• kursy

• warsztaty

• konferencje

• edukacja online

• szkoleniowe rady

pedagogiczne

• kursy kwalifikacyjne

• konsultacje

• publikacje

KUJAWSKO-POMORSKIECENTRUM EDUKACJI NAUCZYCIELI W BYDGOSZCZY

PLACÓWKA AKREDYTOWANA

info@cen.bydgoszcz.pl, formy@cen.bydgoszcz.pl

www.cen.bydgoszcz.pl, www.kursyonline.bydgoszcz.pl

tel. 52 349 31 50 52 349 31 03

KUJAWSKO-POMORSKIECENTRUM EDUKACJI NAUCZYCIELI W BYDGOSZCZY

PLACÓWKA AKREDYTOWANA

krystyna.karpinska@cen.bydgoszcz.p

l

tel. 52 349 31 50 52 349 31 03

Krystyna Karpińskanauczyciel konsultant KPCEN w Bydgoszczy

KUJAWSKO-POMORSKIECENTRUM EDUKACJI NAUCZYCIELI W BYDGOSZCZY

krystyna.karpinska@cen.bydgoszcz.

pl

Krystyna Karpińskanauczyciel konsultant

KPCEN w Bydgoszczy

Przestrzeń edukacyjna a rozwój dziecka

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO

Jak ją rozumieć?Przestrzeń edukacyjna: to ta przestrzeń , w której uczymy się być sobą teraz

i w przyszłości

to możliwości między byciem a stawaniem się

to zarówno materialna część otoczenia jak i przestrzeń mentalna

Przestrzeń edukacji nie jest zamkniętą klatką, lecz otwartą na świat przestrzenią .

Ryszard Łukaszewicz

Różne formy przestrzeni edukacyjnej

Przestrzenią edukacyjną nie musi być klasa szkolna, ale może nią być las, łąka, park, plaża, strych, piwnica, dom rodzinny, wyobraźnia…

Różne formy przestrzeni edukacyjnej

RÓŻNE KONCEPCJE PEDAGOGICZNE I SPOSOBY URZĄDZANIA PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ

W szkole Rudolfa Steinera w Strassburgu każdy uczeń ma swoją ławkę, ale może ją dowolnie przestawiać. Może też całe zajęcia siedzieć na podłodze.

Dzieci ozdabiają salę. Klasy są pełne rysunków, plakatów, płaskorzeźb.

Niektóre sale zamieniono w ogrody botaniczne, a inne w zoologiczne ze względu na ilość przyniesionych przez dzieci zwierzątek.

Uczniowie – w myśl zaleceń pedagogiki steinerowskiej – od pierwszych dni nauki w szkole są otoczeni przez sztukę i kulturę, którą tworzą, obserwują i z której czerpią wiedzę.

RÓŻNE KONCEPCJE PEDAGOGICZNE I SPOSOBY URZĄDZANIA PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ

Maria Montessori uważała, iż najważniejszym zadaniem nauczyciela jest stworzenie uczniowi tzw. przygotowanego otoczenia, gdyż tworzenie osobowości rozwija się poprzez interakcję z otoczeniem.

W klasie znajdziemy artykuły gospodarstwa domowego. Dzięki nim dzieci uczyły się gotować, piec, prasować...

Klasa była kwadratowa, z ogromnymi oknami. Niektóre szyby były pomalowane przez dzieci. Każde z dzieci mogło korzystać z niezliczonej ilości materiałów dydaktycznych.

Dzieci posiadały małe drewniane stoliki i krzesełka, dopasowane do wzrostu, oznaczone kolorowymi kropkami. Stoliki nie były ustawione w szeregu, lecz luźno wokół okrągłego dywanu. Stolik nauczycielki stał z boku.

