Post on 12-Aug-2015
1. Rodzaje nadwozi2. Diagnostyka nadwozia pojazdu samochodowego
1. Rodzaje nadwozi
Nadwozie jest to część składowa pojazdu. Umieszczona jest na podwoziu lub jest elementemkonstrukcyjnym służącym do montażu elementów podwozia i innych. Okrywa onomechanizmy pojazdu, przedział pasażerski lub towarowy oraz spełnia funkcje estetyczne,nadające określony kształt i styl bryły pojazdu.
Nadwozie [1] składa się ze struktury nośnej i karoserii (poszycia). Pod względem strukturynośnej pojazdy dzielimy na konstrukcje ramowe (nadwozie nieniosące) i samonośne(samoniosące, bezramowe). Istnieją też konstrukcje pośrednie – nadwozie półniosące orazsamonośne z ramami częściowymi.
Klasyfikacja nadwozi samochodów osobowych według zastosowanej formy zewnętrznej
Klasyfikacja taka dokonuje podziału nadwozi według liczby brył składających się na sylwetkęnadwozia. Ilustruje to rysunek 7.1.
Rys. 7.1. Klasyfikacja nadwozia ze względu na formę zewnętrzną (źródło: [1]).
Odnosząc się do rzeczywistych modeli pojazdów można jeszcze wyróżnić nadwozie 2,5bryłowe, które jest formą pośrednią między nadwoziem dwubryłowym i trójbryłowym.Różnica między nim, a nadwoziem trójbryłowym polega na tym, iż można wyróżnić w tylnejczęści dodatkową bryłę, ale jest ona dużo mniejsza niż w przypadku nadwozia trójbryłowegooraz ten segment zaopatrzony jest w pokrywę , która otwiera się razem z oknem tylnym.
Przykład nadwozia 2,5 bryłowego przedstawia rysunek 7.2.
2
Rys. 7.2 Nadwozie 2,5 bryłowe. (źródło: http://www.iepim.pr.radom.pl/dokumenty/BSiTR/Logistyka/Inst%206.pdf)
Powyższe nadwozia mogą występować jako nadwozia zamknięte, otwarte lub mieszane.
W nadwoziach zamkniętych wyróżniamy nadwozia typu:
• Kareta,• Limuzyna,• Uniwersalne,• Wielofunkcyjne,• Coupé.
W nadwoziach otwartych wyróżniamy:
• Kabriolet,• Roadster,• Speedster,• Buggy,• Torpedo.
W nadwoziach mieszanych wyróżniamy następujące typy:
• Kabriolimuzyna,• Semikabriolet,• Landaulet.
Kareta [1] (rys. 7.3) – inne nazwy to sedan, notchback (ang. notch – szczebel, stopień; back –tył) – rodzaj trójbryłowego, zamkniętego nadwozia samochodu osobowego, z wyraźnieoddzielonym przedziałem silnikowym i bagażowym. W okresie od lat 50. do 90. XX wiekubył to najczęściej spotykany rodzaj nadwozi samochodowych, obecnie wciąż nadwozie typusedan uważane jest za klasyczne i eleganckie. Nadwozie takie mogło być wyposażone w 2 lub4 drzwi. Odmianą nadwozia typu kareta jest Sedan hardtop (Hard Top (ang. – twardy dach))oznacza sztywny, nakładany, bądź zamontowany na stałe dach, często odróżniający się fakturą(materiałem, z jakiego jest wykonany) od reszty nadwozia. Ze względu na jego budowę,nadwozie to charakteryzuje się brakiem słupków pomiędzy bocznymi oknami. Szyby wdrzwiach opuszczają się w całości (jeśli występuje ramka dookoła szyby to opuszcza sięrazem z szybą).
