Post on 21-Jun-2015
www.logic.amu.edu.pl
TEUN VAN DIJK
PODEJŚCIE SOCJOKOGNITYWNE
dr Victoria Kamasa
1
www.logic.amu.edu.pl
NASZE ZASADY
1. Ustalamy terminy zadań i ich przestrzegamy.
2. Przynajmniej jedna aktywna forma na zajęciach.
3. Oceniamy opinię, nie osoby.4. Dzielimy się wiedzą.5. Otwarcie oceniamy swoje pomysły.6. Zadajemy pytania.
dr Victoria Kamasa ZSL IJ
www.logic.amu.edu.pl
TEUN A. VAN DIJK
dr Victoria Kamasa
3 ur. 07.05.1943; MA: romanistyka (Amsterdam), teoria literatury (Amsterdam); PhD: Wybrane aspekty gramatyki tekstu (Amsterdam); obecnie: Universitat Pompeu Fabra (Barcelona); redaktor bądź członek redakcji najważniejszych czasopism związanych z CDA; szczegóły: http://www.discourses.org/
www.logic.amu.edu.pl dr Victoria Kamasa
4
ĆWICZENIE
www.logic.amu.edu.pl
INSPIRACJA ĆWICZENIE
dr Victoria Kamasa
treningi, lekcje, eksperymenty społeczne Jane Elliott; filmy:
EYE OF THE STORM (dzieci);
ESSENTIAL BLUE EYED (dorośli);
http://www.janeelliott.com/ poziom mikrospołeczny;
Zbudujmy świat, w którym grupą
dyskryminowaną sąbłękitnoocy.
5
PROJEKT BŁĘKITNOOCY
www.logic.amu.edu.pl dr Victoria Kamasa
6
WIZJA SPOŁECZEŃSTWA
www.logic.amu.edu.pl
WŁADZA
dr Victoria Kamasa
7
koncentracja na władzy społecznej (social power); zainteresowanie relacjami między grupami; władza jest oparta na dostępie do istotnych społecznie zasobów:
dobrobyt; dochód; pozycja i status społeczny; siła; edukacja i wiedza; dostęp do określonych form/ gatunków i kanałów
komunikacji;
www.logic.amu.edu.pl
INSTYTUCJONALIZACJA WŁADZY
dr Victoria Kamasa
8
Przykłady: wsparcie i akceptacja innych grup; sankcjonowanie prze sądy; legitymizacja przy pomocy prawa; wymuszanie przez policję; ideologiczne reprodukowania i umacnianie przez media i podręczniki;
www.logic.amu.edu.pl
JAK DZIAŁA WŁADZA
dr Victoria Kamasa
9
„the exercise of power usually presupposes mind management, involving the influence of
knowledge, beliefs, understanding, plans, attitudes, ideologies, norms and values” (s.
257)
www.logic.amu.edu.pl
POZNANIE SPOŁECZNE
dr Victoria Kamasa
10
Elementy: społecznie podzielane reprezentacje:
umów/ układów społecznych grup relacji
operacje mentalne takie jak: interpretacja myślenie prowadzenie sporów wnioskowanie uczenie się
…
www.logic.amu.edu.pl
POZNANIE SPOŁECZNE
dr Victoria Kamasa
11
„social cognitions allow us to link dominance and discourse” (s. 257)
www.logic.amu.edu.pl
WŁADZA A DYSKURS
dr Victoria Kamasa
12
„power and dominance of groups are measured by their control over (access to) discourse. The
crucial implication of this correlation is not merely that discourse control is a form of social
action control, but also and primarily that it implies the conditions of control over the
minds of other people, that is, the management of social representations” (s. 257)
www.logic.amu.edu.pl
KONTROLA
dr Victoria Kamasa
13
element, konsekwencja posiadania władzy; może dotyczyć:
działania; poznania: change the mind of others in one’s own
interests
www.logic.amu.edu.pl
WAŻNE POJĘCIA
dr Victoria Kamasa
14
legitymizacja; naturalizacja; instytucjonalizacja;
www.logic.amu.edu.pl dr Victoria Kamasa
15
WŁADZA
POZNANIE SPOŁECZNE
DYSKURSKONTROLA
LEGITYMIZACJANATURALIZACJA
INSTYTUCJONALIZACJA
www.logic.amu.edu.pl dr Victoria Kamasa
16
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA CDA
www.logic.amu.edu.pl
PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ
dr Victoria Kamasa
18
„dyskursywny wymiar nadużycia władzy i nierówność oraz niesprawiedliwość będąca jego konsekwencją” (s.252); NIE: rozwijanie jakieś konkretnej teorii/ paradygmatu analizy dyskursu ALE palące kwestie społeczne (które analiza dyskursu pozwala lepiej zrozumieć) CZYLI cel socjo-polityczny; przyjmowanie perspektywy tych, którzy cierpią, są ofiarami nierówności, dyskryminacji, nadużyć władzy;
www.logic.amu.edu.pl
PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA
dr Victoria Kamasa
19
„CDA also needs to focus on the discursive strategies that legitimate control, or otherwise
naturalize the social order, and especially relations of inequality” (Fairclough, 1985)
www.logic.amu.edu.pl
RDZEŃ
dr Victoria Kamasa
20
„core of critical discourse analysis: that is, a detailed description, explanation and
critique of the ways dominant discourses (indirectly) influence such socially shared
knowledge, attitudes and ideologies, namely through their role in the manufacture of
concrete models (s. 257-258).”
