Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi -

obowiązki wynikające ze nowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w

gminach.

Bogdan PaskoUrząd Marszałkowski Województwa

ŚląskiegoWydział Ochrony Środowiska

tel. 32 78 35 651 e-mail: bpasko@slaskie.pl

Rybnik, 9 lutego 2012 r.

Uwarunkowania ogólne – hierarchia postępowania z odpadami

2

Pożądany kierunek

działań

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok (Eurostat) Polska – stan na 2010 rok (GUS)

4

1

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok (Eurostat) Polska – stan na 2010 rok (GUS)

73

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok (Eurostat) Polska – stan na 2010 rok (GUS)

6

Ustawa obowiązkowa dla wszystkich gmin – konieczność wdrożenia regulacji w okresie maksymalnie do 18 miesięcy,

Obligatoryjne przejęcie obowiązku zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy,

Opłata celowa – dochód gminy nie przedsiębiorców,

Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi,

Koordynacyjna rola samorządów województw w planowaniu i organizowaniu gospodarki odpadami komunalnymi na szczeblu regionalnym

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – główne regulacje

Gminy są obowiązane osiągnąć do 31 grudnia 2020 r. (art. 3b. ust. 1.): 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo.

7

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – cele ustawowe

Odpady zebrane najbliżej miejsca ich wytwarzania będą jakościowo najlepsze co ułatwi ich późniejsze zagospodarowanie.

Sposób obliczenia osiągniętego poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku:

Mrpmts – masa frakcji pmts poddana recyklingowi i przygotowanych do

ponownego użycia,Mwpmts – łączna masa wytworzonych frakcji materiałowych

Lm – liczba mieszkańców gminy,MwGUS

- masa wytworzonych odpadów w województwie (GUS),

Umpmts – udział odpadów pmts w zok (wg Kpgo lub badania własne)

Mwpmts = Lm*MwGUS*Umpmts

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – cele ustawowe

Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (art. 3c ust. 1.):

1) do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania,

2) do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania

– w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

9

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – cele ustawowe

Sposób obliczenia osiągniętego poziomu ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji:

TR – osiągany w roku rozliczeniowym poziom ograniczenia składowania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,MOUBR – masa o.k.u.b. zebranych z terenu gminy i przekazanych do składowania

MMR – masa zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na

obszarze miast, przekazana do składowania, Mg;MWR – masa zok zebranych na obszarze wsi, przekazana do

składowania, Mg;UM = 0,57; UW = 0,36, jeżeli TR = PR lub TR < PR to poziom został

osiągnięty.

MOUBR = (MMR*UM) + (MWR*UW), Mg

Frakcji kalorycznej odpadów:

ciepło spalania powyżej 6MJ/kg,

zawartość ogólnego węgla organicznego (TOC) powyżej 5% suchej masy,

straty prażenia (LOI) powyżej 8% suchej masy.

Zakaz składowania od 2013 roku

11

12

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin

Art. 3. ust. 2 zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych,

objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi,

nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizacji zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości,

ustanowienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmującego co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji (razem 7)

13

tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazywanie miejsc, w których mogą być prowadzone zbiórki ZSEiE pochodzącego z gospodarstw domowych,

zapewnienie osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania,

prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych,

udostępnianie na stronie internetowej UG oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji dot. realizowanej gospodarki odpadami komunalnymi,

dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi celem weryfikacji możliwości techn. i organizacyjnych w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin

14

Szczegółowe określenie wymagań odnośnie planowanych regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (rozp. z 29.12.2011 r. ws. MBP zok: AT4, TOC, straty prażenia, kaloryczność)

Gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych

Przetarg (Pzp) lub dokonanie wyboru podmiotu (PPP lub koncesja na roboty budowlane lub usługi) - art. 3a. ust.1.

Samodzielna realizacja zadania - art. 3a. ust.2.

15

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin

Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c. ust. 1) .

Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c. ust. 2) .

Obowiązek zorganizowania przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli zamieszkiwanych nieruchomości albo przetargu na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów (możliwość dzielenia gminy na sektory) (art. 6d. ust. 1 i 2).

Spółki z udziałem gminy mogą odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, na zlecenie gminy, w przypadku, gdy zostały wybrane w drodze przetargu (art. 6e).

Właściciel nieruchomości, który w dniu wejścia w życie ustawy ma zawartą z gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcą umowę na odbieranie odpadów komunalnych jest zwolniony z uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w okresie obowiązywania tej umowy, nie dłużej jednak niż przez 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (art. 11 u.o.zm.).