Rys. 7.3. Nadwozie typu kareta [1]
3
Limuzyna [1] (rys. 7.4 a i b) – nadwozie zamknięte, czterodrzwiowe. Klasyczny układnapędowy. Może posiadać od czterech do kilkunastu miejsc siedzących, czasem dwa lub trzydodatkowe składane siedzenia. Siedzenie kierowcy i pasażera zazwyczaj są oddzielone odtylnej części kabiny (siedzenia "VIP") szybą lub ścianką – wtedy nazywamy to samochodemdual cowl. Limuzyny jako samochody luksusowe są standardowo wyposażone w barek, radioz CD, klimatyzację, telefon pomiędzy kierowcą a kabiną, często też telewizor z DVD.
Rys. 7.4. Nadwozie typu limuzyna: a) widok z zewnątrz, b) wnętrze limuzyny. Źródło:http://www.amerykany.v10.pl/
Nadwozie uniwersalne – inaczej nazywane kombi [1], to typ nadwozia samochodu osobowegoo wydłużonej tylnej części, zazwyczaj przeznaczonej na bagaż. W odróżnieniu od typuhatchback, wysokość kabiny nie zmniejsza się aż do samego końca samochodu; szyb z bokujest po trzy, a nie po dwie; tylna szyba nie jest tak mocno odchylona od pionu. Jest tonadwozie dwubryłowe. Nadwozie tego typu przedstawia rys. 7.5.
4
Rys. 7.5. Nadwozie typu uniwersalnego [1]
Z reguły współczesne samochody typu uniwersalnego mają relingi dachowe umożliwiającemontaż dodatkowego bagażnika na rowery, narty, a nawet box dachowy; zazwyczaj mająpięcioro drzwi.
Rozszerzeniem nadwozia uniwersalnego są nadwozia wielofunkcyjne.
Nadwozie wielofunkcyjne, zwane również Minivan lub MPV (ang. MultiPurpose Vehicle)[1]– typ nadwozia wielozadaniowego samochodu osobowego. Jest to zazwyczaj nadwoziejednobryłowe. Te samochody są produkowane w czterech klasach (rozmiarach). Większeprawie zawsze mają siedem lub osiem siedzeń w trzech rzędach. Mniejsze mają pięć w dwóchrzędach. W porównaniu do nadwozia uniwersalnego jest ono o powiększonej wysokościwnętrza oraz możliwości demontażu i różnej konfiguracji siedzeń. Przykład tego typunadwozia przedstawia rysunek 7.6.
Rys. 7.6. Nadwozie wielofunkcyjne [1]
Coupé [1] – (z fr. – ścięty) − najczęściej dwubryłowe nadwozie zamknięte samochoduosobowego, posiadające dwoje drzwi i charakteryzujące się bardziej opływową i płaskąstylistyką, niż inne typy nadwozia. Często, ze względu na nisko opadającą ku tyłowi liniędachu, w środku jest mało miejsca, zwłaszcza dla pasażerów tylnej kanapy, jeśli takowa wogóle jest w samochodzie. Przykład takiego typu nadwozia przedstawia rysunek 7.7.
Rys. 7.7. Nadwozie typu coupé [1]
5
Nadwozie typu kabriolet [1] – (fr. cabriolet) – rodzaj samochodu osobowego z nadwoziemotwartym, czyli nadwozia nieposiadającego stałego dachu. Przeważnie miękki dach jestskładany lub zdejmowany. Odmianą kabrioletu jest roadster. Inne cechy charakterystyczne to:boczne, otwierane okna, brak pionowych słupków czy też jakichkolwiek ram nad górnąkrawędzią nadwozia (poza szybą przednią). Najczęściej występuje w wersji dwudrzwiowej.Przykład tego typu nadwozia jest przedstawiony na rysunku 7.8.
Rys. 7.8. Nadwozie typu kabriolet [1]
Nadwozie typu roadster [1] – terminem tym określa się dwumiejscowe auta o sportowymcharakterze, bez stałego dachu. Współczesnego roadstera poznać można po tym, że jego dach(miękki lub sztywny) przypinany jest do karoserii, a więc nie jest integralną częścią nadwozia.Samochód typu Roadster ma 3 charakterystyczne cechy: składany dach, dwa miejsca, napędwyłącznie na tylną oś. Zatem auta ze składanym dachem i czterema siedzeniami i/lubnapędem na przednią oś lub 4x4 są po prostu kabrioletami, a nie roadsterami. Przykładnadwozia typu roadster przedstawiony jest na rysunku 7.9.
