Post on 27-Jul-2021
Gospodarka Odpadami
a)
b)
OPAKOWANIA
a)
b)
Jak wskazują dane szacunkowe opracowane przezCentralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań wWarszawie, w roku 2000 wytworzono ich około 3,4 mlnton, a prognoza na 2007 r. przewiduje wzrost do 4,8 mlnton. Największy udział w ogólnej masie odpadówopakowaniowych stanowią odpady z papieru i tekturyoraz szklane, następnie z tworzyw sztucznych i drewna.W Polsce praktycznie do 2002 r. odzysk odpadówopakowaniowych prowadzony był przede wszystkim jakorecykling materiałowy, gdyż nie stosowano na szersząskalę recyklingu organicznego (kompostowania) ichemicznego oraz termicznych metod przekształcaniaodpadów.
a)
b)
a)
b)
Zbiórka i recykling odpadów i złomu pozwalagospodarce niemieckiej zaoszczędzić około 3,7 mldEURO rocznie. Według niemieckiego instytutu badań nadgospodarką (IW), recykling pozwala zaoszczędzić 20%kosztów związanych z zaopatrzeniem w surowce i 3%importu energii.
Aż 2,3 mld EUR zaoszczędza się wykorzystujączłom w produkcji stali, a 700 mln EUR dziękiwykorzystaniu aluminium. Wykorzystanie materiałówodpadowych, np. starych opon, jako paliw, dajeniemieckiej gospodarce oszczędności rzędu 340 mln EURrocznie. Wskaźnik recyklingu opakowań szklanychwynosi 87,7%, papierowych - również 87,7%, z blachybiałej - 81,6%, aluminiowych - 72,3%, opakowań ponapojach - 64,4%, a z tworzyw sztucznych - 53,8%.Niemcy mogą pochwalić się najwyższym wskaźnikiemrecyklingu na świecie.
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
Struktura masy opakowań wprowadzonych na rynek i podlegających obowiązkowi recyklingu
a)
b)
Masa odpadów opakowaniowych poddanych recyklingowi ogółem) w latach 2002–2004
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
ORGANIZACJA ODZYSKU Zarządzanie procesem odzysku
poprzez umowy z poszczególnymi uczestnikami łańcucha
PRODUCENT PAKUJĄCY TOWAR
HANDEL I DYSTRYBUCJA
KONSUMENT PRODUKTU
PRZEDSIĘBIORSTA KOMUNALNE
Selektywna zbiórka odpadów
ZAKŁAD RECYKLINGU
PRODUCENT SUROWCA NA OPAKOWANIE
PRODUCENT OPAKOWANIA
UMOWY
Promocja opakowań przydatnych do
recyklingu
Promocja selektywnej zbiórki odpadów
UMOWY
UMOWY
UMOWY
UMOWY
Poprawny łańcuch obiegu opakowań
a)
b)
a)
b)
Schemat systemu zagospodarowania opakowań w Unii
Europejskiej
Producenci opakowań
Napełniający opakowania
Zakłady recyklingu surowców wtórnych
Handel
Konsumenci
Zakłady usług komunalnych
Umowy Przepływ środków finasowych
Dyrektywa
Polski system gospodarki opakowaniami
MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA
GMINA
ZAKŁADY PRZETWÓRCZE
Przedsiębiorcy, którzy przekazali obowiązek recyklingu
Przedsiębiorcy realizujący obowiązek recyklingu samodzielnie
Przedsiębiorcy, którzy nie wywiązali się z obowiązków recyklingu
SEGREGACJA SEGREGACJA
KOMPOSTOWANIE
SPALARNIE (odzysk energii)
SKŁADOWISKA
Firmy odbierające odpady
PRZYGOTOWANIE DO PRZETWÓRSTWA
Pojemniki do selektywnej zbiórki
Odbiór odpadów komunalnych
MIESZKAŃCY JEDNOSTKI HANDLOWE
ORGANIZACJA ODZYSKU S.A. II
ORGANIZACJA ODZYSKU S.A. I
PODMIOTY, W KTÓRYCH POWSTAJĄ ODPADY
WFOŚ I GW
NFOŚ I GW
Opłata produktowa
Opłaty recyklingowe pobierane przez
organizacje
Surowce wtórne
Opakowania poużytkowe
Opłaty opakowaniowe
Środki z opłat pobieranych przez
organizacje odzysku
Środki z opłaty produktowej
Odpady ostateczne
Odpady nieprzydatne do recyklingu
Odpady przydatne do recyklingu
Odpady opakowaniowe
NFOŚ I GW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WFOŚ I GW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Sposoby wypełniania przez przedsiębiorców obowiązku recyklingu
Przedsiębiorcy samodzielnie realizujący obowiązek recyklingu
Przedsiębiorcy przekazujący obowiązek recyklingu organizacji odzysku
Przedsiębiorcy, którzy nie wywiązali się z obowiązku recyklingu
Organizacja Odzysku
Marszałek Województwa
Zakład Przetwórczy
Opłata produktowa
Opłata recyklingowa
Odpady opakowaniowe
Karta przekazania odpadu
a)
b)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Opa
kow
ania
- ra
zem
Twor
zyw
a sz
tucz
ne
Alum
iniu
m -
poj.
