PROGRAMOWANIE REH.KARDIOLOGICZNEJ I PULMONOLOGICZNEJ

Choroby uk.oddechowego + fizjoterapia

mgr Ewa ŻakPhysiotherapy & Medicine

www.pandm.org

ASTMAInna nazwa to dychawica oskrzelowa.Astma jest :- przewlekłą,- zapalną,- nawracającą chorobą dróg oddechowych,

Charakteryzującą się odwracalnym, czasowym skurczem oskrzeli z powodu nadreaktywnościdróg oddechowych w stosunku do pewnych

czynników stymulujących.

http://www.sh.lsumc.edu/

Alergeny

Czynniki• ZEWNĘTRZNE

- alergeny wziewne- kurz, pyłki kwiatowe- sierść zwierząt

• WEWNĘTRZNE

- substancje : * białkowe,* lekowe

• alergia pokarmowa• zakażenia :

* wirusowe, * bakteryjne, * grzybicze

Astma jest wynikiem skojarzonego działania zmian immunologicznych, zaburzeńwegetatywnych, bodźców chemicznych i nerwowo-psychicznych.

Inny podział1.Astma 1.Astma utajona utajona - skurcz oskrzeli można wywołać

jedynie przy prowokacji

• histaminą, • metacholiną, • niektórymi lekami – np. NLPZ- astma aspirynowa• środkami chemicznymi • zimnym powietrzem • wysiłkiem – astma wysiłkowa• wilgotnym mglistym powietrzem

2.Astma 2.Astma pepełłnoobjawowanoobjawowa

Objawy• napady okresowej duszności,• kaszel• świst oskrzelowy (świszczący dźwięk przez zwężone drogi oddechowe)

• skurcz oskrzeli• szybkie oddychanie (mniej powietrza do płuc dociera, aby uzupełnić deficyt)

• szybkie męczenie się podczas wykonywania czynności, wręcz uniemożliwiając je

• zmiany koloru skóry (sine zabarwienie wokółust)

Stan astmatyczny – napady duszności oddzielone krótkimi przerwami

• Dzieci i młodzieżwystępuje

astma oskrzelowa zewnątrzpochodna(wrażliwość na alergeny pochodzenia

innego niż bakteryjne, wirusowe, grzybicze)

• Dorośliwystępuje

astma oskrzelowa wewnątrzpochodna(wrażliwość na alergeny pochodzenia

bakteryjnego, wirusowego i grzybiczego)

Leczenie

Przyczynowe

Eliminacja alergenówImmunoterapia

Objawowe

Leki rozszerzające oskrzelaLeki kontrolujące p-zapalne

Rehabilitacja

Program rehabilitacji powinien zawierać:

1. Edukację chorego (nauka przyjmowania pozycji w napadzie duszności)

2. Naukę efektywnego wydechu i kaszlu.

3. Ćwiczenia oddechowe (usprawnienie oddychania przeponowego)

4. Joga (stanowi ćw.oddechowe, relaksacyjne,

poprawiające postawę ciała, wzmacniające mięśnie

głębokie)

5.Pilates (stanowi poprawiające postawę ciała,

wzmacniające mięśnie głębokie

wdech wydech

ćwiczenia wzmacniające przeponę

6. Ćwiczenia rozluźniające (umiejętność rozluźniania napiętych mięśni podczas ataku astmatycznego),

7. Ćwiczenia korekcyjne (poprawa postawy ciała, wzmocnienie mięśni brzucha),

8. Ćwiczenia ogólnousprawniające (poprawa wydolności krążeniowo-oddechowej),

9. Ćwiczenia czynne wolne,

10.Fizykoterapia (w celu rozluźnienia mięśni)- prądy interferencyjne- naświetlanie klatki piersiowej (bioptron)- inhalacje- nebulizacje (polega na podawaniu pacjentowi płynnych leków w postaci rozpylonej mgły (aerozolu) metodą inhalacji poprzez usta, rurkęintubacyjną lub przez otwór tracheotomijny - bezpośrednio do oskrzeli i płuc.