Rys. 7.9. Nadwozie typu roadster [1]
Nadwozie typu speedster to otwarte dwuosobowe nadwozie samochodu sportowego,charakteryzujące się niską i dość silnie pochyloną szybą przednią. Wyposażeniemdodatkowym tego typu nadwozia jest cienki składany dach wykonany z nieprzemakalnegomateriału, który stosuje się w sytuacjach awaryjnych. Dodatkową cechą tego typu nadwoziajest to, iż szyby boczne są odejmowane wraz z ramką lub w ogóle nie są stosowane. Nadwoziespeedster przedstawia rysunek 7.10.
6
Rys. 7.10. Nadwozie typu speedster [1].
Nadwozie typu Buggy [1] – jest to typ lekkiego samochodu rekreacyjnego. Wyposażony jestw duże koła z grubymi oponami, wytrzymałe zawieszenie, otwarte nadwozie oraz odsłoniętysilnik umieszczony najczęściej z tyłu.
Samochody typu Buggy [1] dzielą się na dwa rodzaje:
a) Pierwszym z nich są pojazdy budowane na bazie modelu Volkswagen Garbus –głównie ze względu na silnik umieszczony z tyłu, niewielkie rozmiary, dostępnośćczęści zamiennych oraz łatwość montażu i wymiany części. Przykład tego typunadwozia przedstawia rysunek 7.11a. W krajach anglosaskich Garbus jest nazywany„Beetle" lub Bug, skąd właśnie wzięła się nazwa pojazdu. Inna nazwa pojazdówbuggy budowanych na bazie VW Garbusa to Baja Bug.
b) Drugi typ samochodu to pojazdy, których nadwozie jest budowane całkowicie od nowa(przez spawanie rur), co przedstawia rysunek 7.11b. Samochód taki jest budowany odpodstaw, jednak zajmuje to więcej czasu i wymaga większych kosztów. Rozmiarytakich buggy mogą być różne – od maleńkich gokartów wielkości quada, aż dopojazdów wielkości sedana wyposażone w silniki V8. Są one nazywane Sand rails, zpowodu rurowej klatki nadwozia.
Rys. 7.11. Nadwozia typu Buggy. Źródło [1].
Nadwozie typu torpedo posiada następujące cechy charakterystyczne: szyby boczne wraz zramkami są odejmowane oraz istnieje możliwość otwierania (odkładania) płaskiej szybyprzedniej na pokrywę przedziału silnika. Nadwozie tego typu jest przedstawione na rysunku7.12. Nadwozie to jest zwykle również wyposażone w odpinany dach brezentowy.
7
Rys. 7.12. Nadwozie typu torpedo [1].
W przypadku samochodów osobowych, pełniących po części funkcje transportowe, możnarównież wyróżnić następujące typy:
• furgon [1] – zamknięte nadwozie samochodów dostawczych i ciężarowychposiadających sztywny dach i ściany, odchylane drzwi tylne i często odchylane lubprzesuwane drzwi boczne. Furgon służy do przewożenia towarów. Furgony mogąpowstawać w oparciu o konstrukcję samochodów osobowych, a z kolei na ich bazietakże może powstać odmiana osobowa. Przykładowo Volkswagen Caddy Maxi posiadaosobową odmianę Volkswagen Caddy Maxi Life. Nadwozie tego typu przedstawiarysunek 7.13.
Rys. 7.13. Nadwozie typu furgon [1].
• pickup [1] – (ang. tu: zabrać, podwieźć) – typ nadwozia dostawczego lub terenowego,dostawczego samochodu osobowego, charakteryzujący się posiadaniem skrzyniładunkowej, znajdującej się zaraz za kabiną pasażerską. Kabina może być:
pojedyncza (tzw. single cab lub standard cab), dwudrzwiowa, dwu lubtrzyosobowa;
powiększona (tzw. extra cab, king cab lub super cab), czasem z półdrzwiamiuchylanymi „pod wiatr", z ławeczką dla jednej lub dwóch dodatkowych osób;
podwójna (tzw. double cab lub crew cab), czterodrzwiowa, pięcio lubsześcioosobowa.
