Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Elżbieta Łuczyńska

Zakład Radiologii i Diagnostyki Obrazowej

Centrum Onkologii Instytut im Marii Skłodowskiej Curie Oddział Kraków

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Badanie mammograficzne – metoda radiologiczna badania

piersi,

prowadzenie mammograficznego skryningu

obniża umieralność z powodu raka piersi,

mammografia badanie skryningowe musi podlegać surowym wymaganiom jakościowym,

wymagana jest wysoka jakość zdjęć mammograficznych,

rola technika ma podstawowe znaczenie.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Prawidłowe badanie mmammograficzne -

każda pierś w dwóch projekcjach:

- skośna: przyśrodkowo- boczna (MLO),

- projekcja kranio- kaudalna (CC).

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja skośna:

- kąt lampy ustawiony w zakresie od 40

do 60 stopni w zależności od budowy

pacjentki,

- kasetę ustawiamy równolegle do mięśnia

piersiowego i do tyłu od linii pachowej

przedniej,

- róg kasety umieszcza się niezbyt głęboko

w dole pachowym,

- kobieta stoi przodem do aparatu z ręką

swobodnie opartą na uchwycie.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Pozycja przyśrodkowo – boczna (MLO)

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Pozycja przyśrodkowo- boczna (MLO)

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Pozycja przyśrodkowo- boczna (MLO).

Projekcja skośna:

trzeba sprawdzić:

- czy skóra gruczołu piersiowego nie tworzy

fałdów, które mogą imitować zmianę

ogniskową,

- czy pod płytką znajduje się niewielki

fragment tkanki podsutkowej,

- czy na gruczoł piersiowy nie nakładają się

inne części ciała (obojczyk, ramię, brzuch).

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja skośna uwidacznia:

- cały gruczoł piersiowy,

- mięsień piersiowy w kształcie

trójkąta widoczny do

poziomu brodawki sutkowej,

- brodawka sutkowa prawidłowo

wyprofilowana,

- fałd podsutkowy.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja skośna:

zdjęcia obu piersi muszą być symetrycznie

wykonane ( bez zagięć skóry, dołów

pachowych).

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi Kaseta ułożona zbyt wysoko,

zbyt dużo mięśnia piersiowego,

nieadekwatnie mało gruczołu piersiowego,

brak fałdu podsutkowego.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Kaseta ułożona zbyt nisko,

górna część piersi jest pominięta.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Bark i mięsień piersiowy nie są zrelaksowane,

na zdjęciach zupełny brak mięśnia piersiowego.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Nieprawidłowe ułożenie powoduje obcięcie gruczołu

piersiowego, dołu pachowego i fałdu podsutkowego

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Brak kontaktu ściany klatki piersiowej z kasetą

Pozycja skośna - błędy

Pozycja skośna - błędy

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja kranio- kaudalna:

- uzupełnienie do projekcji skośnej,

- dobrze obrazuje część centralną i przyśrodkową

gruczołu piersiowego,

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja kranio- kaudalna:

- cały gruczoł piersiowy,

- wyrzutowaną, ułożoną

pośrodkowo brodawką

sutkową,

- idealne zdjęcie powinno

uwidocznić niewielki

fragment mięśnia piersiowego,

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja kranio- kaudalna:

zdjęcia powinny być symetrycznie wykonane.

Projekcja kraniokaudalna

zdjęcia powinny być symetrycznie wykonane

Pozycja brodawki

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Zbyt wysokie lub zbyt niskie ułożenie piersi.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi Zbyt wysokie ułożenie piersi:

• Zagięcie piersi w części bocznej,

• brak wyprojektowania brodawki sutkowej.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Znacznik:

w projekcji kranio- kaudalnej na kwadrant

zewnętrzny,

w projekcji skośnej na kwadrant górny,

Odległość brodawki od mięśnia

piersiowego

Odległość brodawki od mięśnia

piersiowego

Złe wyprofilowanie brodawki sutkowej

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe

Najczęściej stosowane projekcje

dodatkowe to:

- zdjęcie celowane lub celowane

z powiększeniem,

- zdjęcie boczne.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

Zdjęcie celowane i powiększone:

Zdjęcie celowane: zastosowanie

punktowego ucisku na małym obszarze

gruczołu piersiowego.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

zdjęcie celowane :

