Bezpieczeństwo pracy

Proszę w okrasie kwarantanny:

■ Utrwalić wiadomości;

■ Przygotować się do sprawdzianu;

■ Uzupełnić notatki w zeszytach.

ERGONOMIA W ŻYCIU CODZIENNYM I PRACY ZAWODOWEJ

Bezpieczeństwo pracy – klasa 1TRB

1. Definicja ergonomii

Ergonomia jest dziedziną wiedzy zajmującą się przystosowaniem maszyn, urządzeń

technicznych, narzędzi, stanowisk roboczych i fizycznego środowiska pracy do

psychofizycznych cech, możliwości i potrzeb człowieka.

Definicja według Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego:

„Ergonomia to nauka, której zasadniczym dążeniem jest dostosowanie narzędzi,

maszyn, urządzeń, technologii, organizacji pracy, materialnego środowiska pracy oraz

przedmiotów codziennego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i

społecznych człowieka”.

2. Ergonomia – nauka interdyscyplinarna

a) Fizjologia pracy,

b) Socjologia i psychologia pracy,

c) Antropologia,

d) Medycyna pracy,

e) Organizacja i pedagogika pracy,

f) Urbanistyka,

g) Nauki techniczne (inżynieria środowiska, transportu, maszyn, materiałowa),

h) Technologia,

i) Ochrona środowiska,

j) Bionika,

k) Estetyka,

l) Prawo.

Ergonomia łączy elementy wielu nauk w celu wytworzenia optymalnego układu:

Człowiek – praca – środowisko.

Ergonomia wykorzystuje elementy takich nauk jak:

Ad a. Fizjologia pracy

Fizjologia pracy zajmuje się badaniem czynników oddziałujących na pracę mięśni

w różnych warunkach otoczenia oraz wpływem wysiłku fizycznego na funkcje różnych

narządów i mechanizmy przystosowania tych funkcji do pracy mięśni.

W ergonomii fizjologię pracy wykorzystuje się do:

― Ustalenia optymalnych warunków pracy fizycznej zmniejszających zmęczenie i

możliwość wystąpienia chorób,

― Zapobiegania schorzeniom wynikającym z przeciążenia układu mięśniowo-

szkieletowego i innych układów pracą dynamiczną i statyczną,

― Ustalenia częstotliwości i długości przerw w pracy,

― Ustalenia zasad odżywiania pracownika w zależności od rodzaju wykonywanej pracy.

Ad b. socjologia i psychologia pracy

W tym zakresie ergonomia korzysta w celu:

― zwiększenia motywacji do pracy,

― intensyfikacji wysiłku i zaangażowania pracowników,

― zmniejszania liczby czynników stresogennych wynikających z procesu pracy,

― doboru rodzaju wykonywanej pracy do cech osobowości i predyspozycji

psychologicznych.

Ad c. Antropologia

W ergonomii wykorzystuje się przede wszystkim podstawową metodę badawczą

antropologii zwaną antropometria, polegającą na pomiarach porównawczych części

ciała ludzkiego, dostosowuje się wymiary i budowę maszyn, urządzeń i narzędzi oraz

stanowiska pracy do cech fizycznych pracownika.

Ad d. Medycyna pracy

Zajmuje się ochroną zdrowia pracowników przed wpływem szkodliwych czynników w ich

miejscach pracy. W ergonomii wykorzystuję się ją głównie w celu formułowania zasad

profilaktyki zdrowotnej pracowników.

Ad e. Pedagogika pracy i organizacja

Tę dziedzinę wiedzy wykorzystuje się głównie w celu budowy optymalnego układu

człowiek – praca – środowisko poprzez wykorzystanie wpływu wychowawczego pracy na

przystosowanie pracownika do warunków pracy.

Organizację pracy wykorzystuje się natomiast do stwarzania warunków sprzyjających

efektywnemu wykorzystaniu czasu.

Ad g. Nauki techniczne

Nauki techniczne umożliwiają dostosowanie obiektów technicznych oraz ich środowiska

do anatomicznych i psychofizycznych możliwości człowieka.

Ad j. Bionika (biomimetyka)

Bionika to nauka zajmująca się wykorzystywaniem występujących w przyrodzie

rozwiązań technicznych. Stosuje się ją głównie w automatyce i mechanice do

projektowania nietypowych maszyn i urządzeń oraz różnego rodzaju wyposażenia,

ułatwiających pracę, czyniących ją bezpieczną lub po prostu przyjemniejszą.