Przykład nadwozia typu pickup przedstawia rysunek 7.14.
8
Rys. 7.14. Nadwozie typu pickup [1].
Innym podziałem funkcjonującym na rynku motoryzacyjnym jest podział nadwozi ze względuna sektory handlowe. Podział ten związany jest głównie z długością całkowitą pojazdu (L). Wmniejszym stopniu w powyższym podziale rolę spełnia pojemność skokowa silnika (Vs) irozstaw osi pojazdu (S).
Powyższy podział nadwozi na poszczególne segmenty przedstawia tabela 7.1.
Sektory
Długość, pojemność skokowasilnika, przykładowe
samochody
Samochody najmniejsze. L≈3,3 m, Vs≈900cm3, S≈2,3mDaewoo Tico, Daihatsu Cuore, Fiat Seicento, Suzuki Maruti, Opel Agila.Do tego sektora zaliczane są także samochody, które nie spełniają równocześnie obu tych kryteriów, np. Rover Mini o długości 3,05 m, ale wyposażony w silnik 1275cm3 oraz dłuższe pojazdy z małymi silnikami, jak Fiat Panda (3,4 m; 770 cm3).
L≈3,6÷3,8 m, Vs≈1000÷1200 cm3, S≈2,4÷2,5 mFiat Punto, Ford Fiesta, Nissan Micra, Renault Clio, Opel Corsa czy Volkswagen Polo.
9
Samochody średnie mniejsze.L≈4,0÷4,2 m, Vs ≈1400÷1600 cm3, S≈2,5÷2,6 mVolkswagen Golf, Ford Escort, Opel Astra, Mitsubishi Colt, Ford Focus czy Lada Samara.
Samochody średniej wielkości. L≈4,3÷4,5 m, Vs≈1400÷1600 cm3, S≈2,6÷2,7mAudi A4, Opel Vectra, FSO Polonez,Nissan Primera i Volkswagen Vento.
Samochody średnie większe. L≈4,5÷4,6 m, Vs≈1800÷2000 cm3, S≈2,7÷2,8 mFiat Croma, Ford Mondeo, Mazda Xedos 6, Mercedes -Benz klasy C i Volkswagen Passat.
Samochody duże. L≈4,6÷4,8 m, Vs>2000 cm3, S≈2,8÷2,9 mBMW serii 5, Citroen XM, Peugeot605, Mercedes - Benz serii E i Toyota Camry.
Sektory
Długość, pojemność skokowa silnika,
przykładowe samochody
Samochody luksusowe. L≈5 m, Vs>2800 cm3, S≈2,9÷3,0 mBMW serii 7, Jaguar XJ 6, Lexus LS 400, Mercedes - Benz klasy S oraz Rolls - Royce Silver Spirit.
10
Literą H jest oznaczony sektor samochodów sportowych, który grupuje te pojazdy bez względu na długość całkowitą i pojemność skokową stosowanego silnika. Mieszczą się tu zarówno małe pojazdy, jak np. Suzuki Cappucino,jak i potężny Jaguar XJS V12, Mercedes - Benz SL (R 129),
Samochody terenowe. Sektor również bardzo zróżnicowany pod względem wielkości. Toyota Land Cruiser, Volkswagen Touareg, Volvo XC 90, Jeep Cherokee 2,4.
Samochody wyposażone w silniki wysokoprężne, bez względu na długość całkowitą i pojemność skokową silnika. Audi A2 TDI, Citroen Saxo 1, 5D, Mazda 323F 2,0TD.
Pojazdy wielofunkcyjne, jak minivany, MPV (Multi Purpose Vehicle) czy APV (All Purpose Vehicle).Pontiac Trans Sport, Volkswagen Sharan.