1. dobrze oddziela struktury gruczołu,

2. pozwala na różnicowanie zmian

utworzonych przez nakładanie się

prawidłowych struktur od prawdziwych

zmian ogniskowych.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

zdjęcie powiększone:

- zwiększa odległość pomiędzy obiektem ( pierś)

i detektorem ( film),

- stosuje się powiększenia 1,5 do 2 krotnych,

- zastosowanie mikroogniska wielkości 0,1 mm.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

zdjęcie powiększone

poprawa rozdzielczości dzięki czemu:

1. małe zmiany lepiej widoczne,

2. ocena zarysów zmian bardziej wiarygodna.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

- zdjęcie celowane i powiększone:

1. ocena mikrozwapnień, analiza morfologii

i dystrybucji mikrozwapnień,

2. ocena zarysów zmiany ogniskowej,

3. ocena niejednoznacznych zagęszczeń-

różnicowanie pomiędzy zmianą

„ pozorną” i zmianą ogniskową.

Projekcje dodatkowe:

zdjęcie celowane i powiększone

Pozycjonowanie i rodzaje ułożeń piersi

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi Projekcje dodatkowe:

- projekcja boczna:

1. ocena charakteru mikrozwapnień - jedynie

w tej projekcji widoczny jest poziom

mleczka wapiennego ( efekt „ tea cup”),

2. dla określenia prawdziwego położenia

zmiany,

3. pomaga w określeniu charakteru

niejednoznacznych, asymetrycznych

zagęszczeń.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe:

- projekcja boczna:

obejmuje cały gruczoł piersiowy z niewielkim

fragmentem mięśnia piersiowego oraz

fragmentem tkanki podsutkowej.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane:

- rozszerzona projekcja kranio- kaudalna,

- projekcja „ zrotowana”,

- projekcja styczna,

- projekcja „dolinowa”,

- projekcja „Kleopatry,”

- projekcja kaudo- kranialna.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi Projekcja kraniokaudalna rozszerzona bocznie:

służy do uwidocznienia na zdjęciu osiowym zmian w

zewnętrznych częściach piersi oraz w ogonie Spence’a,

wykonywana jest w przypadku

- klinicznie wyczuwalnych zmian w piersiach w tym

obszarze,

- podejrzanych zmian widocznych jedynie na zdjęciu

skośnym,

lampa ustawiona jak do projekcji kraniokaudalnej,

pacjentka stoi tak aby zewnętrzna część piersi była na kasecie i mogła być uciśnięta.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja kraniokaudalna rozszerzona

przyśrodkowo:

- służy do oceny zmian w przyśrodkowych

kwadrantach piersi,

lampa ustawiona jak do projekcji

kraniokaudalnej,

przyśrodkowa część piersi jest ułożona na

kasecie kosztem pozostałych obszarów piersi.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja styczna:

- służy do oceny zmian skórnych i podskórnych,

- do oceny zmian wyczuwalnych przesłoniętych

przez miąższ gruczołu piersiowego,

wykonujemy jeśli badanie USG nie może być

wykonane lub jest ujemne.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi Projekcja „zrotowana” służy do wykluczenia

zmian powstałych przez nakładanie się

prawidłowych struktur. - w ułożeniu jak do projekcji kranio-kaudalnej rotuje

się pierś: część górna przyśrodkowo a część dolna

bocznie,

- jeśli zmiana na wykonanym zdjęciu przesunie

się przyśrodkowo, to znaczy, że znajduje się w górnych

kwadrantach piersi, a jeśli zewnętrznie to znajduje się

w dolnych kwadrantach.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcja „dolinowa”

umożliwia dobre obrazowanie części

przyśrodkowej piersi położonej blisko ściany klatki

piersiowej.

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane: projekcja „Kleopatry,”

- rzadko wykorzystywana projekcja do obrazowania dolnego piętra pachy,

- ramię aparatu ustawione jest pod katem 30 stopni,

- pacjentka powinna się pochylić do przodu i w bok (trudne dla kobiet starszych).

Pozycjonowanie

i rodzaje ułożeń piersi

Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane:

projekcja kaudo- kranialna:

- u pacjentek z wadami postawy (kyfoza),

- zmiany położone na granicy górnych

kwadrantów, blisko ściany klatki

piersiowej ,

- przy badaniu mammograficznym mężczyzn.

Dziękuję za uwagę