OPŁATA CELOWA

Opłata – dochód gminy – koszty funkcjonowania systemu (art. 6r):

odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania,

tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych,

obsługi administracyjnej tego systemu.

17

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – opłata celowa

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6j):

w przypadku zamieszkałych nieruchomości (A)

1. Liczba mieszkańców lub

2. Ilość zużytej wody lub

3. Powierzchnia lokalu mieszkalnego lub

4. Stawka opłaty od gospodarstwa domowego (II)

w przypadku niezamieszkałych nieruchomości (B)

1.Liczba pojemników x stawka opłaty za pojemnik (III)

w przypadku nieruchomości (A + B)

1.Suma opłat obliczonych zgodnie z A i B lub

2.Sposób obliczania opłaty zgodnie z I lub II lub III.

x stawka opłaty(I)

Rada gminy określi niższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny (art. 6k ust. 3).

Rada gminy (art. 6k ust. 1):dokona wyboru jednej z metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustali stawkę takiej opłaty,ustali stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – opłata celowa

Rada gminy określi termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe (art. 6l).

Rada gminy określi wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji (art. 6n ust. 1).

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – opłata celowa

Rada gminy określi szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną opłatę, w szczególności ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, częstotliwość odbierania odpadów komunalnych i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (art. 6r ust. 3).

20

utworzenie rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości – z dniem wejścia ustawy w życie (art. 9b),

dostosowanie regulaminów do wojewódzkich planów gospodarki odpadami – w terminie 6 miesięcy od dnia uchwalenia wpgo (art. 4 ust. 3 u.cz.p.g.),

przeprowadzenie kampanii informacyjnych na temat praw i obowiązków właścicieli nieruchomości określonych w powyższych uchwałach (art. 13. u.o.zm.) .

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – pozostałe zadania gmin

21

Art. 10 u.o.zm.

12 miesięcy – termin na podjęcie uchwał,

Wezwanie do podjęcia uchwał - zarządzenie zastępcze wojewody,

18 miesięcy – termin wejścia w życie uchwał.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – pozostałe zadania gmin

22

6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy,

nie rzadziej niż co 6 lat.

WOJEWÓDZKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI

Uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest aktem prawa miejscowego (art. 15 ust. 3 z.u.o.o.)

regiony gospodarki odpadami komunalnymi

regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych i instalacje do zastępczej obsługi tych regionów

regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych niespełniające wymagań ochrony środowiska

Rola Zarządu Województwa w nowym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi

Obowiązek zagospodarowania:

zmieszanych odpadów komunalnych,

odpadów zielonych oraz

pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania

w regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.

Zakazuje się zbierania oraz przetwarzania:

zmieszanych odpadów komunalnych,

odpadów zielonych,

pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania

poza regionem gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone.

REGIONALNY SYSTEM GOSODAROWANIA ODPADAMI

KOMUNALNYMI

Ustawa o odpadach - zmieniona ustawą o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw odpadach

Region gospodarki odpadami komunalnymi – rozumie się przez to określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar liczący co najmniej 150 000 mieszkańców; regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być gmina licząca powyżej 500 000 mieszkańców (art. 3 ust. 3 pkt 15b zmienionej u.o.o.)

25

Regionalna instalacja - zakład zagospodarowania odpadów (120 tysięcy mieszkańców), spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub:

a) MBP zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zok frakcji surowcowych (obligatoryjne rozporządzenie – wymagania dla MBP zok i stabilizatów),

b) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, (ustawa o nawozach i nawożeniu - pozwolenie, rozporządzenie - wymagania),

c) składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych (pojemność min. 15 lat)

AKTUALNY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI

- papier,- szkło,- tw.

sztuczne,- metale

SKŁADOWSKO

ODPADÓW

Instalacja

odzysku

Zmieszane odpady komunalne (zok)

Przepływy strumieni odpadów

Instalacja MBP

Sortownia

odpady niebezpieczn

e

INSTALACJE REGIONALNE (zasada regionalizacji)

NOWY SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMIPrzepływy strumieni

odpadów

Zmieszane odpady komunalne (zok)

- papier,- szkło,- tw. sztuczne- metale,- inne- o.u.biodegradacji

(w tym zielone),

Stabilizacja biologiczna(tlenowa)(beztlen.+ tlenowa)

SKŁADOWSKO ODPADÓW

Instalacja

odzysku (zasada bliskości

)Kompostowni

a

Biogazownia

Kompost (nawóz organ.

lub środek wspomagając

y uprawę roślin)

Kompo-stownia

B

FP stabilizat

FN

- metale,- tw. sztuczne,- szkło,- inne

balast

Instalacja do

produkcji PA

balast

oczyszczony stabilizat

odzysk

B

Proponowany podział województwa na regiony gospodarki odpadami komunalnymi:• Region I,• Region II,• Region III,• Region IV.

