Post on 18-Jul-2015
DIY w bibliotece
Biblioteka jako makerspace
dr Bożena Jaskowska
Biblioteka Uniwersytetu
Rzeszowskiego
Jawornik Polski, 11 grudnia 2014
Co oprócz wypożyczania książek można robić w bibliotece
• Spotkania autorskie
• Konkursy czytelnicze
• Wystawy
• Głośne czytanie
• Szkolenia i kursy komputerowe
• Giełdy i wymiany książek
• Kluby dyskusyjne
• …
Sporo się zmieniło i zmienia nadal…
• Społeczeństwo danych i Big data• Mobilność, smartfonizacja, wieloekranowość• Internet rzeczy• Wearebles• Podłączone samochody• Roboty • Drony• Bitcoiny• Drukarki 3D• Ale też local, slow, ekologicznie…
Społeczeństwo danych
• 90% danych na świecie zostało stworzonych w ciągu ostatnich dwóch lat
• 500 tys. nowych miejsc pracy koniecznych do przetwarzania danych w ciągu najbliższych 5 lat
• 2,5 kwintyliona bajtów danych tworzonych każdego dnia
Big Data czyli Wielki Brat patrzy… (?)
• Duże, zmienne i różnorodne zbiory danych, których przetwarzanie i analiza jest trudna, ale jednocześnie wartościowa
• Wszystko to, co liczymy w petabajtach*• Firmy (legalnie!) pobierają dane z różnych źródeł,
porównują je, analizują, a następnie wyciągają wnioski i wykorzystują (big data marketing)
• Źródła danych:– Profile w serwisach społecznościowych– Dane z wyszukiwań, wykorzystywanych aplikacji– Serwisy internetowe (udzielona zgoda poprzez akceptację
regulaminu)
*biliard bajtów
• Obecnie 44% Polaków posiada smarfony (wg szacunków w 2015 r. będzie to 60%)
– Największy odsetek (74%) w grupie 15-19 lat
• 46% posiadaczy smartfonów korzysta z aplikacji mobilnych
• 3 na 5 użytkowników surfuje po internecie za pomocą swojego urządzenia
• Przedmioty potrafiące komunikować się między sobą i wymieniać dane za pośrednictwem sieci– Samochody
– Urządzenia przemysłowe
– Wearables
• Globalny system spiętych w sieć komputerów, czujników, urządzeń
• Wg prognoz w 2015 r. dostęp do internetu będzie udziałem nie tylko 75% ludzkości, ale również kilkunastu mld urządzeń (a do 2020 r. ok. 50 mld)
INTERNET RZECZY
• Technologia Bluetooth Smart, „bliskiego zasięgu” pomiędzy rzeczami i miejscami (np. sklepem internetowym i tradycyjnym)
• Pozwala na przesyłanie informacji doskonale pasującej do kontekstu, w której się osoba znajduje (technologia „rozumie” gdzie znajduje się użytkownik, tj. właściciel np. smartfona czy tabletu)
INTERNET MIEJSC
• Urządzenia do noszenia / Technologia ubieralna
– Smartwatches
– Opaski sportowe
– Google glass
• Obszary zastosowań:
– Śledzenie i analiza aktywności fizycznej (pulsometr, akcelerometr, żyroskop, GPS, czujniki skóry, czujnik UV itd.)
– Monitoring zdrowia (mierzenie czasu snu)
– Rozszerzona rzeczywistość
• Inteligentne samochody
• Samochody z fabrycznie wbudowaną technologią internetową (nawigacja, media społecznościowe, aplikacje mediowe, muzyczne itp.)
• Bezpieczniej, ekologiczniej, szybciej– Kiedy muszę wymienić olej i gdzie?
– Gdzie jest najtańsza benzyna w mieście?
– Jak szybko poruszam się w porównaniu z innymi kierowcami?
– Który z domowników aktualnie zasiada za kierownicą?
– Jak uniknąć korka, w którym teraz stoję?
