Diagnoza funkcjonalna bazą do zaplanowania odpowiedniego wsparcia dziecka, ucznia

mgr Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl

Podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa 2018/2019:

100 rocznica odzyskania niepodległości – wychowanie do wartości i kształtowanie patriotycznych postaw uczniów.

Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kształcenie rozwijające samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów.

Kształcenie zawodowe oparte na ścisłej współpracy z pracodawcami. Rozwój doradztwa zawodowego.

Rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci.

2

Zaproszenie Konferencja

Włączanie ucznia z autyzmem, zespołem Aspergera w środowisko szkolne

25 kwietnia 2019 r. godz. 13.30 – 16.00 Aula RODN „WOM”

3

Diagnoza funkcjonalna

Odnosi się do

Dziecka/ucznia ze SPE

Każdego dziecka/ucznia

4

Prawo oświatowe:

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

5

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

Ratyfikacja konwencji o prawach osób niepełnosprawnych przez Polskę

Sejm uchwalił ustawę ratyfikacyjną 15 czerwca 2012 r.

Uroczysta ratyfikacja konwencji przez Prezydenta RP odbyła się 6 września 2012 r.

6

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA

Artykuł 24 (Edukacja) Państwa Strony uznają prawo osób niepełnosprawnych do edukacji. W celu

realizacji tego prawa bez dyskryminacji i na zasadach równych szans, Państwa Strony zapewnią włączający system kształcenia umożliwiający integrację na wszystkich poziomach edukacji i w kształceniu ustawicznym, zmierzające do:

• (a) pełnego rozwoju potencjału oraz poczucia godności i własnej wartości, a także wzmocnienia poszanowania praw człowieka, podstawowych wolności i różnorodności ludzkiej,

• (b) rozwijania przez osoby niepełnosprawne ich osobowości, talentów i kreatywności, a także zdolności umysłowych i fizycznych, przy pełnym wykorzystaniu ich możliwości,

• (c) umożliwienia osobom niepełnosprawnym skutecznego udziału w wolnym społeczeństwie.

7

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

MODEL BIOPSYCHOSPOŁECZNY

Artykuł 1 Do osób niepełnosprawnych zaliczają się osoby, z długotrwałą obniżoną sprawnością fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, która w interakcji z różnymi barierami może ograniczać ich pełne i efektywne uczestnictwo w życiu społecznym na równych zasadach z innymi obywatelami.

8

Dziecko uczeń ze SPE

niepełnosprawności z niedostosowania społecznego z zagrożenia niedostosowaniem

społecznym z zaburzeń zachowania

lub emocji

ze szczególnych uzdolnień; ze specyficznych trudności

w uczeniu się

z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności

językowych z choroby przewlekłej

z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych

z niepowodzeń edukacyjnych

z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową

ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego

i kontaktami środowiskowymi

z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami

kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego,

w tym związanych z wcześniejszym kształceniem

za granicą

9

Dziecko/uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to uczeń….

10

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

WWRD Kształcenie specjalne

Kierunki i tendencje we wspieraniu dziecka/ucznia ze SPE

Rozpoznawanie i wspieranie mocnych stron, predyspozycji,

zainteresowań, uzdolnień

Rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych

lub trudności w funkcjonowaniu

SPE jako wynik działania czynników zewnętrznych

środowiskowych (barier oraz czynników

wspierających)

Konieczność dokonywania oceny efektywności udzielonej pomocy

i formułowania wniosków dotyczących dalszych działań

pomocowych

Akcent na zespołową pracę nauczycieli

Dyrektor może złożyć wniosek do poradni ( za zgodą rodziców)

o specjalistyczną diagnozę problemu

Nowe formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej

11

Terminologia

• Dziecko/uczeń ze SPE

• Dziecko/uczeń z niepełnosprawnością

• Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

• Kształcenie specjalne

• Rewalidacja

• Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze

• Nauczanie indywidualne

• Zindywidualizowana ścieżka kształcenia

• Zindywidualizowana ścieżka realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego

• Zajęcia indywidualne lub w grupie do 5 osób w szkole (IPET)

• Diagnoza funkcjonalna

• Model biopsychospołeczny

12

Jak patrzymy na dziecko?

13

Diagnoza funkcjonalna

• Diagnoza……….co to?

• Funkcjonalna………………czyli jaka?

• Po co?

14

Czym jest diagnoza funkcjonalna??

Opis funkcjonowania dziecka w poszczególnych strefach rozwojowych

Skupia się na tym „jak jest?”, jest pozytywna

Uwzględnia wpływ czynników zewnętrznych na funkcjonowanie dziecka, osoby

15

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna:

Dla kogo?

Kiedy?

Kto?

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

16

Kształcenie specjalne:

Dla kogo?

Kiedy?

Kto?

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

17

Czym jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna?

§ 2.

• 1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

18

W jaki sposób udzielana jest pomoc pp ? Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.

w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

w trakcie bieżącej pracy z uczniem

przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów

poprzez konkretne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej

19

Funkcjonowanie dziecka Model biopsychospołeczny

20

- bio

stan zdrowia

-psycho-

zdolności

cechy

- społeczny

środowisko

21

Radzenie sobie z problemami

Sprawność ruchowa

Emocje

Zainteresowania

Komunikacja

Percepcja

Relacje społeczne

Uczenie się umiejętności

Dziecko/uczeń i jego funkcjonowanie

Dziecko

rodzina

bliższa

rówieśnicy

22

rodzina

dalsza

szkoła

przedszkole

stowarzyszenia

organizacje

Rozwój to proces Patrzymy nie tylko na to co dziś, ale co jutro? Co dalej?