3. Podział ergonomii.

Ergonomia

Ergonomia korekcyjna Ergonomia koncepcyjna

4. Ergonomia korekcyjna

ERGONOMIA KOREKCYJNA (poprawa stanu już istniejącego)–zajmuję się analizą

istniejących maszyn, urządzeń, stanowisk pracy z punktu widzenia ich dostosowania do

psychofizycznych możliwości pracowników, formułowaniem zaleceń mających na celu

polepszenie warunków pracy i zmniejszenie istniejących obciążeń oraz poprawą

wydajności i jakości pracy.

Można ją stosować w celu polepszenia jakości pracy w szkole, w pracy czy w domu.

5. Ergonomia koncepcyjna

ERGONOMIAKONCEPCYJNA–stosowana w fazie projektowania narzędzi, urządzeń,

maszyn, stanowisk pracy, budynków, warunków pracy w celu dostosowania ich do

fizjologicznych, psychicznych i społecznych potrzeb człowieka.

Zadaniem ergonomii koncepcyjnej jest kierowanie się odpowiednimi wytycznymi w

trakcie procesu projektowania.

PRZYKŁADY WYROBÓW ERGONOMICZNYCH I PROJEKTOWANIA ERGONOMICZNEGO

Na koniec – zadanie

Przyporządkuj podane pojęcia ich definicjom:

a. Ergonomia

b. Fizjologia pracy

c. Nauka interdyscyplinarna

d. Ergonomia korekcyjna

….. Zajmuje się analizą istniejących maszyn, urządzeń, stanowisk pracy z punktu widzenia ich dostosowania do psychofizycznych możliwości pracowników, formułowaniem zleceń mających na celu polepszenie warunków pracy i zmniejszenie istniejących obciążeń oraz poprawą wydajności i jakości pracy.

……. Jest dziedziną wiedzy zajmującą się przystosowaniem maszyn, urządzeń technicznych, narzędzi, stanowisk roboczych i fizycznego środowiska pracy do psychofizycznych cech, możliwości i potrzeb człowieka.

…… Zajmuje się badaniem czynników wpływających na pracę mięśni w różnych warunkach otoczenia oraz wpływem wysiłku fizycznego na funkcje różnych narządów i mechanizmy przystosowania tych funkcji do pracy mięśni.

……. Łączy w sobie elementy wielu nauk.

ERGONOMIA POSTAWY PODCZAS

PRACY

Bezpieczeństwo pracy

Opracowała: Anita NawrotKlasa 1 TRB

1. Postawy przyjmowane podczas pracy.

Ewolucja przystosowała człowieka do wykonywania czynności związanych

z zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Jest on więc przystosowany do chodzenia,

siedzenia, leżenia i stania. Wszystkie te czynności powinny odbywać się na zmianę.

Koszt energetyczny wynikający z przyjęcia danej pozycji :

― pozycja leżąca w stanie spoczynku –64,8 kcal/godz.

― pozycja siedząca – wzrost o 4%

― pozycja klęcząca –wzrost o 8,5 %

― pozycja stojąca – wzrost o 12%

Możliwość zmiany pozycji ciała w czasie pracy sprawia, że szkodliwość ewentualnych

nieprawidłowości jest stosunkowo mniejsza i pracownik może dość długo przebywać

w warunkach niewygodnych i uciążliwych.

2. Zmiana pozycji ciała.

Zmiana pozycji ciała przyczynia się do:

― zwiększenia ciśnienia krwi

― pobudza serce i układ oddechowy

― a co za tym idzie poprawia sprawność i wydajność pracy fizycznej i umysłowej.

Długotrwałe przyjmowanie tylko jednej pozycji powoduje obciążenia jednostronne

prowadzące do problemów zdrowotnych.

3. Układ ruchu

Układ ruchu składa się z:

─ części biernej (kości, stawy i więzadła),

─ części czynnej (mięśnie szkieletowe).

4. Praca dynamiczna i statyczna

Wykonywanie pracy przez mięśnie jest możliwe dzięki ich zdolnościom do skurczów i

rozkurczów.

Praca dynamiczna –skurcze mięśni wprowadzają w ruch kości szkieletowe, dzięki czemu

człowiek się porusza.

