebne jest wspólne wypracowanie planu i metod

współdziałania organizacji turystycznych i ekologicznych, z pożytkiem ekologicznym i ekonomicznym dla społeczeństwa.

OD POLESIA DO BARYCZY

zadajemy pytania:

Park Krajobrazowy największy w Polsce 87000

WARSZTATY

• Co turystyce jest potrzebne by budować proekologiczne produkty turystyczne i jak je promować , by korzyści osiągał turysta, gospodarka turystyczna i ochrona środowiska ?

• Co ochronie środowiska jest potrzebne, by udostępnianie zasobów przyrodniczych turystyce było bezkonfliktową drogą do zrównoważonego rozwoju ?

DZIĘKUJĘ za UWAGĘ

Jolanta Kamieniecka j. kamieniecka @ine-isd.org.pl