1 | |

Oświetlenie elektryczne

Przemysław Wronowski

Listopad 2011

2 | |

Plan wykładu

1. Ogólne informacje dotyczące oświetlenia elektrycznego

2. Wymagania prawne

3. Oświetlenie dynamiczne

4. Rodzaje źródeł światła i ich parametry

5. CityTouch

6. Dialux

7. LightBox

3 | |

Podstawy

Źródła światła dzielimy na naturalne i sztuczne.

4 | |

5 | |

Podstawowe wielkości oświetlenia

strumień świetlny [lm],

światłość I [cd],

natężenie oświetlenia E [lx],

luminancja L [cd/m2].

6 | |

7 | |

Natężenie oświetlenia

• Poziom 20 lx umożliwia zgrubne rozróżnienie cech twarzy i został przyjęty jako minimalny we wnętrzach

• Poziom 200 lx umożliwia rozróżnienie cech twarzy bez nadmiernego wysiłku, został przyjęty jako minimalny we wnętrzach gdzie przebywają ludzie dłużej i jest wykonywana praca

• Poziom 2000 lx został przyjęty jako optymalny ze względu na odczucia przyjemnościowe

• Poziom 20000 lx wystąpi maksymalna czułość kontrastowa oka.

8 | |

10 000 lx

100 000 lx

Oświetlenie naturalne

9 | |

Poprawne oświetlenie to takie, które zapewnia wygodne widzenie

Wygodne widzenie występuje gdy zdolność rozróżniania szczegółów jest pełna, spostrzeganie jest sprawne ale nie nadmiernie męczące

Do zapewnienia wygodnego widzenia konieczne są:• właściwy poziom natężenia oświetlenia PN-EN • właściwa równomierność oświetlenia• właściwy poziom ograniczenia olśnienia• właściwy rozkład luminancji• właściwa barwa światła• właściwy współczynnik oddawania barw

Oświetlenie sztuczne

10 | |

Wartości normatywne

11 | |

Linia ciągła - jest to obiektywna miara wrażenia barwy danego źródła światła, np.:2000 K - barwa światła świeczki 2800 K - barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa) 3000 K - wschód i zachód słońca 4000 K - barwa biała 5000 K - barwa chłodnobiała 6500 K - barwa dzienna 10000-15000 K - barwa czystego niebieskiego nieba 28000-30000 K - błyskawica

Temperatura barwowa

12 | |

Oświetlenie dynamiczne

13 | |

Wpływ barwy światła na człowieka

14 | |

Oświetlenie dynamiczne

15 | |

Sprawność źródła światła (skuteczność źródła światła)

[lm/W]

jednostka skuteczności źródła światła = jaka część mocy elektrycznej pobranej przez źródło światła przetwarzana jest na strumień świetlny

=F/P

Im większa jest ta wartość, tym bardziej sprawne jest źródło światła. W związku z tą zależnością musimy jednak wziąć pod uwagę żywotność źródła światła.

16 | |

• Moc znamionowa [W]- wartość mocy lampy przy zachowaniu określonych warunków pracy lampy.

• Trwałość absolutna – czas świecenia do chwili wygaśnięcia wskutek uszkodzenia

• Trwałość użyteczna - czas świecenia źródła światła do chwili, kiedy wartość jego strumienia świetlnego zmniejszy się o 20 ÷ 30% w stosunku do wartości początkowej

• Temperatura barwowa – określa kolor światła emitoanego przez źródło światła

• Współczynnik oddawania barw Ra- określa jak wiernie postrzegamy barwy oświetlonych przedmiotów

Podstawowe parametry źródeł światła

17 | |

Żarówki tradycyjne

ZALETY:• produkcja żarówek o dowolnymnapięciu znamionowym i dowolnej mocyznamionowej;• zaświeca się od razu po włączeniu dosieci;• bardzo dobre oddawanie barw• nie wymaga dodatkowego stosowaniaprzyrządów zapłonowych i statecznika.WADY:• wrażliwość na wartość napięciazasilającego;• niska trwałość (około 1000 h);• niska skuteczność świetlna (8 – 21lm/W);• duża energochłonność

Rodzaje źródeł światła

18 | |

Źródła halogenowe

źródła halogenowe w porównaniu z żarówkamitradycyjnymi charakteryzuje:• większa skuteczność świetlna (18-33 lm/W);• mniejsze wymiary;• wyższa trwałość (znamionowa trwałośćok 2000 h);• wyższa temperatura barwowa(3000-3400 K, barwy oświetlanych przedmiotówsą bardziej nasycone);• mały spadek strumienia świetlnego w okresieeksploatacji.

Rodzaje źródeł światła

19 | |

Świetlówki kompaktowe

ZALETY:

• brak efektu stroboskopowego;

• mogą być stosowane w

większości standartowych

opraw oświetleniowych.

