Theatrum mundi Theatrum mundi w skali mikrow skali mikro

- czyli rozmaitość - czyli rozmaitość świata świata

we fraszkach we fraszkach KochanowskiegoKochanowskiego

Lekcja Lekcja multimedialnamultimedialna przygotowana w oparciu o przygotowana w oparciu o cyfrowe zasoby tekstów cyfrowe zasoby tekstów witryny Wolne Lekturywitryny Wolne Lektury

Na początek – krótka Na początek – krótka definicja fraszki według definicja fraszki według portalu Wolne Lekturyportalu Wolne Lektury

http://www.wolnelektury.pl/katalog/frhttp://www.wolnelektury.pl/katalog/fraszka/aszka/

Rzut oka raz jeszcze – Rzut oka raz jeszcze – na sam opis ze stronyna sam opis ze strony

Krótki utwór wierszowany, często żartobliwy, oparty Krótki utwór wierszowany, często żartobliwy, oparty na anegdocie lub na dowcipnym koncepcie, posiadający na anegdocie lub na dowcipnym koncepcie, posiadający puentę. W konstrukcji przypomina epigramat, gatunek puentę. W konstrukcji przypomina epigramat, gatunek wywodzący się ze starożytności, lecz nie stanowi jego wywodzący się ze starożytności, lecz nie stanowi jego dokładnego odpowiednika, lecz odmianę. Nazwę ukuł na dokładnego odpowiednika, lecz odmianę. Nazwę ukuł na swój użytek Kochanowski z wł. frasca – drobiazg, głupstwo i swój użytek Kochanowski z wł. frasca – drobiazg, głupstwo i przyjęła się ona w literaturze polskiej. przyjęła się ona w literaturze polskiej. Wcześniej powstałe fraszki M. Reja zwą się figlikami.Wcześniej powstałe fraszki M. Reja zwą się figlikami.

Można wyróżnić fraszki: filozoficzne, patriotyczne, Można wyróżnić fraszki: filozoficzne, patriotyczne, satyryczne, obyczajowe, autotematyczne, biograficzne.satyryczne, obyczajowe, autotematyczne, biograficzne.

autor: Pamela autor: Pamela KrugKrug

Wydawać się może, że Wydawać się może, że fraszki traktują życie fraszki traktują życie

niezbyt serio.niezbyt serio.Popatrzmy teraz Popatrzmy teraz

na kilka z nich:na kilka z nich:

Tak sam Tak sam Kochanowski Kochanowski

anonsował swoje anonsował swoje zbiory fraszek:zbiory fraszek:

http://www.wolnelektury.pl/katalog/lekturahttp://www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-do-goscia-nie-pies/fraszki-ksiegi-pierwsze-do-goscia-nie-piesc-sie-dlugo-z-mymi.htmlc-sie-dlugo-z-mymi.html

Wszystko, co ludzkie, może być Wszystko, co ludzkie, może być pretekstem do napisania fraszki.pretekstem do napisania fraszki.

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-na-ksiegi-pierwsze-na-poduszke.htmlpoduszke.html

Oto jak we fraszkach Oto jak we fraszkach przedstawiona jest młodośćprzedstawiona jest młodość

http://www.wolnelekhttp://www.wolnelektury.pl/katalog/lekturtury.pl/katalog/lektura/fraszki-ksiegi-piera/fraszki-ksiegi-pierwsze-na-mlodosc.htwsze-na-mlodosc.htmlml

A tak widzi Kochanowski problem zwierciadła.

Pozostaje pytanie – na ile słusznie?

http://http://www.wolnelektury.pwww.wolnelektury.pl/katalog/lektura/l/katalog/lektura/fraszki-ksiegi-fraszki-ksiegi-pierwsze-do-kachny-pierwsze-do-kachny-pewnie-cie-moje-pewnie-cie-moje-zwierciadl.htmlzwierciadl.html

Tak – dwuznacznie – traktuje Tak – dwuznacznie – traktuje czasem miłość.czasem miłość.

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-do-ksiegi-pierwsze-do-milosci-chyba-w-serce-milosci-chyba-w-serce-milosci-pro.htmlmilosci-pro.html

Warto popatrzeć raz jeszcze na grę Warto popatrzeć raz jeszcze na grę tych podwójnych znaczeń.tych podwójnych znaczeń.