Napięcie dynamiczne –napięcie mięśni powodujące zmianę ich układu.

Jeśli mięśnie znajdują się w stanie długotrwałego napięcia bez zmiany położenia

odpowiedniej części ciała, występuje napięcie statyczne, a wykonywaną wtedy pracę

nazywamy pracą statyczną.

4 c.d. Praca dynamiczna i statyczna

4 c.d. Praca dynamiczna i statyczna

KAŻDY RODZAJ PRACY WYMAGA UDZIAŁU WYSIŁKU STATYCZNEGO, JAK I DYNAMICZNEGO.

STANOWISKO PRACY POWINNO BYĆ TAK ZORGANIZOWANE ABY, WYSIŁEK STATYCZNY

ZMNIEJSZYĆ DO MINIMUM.

5. Budowa kręgosłupa

Kręgosłup jest:

― częścią składową narządu ruchu;

― zapewnia obszerny, wielokierunkowy zakres ruchów tułowia;

― niezbędny do sprawnego wykonywania czynności życia codziennego.

Budowa kręgosłupa zapewnia mu wytrzymałość na duże, zmienne obciążenia podczas

pracy, a jego naturalne wygięcia spełnianie funkcji podporowej i amortyzacyjnej przy

przemieszczaniu się.

5 c.d. Budowa kręgosłupa

6. Wady postawy

Skrzywienia kręgosłupa są przyczyną:

― łatwego męczenia się;

― utrudniają pracę układu oddechowego i krążenia;

― wywołują większość bólów głowy.

Wady postawy występują u około: 50% dzieci i 70% dorosłych.

Najczęstszą postacią skolioz jest skrzywienie prawostronne piersiowe, zniekształcające

klatkę piersiową (garb żebrowy) i znajdujące się w niej narządy. W wyniku tego

następuje niewydolność układu krążenia i oddychania oraz zmiany zwyrodnieniowe

w układzie ruchu, nasilające się wraz z wiekiem.

6 c.d. Wady postawy

6 c.d. Wady postawy

6 c.d. Wady postawyObecnie większość wad postawy spowodowana jest długotrwałą pracą w pozycji

siedzącej, będącą przyczyną takich problemów zdrowotnych, jak:

― choroby układu krążenia

― cukrzyca

― otyłość

― zaburzenia żołądkowo-jelitowe

― zła kondycja fizyczna

― odwapnienia kości i zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa

― ograniczenia ruchowe

― uciążliwe dolegliwości bólowe obciążonych mięśni

― osłabienie wzroku.

7. Profilaktyka wad postawy

Profilaktyka powinna obejmować:

― Wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych, wzmacniających mięśnie grzbietu, brzucha i barków;

― Ograniczenie siedzącego trybu życia;

― Zachęcanie do zwiększonej aktywności ruchowej;

― Unikanie sytuacji, które powodują wady postawy (osłabienie mięśni, siedzący tryb życia,

nieprawidłowo dopasowane krzesła, uzależnienie od telefonów komórkowych – nienaturalnie

pochylona głowa podczas przeglądania treści na urządzeniach mobilnych poddaje odcinek

szyjny kręgosłupa ogromnym przeciążeniom! );

― Zadbać o odpowiednią ilość i warunki snu;

― propagowanie wśród społeczeństwa wiedzy dotyczącej świadomości ruchów swojego ciała,

pozwalającej na eliminowanie nadmiernych napięć mięśni.

8. Wpływ pozycji przyjmowanej podczas pracy na obciążenie kręgosłupa

Pozycja siedząca powoduje zmiany

naturalnych krzywizn kręgosłupa,

spłaszczanie się lordoz lędźwiowej

i szyjnej, zaokrąglenie pleców, zmianę

postawy ciała.

Wpływ pozycji ciała na siłę

nacisku między kręgami

lędźwiowymi

I na koniec spróbuj odpowiedzieć na pytania:

1. Dlaczego praca dynamiczna jest korzystniejsza dla organizmu od pracy statycznej?

2. Jakie są najczęstsze przyczyny wad postawy?

3. Jakie wady kręgosłupa mogą powodować nieprawidłowe nawyki postawy?

4. Jaka jest siła nacisku na kręgi lędźwiowe w pozycji siedzącej wyprostowanej, a jaka w

pozycji siedzącej mocno pochylonej?

ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY

CZŁOWIEKA W POZYCJI STOJĄCEJ

Bezpieczeństwo pracy

Opracowała: Anita NawrotKlasa 1 TRB

1. Pozycja stojąca

Pozycja stojąca jest częsta w zawodach, w których praca związana jest z koniecznością

użycia większej siły i większej przestrzeni. Nie jest ona wskazana do prac precyzyjnych.

Najczęściej przyjmują ją :

― fryzjerzy,

― sprzedawcy,

― hostessy,

― pracownicy laboratoriów,

― osoby pracujące przy taśmach produkcyjnych, frezarkach i obrabiarkach,

― kelnerzy.

2. Korzyści wynikające z pracy w pozycji stojącej:

― możliwość bezpiecznego przemieszczania ciężkich przedmiotów,

― dobra widoczność elementów sterujących, pojedynczych wskaźników i pogrupowanych

zgodnie z procesem technologicznym,

― wygoda obsługi urządzeń sterujących,

― możliwość odpowiedniego rozmieszczenia przedmiotów potrzebnych do pracy,

― duża mobilność pracownika, który może wykonywać wiele różnych zadań wymagających

odmiennego wyposażenia,

― możliwość lepszego niż w pozycji siedzącej wykorzystania przestrzeni pracy,

― swoboda ruchów.

3. Wpływ pozycji stojącej na funkcjonowanie organizmu pracownika:

─ duże obciążenie mięśni kończyn dolnych i grzbietu,

─ zwiększenie zużycia energii w porównaniu z pozycją siedzącą,

─ występowanie największego ukrwienia w obrębie kończyn dolnych, kosztem

niedokrwienia pozostałych części ciała,

─ obniżony poziom metabolizmu,

─ niekorzystne obciążenie stawów odpowiedzialnych za utrzymanie człowieka w pozycji

stojącej,

─ niekorzystne obciążenie statyczne stóp,

─ złe zaopatrzenie w krew i tlen więzadeł zapewniających ruch kręgosłupa.

4. Pozycja stojąca ma niekorzystny wpływ na organizm i jest przyczyną:

─ żylaków,

─ obrzęków i zakrzepów żył,

─ płaskostopia,

─ zniekształcenia stawów kolanowych,

─ skrzywień kręgosłupa, w tym trwałego skrzywienia w odcinku piersiowym,

─ zahamowania funkcji wydzielniczej żołądka,

─ zapalenia górnych dróg oddechowych,

─ chorób nerek.

5. Długotrwała pozycja stojąca

Długotrwała pozycja stojąca jest

przeciwieństwem naturalnego

stanu człowieka – ruchu.

Dla typowych prac wykonywanych za

pomocą rąk, najkorzystniejszy poziom

powierzchni roboczej znajduje się na

wysokości łokcia pracownika lub nieco

(5-10 cm) niżej.

Powierzchnia robocza do wykonywania

ciężkiej pracy fizycznej powinna być

umieszczona ok. 20-40 cm poniżej

wysokości łokcia pracownika.

6. Organizacja stanowiska pracy stojącej

Przy organizacji stanowiska pracy przeznaczonego do wykonywania zadań w pozycji

stojącej należy zwrócić uwagę na:

― Odpowiednią wysokość pola pracy (ustala się ją przyjmując za punkt odniesienia

wysokość od podłoża do łokcia–najmniejsze obciążenia dla organizmu występują

wtedy, gdy ta wysokość mieści się między7cm poniżej łokcia a 10cm powyżej;

― Optymalny obszar pracy–pracownik powinien w jak najmniejszym stopniu pracować

w pozycji wymuszonej (pochylonej); optymalny obszar pracy to 30-35cm od krawędzi

oraz 25- 30cm od środka stołu (maksymalnie 50-60 cm);

― Rozmieszczenie elementów pracy według ich ważności i częstości stosowania.

7. Zasady wykonywania pracy w pozycji stojącej

Podczas wykonywania pracy w pozycji stojącej należy:

― umieścić przedmioty, nad którymi pracujemy, z przodu i jak najbliżej ciała;

― równomiernie rozkładać ciężar na obie stopy;

― regularnie napinać i rozluźniać mięśnie nóg, pleców i brzucha;

― pozwolić odpocząć stopom i nogom;

― przyjmować właściwą postawę;

― dobrać odpowiednie obuwie wykonane z materiałów przepuszczalnych;

― odpoczywać po pracy z nogami uniesionymi powyżej serca;

― uprawiać każdy rodzaj aktywności fizycznej;

― stosować przemienne zimne i ciepłe prysznice nóg i w miarę możliwości masaże.

8. Akty prawne dotyczące pracy stojącej

Rozporządzenie w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub

szkodliwych dla zdrowia kobiet ─ „praca kobiety w ciąży lub karmiącej piersią wykonywana w pozycji stojącej łącznie

ponad trzy godziny w czasie zmiany roboczej jest uznana za szczególnie uciążliwą lub

szkodliwą dla zdrowia.”

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy ─ przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji stojącej należy zapewnić pracownikom

możliwość siedzenia;

─ przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji stojącej lub chodzenia należy zapewnić

pracownikom możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca pracy w pozycji siedzącej

─ siedziska powinny spełniać wymagania Polskich Norm

Praca z komputerem w pozycji stojącej

2 – kąt widzenia;

3 – monitor;

6 – klawiatura;

7 – myszka;

8 – podstawka na dokumenty;

11 – oświetlenie;

15 – pomiar poziomu hałasu;

16 – sylwetka wyprostowana;

17 – wysokość stanowiska pracy.

I na koniec zadanko:

Dobierz wysokość powierzchni roboczej do rodzaju wykonywanej pracy. W tym celu wpisz w

miejsce kropek odpowiednie litery.

Wysokość powierzchni roboczej:

a. 80 cm

b. 135-140 cm

c. 100-105 cm

d. 118-123 cm

Wykonywana praca:

…… obserwacja urządzeń kontrolno-pomiarowych;

……prace wykonywane za pomocą rąk bez potrzeby

dokładnej kontroli wzrokowej, ze swobodą ruchu;

…… Manipulowanie ciężkimi przedmiotami.

ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY

CZŁOWIEKA W POZYCJI SIEDZĄCEJ

Bezpieczeństwo pracy

Opracowała: Anita NawrotKlasa 1 TRB

1. Pozycja siedząca

Pozycja siedząca jest pozycją ciała sprzyjającą wykonywaniu wielu czynności zawodowych.

Pozwala na skupienie się na realizowanych zadaniach i przeprowadzanie prac precyzyjnych o

niewielkich wymaganiach siłowych. Nie jest w niej też konieczne przemieszczanie się

pracownika.

Typowe stanowiska pracy w pozycji siedzącej:

― stanowiska montażu ręcznego,

― operatorzy maszyn (operator dźwigu, operator suwnicy, kierowcy pojazdów),

― dyspozytorzy,

― stanowiska pracy biurowej.

2. Korzyści wynikające z pracy w pozycji siedzącej:

― odciążenie kończyn dolnych,

― dobra stabilność tułowia,

― dobra koordynacja ruchowa,

― ograniczenie ruchów mimowolnych związanych z utrzymaniem pozycji ciała.

3. Wpływ pozycji siedzącej na funkcjonowanie organizmu pracownika:

─ duże obciążenie części lędźwiowej kręgosłupa.

Na krążek międzykręgowy znajdujący się między trzecim a czwartym kręgiem

lędźwiowym jest wywierany nacisk przekraczający wagę ciała (w zależności od

stopnia pochylenia) od dwóch do czterech razy. Siły te prostują naturalną krzywiznę

kręgosłupa (lordozę) w odcinku lędźwiowym, co zwiększa obciążenia kręgosłupa.

─ niekorzystny wpływ pracy statycznej mięśni (pleców, ramion grzbietu, rąk) na układy

krążenia i oddechowy oraz narządy wewnętrzne,

─ uciążliwości wynikające z jednostajności ruchów i czynności,

─ obciążenia wzroku,

─ stres psychospołeczny.

4. Długotrwała pozycja siedząca ma niekorzystny wpływ na organizm i jest przyczyną:

─ dolegliwości bólowych ze strony układu mięśniowo-szkieletowego,

─ drętwienia, mrowienia i bólu nóg spowodowane zastojem krwi w naczyniach

krwionośnych podudzi lub źle wyprofilowaną płytą siedziska,

─ zmian zwyrodnieniowych stawów odcinków szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa,

─ zespołu cieśni kanału nadgarstka,

─ zapalenia pochewek ścięgnistych mięśni przeciążonych pracą,

─ zmęczenia wzroku.

5. Pozycja przyjmowana podczas pracy siedzącej

Zbyt nisko ustawiona

powierzchnia pracy zmusza

do pochylenia głowy.

6. Organizacja stanowiska pracy siedzącej

Obciążenia pracownika wykonującego

pracę w pozycji siedzącej zależą

w dużym stopniu od wymiarów

krzesła (siedziska) i stołu tworzących

stanowisko pracy.

7. Właściwa pozycja siedząca wymaga:

― używania ergonomicznych stolików i krzeseł,

― spoczywania ciężaru ciała głównie na guzach kulszowych, górnej części ud i na stopach,

― rozstawienia nóg na szerokość bioder,

― postawienia całych stóp na podłożu,

― przy pewnych rodzajach prac częściowego przenoszenia ciężaru ciała na lędźwie i na przedramię,

― utrzymania prostego tułowia, łopatek ściągniętych do dołu, odcinków lędźwiowego i dolnego piersiowego opartych o krzesło, jeśli to tylko możliwe przy danym rodzaju czynności;

― zachowania kąta między podudziem a stopą nie mniejszego niż 900

― zachowania kąta między udem i podudziem nie mniejszego niż 900

― wystawienia łokci nieco poza brzeg stołu, a nie położenia ich na nim,

― lekkiego pochylenia głowy,

― nieodchylania głowy do tłu,

― zachowania od 250 do 350 mm odległości oczu od pola pracy lub obrabianego przedmiotu.

8. Nieergonomiczne stanowisko pracy siedzącej może powodować:

― zmiany sylwetki (spłaszczenie klatki piersiowej, wystąpienie tendencji do

poszerzenia bioder, skrzywienia kręgosłupa),

― wygięcia kręgosłupa powodującego nacisk na nerwy,

― gorszej wentylacji płuc i unieruchomionego oddychania, co upośledza krążenie,

podwyższa ciśnienie tętnicze i powoduje zwężenie naczyńkrwionośnych,

― napięcia nerwowo-mięśniowe,

― zmiany morfologiczne i czynnościowe narządów wewnętrznych,

― liczne dolegliwości i choroby.

9. Eliminowanie negatywnych skutków pracy w pozycji siedzącej.

W celu eliminowania negatywnych skutków pracy w pozycji siedzącej należy:

─ wytworzyć w sobie nawyk utrzymywania właściwej postawy ciała w pozycji siedzącej i częstej zmiany postawy,

─ sprawdzać, czy stanowisko pracy ma dostosowane do wzrostu wysokości siedziska i stołu,

─ sprawdzać, czy stanowisko pracy ma odpowiednie oświetlenie,

─ aktualizować wiedzę o zagrożeniach istniejących na stanowisku pracy i stosować poznane sposoby zmniejszające te zagrożenia,

─ mieć umiejętności pozwalające na eliminowanie nadmiernych statycznych napięć mięśni,

─ w czasie przerw w pracy przyjmować pozycje odciążające kręgosłup,

─ systematycznie wykonywać ćwiczenia korekcyjne wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha i barków.

Każda pozycja przy pracy wymaga zmiany na inną – u dzieci co kilka minut, a u dorosłych co kilkanaście.

Silne mięśnie brzucha, grzbietu i pośladków odciążają kręgosłup i zapobiegają jego skrzywieniom.

10. Akty prawne dotyczące pracy siedzącej

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998

r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach

wyposażonych w monitory ekranowe─ Minimalne wymagania ergonomiczne dla krzesła biurowego przeznaczonego do pracy

z komputerem.

W przypadku pracy wykonywanej w pozycji siedzącej na innych stanowiskach należy

dodatkowo uwzględnić specyfikę realizowanych zadań – są one dostępne na stronach:

Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - www.ciop.pl

Państwowej Inspekcji Pracy - www.pip.gov.pl

I na koniec kilka pytań:

1. Jakie grupy mięśni należy wzmocnić, aby zapobiec negatywnym skutkom pracy w pozycji

siedzącej?

2. Do czego może doprowadzić nieergonomiczne stanowisko pracy wykonywanej w pozycji

siedzącej?

3. Wymień zasady, które należy stosować przy wykonywaniu pracy w pozycji siedzącej,

dotyczące położenia nóg, tułowia, łokci i głowy.