• jest produkowana w różnych

temperaturach barwowych

Rodzaje źródeł światła

20 | |

Świetlówki liniowe

Zalety• Bardzo wysoki współczynnik oddawania barw Ra>90• Szerokie zastoswanie• Równomierność oświetlenia• Duży wachlarz mocowyWady• Mała odporność na niskie temperatury

              

                  

Rodzaje źródeł światła

21 | |

Lampy rtęciowe wysokoprężne

WADY:• wpływ temperatury otoczenia na czaszapłonu;• niski współczynnik oddawania barw;• występowanie efektu stroboskopowego.• niska skuteczność świetlna (60 lm/W)

ZALETY:• niska cena w porównaniu z innymiwysokociśnieniowymi lampamiwyładowczymi;• wysoka niezawodność i trwałość wporównaniu z żarówkami (6000 - 20000 h);

Rodzaje źródeł światła

22 | |

Lampy sodowe wysokoprężne

WADY:• moc dostarczana do lampy może uleczmianie wskutek zmiany napięciazasilającego lampy • niski współczynnik oddawania barw Ra~20ZALETY:• są mało wrażliwe na wahaniatemperatury otoczenia• wysoka trwałość (20000 – 32000 h)

Rodzaje źródeł światła

23 | |

Lampy sodowe niskoprężne

WADY:• bardzo niski współczynnik Ra• bardzo ograniczone możliwości zastosowań• długi czas zapłonu

ZALETY• wysoka skuteczność świetlna, nawet 200 lm/W !!!!• długa żywotność

Rodzaje źródeł światła

24 | |

Lampy LED

WADY:• cena• cena• cena...

ZALETY• wysoka skuteczność świetlna (i wciąż rośnie),• ekstremalnie długa żywotność (ok 50 000h)• wysoki współczynnik oddawania barw• odporna na zmiany temperatur•...................

Rodzaje źródeł światła

25 | |

Pomiary wielkości świetlnych

Pomiaru natężenia oświetlenia dokonuje się luksomierzem

Rodzaje źródeł światła

26 | |

Porównanie źródeł światła

Typ Moc WStrumień świetlny w

lm

Spr. Źródła światła lm/W

Żywotność w godzinach

Żarówka 60 730 12 1000

Żarówka 100 1380 14 1000

Halogenowa niskonapięciowa 20 350 18 2000

Świetlówka kompaktowa 11 600 55 8000

Świetlówka 36 3450 96 12000

Lampa rtęciowa 80 4000 50 15000

Lampa sodowa HP 150 22500 116 32000

LED 100 12000 120 50 000

Lampa sodowa LP 250 30000 200 16000

27 | |

System sterowania oświetleniem ulicznym

CityTouch

28 | |

CityTouch

29 | |

CityTouch

30 | |

CityTouch

31 | |

Komputerowe wspomaganie w obliczeniach oświetlenia zewnętrznego i wewnętrznegona przykładzie programu DIALUX

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA OŚWIETLENIA

32 | |

1. Uruchomienie programu i rozpoczęcie pracyPo zainstalowaniu i uruchomieniu programu pojawia się plansza (rys. 1), na której znajdują się polecenia informujące, od czego chcemy rozpocząć pracę. W naszym

przypadku klikamy na plecenie – Nowy projekt wewnętrzny.                                                                        

                                                                          Rys. 1 Okno powitalne programu Dialux

Dialux

33 | |

2. Wprowadzenie parametrów pomieszczeniaPo lewej stronie ekranu w oknie edycji pojawiła się zakładka – Edytor pomieszczenia (rys. 2), w którym wpisujemy długość, szerokość oraz wysokość pomieszczenia. Dane pomieszczenia możemy również wprowadzić za pomocą współrzędnych narożników.                                                                                                 

Dialux

34 | |

3. Wprowadzenie danych projektuPo zaznaczeniu katalogu Projekt 1, w oknie edycji pojawiają się zakładki, w które wpisujemy ogólne informacje – nazwa obiektu, adres, projektant                               

Dialux

35 | |

4. Wprowadzenie danych pomieszczeniaW tym momencie przechodzimy do definiowania obliczanego pomieszczenia. Po zaznaczeniu katalogu Pomieszczenie 1, pojawiają się zakładki, w które wpisujemy nazwę pomieszczenia.                                                                                         

Dialux

36 | |

- współczynniki odbicia sufitu, podłogi oraz wspólny dla ścian (rys. 6), każda z powierzchni może być również określona za pomocą materiału, z którego jest wykonana.

                                             

Dialux

37 | |

5. Wybór opraw do projektuKolejnym krokiem jest wybór opraw. Zanim do tego przystąpimy musimy zainstalować bazę opraw marki PHILIPS. Plik do zainstalowania znajduje się na stronie www.klubswiatla.pl. W oknie Przewodnik klikamy przycisk Wybierz oprawy. Pojawiła się zakładka opraw i z katalogu Pluginy producenta wybieramy bazę PHILIPS                                                                              

Dialux

38 | |

Dialux

39 | |

6. Rozmieszczanie oprawKolejnym krokiem jest rozmieszczenie opraw w pomieszczeniu. W oknie Przewodnik, po najechaniu kursorem na przycisk Wstaw pole opraw rozwija się menu, z którego możemy wybrać układ rozmieszczenia opraw – pojedynczą oprawę, linię opraw, układ prostokątny lub układ biegunowy

Dialux

40 | |

                                                                        Rys. 17 Widok 3D rozmieszczenia opraw

Dialux

41 | |

7. Obliczenia i przedstawienie wynikówJeżeli mamy już zdefiniowane pomieszczenie, wybraliśmy i wstawiliśmy oprawy, możemy przystąpić do obliczeń i wydruku wyników. Z okna Przewodnik wybieramy przycisk Rozpocznij obliczenia i pojawia się ramka informująca o postępie obliczeń

Dialux

42 | |

System do zarządzania usterkami na oświetleniu ulicznym

43 | |

44 | |

45 | |

46 | |

47 | |

48 | |

49 | |

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę