Post on 01-Aug-2020
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ
przez dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.
KOD ZDAJÑCEGO
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURYZ OPERONEMGEOGRAFIA
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 150 minut
Instrukcja dla zdajàcego
1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron (za-dania 1–28) oraz barwnà map´. Ewentualny brak zg∏oÊprzewodniczàcemu zespo∏u nadzorujàcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonymprzy ka˝dym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnymtuszem/atramentem.
4. Nie u˝ywaj korektora, a b∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.5. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.6. Podczas egzaminu mo˝esz korzystaç z o∏ówka i gumki
(wy∏àcznie do rysunków) oraz linijki, lupy oraz kalkulato-ra.
˚yczymy powodzenia! Za rozwiàzaniewszystkich zadaƒmo˝na otrzymaç
∏àcznie 60 punktów.
PESEL ZDAJÑCEGO
Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy
Miejsce na identyfikacj´ szko∏y
GRUDZIE¡ROK 2007
dysleksja
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 1
2
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 2
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Do rozwiàzania zadaƒ od 1 do 9 wykorzystaj barwnà map´ Tatrzaƒskiego Parku Narodowegooraz w∏asnà wiedz´.
Zadanie 1. (2 pkt)Oblicz wysokoÊç, którà pokonuje turysta kolejkà linowà z dolnej stacji w Kuênicach na szczytMyÊlenickie Turnie.Obliczenia:
Turysta pokonuje wysokoÊç
Zadanie 2. (3 pkt)Oblicz powierzchni´ pola A1. Wynik przedstaw w hektarach.Obliczenia:
Powierzchnia pola A1 wynosi
Zadanie 3. (3 pkt)Na przedstawionym na mapie terenie znajdujà si´ liczne jaskinie. Podaj nazw´ procesu rzeêbo-twórczego, który prowadzi do powstania jaskiƒ, oraz krótko wyjaÊnij jego dzia∏anie.
Nazwa:
WyjaÊnienie:
Zadanie 4. (1 pkt)Wska˝ naturalne niebezpieczeƒstwo, na które nara˝eni sà narciarze korzystajàcy z nartostradyw okolicach Kasprowego Wierchu.
Zadanie 5. (2 pkt)Turysta, którego m´czà strome wejÊcia, chce wejÊç na Nosal. Wska˝ odpowiednià tras´ i uza-sadnij swój wybór.A) szlakiem zielonym z przystanku PKS w MurowanicyB) szlakiem zielonym z przystanku PKS w Kuênicach
Trasa:
Uzasadnienie:
Zadanie 6. (2 pkt)WyjaÊnij, dlaczego turyÊci indywidualni nie mogà wchodziç na szczyt Krokiew (1378 mn.p.m.).
3
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 3
Zadanie 7. (1 pkt)Wybierz typ genetyczny jezior, do którego nale˝y Zielony Staw.A) jezioro polodowcowe morenoweB) jezioro polodowcowe rynnoweC) jezioro polodowcowe oczko (wytopiskowe) D) jezioro polodowcowe cyrkowe (karowe)
Zadanie 8. (1 pkt)S∏oƒce góruje najwczeÊniej na szczycie:A) BeskidB) Kasprowy WierchC) Kalacka TurniaD) Goryczkowa Czuba
Zadanie 9. (2 pkt)Korzystajàc z w∏asnej wiedzy oraz mapy, wymieƒ trzy ruchy masowe, które mogà zachodziçna stokach Kopy Magury (E5).
Zadanie 10. (5 pkt) Na podstawie za∏àczonej ryciny wykonaj polecenia.
a) Uzasadnij wprowadzenie czasu urz´dowego na obszarze Polski le˝àcym na wschód od po∏u-dnika 22°30’E.
b) Oblicz ró˝nic´ czasu miejscowego (s∏onecznego) mi´dzy Warszawà a Che∏mem.Obliczenia:
Ró˝nica czasu mi´dzy tymi miejscowoÊciami wynosi
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
strefa czasu Êrodkowoeuropejskiego
strefa czasu wschodnioeuropejskiego
14°
14°
16° 18° 20°
22°30'
22°30' 24°26°
28°30°
30°28°
26°24°16° 18° 20°
54°
52°
50°
54°
52°
50°
Białystok
Warszawa
Chełm
obszar, na którymurz´dowo wprowa-dzono czas Êrodko-woeuropejski
4
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 4
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
c) Oblicz ró˝nic´ czasu urz´dowego i strefowego w Che∏mie.
d) Oblicz, ile wynosi ró˝nica mi´dzy czasem strefowym i letnim w Che∏mie.
