UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

20 kwietnia 2023 r.

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

SWOT - sektor środowiska

Mocne strony: wysoki poziom różnorodności biologicznej, 1/3 powierzchni kraju objęta krajowymi formami ochrony przyrody, sprawny system krajowego współfinansowania ochrony środowiska, dobra jakość wód podziemnych, wzrastająca liczba przedsiębiorstw dostosowanych do wymogów ochrony środowiska, istniejący stabilny i efektywny krajowy system wsparcia dla inwestycji związanych z ochroną środowiska (NFOŚiGW oraz WFOŚiGW),

2 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

SWOT - sektor środowiska

Słabe strony:ograniczone ilości zasobów wodnych,niski poziom retencjonowania wód,wysokie straty wody w sieciach wodociągowych oraz przestarzała infrastruktura zbiorowego zaopatrzenia w wodę,zły stan budowli hydrotechnicznych niedostosowanych do ekstremalnych zjawisk hydrologicznych, niska jakość wód powierzchniowych, w tym postępująca eutrofizacja cieków i zbiorników wodnych,unieszkodliwianie odpadów głównie przez składowanie,zbyt wolny postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych,wysoka materiałochłonność i niski wskaźnik ekoinnowacyjności polskiej gospodarki,nieodpowiednia jakość powietrza, nasilająca się głównie w okresie jesienno – zimowym, tzw. niska emisja pochodząca z sektora bytowo – komunalnego, postępująca utrata różnorodności biologicznej,niska świadomość ekologiczna społeczeństwa,

3 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

SWOT - sektor środowiska

Szanse:finansowanie działań ze środków unijnych umożliwiające poprawę stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska,zmiany prawodawstwa unijnego w zakresie ochrony środowiska, nakładające nowe obowiązki w tym zakresie na samorządy i przedsiębiorców,przeznaczenie 20% budżetu wieloletnich ram finansowych na działania w zakresie zmian klimatu (tzw. mainstreaming),zwiększająca się świadomość ekologiczna i aktywność inwestycyjna w sferze środowiska: samorządów terytorialnych, instytucji publicznych, podmiotów gospodarczych, organizacji,

4 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

SWOT - sektor środowiska

Zagrożenia:częstsze występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych mających wpływ na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę,postępująca urbanizacja i zagospodarowanie kraju, niekorzystne zmiany sposobów użytkowania ziemi, postępująca degradacja fauny i flory oraz przenikanie gatunków obcych, fragmentacja siedlisk przyrodniczychzwiększona konsumpcja nieskorelowana z efektywnym wykorzystaniem zasobów,wpływ dekoniunktury na obniżenie skłonności beneficjentów – przedsiębiorców do podejmowania ryzyka inwestycyjnego.

5 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Diagnoza – dokumenty strategiczne

Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju: Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska,Zwiększenie poziomu ochrony środowiska

Strategia Rozwoju Kraju 2020:II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami,II.6.4. Poprawa stanu środowiska,II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu.

Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko:Cel 1 – Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska,Cel 3 – Poprawa stanu środowiska.

Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 - dokument w trakcie konsultacji społecznych

Dokumenty UE: Strategia Europa 2020, Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego

6 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Obszary wsparcia – tematycznie i terytorialnie

Wsparcie z funduszy UE w sektorze środowiska:

Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach pow. 10 tys. RLM Gospodarka odpadami - specjalistyczne instalacje do recyklingu wybranych rodzajów odpadów oraz instalacje do termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacje w regionachOchrona powierzchni ziemi – rekultywacja terenów zdegradowanych Adaptacja do zmian klimatu Ochrona różnorodności biologicznejMonitoring środowiska, wyposażenie służ ratowniczych w narzędzia usprawniające ich działaniaWsparcie przedsiębiorców w efektywnym wykorzystaniu i ochronie zasobówEdukacja ekologiczna (promowanie zachowań ekologicznych)

7 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Obszary wsparcia – tematycznie i terytorialnie

Biorąc pod uwagę obszary strategicznej interwencji (OSI) określone w Założeniach do Umowy Partnerstwa, projekty w ramach w CT 5 i 6 będą realizowane w następujących OSI:

8 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

A.Polska Wschodnia

B.Miasta

wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne

C.Miasta

i dzielnice miast wymagające rewitalizacji

D.Obszary, w szczególności

wiejskie, o najniższym poziomie dostępu

mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe

E.Obszary

przygraniczne

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Warunkowość ex ante

• 5.1 w zakresie Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu

• 6.1 w zakresie gospodarki wodnej• 6.2 w zakresie gospodarki odpadami• warunek horyzontalny 6 w zakresie ocen oddziaływania na środowisko

oraz strategicznych ocen

9 Ministerstwo Środowiska

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

10 20 kwietnia 2023Ministerstwo Środowiska

Propozycja obszarów wsparcia w ramach CT 5 dla sektora środowiska w PO 2014-2020

Zwiększanie naturalnej retencji wód Zapobieganie powodzi i suszy, przeciwdziałanie pożarom lasów Wzmacnianie systemów ratownictwa środowiskowego i ekologicznego Opracowanie i aktualizacja dokumentów strategicznych oraz planistycznych Zwiększanie ochrony przed skutkami zagrożeń naturalnych (poldery, zbiorniki wodne) Renaturalizacja i rewitalizacja rzek i wód stojących

