Afryka to

nie jeden kraj, lecz 54 państwa.

Poznaj skrawek jednego z nich - Ugandy Aktualizacja: 2011.12.18 01:13

Wszystkie fotografie zostały wykonane przez Annę Górską w 2011 r. w Ugandzie.

Rolnicy, rolniczki, żywność

Rolnictwo rodzinne może wyżywić całą Afrykę Wschodnią. Spotkaj dzielnych rolników i rolniczki.

1. W Ugandzie, jak w większości krajów w Afryce, ok. 75% społeczeństwa jest zatrudnionych w rolnictwie. Oznacza to, że sytuacja życiowa większości ludzi zależy od ich możliwości uprawiania ziemi, wysokości plonów oraz sprzedaży na rynku za sprawiedliwą cenę. Dlatego tak ważny dla rolników i rolniczek jest dostęp do ziemi oraz innych niezbędnych zasobów m.in. nasion, przewidywalna pogoda (co jest coraz trudniejsze w obliczu zmian klimatycznych), korzystne warunki polityczne, sprawiedliwe relacje handlowe z bogatą Północą, sprzyjająca infrastruktura drogowa do transportu żywności.

2. W rolnictwo zaangażowanych jest więcej kobiet niż mężczyzn; stanowią one 70-80% osób zatrudnionych w rolnictwie i 90% zaangażowanych w produkcję żywności. Mimo to, kobiety są posiadaczkami jedynie ok. 20% zarejestrowanej ziemi w Ugandzie. Kobiety bezdzietne lub mające jedynie córki, kobiety samotne, wdowy, rozwódki, niepełnosprawne często mają poważnie ograniczony dostęp do ziemi i prawa do jej własności. Lokalne organizacje społeczeństwa obywatelskiego starają się wpłynąć na ustawodawstwo, by zapewniało kobietom ochronę prawną. Na zdjęciu stoisko Uganda Land Alliance podczas pikniku organizacji pozarządowych CSO fair w czerwcu 2011 r.

3. W Ugandzie zazwyczaj występują dwie pory deszczowe w ciągu roku, co daje dwa okresy siewu i zbiorów w jednym roku. Dzięki temu na rynku znajduje się wystarczająco żywności, aby wyżywić wszystkich ludzi w tym kraju. Na zdjęciu widzimy poletko kukurydzy w jednym z licznych w Ugandzie gospodarstw rodzinnych.

4. Większości rolników i rolniczek w Ugandzie nie stać na zakup sztucznych nawozów. Poza tym niektórzy świadomie wolą stosować nawozy naturalne, podtrzymując tradycyjne formy uprawy. Wielu z nich wie, iż tradycyjne metody uprawy dają zdrowe owoce i warzywa. Rolnictwo rodzinne często spełnia wymogi produkcji ekologicznej, chociaż nie ma odpowiedniego certyfikatu.

5. W niewielkim gospodarstwie rodzinnym w dystrykcie Wakiso można znaleźć fasolę, kukurydzę, kasawę (maniok), słodkie ziemniaki, białe ziemniaki (takie jak w Polsce), nakati (z liśćmi przygotowywanymi podobnie jak u nas liście szpinaku), marchew, banany, mango, jackfruit, kokosy i awokado. Mimo że w Ugandzie dominują gospodarstwa rolne o niewielkiej powierzchni, prowadzący je rolnicy i rolniczki zapewniają dużą różnorodność upraw. Pozwala to zachować im i ich rodzinom urozmaiconą dietę, bogatą w niezbędne składniki odżywcze.

6. Bogactwo różnorodnych warzyw i owoców można zobaczyć w Ugandzie na licznych miejskich i przydrożnych targach.

7. Aby uniezależnić się od nieprzewidywalnej pogody (skutek zmian klimatycznych), rodzina Katende stosuje technologię irygacyjną zwaną tam run-off water harvesting. Dzięki temu rodzina ma do dyspozycji odpowiednie i bardziej równomierne zasoby wody do uprawy roślin, niezależnie od pory roku - deszczowej lub suchej.

Kolonializm i postkolonializm

W Ugandzie widać wpływ bogatych krajów z Europy, a także... Chin.

8. Na ulicach, w biurach i domach w Ugandzie widać wpływ krajów globalnej Północy. Często można spotkać reklamy globalnych marek znanych również w Polsce.