Zadanie 11. (2 pkt)Rycina przedstawia budow´ stratowulkanu. Podpisz nast´pujàce elementy: krater, komoramagmowa, chmury popio∏u, sto˝ek paso˝ytniczy, warstwy popio∏u i lawy, lakolit, bomby wul-kaniczne.
Zadanie 12. (2 pkt) Wybuchy wulkanów sà niebezpieczne dla ˝ycia ludzkiego. Jednak na wyspie Jawa g´stoÊç za-ludnienia wynosi prawie 1000 osób/km2. Uzasadnij, dlaczego ludzie tak ch´tnie osiedlajà si´na tej wyspie, mimo ˝e liczy ona ponad 100 wulkanów.
..............................
..............................
..............................
..............................
............................................................
..............................
5
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 5
Zadanie 13. (2 pkt)Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F – zdania b∏´dne.a) Doliny U-kszta∏tne powstajà w wyniku przekszta∏cenia przez lodowce górskie V-kszta∏tnych do-lin rzecznych. ..........b) Cechà charakterystycznà mutonów (baraƒców), b´dàcych pagórkami og∏adzonymi przez przesu-wajàcy si´ lód, jest stromy stok od strony nasuwajàcego si´ lodowca. ..........c) Pradoliny odprowadza∏y wody z topniejàcych lodowców do mórz. ..........d) W kot∏ach polodowcowych zazwyczaj znajdujà si´ jeziora cyrkowe. ..........e) Morenami nazywamy osady fluwioglacjalne. ..........
Zadanie 14. (3 pkt)Rycina przedstawia zjawisko fenu.
a) Wpisz w odpowiednim miejscu wartoÊç gradientu suchoadiabatycznego.b) Wpisz wartoÊci temperatury powietrza po jego przejÊciu przez barier´ górskà.c) Podaj dwie cechy wiatru fenowego.
1.
2.
Zadanie 15. (2 pkt)Jeziora sà tworem geologicznie krótkotrwa∏ym. Wymieƒ trzy przyczyny, które doprowadzajàdo zaniku jeziora.
1.
2.
3.
Zadanie 16. (2 pkt)Wykres przedstawia granic´ wieloletniegoÊniegu na kuli ziemskiej. Podaj przyczyny ró˝nego przebiegu wyso-koÊci tej granicy nad równikiem i zwrotni-kami.
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
6°C ..........
–12°C ..........
0°C ..........–6°C ..........
0,6°
C/1
00 m
3 km
2 km
1 km W N..........
rów
nik
zwro
tnik
Koz
ioro
˝ca
koło
pod
bieg
unow
e po
łudn
iow
e
koło
pod
bieg
unow
e pó
łnoc
ne
zwro
tnik
Rak
a
0
2000
4000
6000
0
2000
4000
6000
m n.p.m. m n.p.m.
6
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 6
Zadanie 17. (3 pkt)Fotografia przedstawia specyficzny sposób gospo-darowania na obszarach górskich.a) Podaj nazw´ takiego sposobu przekszta∏caniastoków.
b) Wymieƒ proces, przed którym chroni takisposób gospodarowania.
c) Wymieƒ dwie inne mo˝liwoÊci ochrony stoków górskich przed tym niepo˝àdanym procesem.
1.
2.
Zadanie 18. (2 pkt)PodkreÊl nazwy tych zwierzàt spoÊród podanych, które sà charakterystyczne dla krainy austra-lijskiej.zwierz´ta: muflon, antylopa gnu, dziobak, anakonda, wombat, ∏oÊ, lirogon, leming, struÊ emu, lama
Zadanie 19. (3 pkt)Mapa przedstawia g´stoÊç zalud-nienia na kontynencie afrykaƒ-skim. Obok umieszczonych ni˝ej li-ter oznaczajàcych wybrane obszaryAfryki podaj symbol atrakcji osad-niczej (A) lub bariery osadniczej(B) oraz krótko opisz atrakcj´ lubbarier´ – wed∏ug podanego wzoru.Wzór:S) B – pustynia, bariera wodna– niskie opady
T)
K)
R)
N)
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
S
T
K
R
N
7
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 7
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Zadanie 20. (3 pkt)W krajach rozwini´tych gospodarczo wspó∏czynnik urbanizacji jest wysoki (np. w Niemczech wy-nosi 87,5%). Sà jednak takie kraje s∏abo rozwini´te, w których ten wskaênik jest równie wysoki,przyk∏adowo: Gabon (83%), Brazylia (82%).a) Podaj, jak si´ nazywa ta wysoka urbanizacja w krajach s∏abo rozwini´tych.
b) Wymieƒ dwie przyczyny tak intensywnej urbanizacji.