mni
ejsz
a niż
300l
.
Blac
ha b
iała
i le
kka
Pap
ier
i tek
tura
Szkło
gos
poda
rcze
,po
za a
mpu
łkam
i
Opa
kow
ania
zm
ater
iałó
wna
tura
lnyc
h (d
rew
noi t
ekst
ylia
)
Opa
kow
ania
wie
lom
ater
iało
we
Pozi
om re
cykl
ingu
[%]
2002
20032004
200520062007
LataZakładane przez Rząd poziomy recyklingu odpadów
opakowaniowych
a)
b)
UNIESZKODLIWIANIE
OSTATECZNE USUWANIE
RECYCLING
MINIMALIZACJA
UNIKANIE
ODPOWIEDNI KIERUNEK
ZMIAN
MINIMALIZACJA
UNIKANIE
UNIESZKODLIWIANIE
OSTATECZNE USUWANIE
PRZEBUDOWA SYSTEMU
OBECNY DOCELOWY
ZMIANA SYSTEMU GOSPODARKI OPAKOWANIAMI
WSPOMAGANIE ADMINISTRACYJNE
PRZY BRAKU STABILIZACJI SYSTEMU
RECYCLING
a)
b)
Co z tworzywami?
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
a)
b)
Tworzywa biodegradowalne
a)
b)
Torby na zakupy: Nowe tworzywo Ecovio® składa się w 45% z polikwasu mlekowego PLA -
materiału otrzymanego ze zboża kukurydzy. Inny komponent tego biodegradowalnego tworzywa -Ecoflex® będzie otrzymywany z
wyrobów petrochemicznych.
a)
b)
Amcor PET Packaging wprowadza butelki z materiałów odnawialnych.
Amcor PET Packaging we współpracy z firmami Husky i
NatureWorks LLC zaprojektował i wyprodukował preformy, a
następnie butelki stworzone z biodegradowalnego materiału,
opartego na polikwasie mlekowym PLA. Butelki oparte na tego typu materiale rozkładają się w ciągu
75-80 dni.
a)
b)Plantic
a)
b)
Oznaczenia
a)
b)
Opakowania Tetra Pak
a)
b)
Typowy skład opakowania na napoje: a) budowa opakowania, b) Mleko w opakowaniu Tetra wedge
1. Polietylen 2. Polietylen 3. Folia aluminiowa 4. Polietylen 5. Papier 6. Polietylen
a)
b)
Sprzedaż na światowym rynku opakowań w roku 2004
Materiały stosowane na opakowania żywności
Szk ło5%
Drewno7%Metal
17%
Two. sztuczne
28%
Papier i karton
43%
Światowe wykorzystanie poszczególnych materiałów w branży opakowań spożywczych
0 50 100 150 200
Inne
Szkło
Metal
Tworzywa elastyczne
Tworzywa sztywne
Papier i karton
2003 2009
mld USD
W celu ograniczenia obciążenia środowiska naturalnegokonieczne jest wprowadzenie odpowiednich regulacjiprawnych i zarządzeń. W Unii Europejskiej wprowadza sięm.in. następujące kryteria tzw. trzech „Re”:
Reduction at source - ograniczenie do niezbędnejilości opakowań oraz ich wielkości i objętości,
Reuse - ponowne używanie tych samych opakowań,
Recycling - wtórne przetwarzanie opakowań.
