Post on 27-Feb-2019
Monika Bobkiewicz Oddział Higieny Pracy Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Opolu
Opole, 28.04.2016 r.
Definicja choroby zawodowej
Choroba, która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych i w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym. Art.2351 Kodeksu pracy
Przepisy prawne
Kodeks pracy - ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.
rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych z 30.06.2009 r., tekst jednolity z dnia 4 września 2013 r.
rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób z dnia 1.08. 2002 r. tj. z dnia 29 lipca 2013 r.
Wykaz chorób zawodowych
załącznik do rozporządzenia R.M. w sprawie chorób zawodowych z dnia 30 czerwca 2009 r.
zawiera 26 pozycji;
określono okres, w którym wystąpienie dokumentowych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Np. zespól cieśni nadgarstka -1 rok, uszkodzenie słuchu - 2 lata, choroby zakaźne i pasożytnicze – nie można określić.
4
Czynniki sprawcze chorób zawodowych
Biologiczne – bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty.
Chemiczne – środki stosowane do dezynfekcji i sterylizacji, leki, lateks, gazy anestetyczne, pył.
Fizyczne – promieniowanie (jonizujące, podczerwone), drgania mechaniczne, hałas.
Sposób wykonywania pracy - obciążenie statyczne układu ruchu, praca wymagająca wykonywania ruchów monotypowych, powtarzalnych w długich przedziałach czasowych, długotrwały ucisk na tkanki i struktury narządu ruchu, nadmierne obciążenie wysiłkiem fizycznym.
2016-05-02 5
Choroby zawodowe stwierdzane u pracowników opieki zdrowotnej w latach 2010-2014
• choroby zakaźne i pasożytnicze • choroby skóry • przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego • przewlekłe choroby narządu ruchu • choroby układu wzrokowego • astma oskrzelowa • alergiczny nieżyt nosa Pojedyncze przypadki • zatrucia • nowotwory • zespół wibracyjny • choroba płuc wywołane działaniem pyłu metali twardych
Jednostka chorobowa 2010 r. 2011 r. 2012 r 2013 r. 2014 r.
ogółem 200 175 190 155 128
choroby zakaźne i pasożytnicze 133 123 114 105 80
choroby skóry 25 14 14 11 14
przewlekłe choroby obwodowego
układu nerwowego 18 14 16 17 15
przewlekłe choroby narządu ruchu 12 14 10 14 13
choroby układu wzrokowego 2 3 2 1 2
astma oskrzelowa 2 2 2 1 1
alergiczny nieżyt nosa 2 1 2 2 1
zawód 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r.
pielęgniarka 101 89 92 70 67
lekarz medycyny 22 24 21 21 5
lekarz dentysta 15 13 22 25 22
ratownik medyczny 1 3 - - 2
inny pracownik ochrony
zdrowia (pracownie elektrokardiografii, fizykoterapii, radiologii, prosektorium, apteki szpitalnej, p. administracyjno-techniczny)
61 46
55
39 19
woj. opolskie
województwo opolskie
2010 r. wzw B
wzw C
pielęgniarka
pielęgniarka
2011 r. - -
2012 r. - -
2013 r. wzw C studentka pielęgniarstwa
2014 r. zespół cieśni
nadgarstka
gruźlica
technik dentystyczny
pielęgniarka
2015 r.
wzw B lekarz
choroby zakaźne i pasożytnicze
choroby najczęściej stwierdzane w tej grupie to wirusowe zapalenia wątroby i gruźlica;
w 1989 r. wprowadzenie szczepień ochronnych pracowników służby zdrowia przeciwko wzw typu B;
wyraźna tendencja spadkowa wzw B - od 1993 r. intensywny program profilaktyki wzw typu B - objęcie szczepieniami również osób przygotowywanych do planowanego zabiegu operacyjnego (szczepienia bezpłatne przeprowadzane były do 2001 r.)
wirusowe zapalenie wątroby
zakażenia zawodowe wirusem zapalenia wątroby dotyczą głównie personelu medycznego mającego kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami pacjentów;
pielęgniarki stanowią najliczniejszą grupę zawodową ulegającą zakażeniu wzw.
gruźlica
Populacje zawodowe szczególnie narażone na ryzyko zakażenia prątkami gruźlicy :
pielęgniarki,
lekarze,
pracownicy laboratoriów – w szczególności bakteriologicznych,
salowe, głównie na oddziałach pulmonologicznych i IOM
szczególne ryzyko istnieje podczas wykonywania zabiegów bronchoskopii i intubacji.
choroby skóry
Najczęściej rozpoznawanymi w opiece zdrowotnej
chorobami zawodowymi skóry są:
alergiczne kontaktowe zapalenia skóry;
kontaktowe zapalenia skóry z podrażnienia;
wyprysk kontaktowy;
pokrzywka.
choroby skóry
Wywołują je przede wszystkim:
środki dezynfekujące
środki czystości
lateks
tiuramy, merkaptobenzotiazol lub inne nieokreślone składniki gumy,
metale - nikiel i chrom
antybiotyki, głównie penicylina, ampicylina,
inne leki np. nowokaina, aminofilina, paracetamol i inne.
uczulenia w tej grupie zawodowej powodują tlenek etylenu, cement ortopedyczny.