1.
2.
c) Podaj g∏ównà ró˝nic´ w poziomie ˝ycia mieszkaƒców miast krajów s∏abo i wysokorozwini´-tych gospodarczo, w których jest tak du˝y wspó∏czynnik urbanizacji.
Zadanie 21. (2 pkt)ZakreÊl poprawne zakoƒczenie.Zjawisko upodabniania si´ mi´dzy innymi stylów ˝ycia oraz przenikania si´ kultur na Ziemi nosi nazw´:A) deglomeracji. C) konurbacji.B) globalizacji. D) reemigracji.
Zadanie 22. (4 pkt)Wykresy przedstawiajà u˝ytkowanie ziemi wed∏ug kontynentów.
a) Przyporzàdkuj podanym wykresom formy u˝ytkowania ziemi wybrane spoÊród nast´pujà-cych: grunty orne, u˝ytki zielone, lasy, pozosta∏e grunty i nieu˝ytki.b) Uzasadnij swój wybór dla ka˝dego z wykresów.
A)
B)
C)
0
10
20
30
40
50%
Euro
pa (b
ez W
NP)
Azj
a (b
ez W
NP)
Am
eryk
a Pó
∏noc
na
Am
eryk
a Po
∏udn
iow
a
Aus
tral
ia i
Oce
ania
Afr
yka
0
10
20
30%
Euro
pa (b
ez W
NP)
Azj
a (b
ez W
NP)
Am
eryk
a Pó
∏noc
na
Am
eryk
a Po
∏udn
iow
a
Aus
tral
ia i
Oce
ania
Afr
yka
0
10
20
30
40
50
60 %
Euro
pa (b
ez W
NP)
Azj
a (b
ez W
NP)
Am
eryk
a Pó
∏noc
na
Am
eryk
a Po
∏udn
iow
a
Aus
tral
ia i
Oce
ania
Afr
yka
A B C
8
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 8
30° 20° 10° 0° 10° 20° 30° 40° 50° 60° 70°40°
10° 0° 10° 20° 30° 40°
30°
40°
50°
60°
40°
50°
60°
0 1000 km
0,1–0,5%
0–0,1%
brak danych
0,5–1%
Zadanie 23. (2 pkt)Przyporzàdkuj ka˝dej grupie upraw nale˝àcà do niej upraw´.a) zbo˝ab) roÊliny bulwiaste i korzeniowec) owoce i warzywad) roÊliny oleistee) roÊliny w∏óknistef) u˝ywki
A) jutaB) palma daktylowaC) maniok jadalnyD) kukurydzaE) sojaF) trzcina cukrowaG) herbata
a) ........ b) ........ c) ........ d) ........ e) ........ f) ........
Zadanie 24. (2 pkt)Mapa przedstawia odsetek populacji zaka˝onej wirusem HIV w Europie w 2000 roku. Podaj po jed-nym przyk∏adzie kraju o najwy˝szym i najni˝szym odsetku ludnoÊci zaka˝onej wirusem HIV.
A) kraj o najwy˝szym odsetku
B) kraj o najni˝szym odsetku
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
9
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 9
Zadanie 25. (1 pkt)Wykres A przedstawia Êrednie roczne temperatury na kuli ziemskiej od 1870 roku, a wykres B– zmiany st´˝enia dwutlenku w´gla w powietrzu od 1860 roku.
èród∏o: http://www.biolog.pl
Wska˝ zale˝noÊç pomi´dzy wykresami A i B.
Zadanie 26. (1 pkt)WyjaÊnij, dlaczego zjawisko efektu cieplarnianego uznajemy za problem globalny.
Zadanie 27. (1 pkt)Zaznacz szrafem na za∏àczonej mapie konturowej Êwiata 5 paƒstw nale˝àcych do OPEC.
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
10
0,5
0
–0,5
1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990
lata
1860
1870
1880
1890
1900
1910
1920
1930
1940
1950
1960
1970
1980
1990
2000
290~293
300
310
320
330
340
350
360
370
380
ppm (10–4%)
lata
tem
pera
tura
(°C
)
A B
0 2000 km
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 10
11
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Zadanie 28. (1 pkt)Podaj dwa przyk∏ady dzia∏aƒ podj´tych w Polsce po roku 1989 w ramach restrukturyzacji prze-mys∏u.
1.
2.
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 11
12
Geografia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
LGDp-arkusze ZR 11/14/07 3:54 PM Page 12