W porównaniu z innymi rodzajami opakowań, opakowania kartonowe TetraPak posiadają dodatkowe zalety, ważne z punktu widzenia handludetalicznego i konsumenta:
- hermetyczność (ochrona przed bakteriami),
- nieprzepuszczalność światła (ochrona witamin wrażliwych na światło),
- wysoka higiena (jednorazowość),
- lekkość (ekonomiczne wykorzystanie surowców - w 27 gramoweopakowanie można zapakować 1 litr produktu), stąd maksymalnaoszczędność energii podczas transportu - opakowanie stanowi jedynie 5%wagi całego ładunku),
- funkcjonalność (różne pojemności i kształty oraz plastikowe zamknięciaumożliwiające wielokrotne otwieranie i zamykanie),
- zwarta forma i łatwość magazynowania (minimalne zużycie przestrzenimagazynowej i wygodne do paletyzowania - moduł europejskiego standardumiędzynarodowej palety ładunkowej),
- bezpieczeństwo (nietłukliwe).
Alternatywne metody recyrkulacji opakowań Tetra Pak
b)
SKŁA D O W A N IE N A W Y SY P ISK U
SP A L A N IE C AŁY C H O PA K O W AŃ
R O ZD R A B N IA N IE C AŁY C H O PA K O W AŃ
- p łyty izolacyjne - m eb le
O D D ZIE L A N IE SKŁA D N IK Ó W
SPA L A N IE
F O L IA A L U M IN IO W A
PA PIE R I PO L IE T Y L E N
cykl zam kn ięty
W Y K O R ZY ST A N IE A L T E R N A T Y W N E - tab . 2
cykl o tw arty
ZB IE R A N IE O P A K O W AŃ
O D P A D Y P O O P A K O W A N IA C H
O D PA D Y P O O P A K O W A N IA C H N A N A P O JE
N O W E O PA K O W A N IA
O D D Z IE L E N IE O P K O W AŃ PO
N A PO JA C H
collecting „at source”
collecting
autom ated sorting
lub
spalanie 2 ton opakow ań = energi ze spalenia 1 tony ropy
40 - 41 M J/kg odpadów
odpady innego rodzaju
P O L IE T Y L E N
M IE SZA N IN A F O L II A L U M IN IO W E J
I PO L IE T Y N O W E J
O D D Z IE L A N IE SKŁA D N IK Ó W
ZB IE R A N IE O PA K O W AŃ PO N A PO JA C H O D
K O N SU M E N T Ó W
W T Ó R N A M A SA P A PIE R N IC ZA
W Y K O R ZY ST A N IE
Zbieranie i Sortowanie
Maszynowe
Ręczne
1 2
3 4
5 6
Etapy produkcji płyt TECTAN
1. Pudełka poużytkowe
2. Rozformowanie pakietu
3. Rozdrabnianie
4. Stacja formująca płytę
5. Prasowanie płyty 6. Chłodzenie płyty
7. Płyta po ufromowaniu
8. Obcinanie obrzeży
9. Gotowe płyty
Etapy produkcji płyt TECTAN:
- rozdrobnienie pudełek poużytkowych na ścinki o średnicyokoło 5 mm,
- formowanie płyty, ogrzewanie i prasowanie ścinków (170°C,ciśnienie 20-30 KG/cm2),
- chłodzenie uformowanej płyty,
- przycinanie płyty na odpowiednie formaty.