Tabela 7.1. Podział pojazdów na sektory według [6].
Budowę nadwozia pojazdu, nazewnictwo poszczególnych elementów oraz materiały, zktórych są wykonane można poznać zapoznając się z informacjami podanymi na stronie, doktórej łącze podane jest poniżej:
http://www.eautonaprawa.pl/artykuly/3396/nowetrendywbudowienadwozi.html
2. Diagnostyka nadwozia pojazdu samochodowego
Diagnostyka stanu nadwozia pojazdu samochodowego związana jest przede wszystkimz:
określeniem stanu nadwozia, określeniem jakości powłoki lakierniczej nadwozia, sprawdzeniem szczelności nadwozia,
11
określeniem geometrii nadwozia.a) Ocenę stanu nadwozia wykonuje się wzrokowo. Kontrola polega na stwierdzeniu, czy
nadwozie nie posiada widocznych gołym okiem uszkodzeń mechanicznych, pęknięć,wgnieceń itp. Wszelkie zauważone nieprawidłowości i uszkodzenia należy poddaćgruntownej ocenie, zlecając ją wykwalifikowanemu blacharzowi pojazdówsamochodowych. Osoba ta ustali również, czy powyższe uszkodzenia możnazakwalifikować do naprawy blacharskolakierniczej lub ewentualnie do wymiany całegodanego elementu.
b) określenie jakości powłoki lakierniczej nadwozia.Jakość powłoki lakierniczej sprawdza się wzrokowo. Zgodnie z informacjami podanymiw podręczniku pt. Pracownia diagnostyki pojazdów samochodowych [2], możnazaobserwować następujące rodzaje wad lakierniczych:
Nazwa Charakterystyka Przyczyna powstania ZapobieganieUtrataprzyczepności
• Niedostateczne oczyszczenie przed lakierowaniem podłoża z silikonu, oleju, wosku, wody, rdzy, itp.
• Stosowanie niewłaściwych podkładów.
• Niewłaściwe przygotowanie powierzchni.
• Zbyt cienkie warstwy podkładu i warstwy nawierzchniowej.
• Za gruba warstwa powłoki.• Zbyt krótki czas schnięcia
między warstwami.
• Bardzo dokładnie oczyścić powierzchnię.
• Stosować właściwie dobrane podkłady.
• Nakładać powłokę o właściwej grubości.• Stosować odpowiedni
czas schnięcia między warstwami.
Spękanie powłoki
Znaczne zmiany temperatury i warunków otoczenia w trakcie naprawyi nakładania powłoki lakierowej.
• Przeszlifować papierem ściernym o odpowiedniejziarnistości.
• Stosować odpowiednie podkłady.
Pęcherzenie powłoki
• Silne zabrudzenie wody używanej do szlifowania.
• Mechaniczne zabrudzenie pyłkami, które nie zostały odfiltrowane.
• Mokre szlifowanie szpachli poliestrowej bez zachowania odpowiedniego czasu odparowania wody przed nakładaniem następnych warstw.
• Nieodpowiednia grubość powłoki.
• Powierzchnię zmyć detergentem, spłukać wodą i wysuszyć, po czym odtłuścić.
• Nie należy pozostawiać wody ani środków odtłuszczających na powierzchni, musi być dokładnie wytarta.
• Nakładać powłokę odpowiedniej grubości.
12
Rdza, korozja • Wilgoć i zniszczenia mechaniczne powodujące uszkodzenia powłoki do odsłonięcia gołego metalu.
• Niedokładne usunięcie rdzy przed lakierowaniem.
• Niedokładne oczyszczenie powierzchni metalu z soli, tłuszczu itp.
• Dokładne zmycie starej powłoki zdemineralizowaną wodą, aż do usunięcia wszelkich resztek soli i brudu.
Plamy wodne - Przedostanie się zanieczyszczeń wodnych do powłoki, np. bezpośrednio z instalacji. Zdarza się to wtedy, gdy aparatura do natryskunie jest odpowiednio oczyszczona i osuszona, a w instalacji pojawiają się zanieczyszczenia wodne.
