Post on 24-May-2015
Dr hab. Marek Nahotko
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 1
Czytanie w nauce (Tenopir&King) Czas poświęcony na czytanie artykułu zmniejszył się z
48 minut w 1977 do 34 min. obecnie i być może jest to minimum, bo już się nie zmniejsza.
Uczeni poświęcają do 160 godz./rok na czytanie (w 1977 – 120 godz./rok).
W ciągu roku czytają przynajmniej 1 artykuł z 33 tytułów czasopism (w 1977 z 13 tytułów).
Uczeni czytają więcej, szybciej, w większym zakresie.
Czytanie jest uzależnione sytuacyjnie: to co i ile jest czytane zależy od celu, kontekstu.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 2
Czytanie w nauce
0
50
100
150
200
250
300
Ilość artykułów czytanych rocznie się podwoiła Czas na czytanie artykułu spadł o 25%
Artykuły/rok
Czas czytania
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 3 Wg Tenopir, King 2007, 2012
Model czytania czasopisma (Dillon) Wybór odpowiedniego czasopisma; Przeglądanie spisu treści; Wybór artykułu; Przejście do artykułu, rozpoczęcie od czytania abstraktu
oraz wstępu; Przeglądanie treści: nagłówki, ilustracje, tablice, określenie
długości tekstu, zakończenie; Decyzja o czytaniu; Dwie strategie czytania:
Szybkie skanowanie i czytanie tylko wybranych części, przeskakiwanie w przód i w tył;
Szczegółowe czytanie całości od początku do końca.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 4
Czytanie elektroniczne (Hillesund) Czytanie online dla zapoznania z treścią, nieciągłe i
pofragmentowane
Gromadzenie tekstów dla późniejszego wykorzystania;
Ze względu na podaż niezbędne nowe umiejętności;
Częste drukowanie do czytania przed urządzeniami mobilnymi;
Możliwości wyszukiwania pełnotekstowego, text-miningu, eksploracji.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 5
Cechy czytania online (Nicholas) Nowe znaczenie czytania: bez czytania całego
dokumentu, tylko 10-15% tekstu;
Bardzo krótkie wizyty na stronie, 15 min. to bardzo długo;
Zainteresowanie artykułem oznacza przeznaczenie 3-4 min. na czytanie;
Im artykuły krótsze, tym częściej czytane; abstrakty używane częściej niż kiedykolwiek;
Więcej czasu poświęca się stronom z zawartością graficzną.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 6
Czytanie online w Polsce Zainteresowanie czytaniem w bibliotece cyfrowej:
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 7
Czas trwania wizyty
Ilość wizyt Odsetek
Użytkownicy niezainteresowani 72,2%
0-30 s. 64000 63,2%
30 s.-2 min. 9188 9%
Użytkownicy zainteresowani 13,1% 2-5 min. 6184 6,1%
5-15 min. 7124 7%
Użytkownicy bardzo zainteresowani 14,2% (zainteresowani razem: 27,3%)
15-30 min. 4888 4,8%
30 min.-1 godz. 5016 4,9%
Ponad 1 godz. 4594 4,5%
nieznany 158 0,1%
Wg Mazurek 2012
Czytanie elektroniczne - model Użytkownicy dokumentów Web dokonują stałych
zmian modalności – od roli czytelnika do roli nawigatora;
Zmiany są stałe (dokonywane bez przerwy);
W roli czytelnika postępują z tekstem tak, jakby był drukowany (czytają go);
W roli nawigatora używają dokumentu Web jako medium (nawigują);
Dokument musi być dostosowany do realizacji obu zadań.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 8
Askehave, Nielsen 2005
Czytanie e-tekstów: dwie technologie Czytniki e-książek:
Szybki rozwój technologiczny: technologia e-papieru, duża rozdzielczość i mobilność;
Organizacja tekstu na wzór druku, unikanie hipertekstu;
Immersja łatwa do osiągnięcia.