Klasa ozdobiona była kwiatami i pracami plastycznymi wykonanymi przez dzieci

RÓŻNE KONCEPCJE PEDAGOGICZNE I SPOSOBY URZĄDZANIA PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ

Celestyn Freine. To bogato wyposażone środowisko miało sprzyjać wielostronnej aktywności dziecka. Freinet ttwierdził, iż “w tym środowisku dziecko staje się twórcą”. Wszyscy wymienieni wyżej wielcy pedagodzy akcentowali ważność otoczenia szkoły. Szkoły te były otoczone wspaniałymi ogrodami, parkami, często wyposażone w huśtawki, zjeżdżalnie i miejsca do zabaw i gier. Kwitnące kwiaty, liczne drzewa i krzewy powinny stać się nieodzownym elementem także naszych szkół. W takich warunkach można edukację z sali lekcyjnej przenieść na powietrze, by usiąść wraz z dziećmi wśród zieleni.

Hierarchia potrzeb dziecka:

POTRZEBY

SAMOREALIZACJI

POTRZEBYSZACUNKU

I SAMOAKCEPTACJI

POTRZEBY PRZYNALEŻNOŚCI I MIŁOŚCI

POTRZEBA BEZPIECZEŃSTWA

POTRZEBY FIZJOLOGICZNE

ruchowa

muzyczna

wizualno-przestrzenna interpersonalna

intrapersonalna

matematyczno-logiczna

językowa

Typy inteligencjiwg.H. Gardnera

Przestrzeń edukacyjna przedszkolaPrzedszkole jest miejscem, w którym dziecko zaczyna

poznawać świat w sposób bardziej uporządkowany, zaplanowany i systematyczny, a jego rozwój jest (powinien być) we właściwy sposób stymulowany.

Jest to też czas i miejsce na podejmowanie wobec dziecka różnego typu działań profilaktycznych mających zapobiegać pojawieniu się potencjalnych zagrożeń i nieprawidłowości.

Przestrzeń edukacyjna przedszkola

Na jakość warunków edukacyjnych wpływa właściwe zagospodarowanie przestrzeni.

Dobre wyposażenie wnętrza i zagospodarowanie ogrodu, podwórka, placu zabaw to takie, które pozwala dziecku na zaspokajanie podstawowych potrzeb rozwojowych.

Aranżacja przestrzeni jest bardzo ważnym elementem składowym metodyki pracy nauczyciela.

Aranżacja przestrzeni

Wystrój i sposób adaptacji miejsca warunkuje:Zdrowy rozwój dzieciIch pomyślną adaptacjęJakość kontaktów społecznychBudowanie atmosfery życzliwościMożliwość uczenia się rozumienia otaczającego świataSamodzielne działania dziecka budujące jego wiedzę

i umiejętności

Podstawy prawneRozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania.

Przestrzeń edukacyjna sali zajęćKolorystyka pomieszczenia – ciepła, stonowane barwy

brzoskwini, różu, koloru piasku pustyniDostosowane do wzrostu dzieci stoliki, krzesła, półki

i szafkiOdpowiednie ustawienie stolików i krzeseł, z możliwością

zmiany ich aranżacjiKąciki zabaw z zabawkami, interesującymi i stymulującymi

przedmiotami, grami edukacyjnymi, instrumentami i różnymi środkami dydaktycznymi

Umożliwienie dzieciom swobodnego dostępu do tych wszystkich przedmiotów

Przestrzeń edukacyjna sali zajęćZapewnienie miejsca do relaksacji i wypoczynkuUmożliwienie swobodnego dostępu do różnorodnych

materiałów plastycznych, przyrodniczych, kącików tematycznych

Stworzenie miejsca do swobodnej aktywności dzieci, sprzyjającej współdziałaniu w zespole

Zapewnienie przestrzeni do realizacji dynamicznych zabaw ruchowych i konstrukcyjnych

Wyposażenie sali w ruchome elementy umożliwiające dzieciom wszelkie „grodzenia się” / parawany, płotki / dzieci mają potrzebę „gniazdowania”.

Gniazda w berlińskim przedszkolu

Dlaczego tak?Zabawa jest czynnikiem stymulującym rozwój dyspozycji

twórczych dziecka, dlatego ważne jest podtrzymywanie naturalnych zabaw dziecka, dostarczanie mu okazji do działania w sytuacjach fikcyjnych, pozorowanych, działaniach na zastępnikach.

Takie częste działania pozwolą na ujawnienie się i rozwój zdolności twórczych .