9. Produkty świetnie znane w naszym kraju mają drugą twarz w krajach Południa. Jedna z firm produkujących napoje oskarżana jest o poważne nadużycia na różnych kontynentach. Jak można zobaczyć w filmie pt. Święta woda (rozprowadzanym w Polsce przez Centrum Edukacji Obywatelskiej), w Indiach fabryki tej firmy zabierają wodę ubogim mieszkańcom, skazując ich na brak dostępu do wody pitnej. W Kolumbii firma oskarżana jest o wspieranie zamachów na działaczy związkowych, którzy dopominają się o lepsze warunki pracy.

10. Przyjrzyj się uważnie, za kim czai się rodzina lwów. Biały manekin na tle scenki rodzajowej w stylu safari stoi w holu Pioneer Mall, najstarszej galerii handlowej w Kampali. Większość tamtejszych sklepów z ubraniami reklamuje swoje towary, używając manekinów odwołujących się do rysów twarzy i koloru skóry białego człowieka. Czy prezentowane w ten sposób produkty odzieżowe są atrakcyjne dla Ugandyjczyków? Zastanów się, jakie mogą być odczucia ludzi, którzy codziennie spotykają się z manekinami przedstawiającymi ludzi odmiennych etnicznie.

11. Ugandyjczycy interesują się sytuacją w kraju, regionie i na świecie, śledząc prasę codzienną, dostępną w ulicznych kioskach, sklepach, supermarketach i sprzedawaną przez gazeciarzy w korkach ulicznych na najbardziej zatłoczonych skrzyżowaniach i rondach stolicy. Dwa największe dzienniki w Ugandzie to: uważany za bardziej niezależny Daily Monitor oraz raczej sprzyjający władzy New Vision. Obie gazety wydawane są w języku angielskim. Dlaczego jednym z dwóch oficjalnych języków Ugandy jest angielski? W kraju tym występuje ok. 40 rodzimych języków, jednak dominującym w przestrzeni publicznej jest język byłych kolonizatorów. Jak może to mieć wpływ na kulturę Ugandy?

12. Podobnie jak w Polsce, również w Ugandzie warto spojrzeć na metkę lub etykietę sprzedawanych produktów. Wiele z nich pochodzi z Chin - zwłaszcza produkty odzieżowe, obuwnicze i artykuły gospodarstwa domowego. Nierzadko chińskie pismo jest dobrze widoczne na opakowaniach produktów (przyjrzyj się pudełkom z pastą do butów).

13. Upadek rządów Muamara Kaddafiego w Libii wywołał radość wśród obrońców praw człowieka i otworzył drogę do demokracji w tym kraju. Oficjalnie satysfakcję z tego powodu wyraziło szereg przywódców krajów europejskich. Jednak jeszcze niedawno wielu z nich utrzymywało przyjazne stosunki z reżimem, gdyż służyło to czerpaniu zysków z libijskiej ropy. Tymczasem w wielu krajach afrykańskich upadek Kaddafiego odebrany został negatywnie. Podkreślano zasługi byłego dyktatora dla integracji regionalnej kontynentu. Popularność Kaddafiego widać również na ulicach Kampali - na zdjęciu widzimy mobilny bar sprzedający chapati (placki wprowadzone do kuchni ugandyjskiej przez mieszkającą tam społeczność hinduską). Bar nazwany został imieniem Kaddafiego.

Różnorodność Ugandy

Różnorodność może nas wzbogacać. Zobaczmy, jak to robią ludzie w Ugandzie.

14. Dlaczego budynek na skwerze przy jednej z ważniejszych ulic w Kampali ma oddzielne wejścia dla kobiet i mężczyzn? Bo to budynek toalety publicznej! Nie wszystkie toalety w Ugandzie są zadbane, ale – jak widać – są również i takie.

15. Pójść na lokalny targ czy do galerii handlowej? To pytanie zadaje sobie coraz więcej mieszkańców i mieszkanek Kampali. Przedstawiony na zdjęciu Oasis Complex oferuje możliwość zakupów 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu w mieszczącym się tu supermarkecie Nakumatt. Ponieważ wiele rodzin w Kampali nie ma w domach lodówek czy w ogóle dostępu do kuchni, a przerwy w dostawie prądu uniemożliwiają dłuższe przechowywanie świeżej żywności, wiele osób woli kupować częściej, za to mniej. W galerii handlowej jest szeroki asortyment produktów firm międzynarodowych. Czy zakupy w tym miejscu mają jakieś minusy? Warto pamiętać, że nie wszystkich w Ugandzie stać na zakupy po cenach z supermarketów. Na targu jest taniej.