Strony Web (hipertekst): Przydatne do wydawnictw informacyjnych,
wyszukiwania;
Nowa forma immersji: głębokie zaabsorbowanie przeglądaniem, czatowaniem, grami jako wynik zewnętrznej stymulacji.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 9
E-czytanie a potrzeby sprzętowe Cel: przeglądanie e-maili dla odpowiedzi, przeglądanie czasopisma fachowego dla znalezienia nowości. Sprzęt: laptop lub inna platforma mobilna nadająca się do uruchomienia standardowych aplikacji
Cel: czytanie naukowe Sprzęt: tablet lub inne urządzenie umożliwiające bezpośrednią interakcję z materiałem i posiadające pełną funkcjonalność
Cel: czytanie gazety podczas posiłku Sprzęt: mobilna platforma z dużym ekranem (dla przeglądania/skanowania)
Cel: czytanie literatury pięknej Sprzęt: platforma do czytania mobilnego, nacisk na pojemność i poręczność (przenośność)
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 10
Ak
tyw
no
ść c
zyta
nia
(ce
low
ość
)
Immersyjność czytania (skupienie uwagi)
• Czytanie immersyjne wymaga wysokiej czytelności tekstu, mobilności, transparentnego interfejsu, a sposoby interakcji nie wymagają specjalnych szkoleń (nie potrzeba szkolenia nt. jak czytać książkę). • Czytanie aktywne wiąże się z interaktywnością, a więc pisaniem (np. notatek).
Rodzaje czytania Szybkość czytania (Marshall)
Od czytania uważnego do skanowania dla odszukania słowa, nazwiska itp.
Czytanie aktywne/pasywne (Golovchinsky) Aktywne: połączenie czytania z myśleniem krytycznym i procesem decyzyjnym: celowe.
Pasywne: mniej uważne, wymaga mniej wysiłku. Potrzeba technologicznego wspomagania czytania aktywnego.
Czytanie płytkie/immersyjne (imaginacyjne/refleksyjne) (Ryan) Naukowe: immersyjne i refleksyjne, niezbędna biegłość dająca automatyzm, łatwa w druku.
Czytanie „śledcze” (Renear) Poziome skanowanie publikacji, jak w grze wideo. Działania podświadome, podobne do transu.
Unikanie czytania (Renear) Poznawanie treści z możliwe minimalnym czytaniem: indeksowanie, cytowania, abstrakty, stany
badań, formatowanie tekstu (wykazy, równania, terminologia) i aparat pomocniczy (spisy treści, odsyłacze, rysunki) oraz… koledzy i studenci.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 11
Różnice w czytaniu (druk i e-tekst)
Fizyczne Percepcyjne Poznawcze Społeczne
Orientacja Jakość obrazu: Pamięć krótkotrwała Czynniki kulturalne
Stosunek długość/szerokość
Migotanie Pamięć wizualna Gatunki
Obsługa, manipulacje Kąt widzenia Schematy tekstu
Rozmiar obrazu Polaryzacja obrazu Wyszukiwanie
Charakterystyki obrazu Różnice indywidualne
Rozdzielczość rastra
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 12
Wnioski Zmiany w komunikacji piśmiennej i jej technologii
następowały zawsze, lecz obecnie obserwujemy eksplozję elektronicznego autorstwa i czytelnictwa naukowego.
Nowe technologie spowodowały wzrost dostępności i „łączliwości” tekstu, co może wymagać nowych sposobów czytania, wspomaganego przez kolejne rozwiązania technologiczne.
Nieciągłe czytanie refleksyjne jest realizowane bardzo podobnie w każdym medium: analogowym i cyfrowym.
Czytanie długotrwałe powinno odbywać się w druku lub na specjalnych czytnikach.
Od czytania w środowisku cyfrowym nie da się uciec.
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 13
!
VIII Bałtycka Konferencja, 15-16 maja 2014 14
Dziękuję za uwagę
marek.nahotko@uj.edu.pl