I711 841

229 959 Mg

II2 078 840

801 904 Mg

III956 949

319 174 Mg

IV793 445

259 125 Mg

Liczba mieszkańców/masa wytwarzanych odpadów komunalnych – stan na 31.12.2010 r.

Region III956 949

319 174 Mg

Podmiot odbierający odpady do gminy – kwartalne, do końca miesiąca następującego po kwartale,

Wójt, burmistrz prezydent miasta do marszałka województwa oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska – roczne, do 31 marca następującego roku,

Marszałek województwa do ministra właściwego do spraw środowiska – roczne, do 15 lipca następującego roku.

SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Sprawozdanie podmiotu odbierającego odpady komunalne zawiera (art. 9n):

informacje o masie poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposobie ich zagospodarowania, wraz ze wskazaniem instalacji (zok, o. zielone, pozostałości),

informacje o masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych i nieprzekazanych do składowania i sposobie ich zagospodarowania,

liczbę właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady komunalne,

wskazanie właścicieli nieruchomości, którzy zbierają odpady komunalne w sposób niezgodny z regulaminem.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – sprawozdawczość

Weryfikacja danych zawartych w sprawozdaniu (art. 9p):

Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości,

Prowadzący regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych,

Inny posiadacz odpadów,

mogą zostać zobowiązani przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do okazania dokumentów sporządzanych na potrzeby ewidencji odpadów oraz dokumentów potwierdzających osiągnięcie określonych efektów ekologicznych.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – sprawozdawczość

Sprawozdanie do marszałka województwa i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska zawiera (art. 9q):informacje o masie poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposobie ich zagospodarowania, wraz ze wskazaniem instalacji (zok, o. zielone, pozostałości…),informacje o masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych i nieprzekazanych do składowania i sposobie ich zagospodarowania,liczbę właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady komunalne i którzy zbierają odpady komunalne w sposób niezgodny z regulaminem,informacje o osiągniętych poziomach recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – sprawozdawczość

Gmina (art. 9z ust. 2) która:nie wykonuje obowiązku w zakresie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania podlega karze pieniężnej obliczonej odrębnie dla każdego wymaganego poziomu jako iloczyn: stawki opłaty za zmieszane odpady komunalne (art. 290 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska) i brakującej masy odpadów komunalnych [Mg])nie przeprowadza przetargu na odbieranie albo odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych – od 10 000 zł do 50 000 zł (art. 9z ust. 4),nie przekazuje w terminie sprawozdania – 100 zł za każdy dzień opóźnienia (art. 9z ust. 1),

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – sankcje

Art. 9 ze - Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może złożyć wniosek o zawieszenie zapłaty kary pieniężnej, o której mowa w art. 9z ust. 1, 2 i 4.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska może zawiesić zapłatę kary pieniężnej na okres konieczny do podjęcia działań naprawczych, nie dłuższy jednak niż 5 lat, w przypadku przedstawienia przez gminę udokumentowanego wniosku dotyczącego podjętych działań naprawczych zmierzających do usunięcia przyczyny nałożenia tej kary.

Po usunięciu przyczyn nałożenia kary pieniężnej kara ta podlega umorzeniu; w przypadku nieusunięcia przyczyn kara ta podlega ściągnięciu.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – sankcje

Podsumowanie:

1. Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania nie będzie możliwe bez rozwoju selektywnej zbiórki odpadów jak najbliżej źródła ich powstawania.

2. Osiągnięcie celów w zakresie ograniczenia ilości odpadów organicznych kierowanych do składowania, wymaga dalszego rozwoju metod biologicznych i mechaniczno-biologicznych oraz wprowadzenia termicznego przekształcania odpadów, jako elementu kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych.

3. Dla osiągnięcia powyższych celów konieczne jest podjęcie współpracy gmin w ramach regionów gospodarki odpadami komunalnymi celem prowadzenia wspólnej i kompleksowej gospodarki tymi odpadami.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Bogdan PaskoUrząd Marszałkowski Województwa ŚląskiegoWydział Ochrony Środowiskatel. 32 78 35 651 e-mail: bpasko@slaskie.pl