16. Katedra Św. Pawła ulokowana jest na wzgórzu Namirembe, jednym z siedmiu, na których założona została Kampala. Budynek ten jest najstarszą anglikańską katedrą w Ugandzie. Pierwszy kościół powstał w 1890 roku, w okresie ekspansji imperiów kolonialnych w Afryce. Od połowy lat 70 XIX w. do końca stulecia przedstawiciele protestantyzmu i katolicyzmu rywalizowali ze sobą o poparcie władców królestwa Buganda. O różnych relacjach miejscowej ludności z misjonarzami w Afryce opowiadają dostępne w języku polskim książki: Obi Johna Munonye (Nigeryjczyk), Świat się rozpada i Boża strzała Chinua Achebe (Nigeryjczyk) czy Kroniki abisyńskie Mosesa Isengawy (autor pochodzenia ugandyjskiego). Protestanci stanowią obecnie ok. 36% społeczeństwa Ugandy.

17. Meczet Kampala zbudowany na jednym ze wzgórz stolicy Ugandy, z minaretem dającym widok na całą Kampalę. Wyznawcy islamu są trzecią co do wielkości grupą religijną w Ugandzie - po katolicyzmie (42% ludności) i protestantyzmie (36%), gromadząc ok. 12% społeczeństwa, przede wszystkim w regionach centralnym i zachodnim, bliższych wybrzeżu Oceanu Indyjskiego i rozwiniętej tam kulturze suahili.

18. Pogoda w Ugandzie znacznie bardziej niż w Polsce sprzyja wykorzystaniu transportu motocyklowego. Lokalne taksówki motocyklowe, tzw. boda-boda, pozwalają ominąć korki i szybko dostać się do celu. Od kierowców wymaga to zręczności w manewrowaniu po wąskich ulicach, między samochodami i innymi motocyklami. Nie jest to zajęcie bezpieczne – kierowcy boda-boda są często ofiarami wypadków drogowych. Nie każdy może sobie pozwolić na nowe i dobre motocykle i na ich utrzymanie.

19. Powszechnie uznaje się, że bycie kierowcą boda-boda to zajęcie przede wszystkim dla młodych mężczyzn, którzy przybyli do Kampali ze wsi i nie mając szansy na inny sposób zarabiania pieniędzy, decydują się na ten niebezpieczny zawód. Mimo to, fenomen taksówek motocyklowych dostrzegli i wykorzystali biali mieszkańcy Kampali, którzy zainicjowali organizację zawodów boda-polo - połączenie zasad gry w polo z udziałem kierowców boda-boda wożących zawodników i zawodniczki.

20. Niepozornie wyglądający za dnia lokal De Posh późnym wieczorem przeistacza się w jeden z najchętniej odwiedzanych przez młodzież klubów stolicy. Lokal oferuje różnorodną muzykę od hip-hopowych, house’owych czy popowych hitów wykonawców amerykańskich i afrykańskich przez reggae po piosenki w lokalnych językach i inspirowane lokalnymi dźwiękami. Klub mieści się na najbardziej imprezowej ulicy Kampali - tętniącej nocnym życiem i muzyką Kabalagala. Pogoda w Ugandzie przez cały rok pozwala na korzystanie z otwartej przestrzeni klubów – wiele lokali jest więc zadaszonych jedynie częściowo i pozwala na zabawę na powietrzu, ku uldze tańczących osób.

Chcesz się dowiedzieć

więcej i poznać ludzi, którzy też interesują się krajami Południa?

Wejdź na stronę www.silnepoludnie.pl

Prezentacja sfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach konkursu "Szkoła z pasją". Publikacja wyraża wyłącznie poglądy Instytutu Globalnej Odpowiedzialności i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Instytut Globalnej OdpowiedzialnościAdres korespondencyjny: ul. Bachmacka 1/11, 02-647 WarszawaBiuro: ul. Nowy Świat 23/25 lok. 54, 00-029 WarszawaTel. +48 791 63 91 81, 791 63 91 82, 791 63 91 83edukacja@igo.org.plwww.igo.org.pl, www.silnepoludnie.pl