• Przestrzegać właściwego czasu schnięcia.
• Jeśli części do lakierowania są wilgotne,należy je przed lakierowaniem osuszyć.
Zacieki • Zbyt duża dysza pistoletu.• Technika natrysku nie
została dobrana odpowiednio do materiału.
• Warstwy nakładane zbyt szybko po sobie.
• Zbyt krótki czas odparowania między warstwami.
• Rozcieńczalnik lub utwardzacz działają zbyt wolno.
• Stosować właściwej wielkości dysze, rozcieńczalniki i utwardzacze odpowiednie do danego produktu.
Podnoszenie się powłoki
• Stara powłoka nieodpowiednio zeszlifowana.
• Stara powłoka podkładowanieodpowiednio zeszlifowana.
• Powierzchnie pokryte farbą gruntującą nie zostały odpowiednio oszlifowane.
• Podkład został nałożony zbyt cienką warstwą i nieodpowiednio wysuszony.
• Stosować właściwe metody szlifowania warstw podkładowych i gruntowych zgodnie z instrukcją przygotowania powierzchni i instrukcją stosowania poszczególnych produktów.
13
Skórka pomarańczowa
• Pistolet zbyt daleko od powierzchni w trakcie natrysku.
• Zbyt niskie ciśnienie natrysku.
• Zbyt lekka warstwa lakierunawierzchniowego.
• Zbyt duża lepkość lakieru.• Zbyt szybko działający
rozcieńczalnik.• Niewłaściwa temperatura
powierzchni lub natrysku.• Zbyt silny nadmuch przy
suszeniu.
• Stosować techniki natrysku zgodne z zaleceniami producenta lakieru.
• Właściwie dobierać rozcieńczalnik do panującej temperatury i lepkość zgodnie z danymi technicznymi lakieru.
Przekrwienie • Nadmierna ilość utwardzacza użyta do podkładu poliestrowego.
• Rozcieńczalnik z produktów naprawczych wchodzi w reakcję z nadmiarem utwardzacza, co z kolei powoduje reakcję z pigmentami, następuje odbarwienie pigmentów poprzez ich oksydację (szczególnie pigmenty niebieskie i zielone).
• Pigmenty ze starej powłokirozpuszczają się w rozpuszczalnikach z produktów naprawczych i ulegają odbarwieniu.
• Pozostałości bitumiczne lub naftowe.
• Stosować wyłącznie zalecane ilości utwardzacza do farby podkładowej.
Porowatość • Zmiany w powłoce w postaci „ukłuć szpilką” różnej wielkości, kształtów i rozmieszczenia widoczne na powłoce lakierniczej.
• Stosowanie pigmentów, które były składowane dłużej niż jest to przewidziane w zaleceniach technicznych.
• Dodanie niewłaściwych rozcieńczalników.
• Stosowanie dwuskładnikowych, powtórnie rozcieńczonych materiałów, dla których przekroczono okres używalności mieszanki.
• Niedostateczne zmieszanielakieru.
• Nakładać materiały lakiernicze zawsze zgodnie z danymi technicznymi producenta.
• Nie przekraczać okresu używalności mieszanki.
• Bardzo dokładnie mieszać lakier przed nakładaniem.
14
Słabe krycie • Niewystarczające krycie, które powoduje, że przez warstwę lakieru nawierzchniowego prześwituje podłoże.
• Lakier nawierzchniowy niebył dostatecznie zmieszanyprzed natryskiwaniem.
• Natryśnięta warstwa lakieru nawierzchniowego jest zbyt cienka.
• Lakier ma nierównomierną pigmentację.
• Użycie niewłaściwego rozcieńczalnika lub zbyt dużej ilości rozcieńczalnika.
• Lakier mieszać bardzo dokładnie przed natryskiwaniem.
• Stosować rozcieńczalnikizalecane przez producenta w odpowiednich proporcjach.
• Nakładać warstwy o właściwej grubości.
Tabela 7.2. Rodzaje i charakterystyka wad lakierniczych [2].