23

Rozwój Wiedza

i umiejętności Samodzielność

Społeczeństwo

Film

https://www.youtube.com/watch?v=0Qn3OQvrkOs

Model biopsychospołeczny holistyczne postrzeganie dziecka/ucznia

Diagnoza w modelu biopsychospołecznym

To diagnoza ujmująca holistycznie dziecko/ucznia

i jego funkcjonowanie

Diagnoza funkcjonalna

25

ICF jest potrzebny jako uzupełnienie ICD (Międzynarodowej

klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych)

26

Schorzenia (choroby, urazy, zaburzenia) i powiązane problemy zdrowotne

Funkcjonowanie na poziomie ciała (upośledzenia), osoby (czynności) oraz osoby w społeczeństwie (uczestnictwo) przy uwzględnieniu czynników

Model zarządzania informacją o osobie

ICF

Dotyczy wszystkich ludzi – ma zastosowanie uniwersalne

Sposób myślenia

27

ICF

Filozofia myślenia o osobach

Model zarządzania informacją

Nie jest to narzędzie diagnozy pomiaru

28

Zintegrowany bio-psycho-społeczny model funkcjonowania i niepełnosprawności

29

ICF

Poziom i charakter funkcjonowania oraz niepełnosprawności może z czasem zmieniać się u tej samej osoby, chociaż przypadłość pozostaje niezmienna

osoba z autyzmem

30

Łagodne/umiarkowane trudności

wymagające niewielkiego

wsparcia

Całkowite uzależnienie funkcjonowania osoby

od środowiska zewnętrznego (osób,

instytucji itp.)

Dziecko/uczeń ze SPE

31

Różne potrzeby – różnorodne wsparcie

Czas Zwolnienia z zajęć

Formy wsparcia

Podręczniki, pomoce

dydaktyczne

Podstawa programowa

Zajęcia w formie zindywidualizwanej

32

Dostosowanie

egzaminów

zewnętrznych

Wymagania

Organizacja

warunki zewn.

Wydawanie orzeczeń i opinii Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych

poradniach psychologiczno-pedagogicznych

diagnoza funkcjonowania

poszerzenie informacji dla zespołu: osoby z głosem doradczym, dokumentacja

bariery

33

Diagnoza funkcjonalna szansą na realne włączenie dziecka/ucznia do grupy/klasy

34

Inkluzyjna kultura szkoły

To wartości jakie znajdują się w szkole

To sposób w jaki szkoła buduje wspólnotę

35

Holistyczne spojrzenie na dziecko/ucznia

36

Uwspólnienie diagnoz

37

Diagnoza nozologiczna

Diagnoza funkcjonalna

Obraz dziecka aktualne funkcjonowanie

potrzeby możliwości prognozy

Program pracy

Wspólna diagnoza

nauczyciele

rodzice

specjaliści

pracownicy poradni pp

38

Proces poznania potrzeb i realizowania wsparcia

ZESPÓŁ

39

J. Głodkowska określiła cechy diagnozy umiejętności funkcjonalnych

• „pozytywne podejście” – koncentracja na „mocnych” stronach jednostki

• Kompleksowość – holistyczne podejście do każdego dziecka/ucznia/człowieka

• Profilowość – wyniki poznania powinny być przedstawione w formie graficznej, co pozwala na obrazowe porównanie

• Rozwojowość – wskazywanie dynamiki rozwojowej (strefy najbliższego rozwoju)

• Ukierunkowanie na proces rehabilitacji – wyniki diagnoza bazą do konstruowania programów rehabilitacji

• Prognostyczność – czyli przewidywanie osiągnięć dziecka

• Nieinwazyjność – dokonywana w naturalnych warunkach

40

Diagnoza funkcjonalna

• Wieloprofilowa

• Wielofunkcjonalna

• Powinna być uwspólniona, czyli jedna wspólna, nie, że każdy specjalista robi swoją

• Wszystkie sfery dziecka są brane pod uwagę

• Na jakim etapie, poziomie dziecko jest?? (konieczna jest znajomość etapów rozwojowych dziecka)

41

Bazą diagnozy funkcjonalnej

Rozpoznanie mocnych stron

Zainteresowań, hobby, możliwości, preferencji

Zewnętrznych czynników wspierających, oraz barier w funkcjonowaniu dziecka

42

Obszary do diagnozy funkcjonalnej

• Pytania???

• ………………..

43

Przebieg procesu diagnozy

• Nie ma jednego gotowego narzędzia do dokonania diagnozy funkcjonalnej

• Jest wiele różnorodnych, pomocniczych skal do obserwacji

• Najlepiej stworzyć sobie samemu własne narzędzie do obserwacji

44

Pomocnicze narzędzia, skale obserwacyjne do dokonania diagnozy funkcjonalnej dziecka

techniki, metody, narzędzia

45

Konstruowanie programu terapeutycznego

• „Strefa najbliższego rozwoju” L.S. Wygotskiego – czyli obszar kompetencji w którym jednostka ujawnia gotowość wychodzenia poza aktualne możliwości.

• Rozpoznanie możliwości dziecka pozwala pedagogom skonstruować odpowiedni program oddziaływać na miarę jego potrzeb-indywidualny

• Prowadzenie terapii (edukacji) powinno zawierać wątek diagnostyczny, który ma polegać na ciągłym nanoszeniu na skalę lub do arkusza obserwacji postępów dziecka w poszczególnych sferach rozwojowych. Pozwoli to na aktualizowanie wymagań stawianych dziecku, wymagania jak wiemy zawsze powinny o krok wyprzedzać możliwości dziecka i wtedy dopiero mają wartość „prowokującą” rozwój

Literatura i netografia:

• B. Cytowska „Podejście diagnostyczne wobec dzieci z niepełnosprawnością intelektualną”

47

Aneta Żurek

zurek@womczest.edu.pl

Dziękuję za uwagę.

48