www.logic.amu.edu.pl
PRZYJMOWANA PERSPEKTYWA
dr Victoria Kamasa
21
„Unlike other discourse analysts, critical discourse analysts (should) take an explicit
sociopolitical stance: they spell out their point of view, perspective, principles and aims, both
within their discipline and within society at large” (s. 252)
www.logic.amu.edu.pl
PODOBIEŃSTWA RÓŻNICE
dr Victoria Kamasa
krytyka osób i instytucji odpowiedzialnych za nierówności; określona perspektywa (pokrzywdzonych); normatywność;
wyjście ponad kwestie dnia codziennego; głęboka analiza, odnajdowanie podstawowych przyczyn problemów; rozpoznanie kluczowej roli dyskursu w reprodukcji dominacji i nierówności;
22
SPOŁECZNI AKTYWIŚCI?
www.logic.amu.edu.pl
KRYTERIUM SUKCESU
„Ultimately, its success is measured by its effectiveness and relevance, that is, by its
contribution to change.” (s. 253)
dr Victoria Kamasa
23
www.logic.amu.edu.pl
KONSEKWENCJE PRZYJĘTYCH CELÓW
dr Victoria Kamasa
24
„Such aims, choices and criteria of CDA have implications for scholarly work. They monitor
theory formation, analytical method and procedures of empirical research. They guide the choice of topics and relevancies” (s. 253)
www.logic.amu.edu.pl
DWA WYMIARY REPRODUKCJI DOMINACJI
dr Victoria Kamasa
25
1) PRODUKCJA tekstu2) RECEPCJA tekstu
www.logic.amu.edu.pl
WYKONYWANIE WŁADZY W PRODUKCJI
dr Victoria Kamasa
26
1) Kontrola dostępu do dyskursu (kiedy, w jakiej sytuacji, w jakich okolicznościach „produkuję” dyskurs)1) działania, które są moralnie lub prawnie zakazane2) głosy, które są słyszane i niesłyszane w dyskursie
publicznym
2) Poziom języka:1) e.g. intonation, lexical or syntactic style, rhetorical
figures, local semantic structures, turn-taking strategies, politeness phenomena (s. 261)
www.logic.amu.edu.pl
WYKONYWANIE WŁADZY W PERCEPCJI
dr Victoria Kamasa
27
1) Interpretacja danego dyskursu jako dominującego, też prawomocnego.
2) Aktywizacja modeli mentalnych sprzyjających pożądanej interpretacji przez:
1) usprawiedliwianie/ zaprzeczanie nierówności;2) pozytywną reprezentację grupy własnej, negatywna
reprezentacja grupy obcej;3) argumentacje, historie, przesunięcia semantyczne, inne;4) podkreślanie typowości pożądanego modelu sytuacji;5) budowanie systematycznych skojarzeni w pożądanym
kierunku;6) wskazywanie na zagrożenia dla grupy własnej przez
grupę obcą;
www.logic.amu.edu.pl
PRZYKŁADY STRATEGII
dr Victoria Kamasa
28
(a) Argumentation: the negative evaluation follows from the facts (b) Rhetorical figures: hyperbolic enhancement of their negative actions
andour positive actions; euphemisms, denials, understatements of our negative actions
(c) Lexical style: choice of words that imply negative (or positive) evaluations.
(d) Story telling: telling above negative events as personally experienced; giving plausible details above negative features of the events.
(e) Structural emphasis of their negative actions, e.g. in headlines, leads, summaries, or other properties of text schemata (e.g. those of news reports), transactivity structures of sentence syntax (e.g. mentioning negative agents in prominent. topical position).
(f) Quoting credible witnesses, sources or experts, e.g. in news reports(s. 264)
www.logic.amu.edu.pl
ZADANIE DOMOWE
TERMIN: za dwa tygodnie
CZYTAMY:Luisa Martín Rojo and Teun A. van Dijk (1997): ''There was a Problem, and it was Solved!'': Legitimating the
Expulsion of `Illegal' Migrants in Spanish Parliamentary Discourse. Discourse & Society, 1997(8(4)), 523–566
strony: abstrakt + 534- 550 (dla chętnych oczywiście całość)
dr Victoria Kamasa
29
1) Co pokazano?2) Jakimi sposobami ustalono to, co pokazano? (np. na jakich elementach
teksu się koncentrowano)3) Jak widać w tym badaniu realizację
założeń tego nurtu?
www.logic.amu.edu.pl
BIBLIOGRAFIA
dr Victoria Kamasa
30