Mam haka na raka!

5 edycja Programu

Edukacyjnego dla Młodzieży

2012

Ogólnopolska akcja „Mam haka na raka” organizowana jest przez Polską

Unię Onkologii.

Ma ona na celu propagowanie idei zapobiegania i wczesnego wykrywania

chorób nowotworowych oraz budowanie świadomego zdrowotnie społeczeństwa obywatelskiego, przy pomocy młodego

pokolenia i jego chęci do aktywnego działania w najbliższym otoczeniu.

Rokrocznie akcja „Mam haka na raka” podejmuje tematykę obejmującą  inny

nowotwór.

Tak, kolejno odbyły się już kampanie o raku piersi, szyjki macicy,

prostaty i płuc.

Tegoroczna, piąta już edycja, dotyczy raka jelita grubego.

Choroby nowotworowe wciąż stanowią duży problem w polskim

społeczeństwie.

Statystyki  mówią same za siebie.

Tymczasem tak niewiele potrzeba, by zapobiegać.

Liczy się profilaktyka- zdrowy tryb życia oraz regularne badania.

Nowotwór – to nowy twór w organizmie …

czyli…

… nieprawidłowy i nadmierny rozrost tkanki ustroju,

nieskoordynowany z pozostałymi tkankami, trwający mimo

ustąpienia czynnika, który go wywołał i nie reagujący na

naturalne mechanizmy regulacyjne organizmu.

Wyróżniamy dwa zasadnicze typy nowotworów:

łagodne złośliwe

Nowotwór łagodny

Powstające nowe komórki podobne są do tych, jakie znajdują się w danym narządzie.

Nie przerzucają się do innych sąsiadujących organów, ponieważ otoczone są tzw. torebkami. Wzrost ich jest powolny i może trwać kilka lat.

Nowotwory łagodne mogą się pojawić w każdej części organizmu.

Często ich wpływ na organizm nie stanowi zagrożenia dla życia.

Często usuwa się je chirurgicznie. Przeważnie nie dają nawrotów.

NOWOTWÓR ŁAGODNY

Tłuszczak - wywodzi się z tkanki tłuszczowej.

Naczyniak - zbudowany jest z gęstej sieci mikroskopijnych, prymitywnych naczyń krwionośnych, wyścielonych jedną warstwą śródbłonka.

Włókniak - wywodzi się z tkanki łącznej.

Nowotwór złośliwy

Typ nowotworu, który rozrasta się w sposób naciekający. Oznacza to, że rosnący nowotwór nie rozpycha okolicznych tkanek, lecz wnika pomiędzy komórki prawidłowej tkanki.

Nie da się jednoznacznie określić granicy między nowotworem złośliwym, a prawidłowymi tkankami. Daje

przerzuty. Niektóre komórki nowotworu mogą się odrywać, wraz z

krwią przemieszczać po całym organizmie i osiadać w innych narządach tworząc

przerzuty odległe. Jeżeli komórki dostaną się do chłonki, wędrują z nią do

najbliższych węzłów chłonnych, gdzie rozrastając się dają przerzuty

w węzłach chłonnych.

NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY

Rak - jest najczęstszym nowotworem złośliwym. Wywodzi się z nabłonków pokrywających lub wyścielających narządy ciała.

Mięsak - wywodzi się z tkanki łącznej, kostnej, chrzęstnej, tłuszczowej.

Chłoniak - wywodzi się z układu chłonnego.

cecha porównawcza nowotwór łagodny nowotwór złośliwy szybkośc wzrostu powolna szybka

torebka zwykle jest nie występuje naciekanie tkanek nie występuje występuje

wrastanie do naczyn nie występuje występuje przeżuty nie występują występują wznowy nie występują występują budowa

histologiczna zbliżona do tkanki

prawidłowej różni się od tkanki

prawidłowej

RAK

Rak jest chorobą, która zaburzając pracę systemu komórkowego, powoduje powstawanie nadmiernej ilości niepotrzebnych komórek danego typu, które w zgrupowaniu tworzą nowotwór. Komórki te nie ulegają apoptozie, nie obumierają.

CZYNNIKI RAKOTWÓRCZECzynniki kancerogenne:

1.fizyczne - wszelkie rodzaje promieniowania szkodliwego, niosącego duże porcje energii uszkadzającej DNA: promieniowanie jonizujące, promieniowanie gamma, promieniowanie X (rentgenowskie), jak i ultrafioletowe;2.chemiczne - benzen, węglowodory aromatyczne, fenol, uretan, DDT, związki żelaza, niklu, arsenu, chromu, pył azbestowy, iperyt, tetrachlorek węgla, substancje smoliste, konserwanty (azotany, związki nitrowe, azotyny), alkohol, leki (cyklofosfamid, busulfan, chloramfenikol, estrogeny).3.biologiczne - wirusy onkogenne: wirus Epsteina-Baar, opryszczki, HIV, wirusy brodawczaków, wirus wywołujący zapalenie wątroby (typu B).