4. Jakie skutki może wywołać długotrwałe wykonywanie pracy w pozycji siedzącej?

RĘCZNE PRACE TRANSPORTOWE

Bezpieczeństwo pracy

Opracowała: Anita NawrotKlasa 1 TRB

1. Ręczne prace transportowe

Ręczne prace transportowe polegają na przemieszczaniu przedmiotów (materiałów) przez co

najmniej jednego pracownika. Wykonuje się je na stanowiskach wymagających przenoszenia

przedmiotów o malej lub dużej masie, czynności manipulacyjnych, prac montażowych czy

sterowania maszynami lub urządzeniami. Transport ręczny odbywa się bez jakichkolwiek

urządzeń lub za pomocą prostych beznapędowych środków transportu np. taczki, wózki

ręczne.

Ręczne prace transportowe do których zalicza się:

― podnoszenie,

― przenoszenie,

― unoszenie,

― układanie,

― przetaczanie,

― przewożenie,

― pchanie,

― przesuwanie

― ciągnięcie,

należą do czynności najbardziej obciążających organizm i stwarzają poważne

zagrożenie wypadkowe.

2. Urazy przy ręcznych pracach transportowych:

― skręcenia stawów,

― zerwania ścięgien, więzadeł,

― złamania kości,

― uszkodzenia nerwów,

― zapalenia mięśni.

3. Sytuacje stwarzające ryzyko urazów:

─ ograniczone możliwości fizyczne pracowników wynikające ze stanu zdrowia (np.

istniejące już dolegliwości, mała sprawność spowodowana brakiem aktywności

fizycznej, wiek);

─ brak odpowiedniego przygotowania do ręcznych prac transportowych, wynikający

z nieprzeszkolenia pracowników w zakresie bezpiecznych technik przemieszczania

ładunków, z pracy bez sprzętu pomocniczego, niewłaściwej organizacji pracy;

─ Stres pracowników powodujący stałe napięcie mięśni (zwiększony nacisk na krążki

międzykręgowe).

4. Kręgosłup przy podnoszeniu ciężarów

Niewłaściwe podnoszenie ciężaru

może doprowadzić do:

─ uszkodzenia więzadeł kręgosłupa

i tzw. jądra galaretowatego

znajdującego się między kręgami.

Właściwe podnoszenie ciężaru

o masie nie większej niż 50 kg:

─ równomiernie uciska kolumnę

kręgosłupa, a ciśnienie rozkłada

się na amortyzujące powierzchnie

międzykręgowe.

5. Obowiązki pracodawcy

Obowiązki pracodawcy przed przystąpieniem pracownika do pracy wymagającej ręcznego

transportu to:

─ przeszkolenie pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym

w szczególności w zakresie właściwych sposobów wykonywania ręcznych prac

transportowych;

─ zapewnienie pracownikom informacji dotyczących przemieszczanego przedmiotu,

w szczególności jego masy i położenia środka ciężkości, zwłaszcza gdy masa jest

nierównomiernie rozłożona;

─ informowanie pracowników o wszystkich aspektach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

wymaganiach ergonomii, w tym o wynikach oceny ryzyka zawodowego, oraz o środkach

bezpieczeństwa zapobiegających urazom, a zwłaszcza urazom kręgosłupa.

W przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest niewłaściwy i stwarza zagrożenia, pracodawca

jest obowiązany zapewnić wstrzymanie prac do czasu zastosowania odpowiednich działań eliminujących te

zagrożenia.

6. Obowiązki pracownika

Obowiązki pracownika przed rozpoczęciem ręcznego transportu:

─ pozyskać dokładną wiedzę, gdzie umieścić przenoszony przedmiot;

─ sprawdzić drogę, po której będzie się poruszać, czy jest wolna od przeszkód a drzwi są

otwarte;

─ sprawdzić czy może uchwycić przenoszony przedmiot w sposób pewny i wygodny;

─ sprawdzić czy masa przenoszonego przedmiotu nie przekracza norm.