– Gdzie jest najbliższe miejsce parkingowe?
• Drukowanie przestrzenne
• Wytwarzanie trójwymiarowych, fizycznych obiektów na podstawie komputerowego modelu
• Materiały 3D:– Kompozyt
– Fotopolimer
– Poliamid
– Żywica
– Metale
– ABS i PLA
• Oprogramowanie open source używające zdecentralizowanej bazy danych
• Kryptowaluta rozprowadzana pomiędzy węzłami sieci peer to peer
• Transakcje są publiczne
BITCOINY
BIBLIOTEKA JAKO TRZECIE MIEJSCE
Biblioteka miejscem spotkań
Biblioteka przestrzenią edukacyjną
Biblioteka miejscem komunikacji
Biblioteka
partycypacyjna
BIBLIOTEKA
OTWARTA
BIBLIOTEKA KREATYWNA
Biblioteka glamour
mediateka
arteteka
Ogólnie dostępna przestrzeń, w której można kreatywnie pracować nad fizycznymi obiektami, urzeczywistniać idee i realizować projekty „zrób to sam” (DYI)
Pracownia hobbistyczna epoki cyfrowej
– Współdziałanie
– Tworzenie nowych rzeczy
– Wspólne uczenie się i dzielenie wiedzą
Dlaczego w bibliotece?
• Lokalna społeczność• Kreatywność• Innowacja• Sprzęt• Wiedza• Jakość• Otwartość
• „mniej książek, a więcej miejsca do spotkań i twórczych działań?”
• Samodzielne projektowanie i wydruk 3D
– Selfie 3D
• Kursy projektowania i druku 3D
• Kursy programowania i grafiki komputerowej (ponad 30 kursów!)
• Samodzielne skanowanie starych fotografii
• Samodzielne konwertowanie kaset VHS do postaci cyfrowej
Digital Innovation HubToronto Public Library
Drukarki 3D w bibliotekach na świecie*
• 51 bibliotek w 2013 r.
• Najwięcej (75%) w bibliotekach amerykańskich
• Najczęściej w bibliotekach publicznych
• Wnioski: będzie rosła popularność technologii 3D w bibliotekach – wykorzystanie, kursy
Badanie „3D Printing in Libraries Around the World”, http://www.3ders.org , 2013
• 3DMaker Lab
• YOUmedia Program
• Roboty Finch - stworzone z inicjatywy Google do nauki podstaw oprogramowania (500 szt.)
• Ale też rękodzieło, grafika, malarstwo
ChiPubLib MakerspaceChicago Public Library
• Miejsce twórczego spędzania czasu dla wszystkich
• „od picia piwa do projektowania przedmiotów 3D”
• MediaLab
• Przykłady imprez i projektów:– Tworzenie trailerów książek
– Projektowanie plakatów
– Programowanie gier
– Spotkania z artystami
– Naprawa rowerów dla początkujących
– Rysowanie
– Klejenie
– …
• Narzędzie do cięcia dywanów – 1$• Sekator duży – 2$
Okres wypożyczenia: 3-7 dniMożliwość rezerwacji online za pośrednictwem strony www
• Rzemiosło „zrób to sam”
• Naprawa rowerów
• Podstawy elektroniki
• Projektowanie grafiki (naklejki na płyty, plakaty, technika sitodruku)
• Szycie i projektowanie ubrań (wearables też)
• Robotyka
• Dla dzieci w wieku 6-10 lat
• Tematyka zajęć:
– Bezpieczeństwo w sieci
– Netykieta
– Pierwsze kroki w programowaniu
– Książki elektroniczne
– Cyberprzemoc
– Gry komputerowe
– …
KLUB SIECIAKAMiejska Biblioteka Publiczna w Jaśle
Cele z warsztatów:
• zapoznanie dzieci z podstawową wiedzą z zakresu robotyki,
• zainteresowanie ich budową robotów z klocków Lego Mindstorms
• zachęcenie dzieci do budowy robotów z rzeczy powszechnego użytku, np. puszki po napojach.