Do czynników zwiększających zachorowalność należą także:

Tłuszcze- zwłaszcza smażone i zjełczałe

Sól kuchenna;

Sacharyna;

Niektóre składniki: kawy, herbaty, grzybów, piwa;

Palenie tytoniu – bierne, czynne;

Alkohol;

Glutaminian sodu(słodycze, napoje w puszkach, chipsy, przyprawy)

Aspartam(guma do żucia, kolorowe napoje, pastylki do ssania, leki produkty dietetyczne)

I wiele innych…

Rodzaje nowotworów

Rak nerki Rak wątroby

Rak płuc

Rak piersi Rak jądraRak skóry

A także wiele innych takich jak: rak jajnika, języka, jajowodu, prostaty, przełyku, jamy nosowo-gardłowej, żołądka itd.

10 przykazań, czyli jak uchronić się przed nowotworem

1.Nie pal papierosów. 2.Unikaj życia w przewlekłym stresie.3.Ogranicz picie alkoholu. 4.Nie dopuszczaj do wystąpienia nadwagi.

Stosuj na co dzień dietę śródziemnomorską.Ogranicz do niezbędnego minimum spożywanie tłuszczu i słodyczy. Jedz więcej ryb, owoców i warzyw. Ogranicz spożywanie mięsa (szczególnie czerwonego) do kilku razy w tygodniu.   Jedz mniej produktów konserwowanych. Żywność przechowuj w lodówce zgodnie z terminem przydatności do spożycia. 

5.Opalaj się z umiarem (stosuj krem z filtrami ochronnymi). Nie korzystaj z solarium. 6.Zaszczep się przeciw wirusowemu zapalenia wątroby (żółtaczka!). 7.Unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych, chroń się przed przenoszeniem wirusów i bakterii chorobotwórczych. 8.Staraj się wyleczyć wszystkie przewlekłe stany zapalne w organizmie. 9.Staraj się dużo spacerować - minimum półgodzinny codzienny spacer szybkim krokiem. 10.Jeśli w twojej rodzinie występowały nowotwory przebadaj się w poradni genetycznej.

Rak jelita grubego

(okrężnicy i odbytnicy) należy do najczęstszych nowotworów złośliwych.

Pod względem częstości zachorowań, jak również pod względem częstości zgonów, rak jelita grubego zajmuje w Polsce drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych

(zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn; u mężczyzn po raku płuc i kobiet po raku sutka).

Alarmujący jest również fakt postępującego

pogarszania się sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju: współczynnik

zachorowalności zwiększa się stale w tempie około 2,5% rocznie, a od 1963 roku

wzrósł 4 - 5-krotnie.

Jelito grubeJelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej w miejscu ujścia jelita cienkiego, a kończy odbytem w okolicy kroczowej. Jego łączna długość waha się od 120 do 150 cm, co stanowi około 20% długości całego przewodu pokarmowego.

Co to jest rak jelita grubego?

Rak jelita grubego – nowotwór złośliwy rozwijający się w okrężnicy, wyrostku robaczkowym lub odbytnicy.

Jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów powodującym śmierć ok.655000 ludzi na świecie(rocznie).

Częstotliwość występowania nowotworów złośliwych w poszczególnych odcinkach jelita grubego wraz z kodami według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych

Rak jelita grubego to niezwykle groźna choroba, ale jej specyfika jest taka, iż daje nam spore szanse, by w porę zareagować.

Nowotwór złośliwy jelita grubego rozwija się najczęściej ze zmiany łagodnej, jak to lekarze określają - prekursorowej.

Jest nią gruczolak, powszechnie nazywany polipem.

Proces przemiany małego polipa w raka trwa bardzo długo, bo co najmniej 10 lat.

I tyle właśnie mamy czasu, by pozbyć się ewentualnych polipów i nie dać im szansy

rozwinięcia się w coś znacznie groźniejszego.

RAK JELITA GRUBEGO

Polipy niestety nie dają

żadnych objawów.

Nie bolą, można dowiedzieć się o ich istnieniu, wyłącznie zaglądając do wnętrza jelita.

Okazuje się, że łagodne polipy w jelicie ma aż co czwarta osoba po pięćdziesiątce!

Część z nich może zmienić się w raka.

Za szczególnie niebezpieczne lekarze uznają te, które są

większe niż centymetr.

Przyczyny powstawania rakajelita grubego

Dziedziczność(polipowatość rodzinna);Mutacja genów supresowych– APC, DCC, p53;Sposób odżywiania – dieta bogata w krwiste mięso i tłuszcze zwierzęce, uboga w naturalne witaminy i wapń;Palenie papierosów;Brak wysiłku fizycznego;Powtarzające się zaparcia;Wiek;Gruczolakowatość;

Rak jelita grubego rośnie wolno i długo nie daje

żadnych objawów.