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-o-ksiegi-pierwsze-o-milosci-prozno-uciec-milosci-prozno-uciec-prozno-sie-pr.htmlprozno-sie-pr.html

Dwuznaczność ta może mieć różny Dwuznaczność ta może mieć różny wymiar i okoliczności…wymiar i okoliczności…

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-o-ksiegi-pierwsze-o-kachnie.htmlkachnie.html

Wizerunek kobiet Wizerunek kobiet też bywa różnyteż bywa różny

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-na-ksiegi-pierwsze-na-nieodpowiedna.htmlnieodpowiedna.html

Bywa jednak, że tematyka fraszek zaczyna zmierzać w innym

kierunku…

http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-o-ksiegi-pierwsze-o-tymze-wczora-pil-z-tymze-wczora-pil-z-nami-a-dzis-go-.htmlnami-a-dzis-go-.html

Oto fraszka, która traktuje Oto fraszka, która traktuje rzeczy rzeczy świata tegoświata tego inaczej. inaczej.

Jak i dlaczego?Jak i dlaczego?http://http://www.wolnelektury.pl/www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/fraszki-katalog/lektura/fraszki-ksiegi-pierwsze-o-ksiegi-pierwsze-o-zywocie-ludzkim-zywocie-ludzkim-fraszki-to-wszytko.htmlfraszki-to-wszytko.html

Na podstawie fraszki Na podstawie fraszki O żywocieO żywocie ludzkimludzkim spróbujmy odpowiedzieć spróbujmy odpowiedzieć

na następujące pytania:na następujące pytania:

- Na czym polega istota Na czym polega istota kondycji ludzkiej?kondycji ludzkiej?

- Co i dlaczego podlega Co i dlaczego podlega zjawisku vanitas?zjawisku vanitas?

- Jak według tej fraszki Jak według tej fraszki należy rozumieć topos należy rozumieć topos theatrum mundi?theatrum mundi?

A oto motywy, które pojawiły się na A oto motywy, które pojawiły się na przestrzeni wybranych fraszek przestrzeni wybranych fraszek

KochanowskiegoKochanowskiego- MiłośćMiłość- CiałoCiało- ZazdrośćZazdrość- MłodośćMłodość- WstydWstyd- PożądaniePożądanie- KobietaKobieta

- MężczyznaMężczyzna- FlirtFlirt- SłowoSłowo- PrzemijaniePrzemijanie- ŚmierćŚmierć- Kondycja ludzkaKondycja ludzka- Theatrum mundiTheatrum mundi

Na podstawie przedstawionych Na podstawie przedstawionych fraszek oraz zawartych w nich fraszek oraz zawartych w nich

motywów – odpowiedz:motywów – odpowiedz:

- Z czego w istocie składa się ludzkie życie?- Z czego w istocie składa się ludzkie życie?

- Czy słuszne – Twoim zdaniem - jest - Czy słuszne – Twoim zdaniem - jest porównanie życia człowieka do teatru? porównanie życia człowieka do teatru? Uzasadnij krótko swoje stanowisko.Uzasadnij krótko swoje stanowisko.

- Jak w kontekście podanych fraszek i zawartych - Jak w kontekście podanych fraszek i zawartych w nich motywów można rozumieć szerzej w nich motywów można rozumieć szerzej topos topos theatrum mundi?theatrum mundi?

I na koniec jeszcze jedno:I na koniec jeszcze jedno:

Którą z myśli zawartych w podanych Którą z myśli zawartych w podanych fraszkach Jana Kochanowskiego uznałbyś fraszkach Jana Kochanowskiego uznałbyś za szczególnie ważną dla Ciebie i za szczególnie ważną dla Ciebie i dlaczego?dlaczego?

W swojej odpowiedzi odwołaj się do W swojej odpowiedzi odwołaj się do konkretnego cytatu!konkretnego cytatu!

Niekoniecznie Niekoniecznie literackie literackie

ale życiowe ale życiowe post scriptum post scriptum

A może najważniejsze A może najważniejsze w życiu jest - po prostu…to?w życiu jest - po prostu…to?

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę i życzę wszystkim i życzę wszystkim

nieustannego doznawania nieustannego doznawania różnych przejawówróżnych przejawów

naszego ludzkiego życia.naszego ludzkiego życia.

Autorka prezentacjiAutorka prezentacji

Joanna WenekJoanna Wenek