„Dziecko nie bawi się dlatego, że jest dzieckiem, ale bawi się dlatego, by stać

się dorosłym„

( L.S. Wygotski).

Sala zajęćStrefa pracy przy stolikachStrefa zabaw swobodnych na dywanieStrefa zabaw w kącikach zainteresowańStrefa odpoczynku i relaksacjiStrefa pracy z książką, biblioteczkaStrefa przechowywania zabawekStrefa…

Stałe kąciki-warsztaciki

gospodarstwa domowego

teatralny

muzyczny książki konstrukcyjno-budowlany

samochodów

odpoczynku i relaksu

rytuałów

plastyczny

przyrodniczo-badawczy

Różne formy przestrzeni edukacyjnej

Kącik książki

Kącik ruchowy

Przenośne kąciki-warsztaciki

sklepgarderoba, salon mody

babuni fryzjer

krawcowakwiaciarnia

kącik różnych kolekcji

apteka

pocztalekarz

szkołamoje hobby

pisarsko-drukarskibadacza- odkrywcy

polisensoryczny

Kąciki - badawczy i regionalny

Kącik zbieracza, kolekcjonera

Kąciki- warsztaciki

Co może być kącikiem?SzafkiPółkiRegałySkrzynkiWalizkiPudełkaWorkiKuferkiKuwety

Refleksje…Jakie kąciki-warsztaciki są w przestrzeni edukacyjnej

dziecka?Czy pojawiają się nowe?W jakich sytuacjach dzieci korzystają z kącików

zainteresowań? /zabawy swobodne, zajęcia planowane, praca w zespołach, praca w parach, praca samodzielna/

Które kąciki są najczęściej przez nie „odwiedzane”?Jak nauczyciel wykorzystuje kąciki- warsztaciki?

Refleksje…Czy nauczyciel wykorzystuje kąciki –warsztaciki podczas

zajęć przez niego kierowanych?Jak je wykorzystuje? Z jakich korzysta metod pracy?Czy kąciki są miejscem, w którym dziecko zdobywa

umiejętności poprzez zabawę i doświadczanie? Czy są tylko ozdobą sali?

Czy w planowaniu miesięcznym są celowe działania z wykorzystaniem kącików zabaw?

Czy w codziennej pracy nauczycieli nie zaciera się wartość przestrzeni edukacyjnej?

Przemyślenia i sugestieZadaniem nauczyciela jest rozpoznawanie potencjalnych

możliwości i indywidualnych potrzeb dziecka oraz taka organizacja zajęć, aby te potrzeby zostały zaspokojone

Im dziecko jest młodsze tym różnicowanie oddziaływań wychowawczo-dydaktycznych oraz indywidualizacja jego potrzeb ma większe znaczenie.

Jak to zrobić, gdy w grupie jest 25 dzieci?

Przemyślenia i sugestieNie sprawdzają się już metody pracy z całą grupą tzw.

„jednym frontem” Należy wprowadzić do swego katalogu metod pracy

z dziećmi w wieku przedszkolnym, także takie, które polegają na innej organizacji zajęć dydaktycznych kierowanych przez nauczyciela

Do takich metod należy chociażby metoda zadaniowa, metoda planu daltońskiego, metoda projektu, metody oparte na realizacji programu „Klucz do uczenia się”, system Marii Montessorii i inne.

Przemyślenia i sugestieTworzenie licznych otwartych sytuacji edukacyjnych dla

dzieci, poza zajęciami dydaktycznymi realizowanymi według wybranego programu wychowania przedszkolnego

Ogromną wartość dydaktyczną w indywidualnym rozwoju dzieci stanowi organizacja całej przestrzeni edukacyjnej pomieszczenia, w którym dzieci przebywają wraz z nauczycielem

Sala zajęć, wyposażona w różnorodne, interesujące, bogate kąciki zainteresowań, pełniące funkcje swoistych warsztacików, to doskonały środek dydaktyczny , przy pomocy którego można indywidualnie wspierać i rozwijać każde dziecko w grupie.

Krystyna Karpińskanauczyciel konsultant KPCEN w Bydgoszczy