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Propozycja obszarów wsparcia w ramach CT 6 dla sektora środowiska w PO 2014-2020

Ograniczanie wprowadzania zanieczyszczeń do wód z sektora komunalnego Zagospodarowanie osadów ściekowych Gospodarowanie odpadami zgodnie z hierarchią postępowania Wsparcie przedsiębiorstw w efektywnym wykorzystaniu zasobów Rekultywacja terenów zdegradowanych Opracowanie instrumentów zarządzania dla obszarów chronionych, w tym Natura 2000 Ochrona zagrożonych gatunków oraz siedlisk przyrodniczych Wsparcie usług ekosystemowych (korytarze ekologiczne, uporządkowanie ruchu

turystycznego) Ogólnopolskie programy i kampanie edukacyjne Wspieranie edukacji szkolnej (doskonalenie zawodowe nauczycieli, nowoczesne narzędzia

edukacyjne)

11 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023 r.

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

12 Ministerstwo Środowiska 20 kwietnia 2023

Legislacja MŚ a programy polityki spójności 2014-2020Dyrektywa Programy

dyrektywa 2007/60/WE ws. oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim

PO IiŚ bis, RPO

dyrektywa 2000/60/WE ustanawiająca ramy unijnego działania w dziedzinie polityki wodnej (RDW),

PO IiŚbis, RPO, PROW, EFR

dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych,

PO IiŚbis, RPO, PROW

dyrektywa 2008/98/WE w sprawie odpadów (dyrektywa ramowa),

PO IiŚbis, RPO, PROW

dyrektywa 1993/31/WE w sprawie składowania odpadów PO IiŚbis, RPO, PROW

dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych, PO IiŚbis, PO IR

dyrektywa 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy

PO IiŚbis (w tym także MG, MTBiM)

Ramowy plan działań na rzecz obszarów Natura 2000 PO IiŚbis, RPO, PROW, EFR

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Kryteria demarkacji• MRR przygotowało propozycję podziału interwencji pomiędzy poziom krajowy i

regionalny, która była prezentowana na Międzyresortowym Zespole 21.02.2013 r.

• MŚ opracowało dokument pn. Projekt propozycji Ministerstwa Środowiska ws. uwzględniania kwestii związanych z ochroną środowiska oraz adaptacją do zmian klimatu w regionalnych programach operacyjnych w perspektywie 2014-2020. Dokument ten został omówiony na spotkaniu z przedstawicielami Urzędów Marszałkowskich w dniu 4 kwietnia 2013 r.i wraz z MRR został wstępnie uzgodniony;

• Demarkacja pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi a EFFROW/EFMR konieczna do ustalenia w najbliższym czasie.

13 Ministerstwo Środowiska

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Kryteria demarkacji - ogólne podejście Ministerstwa Środowiska

Demarkacja oparta w większości przypadków na typie projektu – odejście od kwot lub też na podstawie dokumentów strategicznych:

• Gospodarka wodno-ściekowa – linia demarkacyjna 10 tys. RLM (oczyszczalnie + kanalizacja bez wodociągów);

• Gospodarka odpadami – typ projektów/ propozycja MRR wg liczby mieszkańców;• Adaptacja do zmian klimatu – ochrona brzegów morskich, mała retencja, zbiorniki

retencyjne, przeciwdziałanie pożarom lasów (drogi, pasy ppoż.);• Ochrona różnorodności biologicznej – wsparcie usług ekosystemowych, instrumenty

zarządzania dla obszarów chronionych, w tym Natura 2000, ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych;

• Edukacja ekologiczna – projekty, kampanie, programy ogólnopolskie;• Wsparcie przedsiębiorców;• Ochrona powierzchni ziemi – rekultywacja na cele przyrodnicze;• Ochrona powietrza – działanie o charakterze horyzontalnym.

14 Ministerstwo Środowiska

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Komplementarność• Działania finansowane ze środków UE zostaną skoordynowane ze środkami krajowymi

w ramach krajowego systemu finansowania ochrony środowiska – na podstawie

WSPÓLNEJ STRATEGII DZIAŁANIA Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku;

- Instrument LIFE – koordynacja działań związanych z realizacją tzw. projektu zintegrowanego;

- W przekazanej do MRR propozycji linii demarkacyjnej wskazano również działania, które w ramach realizacji celów w innych CT będą przyczyniać się do realizacji celów MŚ (głównie jakość powietrza) oraz w zakresie wsparcia instytucjonalnego, a także uwzględnienia części działań w ramach PO IR (w szczególności w zakresie technologii odpowiadających na wyzwania środowiskowe oraz na propagowanie wzorców zrównoważonej produkcji i konsumpcji), w PO WER (wsparcie kształcenia kadr dla zielonej gospodarki) oraz w programie dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich i programie dotyczącym rybactwa;

15 Ministerstwo Środowiska

UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI

EUROPEJSKI FUNDUSZROZWOJU REGIONALNEGO

Beneficjenci• jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,

• podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego

• przedsiębiorcy

• państwowe jednostki organizacyjne (KZGW, RZGW, PGL LP, GIOŚ, WIOŚ, IMGW, PSP, GDOŚ, RDOŚ i in.)

• organizacje pozarządowe

• podmioty sprawujące nadzór nad obszarami chronionymi

• instytucje naukowe, jednostki badawczo-rozwojowe

16 Ministerstwo Środowiska