Oprócz oceny jakości powłoki lakierniczej, można z użyciem specjalnego miernika określićgrubość lakieru, zwanego również warstwomierzem. Przykładowy miernik grubości lakieruprzedstawia rysunek 7. 15.
Rys. 7.15. Miernik grubości lakieru. (Źródło: http://www.pomiarlakieru.pl/)
Informacje na temat wykonania pomiaru grubości lakieru można znaleźć na stronie, do którejponiżej podany został link:
http://www.pomiarlakieru.pl/
W przypadku oceny stanu powierzchni lakierniczej najważniejsza jest ocena zużyciakorozyjnego. Wpływa ono bowiem nie tylko na estetykę nadwozia, ale powoduje równieżskutki w postaci osłabienia konstrukcji nadwozia. Niedopuszczalna jest nadmiernakorozja zwłaszcza elementów nośnych i mocowań innych elementów. Równieżuszkodzenie ciągłości powierzchni blach na skutek korozji jest niebezpieczne, gdyżpowoduje utratę szczelności i wnikanie wody w inne miejsca, wywołując dodatkowonowe miejsca, które są narażone na powstawanie nowych ognisk korozyjnych.
c) sprawdzenie szczelności nadwozia.
15
To kryterium oceny nadwozia związane jest z funkcją nadwozia. Kierowca wjeżdżając wwodę lub jadąc w deszczu powinien być chroniony przez nadwozie przed kontaktem zwodą. Również tak prozaiczna czynność, jak mycie pojazdu może spowodować, iż wprzypadku nieszczelności nadwozia woda będzie wnikała do jego wnętrza. Kontrolęszczelności nadwozia, zwaną inaczej badaniem przenikania wody do wnętrza,przeprowadza się za pomocą urządzenia natryskowego, którym może być również myjkaciśnieniowa. Ciśnienie wody nie powinno przekraczać wartości 0,15 MPa. Natrysk wodyna nadwozie należy prowadzić zaczynając od miejsc najniższych nadwozia, kierując się wkierunku miejsc położonych wyżej. Osoba znajdująca się we wnętrzu nadwoziawzrokowo ocenia szczelność nadwozia, przy czym niedopuszczalne jest, aby wodaprzedostawała się w sposób ciągły. Dopuszczalne jest pojawienie się niewielkiegozawilgocenia w miejscu badanym, ale świadczy to o zużyciu materiału uszczelniającego.Sprawdzeniu podlegają wszystkie otwory wejściowe (drzwi) pojazdu, szyby zuszczelkami oraz pokrywa bagażnika. W przypadku bagażnika, ocenę szczelnościwykonuje się po zaprzestaniu polewania pokrywy bagażnika wodą, wytarciu pokrywy dosucha i jej otworzeniu.
d) określenie geometrii nadwozia.
Jak podają autorzy podręcznika „Pracownia diagnostyki pojazdów samochodowych” [2],kontrola geometrii nadwozia polega na:
wzrokowej ocenie stanu elementów, diagnostyce układu jezdnego sprowadzającej się do pomiaru geometrii kół, pomiarach kontrolnych wykonanych po przekątnej, pomiarach kontrolnych liniowych.
Wzrokowa ocena nie pozwala jednak dokładnie określić stanu odkształceń. Zakres oględzin ikontroli skorodowanych elementów określony został w załączniku nr 1 do rozporządzeniaMinistra Infrastruktury z dnia 18.09.2009 r. (Dz.U. nr 155 z 2009 r. poz.1232).
Dzisiejsza technika pomiarowa umożliwia stosowanie specjalnych ram kontrolnopomiarowych (rys. 7.16).
16
Rys. 7.16. Pomiar na ramie kontrolnopomiarowej [2].
