Kognitywna Teoria Świadomości Bernarda J.

Baarsa

Marcin LeszczyńskiUAM

marcinl@poczta.neostrada.pl

Kognitywna Teoria Świadomości

Analiza kontrastywna (contrastive analysis)

Metafora teatru

Funkcjonalność świadomości

Analiza kontrastywna (contrastive analysis)

The Principles of Psychology (1890), W. James

Elementy świadome i nieświadome mają jednakowy status

Odruch orientacyjny (OR) Pawłow, Sokołow i eksplozja obliczeniowa

Różnica między świadomym i nieświadomym przedstawieniem bodźca

Jaka teoria? Zaczynając od najtrudniejszych problemów (np. deficytów)

wprowadzamy niepotrzebne zamieszanie i liczne niejasności

Tylko zaczynając od badania prostych zjawisk możemy przystąpić do budowy ram teoretycznych w świetle, których złożone i dyskusyjne problemy mogą zostać wyjaśnione

Baars proponuje zacząć od prostego przeciwstawienia zjawisk świadomych i nieświadomych

Następnie wykorzystując stworzone ramy będziemy mogli zabrać się za problemy bardziej złożone

Centralna zagadkaOgraniczenia przetwarzania dla

świadomości• Pamięć robocza• Selektywność (świadomość

ograniczona do jednego spójnego strumienia)

• Przetwarzanie szeregowe• Generuje błędy

Niemal nieograniczone możliwości przetwarzania nieświadomego (Haber, Standing)

• Wiele wyspecjalizowanych sieci pracuje jednocześnie (równolegle)

• Ich łączna moc jest olbrzymia• Pracują w większości

nieświadomie• Bardzo skuteczne w wykonywaniu

rutynowych zadań (The Novelty Hypothesis)

• Nie generują błędów

Teoria Globalnej Przestrzeni Roboczej

(Global Workspace Theory) GW – mechanizmem systemu nerwowego

Treści GW są szeroko dystrybuowane

System nerwowy zawiera wiele wyspecjalizowanych procesorów, które w większości działają nieświadomie

Procesory mogą rywalizować (hamowanie) i kooperować w celu osiągnięcia dostępu do GW

Uzyskanie dostępu do GW oznacza szeroką dystrybucję informacji; realizowana jest funkcja danego procesora

Wewnętrzna spójnośćGlobalnie dostępna

informacja jest (musi być) wewnętrznie spójna

Inaczej (w związku z konkurencją i rywalizacją o dostęp do GW) zostanie bardzo szybko zdegradowana

Zaniknie proces jej realizacji

Kontekst

Kontekst jest sposobem w jaki

to, co świadome zostaje

ukształtowane przez

nieświadome czynniki.

Każda wiadomość ma

charakter informacyjny,

instruktażowy

Zrozumieć świadomość

Hipoteza Aktywacji (The Activation Hypothesis)

Hipoteza Nowości (The Novelty Hypothesis)

Hipoteza Wierzchołka Góry Lodowej (The Tip-of-the-Iceberg Hypothesis)

Hipoteza Teatru (The Theatre Hypothesis)

Metafora Teatru

Architektura Globalnej Przestrzeni Roboczej:

Scena (pamięci roboczej)Reflektor uwagi (bright spot)AktorzyKulisy (kontekst)Publiczność

Teatr Baars’a

Sprzężenie Zwrotne Pętle sprzężenia zwrotnego

(feedback loops)

Podtrzymywanie globalnego dostępu

Otwierają dostęp do świadomej kontroli zachowania

Efekt Nadmiaru (Redundancy Effect)

Zasada Hebb’a

Konteksty – hierarchiczne systemy Hierarchie są uporządkowane

ze względu na cel

Mają charakter adaptacyjny

Wpływają na treści świadome, zachowanie

Konteksty kooperują i rywalizują (Bridgeman)

Świadome działanie oznacza realizację jakiegoś programu

Świadomość jako wrota (gateway)

Świadomość jest drogą do ogromnych zasobów wiedzy i kontroli

Świadomość jest nagłaśniającym (publicity) „organem” mózgu

Informacje są szeroko dystrybuowane, lokalnie interpretowane

Czy świadomość jest dysfunkcjonalna?

• Mechanizm kompromisu (płetwy)

• Kumulatywny charakter (żuchwa)

GWT przedstawia interpretację interakcji między modalnościami (szeregową i równoległą)

Świadomość jest funkcjonalna

Świadomość ma charakter adaptacyjny; zmiany ewolucyjne – kumulatywne (płetwa, żuchwa)

Świadomość optymalizuje relację między odruchem a powstrzymaniem od działania (LeDoux)

Stanowi „rozluźnienie” relacji jedno-jednoznacznej

Architektura GW powstaje by uzyskać szybki dostęp do rozwiązań zarówno w sytuacji dobrze znanej (automatyzm), jak i w przypadku nowych warunków (OR)

Dziękuję za uwagę!