Elementy uzyskane przez dalsze przetwarzanie – wtryskiwanie z zastosowaniem odpadów z opakowań jako wypełniacza
Przedmioty codziennego użytku
Schemat technologii utylizacji opakowań Tetra Pak realizowanej w NESA S.A. w Hiszpanii
Produkcja
papieru
Zasobnik z mieszadłem do rozwłókniania i
oddzielania masy celulozowej
Spalanie
500 kg papieru
typu kraft
1000 kg opakowań poużytkowych TETRA Brik
Suszenie papieru
H2O obieg zamknięty
35 kg AL LDPE i AL
celuloza
ciepło
Pojedynczy segment systemu Regenex: 1 – strumień masy opakowań kombinowanych, 2 – strumień wody (natężenie przepływu około 4 l/min), 3 – układ
obracających się w przeciwne strony perforowanych bębnów, 4 – włókna papierowe do dalszego przetwarzania
Cylindry Opakowania Tetra Pak Odrzut folii aluminiowej i polietylenu
1 2 3
4
Klasyczne rozwłóknianie opakowań aseptycznych (tylko rozwłókniacze o dużej intensywności rozwłókniania: a) masa w rozwłókniaczu, b)
oddzielone aluminium i polietylen
a)
b)
Separacja grawitacyjno - indukcyjna
Materiał ferromagnetyc z ny
Materiał p aramagnetyc z ny
Frakcja bogata w
aluminium
Dozowanie
Bęben magnetyczny
Taśma transportująca
System spalania odpadów z opakowań mieszanych
Filtr
Reaktor wapnowy
Turbina parowa Cyklon
Spalanie
Przykłady wykorzystania
recyrkulowanych włókien
papierniczych
PODSUMOWANIE
Ekonomiczna opłacalność poziomu recyklingu zależy od możliwości zbytuproduktów wytwarzanych z odzyskanych surowców oraz od ilości odzyskanejenergii w przypadku spalania tego typu opakowań.
Konieczna jest odpowiednia metoda pozyskiwania zużytych opakowań - w gręwchodzi tutaj selektywna zbiórka u źródła, czyli w domu konsumenta, albosortowanie odpadów z wysypisk (konieczność automatyzacji).
W procesie recyrkulacji zużytych opakowań po napojach możliwe jestrealizowanie cykli otwartych dla włókien papierniczych - czyli wytwarzanie zwtórnych materiałów włóknistych innych produktów. Możliwe jest takżewdrożenie cykli zamkniętych (dla folii aluminiowej), gdzie z odzyskanegoaluminium można wytwarzać nowe opakowania.
Przedstawione przykłady obrazują nam fakt, iż możliwe są alternatywne metodypostępowania ze zużytymi opakowaniami. Optymalnym rozwiązaniem w danychwarunkach będzie metoda charakteryzująca się minimalnymi nakładamifinansowymi oraz maksymalnym ograniczeniem obciążenia środowiskanaturalnego.
Należy podkreślić, iż optymalne warunki będą także zmienne wraz z rozwojemtechniki i postępu w zakresie ochrony środowiska.
Hierarchia rozwiązań i priorytetów w zintegrowanych systemach gospodarki odpadami opakowaniowymi
1. Unikanie opakowań tam gdzie to możliwe. Stosowanie transportu „luzem”, bądźopakowań wielokrotnego użytku.
2. Minimalizacja masy i wielkości opakowań.
3. Selektywna zbiórka i recykling odpadów opakowaniowych. Zbiórka selektywnapowinna być realizowana równocześnie różnymi systemami: „u źródła”, „kontenerw sąsiedztwie”, zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia itp.
4. Wprowadzanie kompostowania jako metody recyrkulacji. Kompostowanieodpadów obejmuje bioodpady opakowaniowe pozyskane w drodze selekcji zgospodarstw domowych.
5. Termiczne unieszkodliwianie obejmuje odpady pozostałe – niewykorzystanewtórnie z uwagi na nieopłacalny ekonomicznie ich przerób. Spalarnie powinnymieć rozbudowane systemy oczyszczania spalin, spełniające rygorystyczne normyzanieczyszczenia powietrza.
6. Składowanie odpadów – zgodnie z wymaganiami UE. Składowiska mogądeponować docelowo wyłącznie odpady przetworzone z innych zaawansowanychtechnologii oraz odpady nieaktywne, jak gruz i popiół.