SYMPTOMY NIEPOKOJĄCE

- zmiana dotychczasowego rytmu wypróżnień

- krwawienie z odbytnicy

- chudnięcie

- anemia

OBJAWY

ObjawyLewa połowa jelita grubego

Prawa połowa jelita grubego Razem

procent

Krwawienie utajone 76 76 76Bóle brzucha 57 60 59Zmiana rytmu wypróżnień 60 37 56

Krwawienie jawne 66 14 52Chudnięcie 35 42 36Niedokrwistość 25 74 34Wyczuwalny guz 8 32 14Wzdęcie brzucha 12 16 13Brak łaknienia 8 26 11Gorączka 10 12 11Niedrożność 7 5 6

ROZPOZNANIE I BADANIA PROFILAKTYCZNE

Rak jelita grubego zostaje rozpoznany na postawie charakterystycznych zmian i infekcji w organiźmie: Choroba uchyłkowa okrężnicy;Guzki krwawnicze;Infekcyjne i nieswoiste zapalenia jelita grubego;Inne nowotwory jelita – chłoniak, rakowiak;Krwawienie utajone

Badania: USG jamy brzusznej;Tomografia komputerowaEndosonografiaKolonoskopiaRezonans magnetycznyPozytronowa tomografia emisyjna

PROFILAKTYKA – KLUCZEM DO ZDROWIA

Na nowotwór jelita

grubego mamy wyśmienitą broń -

przesiewowe badanie, które

powinniśmy obowiązkowo zrobić po pięćdziesiątce.

Badania przesiewowe są jedyną

szansą na wczesne wykrycie nowotworu u osób, które nie mają

jeszcze dolegliwości.

Rak jelita grubego niemal idealnie „nadaje się” do tego typu badań.

KOLONOSKOPIA –

to podstawowe badanie przesiewowe w profilaktyce raka

jelita grubego.

KTO POWINIEN PODDAĆ SIĘ KOLONOSKOPII ?

Osoby w wieku 50 - 65 lat bez objawów raka jelita grubego,

oraz osoby w wieku 40-65 lat bez objawów raka jelita grubego, które miały w rodzinie

przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci), u

którego zdiagnozowano raka jelita grubego.

Ogromna zaleta kolonoskopii to to, że wystarczy ją zrobić

raz na 10 lat.

Badanie to pozwala od razu usunąć istniejące polipy.

Zabieg ich usuwania jest zupełnie bezbolesny.

KolonoskopiaKolonoskopia jest endoskopową metodą

badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Przez odbyt wprowadza się giętki wziernik (endoskop, kolonoskop) zakończony kamerą, za której

pośrednictwem ogląda się wnętrze całego jelita grubego, aż po ujście krętnico-kątnicze.

Długość kolonoskopu waha się od 130 do 200 cm, a grubość jest zbliżona do grubości palca dorosłej osoby. Za pośrednictwem kanału roboczego kolonoskopu można również pobierać wycinki błony śluzowej do badania histopatologicznego oraz przeprowadzać drobne zabiegi, na przykład usunięcie polipa (polipektomii).

Kolonoskopia

Do kolonoskopii pacjent musi być odpowiednio przygotowany.

Jelito trzeba opróżnić z mas kałowych, które utrudniałyby obserwację wnętrza narządu.

W okresie poprzedzającym badanie należy przestrzegać diety bezresztkowej (herbata z

cukrem, soki i galaretki owocowe, buliony – w przypadku przygotowania kilkudniowego) lub

wyłącznie płynnej .

Kolonoskopia rzadko powoduje silniejsze dolegliwości bólowe.

Czas trwania badania: od 15 minut do 1 godziny.

PROFILAKTYKA –

TO HAK NA RAKA

Leczenie rakaSposoby leczenia i usuwania nowotworu:1. Wycięcie miejscowe2. Chemioterapia3. Amputacja brzuszna-kroczowa4. Radioterapia5. Operacje paliatywne6. Kolostromia7. Operacje radykalne8. Wycięcie metodą endoskopową9. Leczenie uzupełniające

Dbajcie o swoje zdrowie i zdrowie najbliższych – korzystajcie

z możliwości wykonywania badań w ramach programów profilaktycznych.

One są dla Was, dla Waszego zdrowia, dla bezpieczeństwa Waszych

najbliższych.

 

Nie wolno nam

lekceważyć raka!

W Polsce codziennie na raka jelita

grubego umiera 30 osób.

Zachorowalność na ten nowotwór rośnie, a chorzy nie zawsze zdają sobie

sprawę z konieczności wykonywania badań.

Prezentację przygotował zespół „Rakereczek”

z klasy I Liceum Ogólnokształcącego

w Siennie:

1. Borek Weronika2. Gorycka Aleksandra3. Kępczyk Magda4. Krakowiak Magdalena

Dziękujemy za uwagę

www.mamhakanaraka.pl