Jak widać na rysunku, badanie polega na pomiarze płyty podłogowej samochodu za pomocąjednej końcówki pomiarowej. Końcówka przyrządu znajduje się na ramieniu głowicypomiarowej. Listwę kalibracyjną, po której porusza się ramię głowicy, umieszcza się podpojazdem. Informacje z pomiarów są przesyłane do komputera, który analizuje dane,porównując je z danymi fabrycznymi. Do kontroli geometrii nadwozia wykorzystuje siępunkty bazowe (długość, szerokość, wysokość). Wyznaczanie geometrii odbywa się zapomocą specjalnego urządzenia, które umożliwia pomiar punktów kontrolnopomiarowych.Ustalenie położenia tych punktów na płycie podłogowej pozwala ocenić geometrię. Wprzypadku znacznego uszkodzenia pojazdu możliwe jest wyznaczenie dodatkowych punktówkontrolnych zlokalizowanych na innych elementach podwozia. Wówczas konieczne jestwyznaczenie takich punktów przed i po naprawie pojazdu. Punktem wyjścia do ocenynadwozia powinny być dane producenta. Dopiero porównanie pomiarów pozwala na dokładneokreślenie uszkodzeń i geometrii nadwozia.
Kolejnym elementem oceny geometrii jest pomiar przekątnych nadwozia (zgodnie zcytowanym powyżej źródłem literatury [2], co przedstawiają rysunki 7.17 i 7.18. Pomiar takipozwala na sprawdzenie stanu płyty podłogowej i szkieletu nadwozia. Metoda ta odnosi się dozałożenia na temat zależności geometrycznych, że przekątne kwadratu, prostokąta i trapezurównoramiennego mają taką samą długość. Pomiaru dokonuje się, porównując odległościmiędzy wyznaczonymi wcześniej punktami charakterystycznymi (kontrolnopomiarowymi).
17
Rys. 7.17. Pomiary kontrolne wnętrza kabiny po przekątnej [2].
Rys. 7.18. Pomiar płyty podłogowej metodą przekątnych [2]
Pomiary kontrolne liniowe [2] są przeprowadzane w celu zbadania zgodności wymiarów.Polegają na oszacowaniu odległości między punktami kontrolnymi (otworami w płyciepodłogowej lub punktami mocowania zespołów napędowojezdnych). Uzyskane daneporównuje się z danymi fabrycznymi od producenta, a w przypadku braku takich danychwykorzystuje się wymiary ze sprawnego samochodu. Do porównywania zgodnościzmierzonych wymiarów nadwozia z podanymi przez producenta jest niezbędna odpowiedniadokumentacja techniczna – karta pomiarowa, czyli schematyczny rysunek płyty podłogowej znaniesionymi współrzędnymi punktów kontrolnych lub schematyczny rysunek bryły nadwoziauzupełniony wymiarami kontrolnymi.
18
Więcej informacji na temat systemów i czujników pomiarowych można znaleźć podnastępującym adresem: http://www.par.pl/pomiary/czujnikiisystemypomiarowe/360systemypomiarowgeometrycznychkaroseriisamochodowychwprocesachnaprawpowypadkowych1.html
Bibliografia:
1. Kubiak P., Zalewski M. (2012). Pracownia diagnostyki pojazdów samochodowych, Warszawa: WKiŁ,
2. Trzeciak K. (2005). Diagnostyka samochodów osobowych, Warszawa: WKiŁ,3. Orzełowski S. (2008). Naprawa i obsługa pojazdów samochodowych, Warszawa:
WSiP,4. Praca zbiorowa, (2003). Budowa pojazdów samochodowych cz.1 i 2, Wydawnictwo
Warszawa: REA.5. Rychter T. (2012). Mechanik pojazdów samochodowych, Warszawa: WSiP.
Netografia:1. http://www.iepim.pr.radom.pl/dokumenty/BSiTR/Logistyka/Inst%206.pdf 2. http://www.amerykany.v10.pl/ 3. http://www.eautonaprawa.pl/artykuly/3396/nowetrendywbudowienadwozi.html 4. http://www.pomiarlakieru.pl/ 5. http://www.par.pl/pomiary/czujnikiisystemypomiarowe/360systemypomiarow
geometrycznychkaroseriisamochodowychwprocesachnaprawpowypadkowych1.html
19