Brakuje nam pieniędzy na książki, trudno myśleć o drukarce 3D
Jestem tylko bibliotekarzem, nie żadnym mejkerem(a w ogóle, co to za słowo?)
Nie umiem programować
Nie umiem szydełkować ani malować na szkle
Biblioteka to książki, a nie żadne roboty czy szycie zasłon
Skąd mam wziąć tablety
i tablice interaktywne?
Nigdy nie widziałem robota
Nie mam pomysłu
Nie mam ludzi
Nie mamy czasu
Nie mam
odpowiednich
umiejętności
Zestaw „makera” dla początkujacychwg Ewy Rozkosz i Agnieszki Koszowskiej
• Stare komputery, zużyte telefony komórkowe• Narzędzia majsterkowicza (klucze imbusowe, narzędzia
z Ikea, wkrętaki)• Dostęp do internetu• Akcesoria do szycia (włóczka, szydełko, igła, nici),
maszyna do szycia• Taśma klejąca, pistolet do kleju na gorąco• Zestaw „mały elektronik”• Klocki lego• Stare kasety, płyty, dyskietki• Stare zabawki • Butelki plastikowe, papier
Zestaw „makera” zaawansowanych
• Drukarka 3D
• Wycinarka
• Frezarka
• Oprogramowanie (do projektowania)
Jak zorganizować spotkanie (Lab?)
1. Pomysł
2. Zorganizuj przestrzeń i narzędzia
3. Zorganizuj pierwsze spotkanie. Zaproś osobę zarażoną ideą Labu
4. Zastanów się w jakich obszarach możesz działać sam, a w jakich potrzebujesz wsparcia
5. Organizuj spotkania
6. Pozwól uczestnikom realizować własne pomysły. Uznaj, że jesteś członkiem zespołu, a nie jego konstruktorem
Co jeszcze?
• Szukaj kontaktów z bibliotekami, organizacjami pozarządowymi i firmami komercyjnymi
• Nawiąż współpracę ze szkołami i uczelniami• Stwórz wokół biblioteki krąg zaangażowanych w
jej działalność osób• Szukaj kontaktów w lokalnej społeczności• Ucz się od innych, szukaj inspiracji
– Labib.pl– Program Rozwoju Bibliotek– Ngo.pl– Internet
Wykorzystane źródła i obrazy• A. Koszowska http://bibliowizjer.blogspot.com/2014/02/o-co-chodzi-z-tymi-
drukarkami-3d.html• A. Koszowska http://www.slideshare.net/AgaK/bibliohackerzy-hackerspace-i-
makerspace-w-kadej-bibliotece• A. Koszowska http://www.slideshare.net/AgaK/majsterkowanie20• E. Rozkosz http://www.slideshare.net/EwaRozkosz/makerspace-w-bibliotekach-
publicznych• N. Hatalska Trendbook 2014 http://hatalska.com/2014/05/13/trendbook-2014-
gotowy-do-pobrania• Medialab: instrukcja obsługi http://labkit.pl/wp-
content/uploads/2011/12/Medialab.-Instrukcja-obs%C5%82ugi.pdf• LABIB.PL https://labib.pl/inspiracja/szukaj
• Ilustracje ze stron: http://technology.amis.nl, http://cloudtimes.org, http://www.wired.com, http://mambiznes.pl, http://www.forbes.com, http://www.unic.ac.cy, http://kulisykultury.pl,
• Zdjęcia oraz materiały wideo pochodzą ze stron www, blogów oraz profili w serwisach społecznościowych (Facebook, Flickr, Pinterest, YouTube) omawianych bibliotek: Toronto Public Library, Chicago Public Library, Westport Library, Madison Central Library, Berkeley Public Library, Detroit Public Library, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Twardogórze, Gminna Biblioteka Publiczna Krypno, Miejska Biblioteka Publiczna w Jaśle, Biblio Lublin, Biblioteka Elbląska.