7. Dopuszczalna masa przemieszczanych przedmiotów:

Masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych samodzielnie przez pracownika nie może

przekraczać:

Osoby pełnoletnie

Mężczyźni Kobiety

praca stała praca dorywcza praca stała praca dorywcza

30 kg 50 kg 12 kg 20 kg

Młodociani

Chłopcy Dziewczęta

przy obciążeniu

powtarzalnym

praca dorywcza przy obciążeniu

powtarzalnym

praca dorywcza

12 kg 20 kg 8 kg 14 kg

8. Transport przedmiotów długich:

Przedmioty o długości 4 m i masie powyżej 30 kg muszą być przenoszone przez co

najmniej dwóch pracowników.

Niedozwolone jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą

25 m lub o masie przekraczającej 500 kg.

praca stała praca dorywcza

9. Zespołowe przenoszenie

Zespołowe przenoszenie przedmiotów nakłada na pracodawcę dodatkowe obowiązki

w zakresie m.in. odpowiedniego doboru pracowników pod względem wzrostu i wieku

oraz zapewnienia nadzoru doświadczonego pracownika.

Podczas przenoszenia na ramionach przedmiotów długich

i ciężkich należy przestrzegać, aby wszyscy pracownicy:

─ jednocześnie i na komendę wkładali ciężar na ramiona;

─ przenosili ciężar na ramionach jednoimiennych

(lewych lub prawych).

10. Wymagania ergonomii przy organizacji ręcznych prac transportowych

─ przemieszczane przedmioty należy trzymać jak najbliżej ciała;

─ przemieszczany przedmiot nie powinien ograniczać pola widzenia;

─ należy zapewnić wystarczającą przestrzeń, umożliwiającą zachowanie właściwej pozycji ciała podczas przemieszczania przedmiotów;

─ Niedopuszczalne jest przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze lub drzwi zbyt wąskie w stosunku do ich rozmiarów;

─ Powierzchnia, po której są przemieszczane przedmioty powinna być równa i stabilna, nie może też być śliska;

─ Ostre, wystające elementy przemieszczanych przedmiotów należy zabezpieczyć w sposób zapobiegający powstawaniu urazów;

─ Jeżeli kształt lub rozmiar opakowania przeznaczonego do ręcznego przemieszczania przedmiotów utrudnia lub uniemożliwia ich bezpieczne transportowanie, opakowanie takie powinno być wyposażone w odpowiednie uchwyty;

─ Sposób rozmieszczenia przedmiotów w opakowaniach powinien zapewnić ich stabilność podczas przemieszczania.

11. Właściwe podnoszenie ciężkich przedmiotów

Niebezpieczne jest podnoszenie ciężkich przedmiotów na wyprostowanych nogach ze

skręconym i pochylonym tułowiem. Może to doprowadzić do urazu kręgosłupa i przepuklin,

X X X

Właściwe podnoszenie ciężkich przedmiotów polega na przyjęciu takiej pozycji ciała, która

pozwoli wykorzystać jak największą liczbę mięśni.

12. Postawa przy podnoszeniu ciężarów

Odpowiednia postawa przy podnoszeniu ciężkiego

przedmiotu to:

─ uchwycenie go w przysiadzie,

─ przy prostych placach,

─ wolne prostowanie nóg.

Masa przedmiotu rozkłada się wtedy na mięśnie ud,

pośladków, ramion, barków.

Jeżeli zajdzie potrzeba wykonania skrętu z ciężarem, należy

zmienić pozycję nóg, a nie skręcać tułów.

Podczas opuszczania ciężaru na podłogę należy najpierw

opuścić go na wysokość pasa, a dopiero potem ugiąć

kolana i przy wyprostowanych plecach zakończyć czynność.

13. Akty prawne dotyczące pracy siedzącej

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca

2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych

pracach transportowych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie

wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia

kobiet.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie

wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania

przy niektórych z tych prac.

I na koniec teścik:

1. Masa przedmiotów przenoszonych przez kobietę przy pracy stałej nie może przekraczać:

a.20 kg

b.25 kg

c.12 kg

d.15 kg

2. Masa przedmiotów przenoszonych przez mężczyznę przy pracy stałej nie może przekraczać:

a. 12 kg

b. 15 kg

c. 30 kg

d. 25 kg

3. Podtrzymywanie ciężarów, utrzymywanie wymuszonej pozycji ciała, trzymanie w rękach ciężkich

narzędzi to przykłady pracy z przewagą wysiłku:

a. statycznego,

b. dynamicznego,

c. energetycznego,

d. fizycznego