- sauna parowa11.Masaż12.Basen (ćwiczenia w basenie lub pływanie)13.Trening wytrzymałościowy na bieżni (ćwiczenia fizyczne mogą być

prowadzone z obciążeniem submaksymalnym, tzn. takim, w którym tętno osiąga wartość 160-170 uderzeń na minutę, pod warunkiem stopniowego przygotowania do tak intensywnego wysiłku. O poziomie intensywności wysiłku decyduje reakcja bronchospastyczna na wysiłek i z tego teżpowodu należy go dobierać indywidualnie dla każdego chorego

14.Terapia manualna (PIR, Trigger Point, Taping, Myofascial release)

Reakcja bronchospastyczna –

W czasie wysiłkowej hiperwentylacji dochodzi do oziębienia dróg oddechowych (im zimniejsze i bardziej suche powietrze, tym reakcja ta jest bardziej nasilona).

W reakcji wysiłkowej wyróżnia się tzw. fazę rozkurczu i skurczu oskrzeli.

Faza rozkurczu ujawnia się zaraz po wstępnym wysiłku i trwa ok.1-3 min, a następnie pojawia się faza skurczowa, która osiąga szczyt swojego nasilenia w 5-6 min wysiłku.

Po samoistnym ustąpieniu skurczu oskrzeli (najczęściej po 30-60 min) każdy następny wysiłek wywołuje mniejsząreakcję bronchospastyczną.

Korzystne jest przyjęcie przed wysiłkiem leków rozkurczowych łagodzących znacznie powysiłkowy skurcz oskrzeli.

Trening sportowy – zasady

• charakter krótkotrwały interwałowy (1-3 min),• jeśli bardziej intensywny to przeplatany okresami wypoczynku • gry sportowe, niektóre formy ćwiczeń lekkoatletycznych (skoki, krótkie

biegi)• każdy wysiłek powinien być poprzedzony 10-15-minutową rozgrzewką i

zakończony stopniowo• przy wystąpieniu obturacji oskrzeli przed planowanym wysiłkiem lub

wystąpienia skurczu oskrzeli po wysiłku należy podać beta-mimetyki.

Przeciwwskazane• wysiłki o charakterze długotrwałej pracy mięśniowej, • biegi średnio i długodystansowe czy kolarstwo

Terapia manualnaU chorującego na astmę oskrzelową klatka piersiowa ma tendencje do ustawienia wdechowego. Problem biomechaniczny � Słabe i sztywne mięśnie oddechowe nie potrafiąutrzymać prawidłowego ustawienia klatki piersiowej, ruchomości dolnych żeber, amplitudy ruchu przepony, a tym samym właściwej techniki oddychania.

Innym, równie ważnym objawem na który należy zwrócić uwagę, jest napięcie klatki piersiowej (tzw. sztywność) występujące często u chorych z ciężką postacią astmy.W tych przypadkach wskazane jest prowadzenie terapii, ćwiczeńrozciągających ukierunkowanych na mięśnie klatki piersiowej, głównie :

- mięśnie międzyżebrowe, - piersiowe duże, - pochyłe szyi

- mięsień czworoboczny grzbietu - dźwigacz łopatki

Cele rehabilitacjiFizjoterapia w astmie oskrzelowej ma na celu:

• zapobiec utracie prawidłowej czynności oddychania• zapobiec deformacjom w układzie oddechowym oraz w układzie

mięśniowo-podporowym mającym pośredni wpływ na mechanikęoddychania,

• przywrócić w miarę możliwości funkcję prawidłowego oddychania,• nauczyć pacjenta żyć z powstałą niewydolnością oddechową i

skompensować ją w możliwie największym stopniu,

• zwiększenie siły mięśni wdechowych, • zmniejszenie odczucia duszności, • podwyższenie progu metabolizmu beztlenowego • poprawa jakości życia

Bibliografia• Milanowska – Podstawy rehabilitacji ruchowej• Rosławski – Lecznicze ćwiczenia oddechowe w chorobach płuc

• Droszcz W - Rehabilitacja w chorobach układu oddechowego

• Orlik T Choroby układu oddechowego. • Portal internetowy www.pandm.org