Choroby układu ruchu
choroby obwodowego układu nerwowego
zespół wibracyjny
przewlekłe chorób układu ruchu wywołanych sposobem wykonywania pracy: przeciążeniem podczas pracy, wymuszoną pozycją ciała
główne przyczyny zmian przeciążeniowych układu ruchu w przypadku pielęgniarek - wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przy pacjentach leżących, w szczególności podnoszenie i przemieszczanie, konieczność częstego pochylania się i przykucania podczas pracy, wykonywanie czynności w zbyt małej przestrzeni roboczej, nie stosowanie zasad ergonomii.
Choroby układu ruchu
Głównie miejsce wśród schorzeń w populacji lekarzy
dentystów zajmują:
zapalenia nadkłykcia kości ramiennej;
zapalenie barku, kanału łokciowego;
zespół cieśni nadgarstka;
zespół ucisku nerwu bocznego skórnego uda.
Środki kontroli ryzyka
utrzymanie w stałej sprawności urządzeń ograniczających
lub eliminujących narażenie,
prawidłowa wentylacja,
zapewnienie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,
profilaktyka zakłuć
szczepienia ochronne.
Środki kontroli ryzyka - układ ruchu
wykorzystanie technik bezpiecznego obracania i przemieszczania pacjenta na łóżku lub wózku inwalidzkim,
stosowanie łóżek o regulowanej wysokości, stosowanie systemów dynamicznego odciążenia, schodołazów
cykliczna rotacja pracowników narażonych np. fizjoterapeutów
Podstawa prawna przeprowadzania szczepień pracowników
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu
rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych
szczepień ochronnych wymaganych u pracowników,
funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych
podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych
do wykonywania tych czynności (Dz. U. z 2012 r. poz. 40)
Zalecane
Czynności, w trakcie których dochodzi do kontaktu z
materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego (krew i
inne płyny ustrojowe oraz wydaliny i wydzieliny) lub
sprzętem skażonym tym materiałem biologicznym -
szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby
typu B.
Zasady zgłaszania chorób zawodowych
pracodawca niezwłocznie zgłasza przypadek podejrzenia choroby zawodowej do PIS i do okręgowego PIP
pracownik aktualnie zatrudniony – zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza medycyny pracy
były pracownik – bezpośrednio do PIS
Skierowanie na badania w celu rozpoznania choroby zawodowej
Państwowy Inspektor Sanitarny;
Lekarz;
Lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej.
Tryb rozpoznawania Jednostki orzecznicze I szczebla diagnostycznego
Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy (WOMP) właściwy ze względu na
miejsce zamieszkania pracownika
Kliniki i poradnie chorób zawodowych akademii medycznych
(uniwersytetów medycznych)
Poradnie chorób zakaźnych WOMP lub poradnie chorób zakaźnych
poziomu wojewódzkiego
Podmioty lecznicze, w których nastąpiła hospitalizacja z powodu
ostrych objawów choroby
Jednostki orzecznicze II szczebla diagnostycznego
Instytuty Medycyny Pracy w Łodzi i Sosnowcu, Instytut Medycyny Wsi
w Lublinie, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdańsku
Elementy rozpoznania
Badania lekarskie i pomocnicze
Ocena dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia
Ocena dokumentacji przebiegu zatrudnienia (badania profilaktyczne)
Ocena narażenia zawodowego
Orzeczenie lekarskie
Ocena narażenia zawodowego
Czynniki chemiczne – rodzaj, poziom narażenia, droga
wchłaniania, czas narażenia;
Biologiczne – rodzaj czynnika, ustalenie kontaktu, okres od kontaktu do rozwoju choroby oraz stwierdzenie mechanizmu działania albo drogi szerzenia czynnika, bez określenia stężenia czynnika;
Alergeny – rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z nim poprzez narzędzia, surowce, półprodukty, gotowe wyroby, (test ekspozycji zawodowej);
Ocena narażenia zawodowego
Czynniki rakotwórcze – czynnik klasyfikowany jako rakotwórczy/mutagenny 1 A, pierwotna lokalizacja, okres latencji;
Sposób wykonania pracy – stopień obciążenia wysiłkiem fizycznym, chronometraż czynności stwarzających zagrożenie, sposób wykonywania pracy.
stwierdzenie
Powiatowy/Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Dwuinstancyjność postępowania;
Decyzja administracyjna
Tryb odwoławczy
Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
właściwego ze względu na siedzibę organu PIS II instancji.
Uprawniony:
• Pracownik
• Pracodawca/pracodawcy
Apelacja do Naczelnego Sądu Administracyjnego w
Warszawie
• Pracodawca
• Pracownik za pośrednictwem prawnika
• organ PIS
Świadczenia
Ustawa z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. j. z dnia 22 września 2009 r. , Dz. U. Nr 167, poz. 1322)
na podstawie art. 2371 KP pracownikowi przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego określone w ustawie
2016-05-02 29