AMERYKAŃSKA BURLESKA I KOMEDIA

SLAPSTICKOWA

opracowanie: mgr Radosław Wolski

Burlesco – z wł. śmieszny, zabawny

gatunek powstały we wczesnych latach kina i znakomicie rozwijający się w okresie filmu niemego. Charakteryzowały ją proste sytuacje komiczne oparte na kontrastach w obrębie świata przedstawionego i budowie postaci. Opierała się na gagach, dynamicznym ruchu i pantomimie aktorskiej. Burleskę uprawiała cała plejada wybitnych komików

Slapstick (z ang. slap + stick)

odmiana komedii, rozwijająca się z powodzeniem w okresie kina niemego, wywodząca się z tradycji wodewilu i pantomimy

wzięty z drewnianych patyków (ang. wooden sticks), którymi klowni uderzali (ang. slap) o siebie aby wzbudzić brawa publiczności. Podczas uderzania tym urządzeniem z patyków w trakcie cyrkowych przedstawień, były wytwarzane trzaskające dźwięki

Komedia slapstickowa - skojarzenia

komedia klapsów, uderzeń, bufonada twórcy zachwyceni mogąc zrobić publiczności

kawał - „cisnąć w twarz ciastko z kremem” spontaniczne sekwencje z dużym udziałem

aktora przy wymyślaniu kolejnych gagów szalone sekwencje pościgów z biegającymi i

skaczącymi policjantami oraz „fruwającymi w powietrzu” komikami

satyra, ośmieszanie autorytetów rytm i montaż kluczem, od mistrza i pioniera

rozwiązań montażowych Griffith’a

Gag filmowy

„Polewacz polany”1895, reż. Louis i Auguste Lumière

Laurel and Hardyczyli… Flip i Flap

Konstrukcja fabularna Komedia slapstickowa posiada budowę

dwuczęściową, z zawiązaniem akcji i perypetiami fabularnymi w części pierwszej oraz szaleńczymi pogoniami w części drugiej

charakteryzuje ją anarchiczne poczucie humoru, spiętrzenie absurdalnych sytuacji, niesamowite tempo wydarzeń z dużą ilością ruchu

postacie są mocno przerysowane, a także przeżywają groteskowo niebezpieczne przygody, często wykonują ewolucje kaskaderskie

Mack Sennett- ojciec burleski filmowej

pod tym pseudonimem próbował kariery śpiewaczej i aktorskiej, występował także jako klown, tancerz i chórzysta (prawdziwe nazwisko: Michael Sinnott)

człowiek-orkiestra: dawał pomysły filmów, grał, reżyserował, montował, produkował

nadawał swoim burleskom sławne keystonowskie tempo

„Nasze filmy montowaliśmy w sposób jasny i czytelny, zgodny z nauką Griffitha, starając się nadać im rytm”

Sennettowska rzeczywistość to farsowe sytuacje, klowni, policjanci, plażowe dziewczyny, ludzie skarykaturowani w ich życiu, losie i rozrywkach

Sennett nauczył kinowego widza patrzeć, kojarzyć, przeżywać inaczej - szybciej i bardziej „mozaikowo”- niż w ubiegłym wieku, odchodząc od burleski teatralnej

https://youtu.be/IIeDCgvrVlA

Harold Loyd Kreował charakterystyczną postać

nieśmiałego okularnika, pakującego się w niebezpieczne tarapaty

Od 1912 do lat 40. Lloyd zagrał w ok. 200 filmach - niemych i dźwiękowych, m. in. Jeszcze wyżej (1923), Niech żyje sport (1925)

W 1952 Harold Lloyd otrzymał honorowego Oscara za wybitne role komediowe

„Jeszcze wyżej”Safety Last, 1923

W Jeszcze wyżej Harold Lloyd wspina się po ścianie wieżowca jednego z domów towarowych. Na każdym piętrze Lloyd oczekuje pomocy od specjalisty od wspinaczki. Pomoc nie nadchodzi, a bohater walczy z pojawiającymi się ciągle i piętrzącymi trudnościami. Lloyd najczęściej obywał się bez pomocy kaskaderów, a przebywał często na wysokościach około 10m, gdzie wyczyniał swe akrobacje.

https://youtu.be/QEcTjhUN_7U

Buster Keaton

najwybitniejszy – Generał (1926) zwany „człowiekiem o kamiennej twarzy” inne tytuły:

Strach na wróble (1920), Rozkosze gościnności (1923), Sherlock Junior (1924), Marynarz na dnie morza (1924), Buster i milion krów (1925)

Charlie Chaplin

m. innymi: Charlie włóczęgą (1916), Imigrant (1917), Pieskie życie (1918), Brzdąc (1921), Paryżanka (1923), Pielgrzym (1923), Gorączka złota (1925), Cyrk (1928), Światła wielkiego miasta (1931);

ostatni niemy film…

https://youtu.be/n_1apYo6-Ow

„Dzisiejsze czasy”1936, reż. Charlie Chaplin

Bracia Marx 5-ciu: Leonard Marx (pseudonim  - Chico), Adolph Marx (Harpo), Julius

Marx (Groucho),  Milton Marx (Gummo),  Herbert Marx (Zeppo) prekursorzy burleski intelektualnej, stanowiąc zgrany, zawsze

całościowo działający zespół, stworzyli nową koncepcję komizmu filmowego

dwa pierwsze filmy Orzechy kokosowe (1923), Sucharki w kształcie zwierząt (1930) były przeróbkami komedii muzycznych, wystawianych uprzednio na Broadwayu

trzy następne, wyprodukowane już w Hollywood, a nie Nowym Jorku, były oparte na oryginalnych scenariuszach: Małpi interes (1931), Końskie pióra (1932) i Kacza zupa (1933)

w ,,MGM” ich filmy stały się bardziej kompromisowe, obok bezprecedensowego nonsensu, współistniała akcja typu rewiowego, mająca trafić do szerszego grona odbiorców – m.in. Noc w operze (1935), Dzień na wyścigach (1937), Dom towarowy (1941) czy Noc w Casablance (1946)

https://youtu.be/VKTT-sy0aLg

„Kacza zupa”1933, reż. Leo McCarey

Odrodzenie, kontynuacje i odwołania do gatunku

Komedia slapstickowa rozwinęła się w tzw. komediach screwball z lat 1930 i 1940-tych

Różowa Pantera: Strzał w ciemności, 1964 (ang. A Shot in the Dark)Film opowiadający o przygodach inspektora Clouseau, niezdarnego stróża prawa. W tej roli Peter Sellers

Jim Carrey w Ace Ventura Psi detektyw (1993) oraz w Masce (1994)

animacje Looney Tunes, Tom & Jerry

„Pół żartem, pół serio”1959, reż. Billy Wilder

„Bananowy czubek”1971, reż. Woody Allen

https://youtu.be/Xyqm-wWnX0A

„Śpioch”1973, reż. Woody Allen

https://youtu.be/0FRLeYaut3o